stavmanr έγραψε: 10 Ιούλ 2022, 08:43
ST48410 έγραψε: 10 Ιούλ 2022, 00:03
stavmanr έγραψε: 08 Ιούλ 2022, 08:01
Το πρόβλημα είναι: πως μπορείς να καθορίσεις τον πραγματικό σκοπό ύπαρξης ενός αντικειμένου και να τον επιβάλεις στον κάθε έναν δέκτη;
Ούτε μπορείς, ούτε είναι απαραίτητο. Γράφει ο φίλος μας ένα ποίημα και μας το παρουσιάζει εδώ. Ούτε μπορούμε να ξέρουμε προθέσεις (το κάνει για πλάκα, σοβαρά, για να ξεσκάσει κοκ), ούτε χρειάζεται να τον γνωρίζει ο δέκτης. Το παίρνεις ως αυτό που βλέπεις και αν θέλεις μια καλύτερη εικόνα, κοιτάς και άλλα δημιουργήματα του ιδίου για να μπορέσεις να έχεις μια ιδέα που κινείται. Ένα έργο έτσι ξερά μόνο του, που δεν ξέρεις ποιος το έφτιαξε και πότε, δεν λέει τίποτα.
Αν ο δέκτης θέλει να αξιολογήσει, πρέπει να μπορεί να κατανοήσει σε έναν κάποιο βαθμό αυτό που του παρουσιάζεται. Εκεί χρειάζεται τριβή με παρόμοια έργα και μια στοιχειώδης κατανόηση της γλώσσας. Άνθρωπος που δεν μιλάει Ελληνικά, δεν έχει νόημα να διαβάσει το ποίημα του hellegennes. Άνθρωπος που μιλάει τουριστικά Ελληνικά, πάλι δεν θα κατανοήσει τις δημιουργικές λεξιπλασίες του. Άνθρωπος που δεν έχει μια ιδέα του τι είναι ποίηση και πως εξελίσσεται στις μέρες μας,που δεν έχει διαβάσει ποτέ του σύγχρονα ποιήματα, ομοίως θα έχει πρόβλημα να το προσεγγίσει. Μπορεί να του αρέσει για εξωκαλλιτεχνικούς λόγους αλλά συνήθως ότι δεν καταλαβαίνει θα το απορρίψει άμεσα.
Κάτσε βρε ST.
Στην πρώτη παράγραφο μου γράφεις ότι δεν ξέρουμε τι προθέσεις έχει, τι θέλει να πει καλλιτέχνης, ότι δηλαδή καθένας διαβάζει μέσα στο έργο ανάλογα με τις δικές του εμπειρίες.
Στη δεύτερη παράγραφο μου μιλάς για συγκεκριμένη γλώσσα και συγκεκριμένη προσέγγιση.
Τι από τα δύο ισχύει;
Και τα δύο. Παίρνεις ένα ποίημα στα Γαλλικά. Δεν ξέρεις Γαλλικά, δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Άντε το πολύ να αναγνωρίσεις μερικές λέξεις με κοινή ρίζα με τα Αγγλικά. Αλλά το ποίημα δεν είναι προσπελάσιμο από σένα. Παίρνεις ένα άλλο στα Τσακώνικα. Αναγνωρίζεις λέξεις και σε τι πράγμα αναφέρεται αλλά δύσκολα θα μπορέσεις να εκτιμήσεις αν υπάρχουν έξυπνες λεξιπλασίες, ευφυής χρήση των λέξεων κλπ. Δεν θα μπορέσεις να εκτιμήσεις ποίηση τελικά.
Ο καλλιτέχνης μιλάει μία γλώσσα (η οποία μπορεί και να εξελίσσεται κατά την διάρκεια του δημιουργικού του βίου). Ανάλογα με τον βαθμό εξοικείωσής σου με την γλώσσα θα προσεγγίσεις λιγότερο ή περισσότερο τις επινοήσεις που έχει κάνει (αυτό μας ενδιαφέρει κυρίως στην σοβαρή τέχνη) και παράλληλα θα μπορέσουν να λειτουργήσουν τα δομικά στοιχεία/σύμβολα που έχει χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο κλίμα (αν πρόκειται για έργο που επιδιώκει κάτι τέτοιο - μπορεί και να μην επιδιώκει).
Στην ελαφρά/εμπορική/δημοφιλή τέχνη ο καλλιτέχνης δεν θα σου βάλει τέτοια εμπόδια. Θα χρησιμοποιήσει πολύ τετριμμένα και εκφραστικά μέσα, θα ακολουθήσει πεπατημένες φόρμες προκειμένου να απευθυνθεί στα κατά το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό. Για αυτό πχ ακούγεται η Μαντόνα από τους Εσκιμώους μέχρι την Αυστραλία χωρίς πρόβλημα. Αν δοκίμαζες όμως να πουλήσεις γνήσια Βυζαντινή μουσική, δεν θα ήταν τόσο εύκολο να απευθυνθείς στο ίδιο κοινό. Αν δοκίμαζες Tuva throat singing ακόμα πιο δύσκολα. Θα παρατηρήσεις δε ότι στις σύγχρονες παραγωγές παραδοσιακής μουσική πέφτει τρελό μπαστάρδεμα (με όργανα που κανονικά δεν υπάρχουν και εναρμονίσεις που δεν έχει κανονικά αυτό το είδος της μουσικής) προκειμένου να το φέρεις πιο κοντά στις ακουστικές εμπειρίες μεγάλων μαζών. Σαν να πηγαίνεις σε εστιατόριο Κινέζου στο Πεκίνο να φας παστίτσιο. Ε, θα το έχουν φέρει πιο κοντά στις δικές τους γεύσεις. Μπορεί να το έχουν κάνει με νουντλς αντί για μακαρόνι και σίγουρα θα έχουν παρέμβει και στα καρυκεύματα.
Αυτά που συμβαίνουν όμως στην ελαφρά/δημοφιλή/εμπορική τέχνη έχουν κόστος. Ακολουθώντας την πεπατημένη χάνεται το πνευματικό επίτευγμα ή περιορίζεται τρομακτικά το εύρος των πραγμάτων στα οποία μπορεί να δείξει ο καλός δημιουργός τις ικανότητές του.
stavmanr έγραψε: 08 Ιούλ 2022, 08:01
ST48410 έγραψε: 10 Ιούλ 2022, 00:03
Το να κριθεί ότι υπάρχει μορφοπλαστικό επίτευγμα θέλει αρκετή παραπάνω τριβή και τις γνώσεις που αυτή συνεπάγεται. Θέλει για την ακρίβεια καλή γνώση όλης της εποχής που παράγεται το έργο και όλων των προηγούμενων. Αλλιώς πως θα μπορέσει να ξέρει κάποιος αν υπάρχει επίτευγμα/κατόρθωμα ή όχι;
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν το ξέρει πραγματικά.
Ανάλογα με την εποχή εφαρμόζονται διαφορετικές κοινωνικές νόρμες που "αναγκάζουν" τον μέσο άνθρωπο να παραδεχτεί έργα και καλλιτέχνες.
Πχ. σε εποχές αριστοκρατίας, μία κάστα καθορίζει το τί είναι άριστο και τί όχι.
Σε εποχές δημοκρατίας, όπως σήμερα, καθένας κάνει του κεφαλιού του. Υπάρχουν τα υπόλοιπα των προηγούμενων εποχών που ακόμα έχουν κάποιο ειδικό βάρος και δεν αποβάλλονται εύκολα, αλλά σταδιακά περνάμε σε εποχή "ό,τι γουστάρει καθένας". Κι εδώ ανοίγει μία τεράστια συζήτηση για τους παράγοντες που σου επιβάλλουν έμμεσα τι γουστάρεις και τι όχι.
Θα με συγχωρήσεις αλλά εδώ είναι όλη η προσέγγισή σου μακριά από την πραγματικότητα.
Ένα έργο (σοβαρής τέχνης εκεί που μας ενδιαφέρει το πνευματικό επίτευγμα) κρίνεται στην εποχή του αλλά η κρίση αυτή είναι επισφαλής. Έχει αποδειχθεί ξανά και ξανά ότι ιδίως τα έργα που ήταν πρωτοποριακά για την εποχή τους απέτυχαν να αποσπάσουν ευμενείς κριτικές σε πρώτο χρόνο. Χρειάστηκαν δεκαετίες (ή και αιώνες σε κάποιες περιπτώσεις) για να υπάρξει κοινή σχετικά αποδοχή της σπουδαιότητας της σημασίας και της επιρροής του έργου. Αυτό είναι πιο εύκολο προφανώς έχοντας δει την εξέλιξη των πραγμάτων εκ των υστέρων.
Το τι θα πει ο βασιλιάς ή ο αυτοκράτορας πως είναι καλό ή κακό, λίγη αξία έχει σε βάθος χρόνου. Μπορεί να στερήσει μερικές εκτελέσεις από κάποιον καλλιτέχνη ή και κανένα κεφάλι (στο ακραίο σενάριο) αλλά εμείς (στον Δυτικό πολιτισμό) θαυμάζουμε τελικά αυτούς που είχαν το θάρρος να δημιουργήσουν αυτό που νόμιζαν σωστό πέρα από τέτοιους περιορισμούς. Και σχετικά τα παραδείγματα πάρα πολλά.
Σε όλες τις εποχές λοιπόν, οι σπουδαίοι δημιουργοί έκαναν του κεφαλιού τους. Επίσης στην σοβαρή τέχνη κανείς δεν σε αναγκάζει να ακούσεις ή να δεις ή να διαβάσεις οτιδήποτε. Σου λέω πχ στο άλλο νήμα ότι υπάρχει ένας πολύ σημαντικός συνθέτης σύγχρονης μουσικής που λέγεται Ξενάκης. Αν θες ακούς, αν όχι, δεν ακούς.
Εκεί που γίνεται το μεγάλο πανηγύρι είναι στην εμπορική τέχνη διότι το ακροατήριο είναι σχεδόν παγκόσμιο. Εκεί υπάρχουν μεγάλοι πόροι για οργανωμένο μαρκετιν και συνεχή προώθηση. Αλλά εκεί δεν θα σκάσουμε. Αν θέλει κανείς την τέχνη για τα οφέλη της και για να διευρύνει τους ορίζοντές του ας κοιτάξει στο χώρο της σοβαρής τέχνης. Αν θέλει την τέχνη για χαλάρωση, διασκεδασμό της προσοχής, σκότωμα χρόνου, συνοδευτική σε άλλες δραστηριότητες, υπάρχει τέτοια τέχνη με το τσουβάλι. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να τσακωθούμε αν στον Χ αρέσει ο Χαρούλης, στον Ψ η Γκάγκα και στον Ω η Θώδη. Είναι σαν να βρίσκεσαι στο σούπερ μάρκετ και στο ράφι έχει 20 μάρκες ποτών των 10-12 Ευρώ. Ό,τι τραβάει η γεύση του καθενός ας πάρει. Ας μη νομίζει όμως ότι ασχολείται με υψηλή τέχνη.
Παρεμβαίνει το μάρκετιν στο τι θα ακούσεις; Ξεκάθαρα ναι. Μας ενδιαφέρει; Προσωπικά όχι και τόσο. Με ενοχλεί το ίδιο όπως θα με ενοχλούσε η συνεχής διαφήμιση μιας μάρκας μακαρόνια ή γατοτροφής. Δεν θα ήταν καλύτερο να προβάλλεται η ποιοτικότερη τέχνη και στον χώρο της ελαφράς/δημοφιλούς; Ναι, θα ήταν γιατί η συχνή κατανάλωση σκουπιδιών υποβιβάζει το γούστο. Ωστόσο δεν θα πεθάνουμε. Όποιος ενδιαφέρεται για υψηλής ποιότητας τέχνη, κοιτάει αλλού.