Από την Βίκυ:
Κριτήρια για το χαρακτηρισμό μιας μάχης ως Last stand είναι:A last stand is a military situation in which a body of troops holds a defensive position in the face of overwhelming and virtually insurmountable odds.The defensive force usually takes very heavy casualties or is completely destroyed. Troops may make a last stand due to a perceived duty; because they are defending a tactically crucial point; to buy time to enable a trapped army to escape; due to fear of execution if captured; or to protect their ruler or leader. Last stands loom large in history, as the heroism and sacrifice of the defenders exert a large pull on the public's imagination. Some last stands have become a celebrated part of a fighting force's or a country's history.
(1) η προφανής δυσαναλογία αριθμών μεταξύ των δύο πλευρών
(2) η μάχη να ήταν πραγματική
Δεν είναι κριτήρια:
(1) το τελικό αποτέλεσμα (συνήθως είναι η εξολόθρευση της ολιγάρθμης πλευράς, αλλά όχι πάντα)
(2) επίσης ο στρατηγικός σκοπός του last stand, και αν επετεύχθει
Φυσικά, κλασσικό παράδειγμα είναι η μάχη των Θερμοπυλών.
---------------------
Ξεκινάω με παραδείγματα από την Ρωμαϊκή ιστορία. Τα ακόλουθα δυο είναι ίσως τα πιο καραμπινάτα, καθότι κυριολεκτικά στην μια πλευρά υπήρχε ένα (1) άτομο. Άλλες εποχές και πολιτισμοί, θα τους θεωρούσαν απλά τρελούς, αλλά οι ρωμαίοι, κάπου μεταξύ του civitas, pietas, και virtus, θεωρούσαν (ίσως περισσότερο και από τους σπαρτιάτες) ότι το χρέος υπερβαίνει συχνά και την ίδια την ζωή.
Publius Horatius Cocles
Τέλη του έκτου πΧ αιώνα και η Ρώμη είναι ακόμη μια τοπική δύναμη που μόλις έχει γίνει res publica και αρπακώνεται με Ετρούσκους, Σαβίνους και Άλμπα Λόνγκα. Ετρούσκος τοπικός βασιλιάς της εποχής (Lars Porsena), εκστρατεύει κατά της Ρώμης και αφού καταλαμβάνει την φρουρά λόφου στην δυτική όχθη του Τίβερη, στρατοπεδεύει εκεί και αρχίζει την πολιορκία της ίδιας της πόλης. Οι ρωμαίοι βγάζουν το στρατό έξω από την πόλη (η οποία τότε βρισκόταν στην ανατολική όχθη) περνώντας από την μοναδική τότε γέφυρα (Pons Sublicius). Ακολουθεί μάχη στην οποία τραυματίζονται οι δύο ρωμαίοι ύπατοι / στρατηγοί, οι ρωμαίοι αρχίζουν να ρουφάνε στεγνά το λουκούμι και από μια συντεταγμένη υποχώρηση πετάνε τα όπλα αρχίζουν να τρέχουν σαν πούστηδοι να γυρίσουν πίσω στην πόλη.
Πάνω στην γέφυρα (μοναδική όπως επισημαίνεται) υπάρχουν τρεις (3) ρωμαίοι, οι Spurius Lartius, Titus Herminius Aquilinus και ο Horatius, οι οποίοι προσπαθούν να κρατήσουν την γέφυρα για να προλάβουν οι ρωμαίοι να χωθούν πίσω από τα τείχη. Ο Λίβιος μάλιστα γράφει ότι μόνος ο Horatius στάθηκε στην γέφυρα και οι άλλοι δύο (στρατιωτικοί καρριέρας και ήρωες της εποχής) αφού τον είδαν μόνο του, ντράπηκαν και μόνο αυτοί γύρισαν. Αφού πολεμάνε κάμποση ώρα κατά όλου του ετρουσκικού στρατού, και αφού διαπιστώνουν ότι οι ρωμαίοι την σκαπουλάρισαν και έκλεισαν τα τείχη, ενώ και οι τρεις τους είναι βαρύτατα τραυματισμένοι αλλά ζωντανοί, οι δύο άλλοι αρχίζουν να υποχωρούν ζητώντας και από τον Οράτιο να υποχωρήσει.
Ο Οράτιος τους φωνάζει ότι θα συνεχίσει να πολεμάει μόνος μέχρι να καταστρέψουν και την γέφυρα, έτσι ώστε να μην μπορούν οι ετρούσκοι καν να περάσουν το ποτάμι. Πράγματι, αφού οι τρεις τους έχουν φτιάξει ένα τείχους από πτώματα πάνω στο οποίο πολεμάνε, αφήνουν τον Οράτιο μόνο και υποχωρούν, καταστρέφοντας την γέφυρα. Αφού του φωνάζουν ότι πλέον δεν μπορούν να περάσουν οι οχτροί, ο Οράτιος, ακόμα ζωντανός, πηδάει στο νερό και κολυμπάει μέχρι την ακτή. Οι τρεις προαναφερθέντες, είναι οι μόνοι που γύρισαν στην πόλη με τα όπλα τους. Ο Οράτιος έχει χάσει μάλιστα και ένα μάτι. Σε εκτίμηση της προσφοράς του, οι ρωμαίοι του ανήγειραν χάλκινο ανδριάντα στο φόρουμ της πόλης.
Sempronius Densus
H Ρώμη είναι πλέον αυτοκρατορία και βρισκόμαστε σε περίοδο εμφυλίου πολέμου (μόλις έχουν ξεφορτωθεί τον Νέρωνα, μια εποχή γνωστή ως η χρονιά των τεσσάρων αυτοκρατόρων). Εις αυτοκράτωρ, ονόματι Γάλβας ενώ έχει υποσχεθεί να χρήσει διάδοχο έτερο στρατιωτικό (Όθων-α), παίζει πουστιλίκι και διαλέγει άλλον (Πίσωνα Λικινιανό). Ο Όθωνας μετά την ταπηροκρανίαση, οργανώνει δολοφονία αμφότερων, εξαγοράζοντας τους πραιτοριανούς του Γάλβα. (Όπου πραιτοριανοί, από επίλεκτο σώμα και σωματοφύλακες του εκάστοτε αυτοκράτορα έχουν γίνει οι πασόκοι της εποχής που ανεβοκατεβάζουν με το αζημίωτο αυτοκράτορες).
15 Ιανουαρίου του 69μΧ και ενώ Γάλβας και Πίσωνας πηγαίνουν σε δημόσια εκδήλωση, τους στήνουν καρτέρι θανάτου (στο ΟΑΚΑ της εποχής) και και η συνοδεία τους έχει εξαγοραστεί και αποχωρεί διακριτικά. Απ' όλους τους πραιτοριανούς μόνο ο εκατόνταρχος Semrponius Densus, μίλησε υπέρ των δύο και μάλιστα όχι μόνο αρνήθηκε να φύγει αλλά ξεκάθαρα δήλωσε ότι θα πολεμήσει γι' αυτούς.
Το περιστατικό περιγράφουν οι ιστορικοί Πλούταρχος, Τάκιτος και Δίων Κάσσιος. Αν και η σειρά δεν είναι ακριβώς η ίδια ξέρουμε ότι:
(1) ο Γάλβας τελικά πέθανε, δεν γνωρίζουμε αν αυτό έγινε πριν ή μετά από τον Sempronius
(2) ο Πίσωνας κατάφερε να την κοπανήσει τρέχοντας, κατέφυγε σε ναό ικέτης, τον βρήκαν τον έβγαλαν έξω και τον δολοφόνησαν την ίδια μέρα
(3) πόσους πολέμησε ο Sempronius συνολικά δεν γνωρίζουμε, πάντως για την δολοφονία του Γάλβα δήλωσαν συμμετοχή 120 πραιτοριανοί (για να εισπράξουν την αντίστοιχη αμοιβή από τον Όθων-α)
(4) ο Sempronius πολέμησε όσους πολέμησε αρχικά με ραβδί που χρησιμοποιούσε ως εκατόνταρχος και μετά με το μικρό ξίφος του, μέχρι που τον τραυμάτισαν στο γόνατο και μετά τον αποτέλιωσαν με δόρυ
(5) ο Όθων-ας ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας μέχρι που τον ανέτρεψε άλλος ενδιαφερόμενος (Βιτέλλιος). Ο εν λόγω βρήκε την λίστα των 120 και φυσικά τους εκτέλεσε όλους
