Phorum.com.gr

ST48410 έγραψε: 04 Σεπ 2020, 20:56 Η ανάρτησή σου θέτει ενδιαφέροντα θέματα.

Niki έγραψε: 04 Σεπ 2020, 08:05 Το πνευματικό επίτευγμα σαν όρος είναι μεταγενέστερος από τους οπαδούς της επιστήμης.
Όχι για μένα το έργο τέχνης είναι έργο τέχνης.
Οι μηχανές του Νταβίντσι είναι πνευματικό επίτευγμα αλλά δεν είναι έργα τέχνης , είναι εφευρέσεις ούτε η ιδέα μπορεί να είναι έργο τέχνης (αυτό από τους οπαδούς της επιστήμης).
Η επιστήμη μπορεί να επιδιώκει την υψηλή τελειότητα όπως και οι καλές τέχνες αλλά δεν παράγει έργο τέχνης ούτε προάγει το πνεύμα.

Νομίζω ότι το βιβλίο συμφωνεί μαζί σου λίγο περισσότερο από όσο νομίζεις.

Σου λέει ότι υπάρχουν τεχνικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματα και σου διακρίνει τα μεν από τα δε. Παράδειγμα:



Αυτός (η ομάδα) που θα σχεδιάσει ένα τέτοιο αυτοκίνητο, θα προσπαθήσει να του δώσει χαρακτηριστικά που ίσως δεν έχουν άλλα ή τουλάχιστον έχουν λίγα άλλα. Ταχύτητα, επιτάχυνση, πρωτοποριακές αναρτήσεις, καλό κράτημα, καλά φρένα, καλό τιμόνι κλπ κλπ Αυτά αφορούν τεχνικά επιτεύγματα, την λειτουργικότητα του αυτοκινήτου, ως εκ τούτου αφορούν την τεχνολογία, όχι την τέχνη.
Ταυτόχρονα αυτοί που ασχολούνται με την εμφάνιση του αυτοκινήτου θα κοιτάξουν επίσης να κάνουν κάτι ιδιαίτερο, κάτι μοναδικό και ωραίο. Στο σασί, στα φώτα, στο σαλόνι, στην επένδυση του ταμπλό, δηλαδή στη μακρομορφή και στις λεπτομέρειες. Αυτοί λοιπόν που ασχολούνται με την μορφή του αυτοκινήτου, κάνουν μιας μορφής τέχνη. Ομοίως και εκείνοι που σχεδιάζουν έπιπλα, κουζινικά και λοιπά χρηστικά αντικείμενα αλλά με έμφαση στην εφμάνισή τους και όχι στη λειτουργικότητά τους.

Τώρα δεν είναι όλες οι τέχνες ένα πράγμα. Έχει κατηγορίες και χίλια δυο. Ωστόσο την βασική ιδέα την καταλαβαίνεις. Οι μηχανές του Νταβίντσι είναι πνευματικό επίτευγμα που αφορά την τεχνολογία και οι πίνακες του Νταβίντσι καλλιτεχνικό επίτευγμα που αφορά την τέχνη. Μπορεί το επίτευγμα στον ένα χώρο να είναι μεγάλο ή μικρό και στον άλλο το αντίθετο αλλά εδώ δεν συζητάμε αυτό. Ξεχωρίζουμε βασικά πράγματα.

Niki έγραψε: 04 Σεπ 2020, 08:05 Ακόμα κάτι , μέσα στην αισθητική (στον ορισμό )δεν υπάρχει η αηδία υπάρχει κατ εξαίρεση η δυσαρμονία αλλά όχι η αηδία.
Αν ένα δημιούργημα μου προξενεί αηδία ,ανεξάρτητα αν η αηδία είναι ένα δυνατό συναίσθημα ,ανεξάρτητα αν ο δημιουργός θέλει να περάσει ένα μήνυμα με τρομερή φαντασία , ανεξάρτητα αν το έκανε πολύ ρεαλιστικό και πετυχημένο τεχνικά που δείχνει τις τεχνικές του ικανότητες ανεξάρτητα αν το μήνυμα στην τελική είναι για το καλό για μένα αυτό δεν μπορεί να είναι έργο τέχνης.
Για κάτι τέτοια υπάρχουν όροι όπως εναλλακτικό τεχνούργημα κ.λ.π.
Ούτε μπορούν να λέγονται εναλλακτικοί καλλιτέχνες όπως τους αρέσει να λέγονται.
Μπορούν να λέγονται εναλλακτικοί τεχνίτες.
Ο όρος καλλιτέχνης εμπεριέχει μέσα το κάλλιστο.
Κάλλος.

Νομίζω ότι αν το σκεφτείς λίγο πιο ψύχραιμα αυτό, θα αλλάξεις γνώμη. Να, βάλε για λίγο στο μυαλό σου τι πέρασαν και τι είδαν τα μάτια κάποιων από τους καλλιτέχνες που έζησαν τον 20ο αιώνα. Είδαν 2 παγκόσμιους πολέμους, είδαν πυρηνικές βόμβες να αφανίζουν πόλεις, είδαν επιδημίες να σαρώνουν, είδαν μεγάλες μάζες ανθρώπων να ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους, είδαν τείχη να υψώνονται και να χωρίζουν λαούς. Δεν μπορείς να περιμένεις ότι όλα αυτά θα τους αφήσουν ανεπηρέαστους και θα ζωγραφίζουν μόνο χαμογελαστές κυρίες με φουρό.

Ο καλλιτέχνης δεν χρειάζεται να ζωγραφίζει ένα ωραίο αντικείμενο. Μπορεί το αντικείμενο καθεαυτό να είναι αδιάφορο όπως μία νεκρή φύση (ένα πιάτο με φρούτα) ή και άσχημο (ένας άσχημος άνθρωπος που παραγγέλνει να τους κάνεις το πορτρέτο). Μπορεί επίσης να θέλουν να ζωγραφίσουν ένα ιστορικό γεγονός (πχ τη σφαγή της Χίου). Δεν έχει σημασία αν το αντικείμενο είναι θελκτικό. Έχει σημασία να είναι ωραία/θελκτικά ζωγραφισμένο. Να έχει βάλει την τέχνη, την φαντασία και την ικανότητά του ώστε να αποδώσει με έναν ιδιαίτερο τρόπο αυτό που ζωγράφισε.

Μετά Niki πρέπει να πάρεις πολύ σοβαρά υπόψη σου το γεγονός ότι υπάρχουν καλλιτεχνικά ρεύματα. Κάθε άνθρωπος γεννιέται σε μία ιστορική στιγμή σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, εμπλουτίζει τις γνώσεις του με μελέτη και ταξίδια αλλά εν τέλη δεν μπορεί να ξεφύγει και πολύ. Δεν βλέπεις ας πούμε ξαφνικά ένα πίνακα του Θεοτοκόπουλου να μοιάζει με κάποιον του Νταλί ή του Πικάσο. Τα βήματα γίνονται σταδιακά, προστίθενται στοιχεία και γνώσεις και κάποια στιγμή μαζί με άλλους παράγοντες αλλάζει η εποχή και οι καλλιτέχνες κάνουν άλλα. Έτσι μπορεί μια ιστορική στιγμή να έχεις πληθώρα απεικονίσεων χαρούμενων / ξένοιαστων μορφών και μια άλλη ιστορική στιγμή να είναι μέσα στη μαυρίλα. Δεν θα κρίνεις λοιπόν έναν πίνακα (ή άλλο έργο) με βάση το αν προκαλεί σε κάποιους αηδία.

ST48410 έγραψε: 17 Ιαν 2023, 23:29

vatraxos έγραψε: 17 Ιαν 2023, 20:23 Αρχικά να πω ότι συμφωνώ απόλυτα με το πρόβλημα που θίγεις, ότι συχνά δημιουργούνται παρεξηγήσεις γιατί γιατί νοηματοδοτούμε διαφορετικά τους ίδιους ορισμούς. Ευτυχώς, μεταξύ μας τέτοιο πρόβλημα δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί γιατί κάνουμε συζήτηση και όχι αντιπαράθεση.

Δεν είναι πρόβλημα μόνο η αντιπαράθεση. Ότι εσύ είσαι παναθηναϊκός, εγώ ολυμπιακός και τα βλέπουμε από διαφορετικές σκοπιές. Στην Ελλάδα συντηρήθηκαν επί δεκαετίες κάποιες παρεξηγήσεις, απολύτως εσκεμμένα για προσωπικό όφελος, τόσο που έγιναν πλέον κοινό κτήμα. Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες (δημοσιογράφοι κλπ άσχετοι που κάνουν κριτική και παρουσιάσεις στα ΜΜΕ) και πλέον δεν μπορείς να κάνεις πουθενά συζήτηση αν δεν διευκρινίσεις έναν μίνιμουμ όρων. Ακόμα και ο πλέον καλόπιστος να είναι ο συνομιλητής, όταν ο καθένας μας χρησιμοποιεί ορισμούς διαφορετικά, συμπέρασμα δεν βγαίνει.

Για αυτό τα πράγματα πρέπει να τα πιάσουμε από την αρχή. Από αυτό που φανταζόμαστε πως ήταν οι πολύ παλιές κοινωνίες. Εκτός της φαντασίας μας και των όποιων στοιχείων, μια ιδέα παίρνουμε και από τις απομονωμένες φυλές που ανακαλύφθηκαν τους τελευταίους αιώνες σε διάφορα σημεία του κόσμου και μελετήθηκαν πιο συστηματικά.

Τι βλέπουμε; Βλέπουμε ότι η τέχνη, και ας μιλήσουμε για την μουσική, είναι κοινό κτήμα και εκφράζει συνολικά την ομάδα χωρίς να υπάρχει ένας και μόνο δημιουργός που κατοχυρώνει το δημιούργημα. Καθόμαστε δηλαδή όλοι γύρω από την φωτιά, παίζουμε όργανα, τραγουδάμε και χορεύουμε και αυτό ανήκει σε όλους μας. Και το συνδιαμορφώνουμε όλοι σε κάποιο βαθμό. Επίσης δεν αλλάζει εύκολα. Αυτό ξέρουμε, αυτό αναπαράγουμε και θα πρέπει να προκύψει κάποιο έκτακτο γεγονός για να αλλάξει. Πχ να νικήσουμε την γειτονική φυλή, να τους φέρουμε σκλάβους και κάποιοι από αυτούς να συμμετάσχουν στην παρέα και να ακούσουμε /δούμε τον διαφορετικό τρόπο που παίζουν, ή τα διαφορετικά τους όργανα. Όχι όμως επειδή θέλουμε και καλά να αλλάξουμε κάτι. Τέτοιες εκδηλώσεις (μουσική χορός) συχνά συνοδεύουν λατρευτικές τελετές. Αν ενδυθούν και τον ιερό μανδύα είναι ακόμα πιο πιθανό να είμαστε σχολαστικοί και προσεκτικοί στην τέλεσή τους και να τις κρατήσουμε ως έχουν.

Χαρακτηριστικά αυτής της τέχνης αυτών των παλαιών κοινωνιών:
* Ανήκει σε όλους
* Συνδιαμορφώνεται
* Διατηρείται αναλλοίωτη ή με πολύ μικρές αλλαγές σε βάθος χρόνου
* Δεν αμφισβητεί τα παραδεδομένα
* Συνδέεται και καθρεφτίζει την ιστορία της ομάδας/φυλής. Αυτά που τους αρέσουν, αυτά που έζησαν κλπ

Έρχεται όμως κάποια στιγμή (τεράστιας σημασίας στιγμή) που ο άνθρωπος αντικρίζει τον εαυτό και αναρωτιέται ποιος είναι, από που έρχεται, που πηγαίνει και αν πράγματι είναι σωστά όλα αυτά που διδάχθηκε για θεούς και δαίμονες. Αμφισβητεί.

Εμείς πιστεύουμε ότι αυτή η αλλαγή συντελέστηκε στην Αρχαία Ελλάδα και υπάρχουν τεκμήρια στις τέχνες που συνηγορούν σε αυτό. Και όχι μόνο στις τέχνες. Απόρροια αυτής της στάσης (αμφισβήτησης) είναι μία σειρά πραγμάτων. "Είμαι καλύτερος από εσένα και πρέπει να διοικώ εγώ κι όχι εσύ" άρα να εκλέξουμε ή να βάλουμε όρους. Για το στρατό, για το δικαστήριο για το πολίτευμα. Αυτή η στάση ζωής (μαζί με άλλες εξελίξεις που συμβαίνουν τότε) δημιουργεί ένα νέο είδος κοινωνικής οργάνωσης (ίσως υπάρχει καλύτερη λέξη) που διαφέρει από την προηγούμενη κατάσταση που σου ανέφερα για τις παλαιές φυλές.

Σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής ο άνθρωπος δρα ως ξεχωριστός, ως άτομο και διαφοροποιείται από την ομάδα. Στην τέχνη αυτό έφερε επανάσταση. Φτιάχνεις κάτι εσύ και θέλεις να έχει την προσωπική σου σφραγίδα και ως εκ τούτου να μην μοιάζει με αυτό που κάνουν οι γύρω. Κι ενώ πριν έχεις τεράστια διαστήματα με την τέχνη σχεδόν στάσιμη (δες αιγυπτιακές απεικονίσεις), φτάνεις μέσα σε μερικούς αιώνες από τους άκαμπτους πρώτους Κούρους στον Ερμή του Πραξιτέλη και λίγο μετά στο σύμπλεγμα του Λαοκόοντα. Η κινητήρια δύναμη είναι αυτή η διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων. Ήταν δε τόσο σημαντική αυτή η αλλαγή που εξαιτίας της ο πολιτισμός που χοντρικά ονομάζουμε δυτικό θεωρεί την απαρχή του σε αυτά που συνέβησαν τότε στα μέρη μας.

Ας συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά της καλλιτεχνικής δημιουργίας υπό αυτό το πρίσμα:
* Είναι προσωπική. Για αυτό και υπογράφεται
* Προκειμένου να είναι προσωπική καθένας προσπαθεί να κάνει κάτι που δεν κάνουν οι άλλοι. Αυτό είναι η ατμομηχανή των διαρκών και γρήγορων εξελίξεων σε αυτή την τέχνη
* Αμφισβητεί ή προσπαθεί τουλάχιστον παραδεδομένους τύπους μορφοπλασίας και επινοεί νέους
* Δεν είναι κτήμα της ομάδας. Η ομάδα αρκετές φορές δυσκολεύεται να κατανοήσει, ειδικά αν ο καλλιτέχνης οδηγεί τις εξελίξεις.
* Δείχνει τις ικανότητες, το γούστο, τις γνώσεις, το ταλέντο αυτού που δημιουργεί

Υπάρχουν λοιπόν (αρχικά, μετά έχει και άλλα πράγματα) δύο πολύ διαφορετικοί και ξεχωριστοί τρόποι καλλιτεχνικής δημιουργίας που έχουν διαφορετικές κοινωνικές και πολιτισμικές καταβολές. Ο προσωπικός/ατομικός τρόπος δημιουργίας (που τον συναντάμε στην σοβαρή καλλιτεχνική δημιουργία αυτού που εξελίχθηκε σε δυτικό πολιτισμό) και ξέρεις ότι το τάδε έργο είναι του Θεοτοκόπουλου και μάλιστα το φτιάχνει έτσι που και άσχετος να είσαι αναγνωρίζει το ύφος του, και ο ομαδικός τρόπος δημιουργίας που τον συναντάμε όπου οι κοινωνικές συνθήκες ευνοούν. Τυπικό παράδειγμα η παραδοσιακή τέχνη. Τέχνη η οποία αποτελεί κοινή έκφραση της ομάδας/χωριού/περιοχής, δεν υπογράφεται, δεν ανήκει μόνο σε κάποιον και διατηρείται με μικρές αλλαγές σε βάθος αιώνων.

Όμως η ζωή δεν έχει μόνο άσπρο και μαύρο. Υπάρχουν και αυτοί που δεν έχουν σκοπό να κάνουν τόσο πρωτότυπο ή προσωπικό ή που δεν ξέρουν ή αυτοί που προσπαθούν και δεν καταφέρνουν να ξεχωρίσουν. Και είναι και η συντριπτική πλειοψηφία εδώ που τα λέμε. Χιλιάδες προσπαθούν, λίγοι τα καταφέρνουν. Υπάρχουν λοιπόν ενδιάμεσες κατηγορίες δημιουργίας. Και πράγματα που γίνονται για πλάκα, στο πόδι και πράγματα που γίνονται μέσα στο ίδιο κοινωνικό πλαίσιο και δεν ανήκουν ξεκάθαρα στον ένα τρόπο ή τον άλλο. Ούτε καν όλη η δημιουργία ενός σπουδαίου καλλιτέχνη δεν είναι ενιαία. Μπορεί κάποια δημιουργήματά του να μην πληρούν τα παραπάνω χαρακτηριστικά.

Υπάρχουν όμως κάποιες κοινωνικές συνθήκες που ευνόησαν αυτή την ενδιάμεση κατάσταση. Η δημιουργία των αστικών κέντρων είναι το πιο τρανταχτό παράδειγμα. Άνθρωποι από την επαρχία, συνωστίζονται στις πόλεις που γιγαντώνονται κουβαλώντας μαζί τους τις συνήθειές τους και την κουλτούρα τους. Ο άνθρωπος λοιπόν που μέχρι προχθές συμμετείχε στην πλατεία του χωριού στα τραγούδια και τους χορούς μαζί με όλη την κοινότητα, δεν είναι έτοιμος για να δεχθεί την προσωπική καλλιτεχνική δημιουργία. Έτσι το είδους της δημοφιλούς/ελαφράς τέχνης που προορίζεται πλέον για αυτόν, αποκτά τεράστιες διαστάσεις και εξάπλωση.

Ας δούμε τα χαρακτηριστικά κι αυτής της μορφής:
* Είναι υπογεγραμμένο. Το φτιάχνει ο τάδε και τον ξέρουμε.
* Προσπαθεί να είναι προσωπικό αλλά μέχρι ένα σημείο, συνήθως επιφανειακό.
* Στις βασικές δομές και τα σχήματα που ακολουθεί αυτή η δημιουργία υπάρχει μεγάλος βαθμό τυποποίησης. Ο δέκτης/κοινό δεν πρέπει να προβληματιστεί. Πρέπει να του είναι γνώριμα/οικεία αυτά που θα δει/ακούσει. Να τα καταλαβαίνει και μάλιστα εύκολα, αλλιώς δεν θα διασκεδάσει
* Η τέχνη αυτή εξελίσσεται αλλά όχι με την ταχύτητα που αλλάζει η σοβαρή καλλιτεχνική δημιουργία. Αλλάζει αλλά κυρίως επιφανειακά και μετρημένα. Οι βασικές δομικές διαδικασίες πάνε πολύ πίσω για να είναι οικείες. Τραγούδια που ακούς σήμερα στηρίζονται σε αρμονία 3-4 αιώνων.
* Απευθύνεται στο κοινό και θέλει να απευθύνεται στο κατά το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό. Εδώ έπαιξαν ρόλο και κάποιες γενικότερες αλλαγές και κάποιες εφευρέσεις που έδωσαν περαιτέρω ώθηση στην εξάπλωση αυτής της τέχνης. Ραδιόφωνο, γραμμόφωνο για παράδειγμα. Η διάδοση των πληροφοριών και η ευκολία με την οποία μπορούσαν να ταξιδεύουν οι άνθρωποι.

Ας βάλουμε τώρα και κάποια πράγματα σε μία σειρά.

Παραδοσιακή μουσική ή τέχνη γενικότερα είναι αυτό που λέγεται εκτός Ελλάδας και λαϊκή μουσική/τέχνη (του λαού όπως επισημαίνεις). Από τα παραπάνω που είπαμε είναι φανερό πως μια τέτοια καλλιτεχνική δημιουργία προϋποθέτει και συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες οι οποίες διατηρούνται σε ελάχιστα μέρη του κόσμου πλέον. Όπως καταλαβαίνεις όταν ισχυρίζεται κάποιος σήμερα ότι γράφει παραδοσιακή μουσική ή μας κοροϊδεύει ή κοροϊδεύει τον εαυτό του αφού αυτό το είδος δημιουργίας δεν είναι ούτε ατομικό, ούτε μπορεί να συντελεστεί από κάποιον που έχει ραδιόφωνο και τηλεόραση και έρχεται σε επαφή και επηρεάζεται από τα είδη. Απλώς μιμείται και κάνει κάτι που μοιάζει πολύ με παραδοσιακή μουσική. Αλλά δεν στέκει καν εξ ορισμού να συζητήσουμε ότι ένας άνθρωπος μόνος του φτιάχνει κάτι τέτοιο. Αφού κανονικά θα επρόκειτο για συλλογική διαδικασία μιας ολόκληρης ομάδας και μάλιστα μιας κατά κάποιον τρόπο κλειστής ομάδας.

Όλα τα υπόλοιπα που ακούς περί ελαφράς, ελαφρολαϊκής, έντεχνης, ποπ, ροκ, μέταλ είναι υποκατηγορίες αυτού του ενδιάμεσου τρίτου χώρου με τα χαρακτηριστικά που σου έδωσα παραπάνω. Ναι, ξέρεις τον συνθέτη, ναι, έχει κάποιο χαρακτηριστικό και αναγνωρίσιμο ύφος αλλά οι αλλαγές στην μουσική γλώσσα είναι επιφανειακές κυρίως και όχι βαθιά δομικές. Είναι μια γλώσσα που μιλιέται για πολλούς αιώνες και σε πολλά μέρη. Και αυτό βοηθά να μπορούμε να καταναλώσουμε τα ίδια τραγούδια εμείς εδώ μαζί με έναν Αμερικάνο, έναν Αυστραλό, έναν Κορεάτη κι έναν Αφρικανό.

Για να μην γίνεται καμία παρανόηση, διευκρινίζω για μία ακόμα φορά πως το να χαρακτηριστεί κάτι ως ελαφρά καλλιτεχνική δημιουργία, δεν συνεπάγεται ότι είναι ασόβαρο ή ευτελές. Σε κάθε χώρο υπάρχουν αριστουργήματα, μετριότητες και σκουπίδια. Ο Τσιτσάνης που αναφέρθηκε νωρίτερα είναι εξαιρετικά σπουδαίος στο χώρο του. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα κατατάξεις την δημιουργία του στην σοβαρή μουσική. Τα χαρακτηριστικά είναι παραπάνω. Βλέπεις και κρίνεις.

Και γιατί φτάσαμε σε αυτό το χάλι να είναι όλα μπερδεμένα σήμερα; Μεγάλη συζήτηση αλλά χοντρικά κάποιες σπουδαίες προσωπικότητες του χώρου της ελαφράς αισθάνθηκαν άβολα με αυτήν την ταμπέλα και κατάφεραν να πείσουν επαγγελματίες και κοινό πως αυτό που κάνουν είναι η συνέχεια της σοβαρής δημιουργίας στην εποχή τους. Ότι αν ζούσε ο Μπετόβεν ή ο Μπαχ στην Ελλάδα στην εποχή τους, κάτι τέτοιο θα έκανε ας το πούμε έτσι λίγο χοντροειδώς. Ε, το 50 και το 60 δεν υπήρχε youtube. Σήμερα ο καθένας σε 10 λεπτά μπορεί να έχει μια ιδέα του που έχουν φτάσει τα πράγματα δίπλα και παραδίπλα και να κρίνει το βάσιμο ενός τέτοιου ισχυρισμού. Μετά την καταστροφή του Β'ΠΠ και του εμφυλίου, δεν μπορούσε.

Αν τα παραπάνω είναι ξεκάθαρα, τότε μπορείς να κατατάξεις τη μουσική του Ξαρχάκου. Μπορείς να καταλάβεις επίσης γιατί τα τραγούδια του Βαμβακάρη δεν είναι λαϊκή (υπό την έννοια της μουσικής του λαού - παραδοσιακής).

vatraxos έγραψε: 17 Ιαν 2023, 20:23 Κλείνοντας τα σχόλιά μου, θέλω να πω ότι το τραγούδι και ιδιαίτερα η μελωδία (άρα η σύνθεση) μετράει όταν μπορεί και συνεπαίρνει τον άνθρωπο. Όταν του δημιουργεί συναισθήματα και εικόνες.

Αυτό θέλει άλλο ένα κατεβατό σαν το παραπάνω. Απλά κάτι για να μην το αφήσουμε έτσι. Αναρωτήσου αν υπάρχει ένα τραγούδι το οποίο συνδέεται με ευχάριστες και ξεχωριστές για σένα μνήμες ενώ δεν είναι τίποτα σπουδαίο συνθετικά. Μπορεί να ήταν νανούρισμα από προσφιλές πρόσωπο πχ.
Δηλαδή, υπάρχουν εξωκαλλιτεχνικοί λόγοι που κάποιο έργο μπορεί να μας δημιουργεί έντονα συναισθήματα και εικόνες. Άρα αυτά από μόνα τους δεν είναι ικανό κριτήριο για να ορίσουν την ποιότητα του έργου. Αποτιμώνται, αλλά μαζί με πολλά άλλα πράγματα. Επίσης τα κριτήρια είναι διαφορετικά σε κάθε χώρο, σε κάθε είδος δημιουργίας.