Και η ελεύθερη αγορά κύριε;
Το μποϊκοτάζ ξεκίνησε από μία άτυπη διαμαρτυρία στην Κροατία, όπου καταναλωτές απείχαν την περασμένη εβδομάδα από τα καταστήματα στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε η κροατική ομάδα για τα δικαιώματα των καταναλωτών «Halo, inspektore» («Γεια σου, επιθεωρητά»). Η σελίδα της στο Facebook δημοσίευσε αρκετές φωτογραφίες άδειων σούπερ μάρκετ στη χώρα.
Την Πέμπτη, 30 Ιανουαρίου, η ομάδα ενέτεινε την εκστρατεία της ανακοινώνοντας μποϊκοτάζ των αλυσίδων σούπερ μάρκετ Eurospin, Lidl και DM για όλη την εβδομάδα, ενώ κάλεσε τους καταναλωτές να αποφύγουν κάθε άλλη μορφή δαπάνης την επόμενη ημέρα.
Το κίνημα διαμαρτυρίας επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και η Σερβία. Ο πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου Milojko Spajić προσχώρησε, μάλιστα, στο κίνημα δηλώνοντας ότι «ως πολίτης υποστηρίζω μια τέτοια δράση» σε τηλεοπτική συνέντευξη στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα της χώρας πριν από λίγες ημέρες.
Η κυβέρνηση της Βοσνίας έχει προγραμματίσει συνάντηση με εκπροσώπους του εμπορίου για να συζητήσουν τα θέματα τιμολόγησης και στη Βόρεια Μακεδονία αρκετά σούπερ μάρκετ ανακοίνωσαν ειδικές προσφορές, ενώ άλλα έκλεισαν προσωρινά για έλεγχο των αποθεμάτων. Το μποϊκοτάζ συνεχίζεται καθώς οι αναλύσεις αποκαλύπτουν αύξηση 47% στις τιμές των τροφίμων τα τελευταία 4 χρόνια, η οποία αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό σε συμφωνίες μεταξύ παραγωγών, προμηθευτών και εμπόρων τόσο σε μεγάλη όσο και σε μικρή κλίμακα.
Στην Κροατία, ενόψει του μποϊκοτάζ της περασμένης Παρασκευής, η κυβέρνηση πρόσθεσε άλλα 40 είδη στον υφιστάμενο κατάλογο των 30 βασικών προϊόντων με πλαφόν στις τιμές, όπως ανέφεραν τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Τα προϊόντα αυτά περιλαμβάνουν ορισμένα είδη τυριών, καφέ και είδη πρώτης ανάγκης για το νοικοκυριό, όπως το σαπούνι.
Στην Κροατία, οι συναλλαγές στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ μειώθηκαν κατά 44% την περασμένη Παρασκευή, με τις συνολικές πωλήσεις να κατακρημνίζονται κατά 53%, σύμφωνα με ανακοίνωση των φορολογικών αρχών της χώρας.
Ο πληθωρισμός της χώρας ανήλθε σε 4,5% τον Δεκέμβριο – το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη, όπου ο μέσος όρος είναι 2,4%. Η χώρα εισήγαγε για πρώτη φορά ανώτατα όρια τιμών το 2022 ως μέσο καταπολέμησης των αυξήσεων των τιμών που προκλήθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την πανδημία COVID-19.
Οι κροατικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ ανταποκρίθηκαν επίσης στο κίνημα διαμαρτυρίας, με την Kaufland Croatia να ανακοινώνει μείωση τιμών σε πάνω από 1.000 προϊόντα από τις 5 Φεβρουαρίου. Μια άλλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ, η Konzum, δήλωσε ότι σχεδιάζει να διαθέσει 1 εκατ. ευρώ για τη μείωση και το πάγωμα των τιμών σε 250 εγχώρια προϊόντα που δεν έχουν καθοριστεί από την κυβέρνηση.
