Για το δικαίωμα των λαζών στη μνήμη

[Cavaliere]

Κλαψιάρηδες, όπως οι Εβραίοι ένα πράμα,

Αυτό με τους Εβραίους έχει μείνει από τον καιρό του μεγάλου πλιάτσικου σπιτιών στη Θεσσαλονίκη; Μεταξύ μας, ο ένας διωγμένος λαός να λεηλατεί άλλον, είναι άσχημο.

[sys3x]

Κλαψιάρηδες, όπως οι Εβραίοι ένα πράμα,

Αυτό με τους Εβραίους έχει μείνει από τον καιρό του μεγάλου πλιάτσικου σπιτιών στη Θεσσαλονίκη; Μεταξύ μας, ο ένας διωγμένος λαός να λεηλατεί άλλον, είναι άσχημο.

Πότε λεηλάτησαν οι Παλαιστίνιοι το Ισραήλ και δε το πήρα χαπάρ;

[sys3x]

Ρε συ, δεν γίνεται να μην τα βρίσκεις με ΚΑΝΕΝΑΝ. Γίνεται όμως οι περισσότεροι να έχουν κάποια στοιχεία που σε απωθούν, ή δεν σου πάνε. Μπορεί να φταίω εγώ, αλλά, δυστυχώς, δεν με ενδιαφέρει, δεν θα κατακρίνω τον εαυτό μου επειδή δεν μου πάνε οι Πόντιοι. Πάντως στη Γερμανία κάνουν μεγάλη δυσφήμηση του ελληνικού γένους, έπρεπε να φέρουμε περισσότερους Επτανήσιους, Κρητικούς, Νησιώτες, και Θράκες, να βλέπουν οι Αλαμάνοι Βάρβαροι πως οι Έλληνες είναι εύθυμοι άνθρωποι, δεν κλαουρίζουν συνέχεια.

Ε ναι, αυτό λέμε αδελφούλη, φευ.


πόνους τρακ

Φίλε, δεν μου αρέσει καθόλου ο Αγγελάκας. Δηλαδή, βγάζω καντήλες. Λυπάμαι, είμαι ιδιότροπος και παράξενος, αλλά είμαι ειλικρινής.

Θα σου λεγα τι είσαι βρε εύκαιρε αλλά έχε χάρη.

[Cavaliere]

Φεύγω από το νήμα, βρωμάει μπαρούτι, και δεν θέλω. Σήμερα δεν πλακώνομαι, κάνω απεργία, ως να μου δώσει αύξηση ο admin.

[Λίνο Βεντούρα]

Κλαψιάρηδες, όπως οι Εβραίοι ένα πράμα, τι ένα πράμα, οχτώ πράματα, το ίδιο και το αυτό.

Οι Εβραίοι μοιάζουν με τους Έλληνες αρκετά, αλλά με τους Ποντίους ιδιαίτερα.

[Cavaliere]

To άκουσα αυτό.

[sys3x]

Εντωμεταξύ, έχω πάει στο τελευταίο "συνέδριο" στην βιβλιοθήκη για τα "γκλεμένα" της Θεσσαλονίκης.
Ούτε οι ίδιοι δεν πιστεύουν τις μαλακίες που λένε, κατά τα άλλα, ναι, μπρέπει η μπανεμπιστημιούμπολη να εμπιστραφεί στους γνήσιους ιδιογκτήντες της, είναι ρεαλιστικότατο σενάριο αυτό, ασχέτως αν δεν υπάρχουν ούτε καν οι απόγονοι τους (γιατί*)
Έπρεπε δηλαδή να μείνει αδιάθετη η μισή πόλη ξερωγώ (όπως όλοι γνωρίζομε η φύση λατρεύει τα κενά και οι πεινασμένοι άνθρωποι ΔΕΝ είναι μέρος της, οι Γερμανοί δεν κάναν κανένα κακό στην Ελλάδα, ήρθανε για τους Εβραίους της Σαλονίκης) να ρημάζει γιατί* ο πανίβλαξ γερμανοτραφείς ράμπαη τους έπεισε να μπουν όλοι στα τρένα γιατί οι Γερμανοί είναι φίλοι μας και θέλουν το καλό μας.
Γίδγια, μπουρτζόβλαχοι, μπρρρ.

Παρόλα αυτά οι περισσότεροι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης ακούνε 1912 και κλαίνε, γιατί άραγες;

[sys3x]

Κλαψιάρηδες, όπως οι Εβραίοι ένα πράμα, τι ένα πράμα, οχτώ πράματα, το ίδιο και το αυτό.

Οι Εβραίοι μοιάζουν με τους Έλληνες αρκετά, αλλά με τους Ποντίους ιδιαίτερα.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν...

[sys3x]

Φεύγω από το νήμα, βρωμάει μπαρούτι, και δεν θέλω. Σήμερα δεν πλακώνομαι, κάνω απεργία, ως να μου δώσει αύξηση ο admin.

[Ένοπλος σοσιαλμπαχαλάκης]

Αφού έγινε τέτοια γενοκτονία, γιατί εδώ και τόσες δεκαετίες στην Ελλάδα τους δουλεύουν, τους θεωρούν ηλιθιους και έβγαζαν συνέχεια ανέκδοτα; εγώ μικρός από τα ανέκδοτα νόμιζα πως οι πόντιοι απλά ήταν κάποιοι ηλιθιοι, όχι ένα συγκεκριμένος λαός. Θύματα του πολιτικάλ ινκορεκτ της εποχής;

Τα ποντιακά ανέκδοτα είναι αυτό ακριβώς, ποντιακά ανέκδοτα, ο αυτοσαρκασμός είναι ένα από τα χαρακτηριστικά των Ελλήνων από την αρχαιότητα.
Τώρα όσον αφορά στην απορία σου, θεωρείς ότι είσαι ένας αρκούντως μορφωμένος και έξυπνος άνθρωπος;
Αν η απάντηση σου είναι ναι νομίζω ότι σε κάλυψα.

Μα όσοι τα έλεγαν δεν ήταν πόντιοι. Ο Ελληνας στα ανέκδοτα συνήθως ήταν ο καπατσος. Το "είσαι τελείως πόντιος" ήταν έκφραση και θεωρούταν πως είσαι τέλειος ηλιθιος.

[sys3x]

Κάθε φορά που θα συγκρίνεις την μπούτσα με τη βούρτσα εδώ θα είμαστε πάντως, το ξες.
Ένα από δύο θα επιστρέφετε όπως πάντα και αναλόγως.

[sys3x]

Αφού έγινε τέτοια γενοκτονία, γιατί εδώ και τόσες δεκαετίες στην Ελλάδα τους δουλεύουν, τους θεωρούν ηλιθιους και έβγαζαν συνέχεια ανέκδοτα; εγώ μικρός από τα ανέκδοτα νόμιζα πως οι πόντιοι απλά ήταν κάποιοι ηλιθιοι, όχι ένα συγκεκριμένος λαός. Θύματα του πολιτικάλ ινκορεκτ της εποχής;

Τα ποντιακά ανέκδοτα είναι αυτό ακριβώς, ποντιακά ανέκδοτα, ο αυτοσαρκασμός είναι ένα από τα χαρακτηριστικά των Ελλήνων από την αρχαιότητα.
Τώρα όσον αφορά στην απορία σου, θεωρείς ότι είσαι ένας αρκούντως μορφωμένος και έξυπνος άνθρωπος;
Αν η απάντηση σου είναι ναι νομίζω ότι σε κάλυψα.

Μα όσοι τα έλεγαν δεν ήταν πόντιοι. Ο Ελληνας στα ανέκδοτα συνήθως ήταν ο καπατσος. Το "είσαι τελείως πόντιος" ήταν έκφραση και θεωρούταν πως είσαι τέλειος ηλιθιος.

Έχεις ακούσει ποτέ σου ανέκδοτο για Εβραίους από μη Εβραίο;
Αν ναι τότε ΣΙΓΟΥΡΑ δεν τα βγάζουν οι Εβραίοι τα ανέκδοτα.
Πρέπει να είσαι εντελώς μη Πόντιος εσύ πούλιμ.

[Ζαποτέκος]

Ακρόπολις 8/7/1949 :
( με αριστερό κλικ μεγαλώνει )

[Ζαποτέκος]

Γενοκτονία ἤ ἁπλῶς ἐθνοκάθαρση τῶν Μικρασιατῶν;
Γιάννης Ταχόπουλος
https://ardin-rixi.gr/archives/246398
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Ταχόπουλου, Όψεις εθνοαποδόμησης στην Ελλάδα (2009) που κυκλοφορεί από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις.

Σημαντικό θέμα εἶναι τό κατά πόσο ὑπῆρξε γενοκτονία ἤ ἁπλῶς ἐθνοκάθαρση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τούς Τούρκους στή Μ. Ἀσία. Οἱ ἴδιοι οἱ Νεότουρκοι –τούς ὁποίους διαδέχθηκε ὁ Κεμάλ ὑλοποιώντας τά ὁράματά τους– εἶχαν ἤδη διακηρύξει τήν ἀνάγκη γιά γενοκτονία στά 1911:

Ἡ Τουρκία πρέπει νά γίνει μωαμεθανική χώρα. Οἱ μωαμεθανικές ἀντιλήψεις καί ἡ μωαμεθανική ἰσχύς πρέπει νά κυριαρχήσουν στή χώρα. Κάθε ἄλλη θρησκευτική προπαγάνδα πρέπει νά καταπνίγεται. Ἡ ὕπαρξη τῆς αὐτοκρατορίας ἐξαρτᾶται ἀπό τή δύναμη τοῦ νεοτουρκικοῦ κόμματος καί ἀπό τή συντριβή ὅλων τῶν ἀνταγωνιστικῶν σ’ αὐτό ἰδεολογιῶν. Ἀργά ἤ γρήγορα, θά πρέπει νά ὁλοκληρωθεῖ ἡ πλήρης ὀθωμανοποίηση ὅλων τῶν ὑπηκόων τῆς Τουρκίας. Καί ἀσφαλῶς, εἶναι ὁλοκάθαρο ὅτι αὐτό δέν θά μπορέσει νά γίνει μέ τήν πειθώ, καί κατά συνέπεια θά πρέπει νά προσφύγουμε στήν ἔνοπλη βία. Ὁ χαρακτήρας τῆς αὐτοκρατορίας πρέπει νά μείνει μωαμεθανικός καί θά πρέπει νά δοῦμε ὅτι οἱ μωαμεθανικοί θεσμοί καί οἱ μωαμεθανικές παραδόσεις θά πρέπει νά γίνονται σεβαστά. Τό δικαίωμα τῶν ἄλλων ἐθνοτήτων νά ἔχουν τίς δικές τους ὀργανώσεις θά πρέπει νά ἀποκλειστεῖ. Κάθε μορφή ἀποκέντρωσης εἶναι προδοσία στήν Τουρκική Αὐτοκρατορία. Οἱ ἐθνότητες εἶναι ἀμελητέες ποσότητες. Μποροῦν νά κρατήσουν τή θρησκεία τους, ἀλλά ὄχι τή γλώσσα τους. Ἡ διάδοση τῆς τουρκικῆς γλώσσας εἶναι ἕνα ἀπό τά κυριότερα μέσα ἐξασφάλισης τῆς μωαμεθανικῆς ὑπεροχῆς καί τῆς ἀφομοίωσης τῶν μή μωαμεθανικῶν στοιχείων […][1].

Τό ὅτι ἡ Τουρκία εἶχε φερθεῖ μεταξύ 1914-1918 μέ αὐτό τόν τρόπο στίς μή τουρκικές κοινότητες (ἐκτός τῶν Κούρδων, τούς ὁποίους περιποιήθηκε ἀργότερα), τῆς ἀφαιροῦσε, στά 1918, τό δικαίωμα νά ἐλέγχει τά ἐδάφη στά ὁποῖα κατοικοῦσαν αὐτές ὡς συμπαγεῖς πληθυσμιακές μάζες καί συνιστᾶ ἕναν δεύτερο λόγο γιά τόν ὁποῖο ἡ ἀπαίτηση προσάρτησης τῆς Ἰωνίας καί τῆς Ἀν. Θράκης (ὅπως καί ἡ ἵδρυση ἀρμενικοῦ καί κουρδικοῦ κράτους ἤ ἡ ἀπαίτηση γιά ποντιακό κράτος) ἦταν ἀπολύτως δικαιολογημένη καί ὄχι ἐπεκτατική ἐνέργεια. Τό ὅτι ὥς τά 1922, περίπου κάθε 70 καί 30 χρόνια σφάζονταν στή Μ. Ἀσία Ἕλληνες καί Ἀρμένιοι δέν συνιστᾶ αἰτία γιά τήν ὁποία ἡ συνεχής αὐτή ἀλλοίωση τῆς ἐθνολογικῆς σύστασης τῆς Μ. Ἀσίας καί ἡ συνεπακόλουθη τουρκική πληθυσμιακή ὑπεροχή θά ἔπρεπε νά γίνουν ἀποδεκτές στά 1918 ὡς κριτήρια τῆς τοτινῆς χάραξης τῶν συνόρων, ὅπως καί οἱ σφαγές τῶν Θεσσαλονικιῶν Ἑλλήνων κατά τήν Τουρκοκρατία δέν δίνουν τό δικαίωμα, μέ βάση τή μείωση τοῦ ἐκεῖ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ, νά ὑποστηρίζεται ἡ μή ἑλληνικότητά της[2] (τά ἴδια καί γιά τήν κατεχόμενη Κύπρο). Ἡ παράδοση ἐκ νέου, στά 1918, στήν Νέα Τουρκία ἐδαφῶν στήν Ἰωνία, τόν Πόντο καί τήν Ἀρμενία ἰσοδυναμοῦσε τότε μέ ἐπιβράβευση τῆς συμπεριφορᾶς της κατά τόν Α’ Π.Π. Ὅπως ἔλεγε ὁ Βενιζέλος: «Πῶς ἦταν δυνατόν τό Συνέδριο τῆς Εἰρήνης νά καταδικάσει στόν τουρκικό ζυγό αὐτούς πού ἐπέζησαν, βαυκαλίζοντάς τους μέ ἐλπίδες νέων μεταρρυθμίσεων;» (ΙΕΕ, τ. ΙΕ’, σ. 111).

Βεβαίως, ὁ ἀριθμός τῶν θυμάτων δέν ἐπηρεάζει τήν κρίση γιά τόν χαρακτηρισμό τῶν φόνων ὡς γενοκτονίας, καί τό παιχνίδι μέ τούς ἀριθμούς (δέν εἶναι 40 χλδ ἀλλά οὔτε καί 353 χλδ οἱ σφαγμένοι Πόντιοι, λέει ὁ Κωστόπουλος, ἐκφράζοντας μιά τάχα μέση, ψύχραιμη διαπίστωση[3]) δέν ἀλλάζει τό γεγονός πού οἱ «ἀντιεθνικιστές» ἀποφεύγουν ὁπωσδήποτε: Οἱ Τοῦρκοι / Ὀσμανοί / Κεμαλικοί εἶχαν ἀποφασίσει προγραμματικά, ἐν ψυχρῷ, τήν ἐκδίωξη ἤ ἐξόντωση ἤ ἐκτουρκισμό τῶν χριστιανῶν τῆς Μ. Ἀσίας, τά ὁποῖα καί κατάφεραν. Ἡ ἄποψη ὅτι οἱ Τοῦρκοι λίγο-πολύ δικαίως ἐξοργίστηκαν γιά τή στάση τῶν Ἑλλήνων στά 1919-1922 καί κατέστρεψαν τόν μικρασιατικό Ἑλληνισμό, ὅτι δηλαδή συνέβη μιά «ποδοσφαιρική» ἰσοπαλία ἐθνοκαθάρσεων καί, γι’ αὐτό, «μή μιλᾶτε γιά γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων στή Μικρασία, ἀφοῦ “καθένας καί ἡ γενοκτονία του”»[4], παραβλέπει τό γεγονός ὅτι ἡ προαποφασισμένη γενοκτονία κι ἐθνοκάθαρση τῶν Μικρασιατῶν χριστιανῶν ξεκίνησε ἀπό τά 1914 ἀνεξάρτητα ἀπό τήν παρουσία / ἀπειλή παρουσίας τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ στήν Ἀνατολία· συνεπῶς ἡ παρουσία αὐτή δέν εἶναι ἡ αἰτία τῆς ἐξάλειψης τοῦ μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ. Γι’ αὐτό καί ἡ ἐκδίωξη ὁλοκληρώθηκε μέ τά Σεπτεμβριανά τοῦ 1955 καί τίς ἀπελάσεις τοῦ ’60, ὅταν δέν ὑπῆρχε ἑλληνικός στρατός στή Μικρασία. Ἡ ἐξαφάνιση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τή Μ. Ἀσία ἦταν στόχος δεκαετιῶν, ἀνεξάρτητα ἀπό τό ἄν τό ἑλλαδικό κράτος θά ἀντιδροῦσε ἔνοπλα (στά 1919) ἤ ὄχι (στά 1955). Μέ τόν ἕναν ἤ τόν ἄλλο τρόπο, τή μιά ἤ τήν ἄλλη ἀφορμή, θά ἐκδιώκονταν.


Ὁ Κωστόπουλος[5] προσπαθεῖ ἐμμέσως –μιά καί εἶναι προφανές σέ ὅλους ὅτι ἡ γενοκτονία καί ἡ ὁλοκληρωτική ἐκδίωξη τῶν Ἑλλήνων ἀπό τήν Τουρκία (1914-1964) θά γινόταν, καί σέ ἕνα βαθμό ἔγινε, καί χωρίς τήν παρουσία ἑλληνικοῦ στρατοῦ στή Μ. Ἀσία ὡς αἴτιο– νά πείσει ὅτι γιά τούς ἐκτοπισμούς καί τίς σφαγές φταῖνε οἱ Ἕλληνες Μικρασιάτες ἀντάρτες (ἄρα τό σχῆμα εἶναι περίπου ἰσοδύναμο μέ τό κλασικό «ἄς μήν πηγαίναμε οἱ Ἑλλαδίτες στή Μ. Ἀσία [=καλά νά πάθουμε/πάθουμε]»), ἀκόμη κι ἄν οἱ σφαγές ἔλαβαν χώρα σέ περιοχές (Πόντος καί λοιπή Μικρασία) στίς ὁποῖες δέν ὑπῆρχαν ἀντάρτες, ἐξισώνοντας, ἔτσι, τό δικαίωμα στήν αὐτοάμυνα τῶν Μικρασιατῶν καί Ποντίων κατά τόν Α΄ Π.Π. μέ τήν ἀντεκδίκηση τῆς Τουρκίας, ἡ ὁποία πρῶτα ὁδήγησε μέ τά μέτρα της τούς Ἕλληνες τῆς Μ. Ἀσίας στήν ἔσχατη λύση νά λάβουν τά ὅπλα γιά αὐτοάμυνα καί ἔπειτα τούς κατηγόρησε καί τούς ἐξόντωσε, ἀκριβῶς ἐπειδή εἶχαν ἀποφασίσει νά μήν πεθάνουν/ἐκδιωχθοῦν δίχως κάποια ἀντίσταση καί αὐτοάμυνα. Γι’ αὐτό καί θεωρεῖ «διόλου παράλογο» τόν φόβο τῶν ἀπελπισμένων Τούρκων κατά τό 1916, ὅταν ὁρισμένοι Ἑλληνοπόντιοι εἶχαν (τί θράσος καί ἀγνωμοσύνη ἐκ μέρους τους πρός τούς Ὀσμανούς προστάτες τους, θά ἔλεγε κάποιος!) «ὑποδεχτεῖ πανηγυρικά τούς Ρώσους ὡς ἐλευθερωτές» (Πόλεμος.., σ. 250).

Οἱ ἐνάντιοι στή Μικρασιατική Ἐκστρατεία δεξιοί φιλομεταξικοί (ὡς ἐνάντιοι στόν βενιζελισμό), δεξιοί κοσμοπολίτες, καθώς καί οἱ διεθνιστές, δέν ἔχουν κανένα ρεαλιστικό ἀντεπιχείρημα καί σοβαρή ἀντιπρόταση γιά τό πῶς θά ἔπρεπε νά ἀποτραπεῖ ἡ ἐθνοκάθαρση καί ἡ γενοκτονία στή Μ. Ἀσία, πῶς θά παρέμεναν ἀσφαλεῖς οἱ χριστιανικές μειονότητες (συνυπολογίζοντας τίς δικαστικές ἀποζημιώσεις γιά τίς περιουσίες, τήν ἐκτέλεση τῆς τιμωρίας τῶν Τούρκων ἐνόχων, στρατιωτικῶν καί παρακρατικῶν, ἀπό τούς ἴδιους τούς Ὀθωμανούς κ.λπ.) μετά ἀπό τόν τυφώνα τῶν σφαγῶν κι ἐκτοπισμῶν τοῦ Α’ Παγκοσμίου[6].

Ἀκριβῶς ἐπειδή καί σύγχρονοι φιλομεταξικοί ἤ ἀπολογητές τοῦ «Οἴκαδε» ἐναντιώνονται, ὡς ἀντιβενιζελικοί, στήν κατάληψη στά 1919 τῆς Σμύρνης, ἡ προσπάθεια σπίλωσης ὡς ἀκροδεξιῶν/ἐθνικιστῶν ὅσων σήμερα θεωροῦν πώς τότε ἡ κατάληψη τῆς Ἰωνίας ἦταν ἐπιβεβλημένη, εἶναι καταδικασμένη σέ ἀποτυχία. (Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ Ἐνεπεκίδης ἐμποδίστηκε ἀπό τή δεξιά μετεμφυλιακή κυβέρνηση τό 1958 νά ἐρευνήσει τά γερμανικά καί αὐστριακά κρατικά ἀρχεῖα πού ἀφοροῦσαν στή γενοκτονία στήν Μ. Ἀσία). Τό ὅτι κάποιοι ἀκροδεξιοί σήμερα θεωροῦν ὀρθή τήν τοτινή ἀπόφαση κατάληψης τῆς Σμύρνης, ἐρχόμενοι σέ ἀντίθεση μέ τίς θέσεις τους στά 1920, δέν σημαίνει τίποτε ἄλλο ἐκτός ἀπό τή μικροκομματική τους ὑποκρισία καί μικρόνοια (τώρα, πού δέν ὑπάρχει λογική καί ἠθική βάση για ἀντίστοιχα ἐγχειρήματα, εἶναι ὑπέρμαχοι τῆς Μεγάλης Ἑλλάδας) διά μέσου τῶν δεκαετιῶν.

Ὁ Γ. Θ. Μαυρογορδάτος[7] ἔθεσε τό ὑποθετικό ζήτημα ὅτι ἡ ἀπελευθερωμένη καί ὁριστικά ἐνσωματωμένη στήν Ἑλλάδα ζώνη τῆς Ἰωνίας, ὄντας ἀποκομμένη ἀπό τή λοιπή τουρκική Μ. Ἀσία, θά παρήκμαζε οἰκονομικά· καί γι’ αὐτό, ἡ –τάχα αἰτιολογημένη στήν οἰκονομική ἀκτινοβολία της– ἀπόπειρα γιά κατάληψη τῆς Σμύρνης θά ἔδινε ἀποτελέσματα κατώτερα τῶν προσδοκιῶν μας ἀκόμη κι ἄν τήν καταλαμβάναμε ὁριστικά. Μάλιστα, ὑποστηρίζει ὅτι οἱ Μικρασιάτες Ἕλληνες καταπίεζαν (ἄδικα, μᾶλλον, ἐννοεῖ) οἰκονομικά τούς Τούρκους (ξεχνᾶ τούς δυσβάστακτους φόρους κι ἐκβιασμούς). Τέτοια ἐπιχειρήματα (λές καί οἱ Σμυρνιοί δέν θά συνέχιζαν τό ἐμπόριο μέ τήν οὐδέτερη ἤ ἑλληνική Κωνσταντινούπολη καί τή λοιπή Ἑλλάδα, ἤ λές καί ἡ μετά τό 1923 ἀποκοπή τῆς Σμύρνης ἀπό τόν νησιωτικό «ζωτικό χῶρο» της στό Αἰγαῖο συνιστᾶ αἰτία οἱ Τοῦρκοι νά θεωρήσουν ἄσκοπη τήν κατοχή τῆς Σμύρνης) μᾶς κάνουν νά πιστεύουμε ὅτι, γιά τόν παραπάνω ἀρθρογράφο, τό ζήτημα τῆς αὐτοδιάθεσης ἐπιλύεται μέ βάση αὐστηρῶς οἰκονομικά κριτήρια καί ὅτι ἡ ἐξ αἰτίας τῆς ἀπελευθέρωσης τοῦ 1912 σταδιακή ἐλάττωση τῆς βαλκανικῆς ἀκτινοβολίας καί τῆς πολυεθνικότητας τῆς Θεσσαλονίκης (ἡ Θράκη καί ἡ Ἀν. Μακεδονία εἶναι ἐπίσης «μιά στενή, ἀποκομμένη ἀπό τόν κύριο βαλκανικό ὄγκο, λωρίδα γῆς») συνεπάγεται ὅτι ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης ἦταν μιά ἄστοχη ἐνέργεια.

Πρέπει, πάντως, πρός ὅσους κατηγοροῦν τήν Ἑλλάδα / τούς τοτινούς Ἕλληνες γιά καιροσκοπισμό, νά τονιστεῖ ὅτι ἀγνοοῦν τίς προσπάθειες τόσο τῆς Ἑλλάδας (Βενιζέλος[8]) καί Ἑλλήνων διανοητῶν (π.χ. Ἴ. Δραγούμης[9], Ἀθ. Σουλιώτης-Νικολαΐδης, πιό παλιά «ἑλληνοθωμανισμός», καί ἀκόμη πιό παλιά «φαναριωτισμός») ὅσο καί τῶν ἴδιων τῶν Mικρασιατῶν Ἑλλήνων γιά ἰσότιμη (ἴδια ἀτομικά δικαιώματα κ.λπ. μέσῳ τῆς εὐμενοῦς ἀποδοχῆς τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1908) συμβίωση στήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία, μέ διατήρηση τοῦ ἐδαφικοῦ στάτους κβό. Ὅταν ἀπέτυχαν αὐτές οἱ προσπάθειες, ὅταν ἡ Τουρκία ἔδειξε ἔμπρακτα ὅτι ἐπιδιώκει τήν ἐκδίωξη/ἐξόντωση τῶν Μικρασιατῶν Ἑλλήνων (πού ἀποτελοῦσαν πάνω ἀπό τό 1/3 τῶν Ἑλλήνων) καί τῶν λοιπῶν χριστιανῶν, ἦταν ἀπολύτως θεμιτό καί δίκαιο γιά τούς ἐκεῖ Ἕλληνες νά ἀμυνθοῦν ἔνοπλα, καί γιά τήν Ἑλλάδα νά ἐπιδιώξει τήν ἀπόσπαση μέρους τῶν ὀσμανικῶν ἐδαφῶν μετά τό τέλος τοῦ Α’ Π.Π. Ἡ κατάληψη τῆς Ἰωνίας δέν ἦταν πράξη τυχοδιωκτική λοιπόν. ἦταν ἡ τελευταία ἐπιλογή πού ἀπέμενε σέ Ἑλλάδα καί Μικρασιάτες.



[1] Ἐπίσης: «Τά ἔθνη πού ἀπόμειναν ἀπό παλιά στήν Αὐτοκρατορία μας μοιάζουν μέ ξένα καί βλαβερά χόρτα πού πρέπει νά ξερριζωθοῦν. Νά ξεκαθαρίσουμε τή γῆ μας. Αὐτός ἄλλωστε εἶναι καί ὁ σκοπός τῆς ἐπανάστασής μας» (δρ. Σακίρ Μπεχαεντίν), καί «Θέλω νά ζήσει ὁ Τοῦρκος. Καί θέλω νά ζήσει μόνο σ’ αὐτά τά ἐδάφη καί νά εἶναι ἀνεξάρτητος. Ἐκτός τῶν Τούρκων ὅλα τά ἄλλα στοιχεῖα νά ἐξοντωθοῦν, ἄσχετα σέ ποιά θρησκεία ἤ πίστη ἀνήκουν. Αὐτή ἡ χώρα πρέπει νά καθαρίσει ἀπό τά ξένα στοιχεῖα. Οἱ Τοῦρκοι πρέπει νά κάνουν τήν ἐκκαθάριση» (δρ. Ναζίμ). Στίς 26-6-1909 ὁ γερμανός πρεσβευτής τῆς Κωνσταντινούπολης Miguel ἐνημέρωνε τό Βερολίνο γιά τή δραματική συνάντηση τοῦ Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ’ μέ τόν ἀρχιστράτηγο Σεφκέτ Πασά, ὁ ὁποῖος ἀπείλησε τόν Πατριάρχη: «Θά σᾶς κόψουμε τά κεφάλια, θά σᾶς ἐξαφανίσουμε. Ἤ ἐμεῖς θά ἐπιζήσουμε ἤ ἐσεῖς». Ὑπάρχουν (παρατίθενται στό Γενοκτονία στόν Εὔξεινο Πόντο τοῦ Ἐνεπεκίδη· βλ. καί Κ. Φωτιάδη, Ἡ γενοκτονία…, σσ. 164-165, 250, 396-397, γιά γερμανικές, σουλτανικές καί κεμαλικές μαρτυρίες) οἱ ἐπανειλημμένες διαπιστώσεις καί ἀναφορές τίς ὁποῖες οἱ πρόξενοι τῶν Κεντρικῶν Δυνάμεων στήν Τουρκία, κατά τόν Α’ Π.Π., ἔστελναν στίς κυβερνήσεις τους καί οἱ ὁποῖες πιστοποιοῦν τόσο ὅτι ὑπῆρξε σχέδιο ἐξόντωσης ὅσο κι ὅτι λάμβανε χώρα ἐξόντωση τῶν Ἑλλήνων. Γιά παράδειγμα: «Εἰς τάς 26 Νοεμβρίου τρέχοντος ἔτους (1916) μοῦ εἶπε ὁ Ραφέτ μπέης: “Τελικά μέ τούς Ἕλληνας πρέπει νά ξεκαθαρίσωμεν, ὅπως καί μέ τούς Ἀρμενίους”» (ἀναφορά αὐστριακοῦ προξένου στήν Ἀμισό). Τά διπλωματικά ἔγγραφα τῶν συμμαχικῶν χωρῶν τῆς Τουρκίας ἀναφέρουν ὅτι γινόταν σφαγή τῶν Ποντίων, ὅπως προηγουμένως εἶχε γίνει ἡ σφαγή τῶν Ἀρμενίων.

[2] Ὁ Ἔ. Χομπσμπάουμ, παριστάνοντας αὐτόν ὁ ὁποῖος «δυσαρεστεῖ τούς ἐθνικιστές» Ἑλλάδας καί ΠΓΔΜ, ἀναφέρει αὐτό πού δέν ξέραμε, ὅτι στά 1912 ἡ πλειονότητα τῶν κατοίκων τῆς Θεσσαλονίκης ἦταν Τοῦρκοι καί Ἑβραῖοι, ὅταν ἐξετάζει ἄν ἡ ΠΓΔΜ ἤ ἡ Ἑλλάδα εἶχε δικαιώματα στό ἔδαφος τῆς ὀσμανικῆς Μακεδονίας (Γιά τήν Ἱστορία, ἐκδ. Θεμέλιο, σ. 329-30). Ἔτσι, τό ἀβίαστο συμπέρασμα τῆς λογικῆς του, ἄν καί δέν τήν προχωρᾶ, εἶναι ὅτι οἱ σφαγές τῶν Ἑλλήνων κατοίκων της παραγράφονται ὡς περασμένες-ξεχασμένες, ὡς «περσινά ξυνά σταφύλια», καί βάσει τῆς καταμέτρησης τοῦ μή σφαγμένου πληθυσμοῦ, ἡ πόλη «ἠθικά» ἀνῆκε στούς Ὀσμανούς Νεότουρκους. Ὡραῖος τρόπος νά δυσαρεστεῖς τούς ἐθνικιστές δύο κρατῶν: νά εὐαρεστεῖς τούς ἐθνικιστές ἑνός τρίτου, κι ἔπειτα νά ἔχεις καί τήν καλή συνείδηση τοῦ ἀντιεθνικιστῆ.

[3] Πόλεμος καί ἐθνοκάθαρση, σ. 252-253.

[4] Ἡ λογική αὐτή ἔχει ὡς ἑξῆς: «Ἀφοῦ ὅλοι μας ἔχουμε ἀδικήσει, δέν εἶναι δυνατόν ἀπό κανέναν νά κατακριθοῦν ὅσοι ἀδίκησαν περισσότερο, ποσοτικά, ποιοτικά, χρονικά». Ὅ,τι κοινωνικῶς συνιστᾶ τήν ἐκδήλωση τοῦ ἀπόλυτου μηδενισμοῦ, στό ἐπίπεδο τῶν διεθνῶν σχέσεων ἀναγορεύεται σέ ἐξαίσια μέθοδο καταπολέμησης τοῦ ἐθνικισμοῦ καί συμφιλίωσης μεταξύ τῶν ἐθνῶν.

[5] Πόλεμος καί ἐθνοκάθαρση, σ. 247.

[6] Ποιά ἀντιπρόταση, πέρα ἀπό τίς θεωρητικολογίες περί δυνατότητας ὁμοσπονδίας (π.χ. σοβιετικῆς) λαῶν τῆς Μ. Ἀσίας, ὑπάρχει; Οἱ Ὀσμανοί οὐδέποτε ἀποδέχθηκαν τήν ἐξίσωση τῶν ραγιάδων μέ τούς ἴδιους (ἡ νεοτουρκική ἐπανάσταση τοῦ 1908 ἀπέτυχε στό σημεῖο αὐτό καί σχεδόν ἀμέσως ἐπικράτησαν οἱ ἐθνικιστές Τοῦρκοι), καί οἱ Κεμαλικοί «δούλευαν» κανονικότατα τούς σοβιετικούς ἀντιπροσώπους. Ἐφόσον δέν εἶχαν ἀποδεχθεῖ εἰλικρινά τήν ἰσοτιμία μέ τούς «ραγιάδες» ὅταν, στά 1908, ἔνοιωθαν ἰσχυροί, δέν θά τήν ἀποδέχονταν, καί οὔτε ὑπάρχουν ἐνδείξεις γιά κάτι τέτοιο, στά 1921, ὅταν ἀπειλοῦνταν.

[7] Ἐφ. Καθημερινή, 19-6-2009.

[8] «Ὁ Ἐλ. Βενιζέλος, ὡς Κρητικός πού εἶχε συμβιώσει μέ τούς Τούρκους, ἄν καί διεξῆγε ἀγώνα ἀπελευθερώσεως τῆς ἰδιαιτέρας πατρίδος του ἀπό τό ζυγό τῆς Τουρκίας, ἔτρεφε αἰσθήματα φιλίας καί ἐκτιμήσεως πρός τό Τουρκικό ἔθνος καί κατέληγε στήν πολεμική ἐπιλογή ἀφοῦ γιά πολύν καιρό κάθε εἰρηνική προσπάθειά του γιά “πλήρη καί στενήν συνεννόησιν πρός τήν ὅμορον αὐτοκρατορίαν [=τήν Ὀθωμανική]”, μέ εἰσαγωγή μεταρρυθμίσεων πού θά καθιστοῦσαν “ἀνεκτόν τόν βίον τῶν ἐν αὐτῇ ἑκατομμυρίων Ἑλλήνων”, ἀπέτυχε. “Εἶχα φθάσει”, λέγει, “νά προτείνω ὅπως ἀναγνωρίση ἡ Ὀθωμανική κυβέρνησις τό δικαίωμα, τό ζητούμενον τόσον ἐπιμόνως ἀπό τούς Κρῆτες, νά στέλλωσι τούς βουλευτάς των εἰς τό Ἑλληνικόν Κοινοβούλιον, μολονότι ἡ Κρήτη θά ἐξηκολούθει νά ἀποτελῆ αὐτόνομον Πολιτείαν ὑπό τήν ἐπικυριαρχίαν τοῦ Σουλτάνου. Εἶχον φθάσει νά προτείνω νά πληρώνει ἡ Ἑλλάς φόρον ὑποτελείας διά τήν Κρήτην”» (Κ. Κύρρη, «Τουρκία, Βαλκάνια, Παντουρκισμός καί ὁ “Ἑλληνοτουρκισμός” τοῦ Δ.Ν. Κιτσίκη», περ. Ἑλλοπία, τ. 4, 1990, σ. 64). Εἶχε μάλιστα στά 1908 χαιρετίσει τήν ἐπανάσταση τῶν Νεοτούρκων, γιά βελτίωση τῆς ζωῆς τῶν Ἑλλήνων, ὡς ἰδιότυπη πραγμάτωση τῆς Μ. Ἰδέας δίχως ἀλλαγή τῶν συνόρων.

[9] Γιά τή στάση τοῦ Ἴ. Δραγούμη ἀπέναντι στή Μ. Ἰδέα, βλ. Σπ. Κουτρούλη, Ἐθνισμός καί Κοινοτισμός, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, κεφ. Α, σ. 61 κ.έ.

[Ζαποτέκος]

Μερικά στοιχεία απ' το Αλησμόνητες Πατρίδες του Ελληνισμού ( τόμος Οι Έλληνες του Ευξείνου και του Καυκάσου ).

- Οι Έλληνες της Ρωσίας χωρίστηκαν σε μπολσεβίκους και αντι-μπολσεβίκους.
Οι ελληνικές κοινότητες δέχτηκαν αντίποινα εξαιτίας της βενιζελικής εκστρατείας στην Ουκρανία προκειμένου να κερδίσουμε την γαλλική υποστήριξη στις διεκδικήσεις μας.

- Στις 26/3/1919 ο Β. Δενδραμής έστειλε υπόμνημα προς το ελληνικό υπ.εξ. :
... Η αντίληψίς μου είναι ότι η αποτελεσματική καταπολέμησις του μπολσεβικισμού είναι χίμαιρα. Άπαντες σχεδόν σήμερα εν Ρωσία είτε εξ ανάγκης είτε εκ πεποιθήσεως είναι μπολσεβίκοι ή ακολουθούσι πολιτικάς αρχάς μάλλον ίσως συγκερασμένας , αλλά μη απεχούσας πάλι του μπολσεβικισμού. Οι αντιδρώντες ή εφονεύθησαν ή εξεπατρίσσθησαν. (...)
Εάν οι μπολσεβίκοι διαπράττουσιν αγριότητας , αύται είναι αναγκαίαι κατ' αυτούς προς τρομοκράτησιν και επικράτησίν των. Ταχέως θα κορεσθώσιν αίματος και εκ του μπολσεβικισμού , όστις θα υποστή την εξέλιξίν του , θα εξέλθη εν Ρωσσικόν κράτος νέον με έννομον τάξιν. Ίσως θα βραδύνη , αλλ' η επιδίωξις βιαίας λύσεως κατ' ουδέν προάγει την ρωσσικήν υπόθεσιν , τουναντίον επιβραδύνη την φυσικήν αυτής λύσιν , φανατίζει τον ρωσσικόν λαόν κατά του έξωθεν εχθρού και αναχαιτίζει την εσωτερικήν εξέλιξιν , η οποία βραδέως ίσως , αλλά ασφαλώς , θα καταλήξη εις την διαμόρφωσιν νέου και παγίου εις Ρωσσία καθεστώτος. Το νέον δε αυτό πολιτικόν καθεστώς εν Ρωσσία είτε μπολσεβικισμόν συγκερασμένον έχει ως θεμέλια , είτε άκρατον σοσιαλισμόν είτε δημοκρατισμόν , θα υποχρεωθεί θάττον ή βράδιον η Ευρώπη να το αναγνωρίσει και δια τούτο φρονώ , ότι δεν πρέπει να εξακολουθήση η Ελλάς , όταν εκλείψωσιν οι πολιτικοί λόγοι , οίτινες υπηγόρευσαν αυτήν την εκστρατείαν , παρέχουσα την στρατιωτικήν συνδρομήν της εις αγώνα όστις δια την μεγάλην πλειοψηφίαν του Ρωσσικού λαού θεωρείται ως αγών προς επιβολήν της καατδυναστεύσεως εναντίον ενός λαού παλαίοντος δια την ελευθερίαν του.

- Στις 21/4/1919 επιτροπή μπολσεβίκών της Σεβαστούπολης επισκέφτηκε τον Έλληνα ναύαρχο Κακουλίδη πάνω στο πολεμικό πλοίο Κιλκίς . Μίλησαν κολακευτικά για την Ελλάδα και υποσχέθηκαν να μην εμποδίσουν την αποχώρηση της ελληνικής φρουράς ούτε να θίξουν τα συμφέροντα των ελληνικών κοινοτήτων.

- Ο υπεύθυνος των μπολσεβίκων της Κριμαίας Πάβελ Ντυμπένκο δήλωσε ενυπόγραφα στην Γιάλτα ( 19/5/1919 ) στον Έλληνα διπλωμάτη Σταυριδάκη πως θα γίνουν σεβαστά τα πολιτικά δικαιώματα των Ελλήνων και δεν θα πειραχτούν οι περιουσίες τους σε όποια κοινωνική τάξη κι αν ανήκουν. Θα απαλλαχτούν απ' τις στρατιωτικές υποχρεώσεις . Η λατρεία στην εκκλησία και η σχολική διδασκαλία θα είναι ελεύθερες. Δύο όροι όμως ετέθησαν . 1. Να μην γίνουν οι ελληνικοί σύλλογοι , τα ελληνικά σωματεία και οι ελληνικές κοινότητες εστίες αντιδραστικής προπαγάνδας. 2. Να μην έρθει άλλος στρατός απ' την Ελλάδα κι αυτός που είναι εκεί να σταματήσει τις πολεμικές επιχειρήσεις .

- Ο αταμάνος Γρηγόριεφ έστειλε κολακευτική προκήρυξη στα ελληνικά προς το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα. Τους έλεγε πως ο ρωσικός λαός δεν έκανε καμιά εχθρική κίνηση κατά της Ελλάδας. Η Ελλάδα είναι η κοιτίς της δημοκρατίας. Ο ρωσικός λαός εδιδάχθη από τας δημοκρατικάς ιδέας της αρχαίας Ελλάδος , εξηγέρθη κατά των τυράννων του , ανέτρεψε το δεσποτικόν μοναρχικό καθεστώς του τσάρου και ίδρυσε νέαν πολιτείαν που στηρίζεται στην πολιτικήν , κοινωνικήν και οικονομικήν ελευθερίαν. Λυπούμεθα που σας βλέπομεν στο πλευρόν των Γάλλων κεφαλαιοκρατών και ιμπεριαλιστών. Λυπούμεθα διότι έχετε λησμονήσει τας δημοκρατικάς παραδόσεις της χώρας σας. Λυπούμεθα διότι έρχεσθε εις την χώραν μας ως σύμμαχοι του τσαρισμού. Μην προδώσετε τας παραδόσεις σας. Αν πολεμήσετε εναντίον μας θα είναι σκληρή η τιμωρία σας.

- Οι ελληνικές κυβερνήσεις αδυνατούσαν οικονομικά να απομακρύνουν τους πολυπληθείς Έλληνες απ' την Ρωσία που πέθαιναν απ' την πείνα και να τους μεταφέρουν στην Ελλάδα. Οι ξένες κυβερνήσεις ( αγγλική , γαλλική , ιταλική , βελγική ) φρόντιζαν για την απομάκρυνση των δικών τους υπηκόων με ελληνικά πλοία ! Μόνοι λίγοι Έλληνες που κατάγονταν απ' τα Δωδεκάνησα κατάφεραν να φύγουν , αλλά κι αυτοί ως Ιταλοί υπήκοοι.
Το 1920 και τον Φεβρουάριο του 1921 ο υπουργός εξωτερικών των Σοβιέτ Τσιτσέριν πρότεινε στην Ελλάδα την ανταλλαγή πληθυσμού και τη σύναψη εμπορικών σχέσεων. Ο Έλληνας πρεσβευτής στην Στοκχόλμη συναντήθηκε με τον αντιπρόσωπο των Σοβιέτ της Εσθονίας Λιτβινώφ . Αλλά η Ελλάδα δίστασε και υποσχέθηκε να διαπραγματευθεί επίσημα με τα Σοβιέτ ευθύς ως ετέρα μεγάλη Δύναμις καταλήξη εις αποτέλεσμα παρόμοιον. Στις 16/3/1921 η Αγγλία υπέγραψε με τον Λένιν την πρώτη εμπορική συνθήκη. Όπως λένε πως δήλωσε ο Λόυδ Τζωρτζ : Η Αγγλία μπορεί να εμπορευτεί και με καννιβάλους. Ακολούθησαν σοβιετικές εμπορικές συνθήκες με τις Γερμανία , Νορβηγία , Αυστρία , Ιταλία ( 1921) και Σουηδία ( 1922 ). Τελευταία η Γαλλία το 1924.

- Οι Έλληνες της Ρωσίας ( Μαριοπολίτες , κοινότητα Τουαψέ, Λαζαρόφσκη , Αδλέρ, Σότζη ) υπέφεραν ( λεηλασίες και εκτοπισμοί ) από όλους τους εμπλεκομένους στον Ρωσικό Εμφύλιο : Πράσινους , Κοζάκους , Κιρκάσιους και Καλμούκους αντι-μπολσεβίκους , εθελοντές αντι-μπολσβίκους και μπολσεβίκους. Όλοι αυτοί πεινούσαν και γι' αυτό βουτούσαν τρόφιμα από όπου μπορούσαν.

- Οι Αρμένοι και οι Γεωργιανοί επιχειρούσαν να στρατολογήσουν βιαίως τους Έλληνες προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους μπολσεβίκους και τους Τούρκους ( 1920 ) . Οι Έλληνες αρνούνταν να στρατολογηθούν για ξένα εθνικά συμφέροντα αν δεν εισακούονταν και τα δικά τους εθνικά αιτήματα απ' την αρμενική και την γεωργιανή κυβέρνηση.

- Ο μητροπολίτης Χρύσανθος Τραπεζούντας δεν ήθελε με τίποτα οι Έλληνες πρόσφυγες απ' την Ρωσία και τον Καύκασο να μεταφερθούν στην Ελλάδα γιατί έτσι θα ερημωνόταν ο Πόντος , στον οποίο πάντα ήλπιζε πως θα επέστρεφαν. Έτσι έλεγε τον Μάρτιο του 1920 στον Βενιζέλο πως θα ήταν πολύ επικίνδυνο να τους εγκαταστήσει στην Μακεδονία , γιατί έχουν χάσει την εθνική τους συνείδηση και την γλώσσα τους και έχουν ασπαστεί τις ιδέες του σλαυισμού - μπολσεβικισμού. Μπορεί να ήταν επικίνδυνοι για την Μακεδονία , αλλά καθόλου για τον Πόντο. Θα πρέπει να αποκατασταθούν στον Πόντο ώστε να μην ερημώσει , να αυξηθεί το ελληνικό στοιχείο μέχρι μελλοντικώς να ελευθερωθεί η περιοχή.

- Ο Γενικός Διοικητής Μακεδονίας Αδοσίδης ( Μάρτιος 1920 ) πίστευε τα ίδια . Οι Έλληνες του Καρς - με λέγες εξαιρέσεις - είναι ατίθασοι , απειθάρχητοι , μεμψίμοιροι , φυγόπονοι και άρπαγες. Στερούνται εθνικού φρονήματος και κάποιοι είναι ρωσόφωνοι και τουρκόφωνοι . Με τον εποικισμός τους δεν θα τελεσφορήσει "εξελληνισμός της Μακεδονίας". Το αντίθετο. Θα μας δημιουργήσουν θέματα.

- Ο ύπατος αρμοστής της Ελλάδας στην Πόλη Κανελλόπουλος ( 25/3/1920 ) έγραφε πως οι Έλληνες του Αντικαυκάσου ( Καρς ) ήταν άποροι και κινδύνευαν και έπρεπε οπωσδήποτε να μεταφερθούν με δαπάνες του ελληνικού κράτους. Αλλά αυτοί οι πρόσφυγες μόλις έρθουν στην Ελλάδα θα γίνουν αμέσως δυσβάστακτο οικονομικό πρόβλημα για το αδύναμο ελληνικό κράτος.

- Άλλοι κρατικοί παράγοντες όμως ( Καραβίδας , Αβράσογλου ) έλεγαν πως δεν υπάρχει τέτοιο πρόβλημα. Γιατί και οι Θράκες πρόσφυγες ήταν φτωχοί , αλλά μέσα σε 4 χρόνια έδωσαν πίσω από τους φόρους τους το ποσό δαπάνης του κράτους για την μετεγκατάστασή τους κι ακόμη παραπάνω.

- Άλλος ένας υπέρμαχος της εγκατάστασης των προσφύγων στην Μακεδονία ήταν ο Καζαντζάκης. Έλεγε πως οι Έλληνες πρόσφυγες ( Θράκες , Μικρασιάτες , Καυκάσιοι ) που εποίκισαν την Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, έδωσαν μέσα σε ένα χρόνο μέσω του φόρου της δεκάτης το ποσό που ξόδεψε γι' αυτούς το ελληνικό κράτος ( 1920 ). Για τον εξελληνισμό της Καρατζόβας ( 27.342 σλαυόφωνοι , 7.855 βλαχόφωνοι , 5.625 τουρκόφωνοι , 1.240 ελληνόφωνοι ) έβλεπε πως η μόνη λύση είναι ο εποικισμός με Έλληνες γεωργούς του Καυκάσου.