Η Εγνατία Οδός Α.Ε εκτός του κύριου άξονα κατασκεύασε και κάθετους που τον συνδέουν με τις γειτονικές Βαλκανικές χώρες. Οι Κάθετοι Άξονες Σερρών και Καστοριάς χρηματοδοτήθηκαν με αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης (60%) από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε τα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους να μην έχουν διόδια.
Για τις ανάγκες εξυπηρέτησης της παραχώρησης, ώστε να κατασκευαστούν άμεσα σταθμοί διοδίων και σε αυτούς τους άξονες, η παραπάνω προϋπόθεση μη λειτουργίας διοδίων ρυθμίστηκε προσωρινά, ώστε τα έσοδα διοδίων να μην καταλήγουν στο φορέα εκμετάλλευσης αλλά να αποδίδονται στο δημόσιο χρέος. Η προσωρινή αυτή ρύθμιση δεν προβλέπεται να ισχύει και στη σύμβαση παραχώρηση, στην οποία προβλέπεται ότι όλα τα έσοδα θα εισπράττονται μόνο από τον παραχωρησιούχο.
Με το παραπάνω σκεπτικό το ΤΑΙΠΕΔ τελικά ενσωμάτωσε στον σχεδιασμό του την χωροθέτηση μετωπικών διοδίων στους υπόψη Κάθετους Αξονες και δόθηκε εντολή στην ΕΟΑΕ να προβεί στην κατασκευή των Σταθμών Διοδίων Προμαχώνα και Στρυμονικού στον Κάθετο Άξονα Σερρών και Ιεροπηγής στον Κάθετο Άξονα Καστοριάς. Σήμερα (2020) είναι σε λειτουργία το σύνολο των σταθμών διοδίων επί των υπόψη κάθετων αξόνων, αν και είναι σε εκκρεμότητα θέματα των μηκών χρέωσης.
Με το ΦΕΚ β’1486/25.5.2016 ορίζεται η έναρξη λειτουργίας του μετωπικού σταθμού διοδίων Προμαχώνα. Στο προαναφερόμενο ΦΕΚ αναφέρει στο Άρθρο 6:
«Τα εισπραττόμενα από την «ΕΓΝΑΤΙΑΟΔΟΣ Α.Ε.» τέλη διοδίων στον Σταθμό Διοδίων Προμαχώνα καταβάλλονται σε περιοδική βάση σε πίστωση του προβλεπόμενο, από το άρθρο 2 του Ν. 3986/2011, τραπεζικού λογαριασμού που τηρείται στο όνομα του Ελληνικού Δημοσίου για την εξυπηρέτηση του Δημόσιου Χρέους»
Με το ΦΕΚ β’4156/29.11.2017 ορίζεται η έναρξη του μετωπικού σταθμού διοδίων Ιεροπηγής τον Δεκέμβριο του 2017 με την ίδια αναφορά για κατάθεση εισπράξεων των τελών διοδίων για την εξυπηρέτηση του Δημόσιου χρέους.
Με το ΦΕΚ β’4183/18.11.2019 ορίζεται η έναρξη λειτουργίας του μετωπικού σταθμού διοδίων Στρυμονικού τον Ιανουάριο του 2020 με αλλαγή χρέωσης του σταθμού Προμαχώνα όχι όμως ανάλογα με τα χιλιόμετρα που ορίζει το ΦΕΚ β’2018/25.05.2020.
Επισημαίνεται ότι από τα παραπάνω ΦΕΚ για τον Κάθετο Άξονα Σερρών προκύπτει ότι οι δύο σταθμοί διοδίων έχουν διαφορετική χιλιομετροχρέωση μεταξύ τους σε σχέση με τις προβλέψεις, με αποτέλεσμα ειδικά το κόμιστρο του σταθμού Στρυμονικού να έχει μικρότερη χρέωση σε σχέση με τις υπόλοιπες χρεώσεις. Θεωρείται βέβαιο ότι η συγκεκριμένη «απόκλιση», που απομειώνει τα έσοδα διοδίων ελαφρύνοντας τους κατοίκους της πόλης των Σερρών, δεν θα ισχύει με την σύμβαση παραχώρησης όπου η χιλιομετροχρέωση θα είναι σταθερή.
Από τά εως σήμερα στοιχεία της Εγνατίας Οδός Α.Ε. για τους παραπάνω σταθμούς διοδίων προκύπτουν οι κάτωθι καταθέσεις στον ειδικό λογαριασμό για το δημόσιο χρέος, ανά έτος και σταθμό:
Διάγραμμα: Συνεισφορά για την Απομείωση του Δημοσίου Χρέους από διόδια Προμαχώνα, Ιεροπηγής και Στρυμονικού από 7/2016 έως 10/2020
Ακόμη και για το 2020 που έχει μικρότερο κυκλοφοριακό φόρτο (ειδικές συνθήκες κυκλοφορίας) και αρκετούς μήνες κλειστά τα σύνορα στον Προμαχώνα, η έναρξη λειτουργίας του μετωπικού σταθμού στο Στρυμονικό, για το πρώτο δεκάμηνο του έτους, έχει ανεβάσει την συνεισφορά στο δημόσιο χρέος στα 7,5 εκ € περισσότερα και από 2019. Η συνολική συνεισφορά στο δημόσιο χρέος, μόνο από την λειτουργία αυτών των σταθμών, από το 2016 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020 είναι 33 εκ. €.
Κάνοντας τις κάτωθι παραδοχές:
1. ο αρχικός κυκλοφοριακός φόρτος της παραχώρησης θα κυμαίνεται στα επίπεδα του 2019,
2. με ετήσια αύξηση 1.5%
3. με αρχική μείωση της κυκλοφορίας, λόγω αυξημένων διοδίων, κατά 10%
4. και με αναλογικές χρεώσεις όπως προβλέπεται μετά την έναρξη της σύμβαση παραχώρησης με
0,051 €/km (χωρίς ΦΠΑ)
προκύπτει ότι τα έσοδα από δύο κάθετους άξονες θα είναι όπως φαίνεται στον επόμενο πίνακα και διάγραμμα:
Διάγραμμα: Εκτιμώμενο ποσό (χωρίς ΦΠΑ) που μπορεί να συνεισφέρουν στην αποπληρωμή του δημόσιου χρέους μόνο με το κόμιστρο των διοδίων των δύο κάθετων αξόνων, κατά τον χρόνο παραχώρησης .
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι αν παραμείνει υπό δημόσιο έλεγχο ο αυτοκινητόδρομος με τις υφιστάμενες χρεώσεις του κύριου άξονα και με το ίδιο θεσμικό πλαίσιο (το κόμιστρο των διοδίων των δύο καθέτων αξόνων να αποπληρώνει δημόσιο χρέος) μπορεί να κατατεθούν πάνω από 780 εκ. € στο εύρος της παραχώρησης.
Με τις χρεώσεις της παραχώρησης (0,051€/Km χωρίς ΦΠΑ) το συνολικό ποσό για τα 35 χρόνια, μόνο των δύο κάθετων αξόνων Α25 &Α29, ξεπερνά τα 1,5 δις €.