"ΛΕΞΙΚΟ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΑΣΧΗΜΙΩΝ" -Θαλής Κουτούπης

[ΛΑΘΕ ΒΙΩΣΑΣ]

Μέχρι εδώ (που) διάβασα:

ΑΝΕΚΑΘΕΝ: Ανέκαθεν σημαίνει "από πάντα". Άρα η φράση "από ανέκαθεν" αποτελεί βαρβαρικό πλεονασμό.

Θεωρητικά πρόκειται πράγματι για σολοικισμό, αφού η έννοια της προέλευσης, το ‘από’, βρίσκεται ενσωματωμένη στην κατάληξη -θεν. Στην πράξη όμως; Εδώ ο Όμηρος, γράφοντας πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια, όταν το -θεν ήταν ζωντανό και διαφανές, κι όχι απολίθωμα όπως σήμερα, γράφει «απ’ ουρανόθεν» (Θ365, Φ199, λ18, μ381) και «εξ ουρανόθεν» (Θ19, Θ21, Ρ548) επειδή έτσι τον βολεύει στο μέτρο, ενώ επίσης γράφει «από Τροίηθεν» (Ω492, ι38). Προφανώς οι αρχαίοι δεν το θεωρούσαν σολοικισμό· ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης στα σχόλιά του τον 12ο αιώνα περιορίζεται να διαπιστώσει ότι η πρόθεση είναι περιττή αλλά χρησιμοποιείται συχνά, δεν βγάζει αγράμματο τον Όμηρο όπως κάνετε εσείς, φίλοι λαθοθήρες, τον 21ο αιώνα. Αλλά και ο Ησίοδος γράφει «εκ Διόθεν», τύπος που απαντά επίσης στα Αργοναυτικά και στον Διογένη Λαέρτιο, ενώ σε έναν Νεμεόνικο ο Πίνδαρος έχει «Επιδαυρόθεν τ’ άπο». Στη μετάφραση των Εβδομήκοντα αφθονούν τύποι όπως «από πρωΐθεν, από μακρόθεν, από έμπροσθεν».


Αλλά και στα λαϊκά ελληνικά του Ευαγγελίου βρίσκουμε δώδεκα φορές τον τύπο «από μακρόθεν», για το οποίο δες και παρακάτω· επίσης έχουμε το γνωστό απόσπασμα όπου το καταπέτασμα του ναού «εσχίσθη απ’ άνωθεν έως κάτω» αλλά και τύπο «εκ παιδιόθεν» (Μάρκ. 9.21). Τον ίδιο περίπου τύπο (εκ παιδόθεν) χρησιμοποιεί και ο Μέγας Βασίλειος σε επιστολή του αλλά και ο Ρωμανός ο Μελωδός, ενώ ο Επιφάνιος γράφει πάνω από δέκα φορές «εκ πανταχόθεν».

Για να μην κουράσω άλλο με παράθεση χωρίων, αρκεί να πω ότι παρόμοιες περιπτώσεις υπάρχουν δεκάδες στην αρχαία και μεταγενέστερη ελληνική γραμματεία. Αλλά και στην εποχή μας, ο Ελύτης χρησιμοποιεί τον ξορκισμένο τύπο («Πάλι βγήκα εκεί που το κολύμπι μ’ έβγαζε απ’ ανέκαθεν», στα Ελεγεία της Οξώπετρας) όπως άλλωστε και ο Ν. Γ. Πεντζίκης (Όπου από ανέκαθεν βρίσκονται οι πηγές του μύθου, μοναδικής εξόδου από τα θλιβερά και το άγχος, συνέντευξη στο περιοδικό Ελεύθερη Γενιά). Μάλιστα, το Νέο Ελληνικό Λεξικό Κριαρά έχει το θάρρος να λημματογραφεί χωριστά τον λαϊκό τύπο «αποανέκαθεν, απανέκαθεν». Οπότε, τουλάχιστον, πριν πείτε αγράμματο όποιον λέει «απ’ ανέκαθεν» σκεφτείτε ότι θα έχει καλή παρέα. Άλλωστε η καθιερωμένη φράση «εκ του μακρόθεν», αν το σκεφτούμε, είναι εξίσου σόλοικη με το απ’ ανέκαθεν κι όμως κανείς δεν την επικρίνει. (Ωχ! Πάλι ιδέες τους δίνω.)

https://sarantakos.wordpress.com/2009/0 ... #more-1051

[dotcom]

Εμείς πάλι δεν την βρίσκουμε καθόλου χαριτωμένη.

Μάλλον επειδή συνηθίζεται να μην είναι χαριτωμένες οι (συνήθως δανεικές) λέξεις που λήγουν σε -άρι (νταμάρι, γομάρι, στουρνάρι, ντουβάρι, παπάρι).

Μανάρι;

Είναι στην ίδια κατηγορία με το μοσχάρι (επί το λαϊκότερον, μουσκάρ')

Μόσχος -> Μοσχάρι. Το Μοσχαράκι υποτίθεται ότι είναι πλεονασμός

[hellegennes]

Μανάρι;

Είναι στην ίδια κατηγορία με το μοσχάρι (επί το λαϊκότερον, μουσκάρ')

Μόσχος -> Μοσχάρι. Το Μοσχαράκι υποτίθεται ότι είναι πλεονασμός

Δεν είναι πλεονασμός, γιατί πλέον οι τύποι σε -άρι δεν θεωρούνται υποκοριστικά. Δηλαδή έχουμε ποδαράκι, πλοιαράκι, ζευγαράκι, βιβλιαράκι, μανιταράκι, βλασταράκι, ζυμαράκι, κτλ.

[Cavaliere]

Ένας τύπος ευγενικής φιλικότητας που έχει καθιερωθεί πλέον, είναι το α΄πληθυντικού. Σου λέει ο πωλητής, Τι θέλουμε; Θυμάμαι που αυτό δυνάμωσε σε μια περίοδο που δεν ερχόμουν στην Ελλάδα, κι έχασα επεισόδια, και πήγα σε έναν Γερμανό και λέει ο τζες, Να πάρουμε κι ένα καλωδιάκι; Του είπα, εγώ, όχι, τι θα πάρεις εσύ, δεν ξέρω. Μετά το συνήθισα.

[Beria]

Ένας τύπος ευγενικής φιλικότητας που έχει καθιερωθεί πλέον, είναι το α΄πληθυντικού. Σου λέει ο πωλητής, Τι θέλουμε; Θυμάμαι που αυτό δυνάμωσε σε μια περίοδο που δεν ερχόμουν στην Ελλάδα, κι έχασα επεισόδια, και πήγα σε έναν Γερμανό και λέει ο τζες, Να πάρουμε κι ένα καλωδιάκι; Του είπα, εγώ, όχι, τι θα πάρεις εσύ, δεν ξέρω. Μετά το συνήθισα.

Πολύ σωστή παρατήρηση!
Απλώς νομίζω ότι χρησιμοποιείται περισσότερο για να αποφύγουν τον σκόπελο του να σου μιλήσουν στον ενικό ή τον πληθυντικό
Έχω προσέξει ότι έτσι μου απευθύνονται -από τοτε που μεγάλωσα- σε μέρη που ο πληθυντικός δεν συνηθίζεται (κομμωτήρια, γυμναστήρια κλπ), αλλά η διαφορά ηλικίας θα το επέβαλε υπό άλλες συνθήκες

[Dwarven Blacksmith]

Ένας τύπος ευγενικής φιλικότητας που έχει καθιερωθεί πλέον, είναι το α΄πληθυντικού. Σου λέει ο πωλητής, Τι θέλουμε; Θυμάμαι που αυτό δυνάμωσε σε μια περίοδο που δεν ερχόμουν στην Ελλάδα, κι έχασα επεισόδια, και πήγα σε έναν Γερμανό και λέει ο τζες, Να πάρουμε κι ένα καλωδιάκι; Του είπα, εγώ, όχι, τι θα πάρεις εσύ, δεν ξέρω. Μετά το συνήθισα.

Πολύ σωστή παρατήρηση!
Απλώς νομίζω ότι χρησιμοποιείται περισσότερο για να αποφύγουν τον σκόπελο του να σου μιλήσουν στον ενικό ή τον πληθυντικό
Έχω προσέξει ότι έτσι μου απευθύνονται -από τοτε που μεγάλωσα- σε μέρη που ο πληθυντικός δεν συνηθίζεται (κομμωτήρια, γυμναστήρια κλπ), αλλά η διαφορά ηλικίας θα το επέβαλε υπό άλλες συνθήκες

Εγώ το χρησιμοποιώ και για να αποφεύγω να λέω στον άλλο "ΚΑΝΕ ΑΥΤΟ!". Λες "α, να βάλουμε κι ένα τέτοιο εδώ" κι ακούγεται πιο φιλικό.

[Cavaliere]

Πολύ σωστή παρατήρηση!
Απλώς νομίζω ότι χρησιμοποιείται περισσότερο για να αποφύγουν τον σκόπελο του να σου μιλήσουν στον ενικό ή τον πληθυντικό
Έχω προσέξει ότι έτσι μου απευθύνονται -από τοτε που μεγάλωσα- σε μέρη που ο πληθυντικός δεν συνηθίζεται (κομμωτήρια, γυμναστήρια κλπ), αλλά η διαφορά ηλικίας θα το επέβαλε υπό άλλες συνθήκες

Αυτό είναι, μια αποφυγή πληθυντικού ευγενείας, αλλά και του β΄ενικού. Παλιά το έλεγαν μόνο οι Γιατροί, Συνταγματάρχα μου, πώς πάμε σήμερα, έχουμε στομαχόπονο; Διότι ο Ντοτόρε δεν μπορούσε να μιλήσει στον συνταγματάρχη όπως στην πλύστρα, αλλά είχε και το πάνω χέρι, ως Ιατρός.

[ΓΑΛΗ]

Ένας τύπος ευγενικής φιλικότητας που έχει καθιερωθεί πλέον, είναι το α΄πληθυντικού. Σου λέει ο πωλητής, Τι θέλουμε; Θυμάμαι που αυτό δυνάμωσε σε μια περίοδο που δεν ερχόμουν στην Ελλάδα, κι έχασα επεισόδια, και πήγα σε έναν Γερμανό και λέει ο τζες, Να πάρουμε κι ένα καλωδιάκι; Του είπα, εγώ, όχι, τι θα πάρεις εσύ, δεν ξέρω. Μετά το συνήθισα.

Πολύ σωστή παρατήρηση!
Απλώς νομίζω ότι χρησιμοποιείται περισσότερο για να αποφύγουν τον σκόπελο του να σου μιλήσουν στον ενικό ή τον πληθυντικό
Έχω προσέξει ότι έτσι μου απευθύνονται -από τοτε που μεγάλωσα- σε μέρη που ο πληθυντικός δεν συνηθίζεται (κομμωτήρια, γυμναστήρια κλπ), αλλά η διαφορά ηλικίας θα το επέβαλε υπό άλλες συνθήκες

Εγώ το χρησιμοποιώ και για να αποφεύγω να λέω στον άλλο "ΚΑΝΕ ΑΥΤΟ!". Λες "α, να βάλουμε κι ένα τέτοιο εδώ" κι ακούγεται πιο φιλικό.

Εγώ ψιλοεκνευρίζομαι όταν το ακούω από γονείς που αναφέρονται σε θέματα των παιδιών τους, ανεξαρτήτως ηλικίας των παιδιών.

Καταλαβαίνω ότι είναι έκφραση ενδιαφέροντος αλλά εκφράζει συγχρόνως και μία κτητικότητα που με απωθεί.

[hellegennes]

Άντε, βγες στο μπαλκόνι. Φόρα πρώτα το φακιόλι, όμως.

Ο συνταγματάρχης και η πλύστρα λοιπόν δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η πλύστρα είναι κατώτερος άνθρωπος και δεν αξίζει ίση αντιμετώπιση με έναν συνταγματάρχη, αφού έχει μικρότερη αξία.

Ευχαριστούμε και για το σημερινό μάθημα.

[Beria]

Πολύ σωστή παρατήρηση!
Απλώς νομίζω ότι χρησιμοποιείται περισσότερο για να αποφύγουν τον σκόπελο του να σου μιλήσουν στον ενικό ή τον πληθυντικό
Έχω προσέξει ότι έτσι μου απευθύνονται -από τοτε που μεγάλωσα- σε μέρη που ο πληθυντικός δεν συνηθίζεται (κομμωτήρια, γυμναστήρια κλπ), αλλά η διαφορά ηλικίας θα το επέβαλε υπό άλλες συνθήκες

Εγώ το χρησιμοποιώ και για να αποφεύγω να λέω στον άλλο "ΚΑΝΕ ΑΥΤΟ!". Λες "α, να βάλουμε κι ένα τέτοιο εδώ" κι ακούγεται πιο φιλικό.

Εγώ ψιλοεκνευρίζομαι όταν το ακούω από γονείς που αναφέρονται σε θέματα των παιδιών τους, ανεξαρτήτως ηλικίας των παιδιών.

Καταλαβαίνω ότι είναι έκφραση ενδιαφέροντος αλλά εκφράζει συγχρόνως και μία κτητικότητα που με απωθεί.

Αυτή είναι η άλλη παραλλαγή του α' πληθυντικού που είναι πολύ εκνευριστική, όντως
Μανούλες που σε ρωτάνε σε παιδικά πάρτι: "Εμείς πάμε Αγγλικά και Πιάνο. Εσείς τι κάνετε;"
"Εμείς περάσαμε Χημικών Μηχανικών στη Ξάνθη"



Και υπάρχει ακόμα μια πολύ εκνευριστική χρήση, αυτή τη φορά του α' ενικού, από οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων:
"Εγώ έχω Βαν Πιάστεσεν και Ουγκορότο στην άμυνα και δεν χάνω"

όχι βλάκα μου, εσύ δεν έχεις τίποτα

[Cavaliere]

Αυτό τώρα να το σχολιάσω ή να το αφήσω να πέσει κάτω;

Άντε, βγες στο μπαλκόνι. Φόρα πρώτα το φακιόλι, όμως.

[hellegennes]

Και υπάρχει ακόμα μια πολύ εκνευριστική χρήση αυτή τη φορά του α' ενικού από οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων:
"Εγώ έχω Βαν Πιάστεσεν και Ουγκορότο στην άμυνα και δεν χάνω"

όχι βλάκα μου, εσύ δεν έχεις τίποτα

Η θεωρία μου είναι ότι αυτό το προώθησαν οι αθλητικογράφοι για να νιώθουν οι οπαδοί μέρος της ομάδας. Ή το ξεκίνησαν οι ίδιοι οπαδοί για να νιώθουν ότι έχουν κάτι.

[Cavaliere]

Ναι, σωστά, είναι και το ποδοσφαιρικό: Έχεις φέτος και μπακ, έχεις και σέντερ φορ, καβάλα στο άλογο είσαι.

[hellegennes]

Άντε, βγες στο μπαλκόνι. Φόρα πρώτα το φακιόλι, όμως.

Ο συνταγματάρχης και η πλύστρα λοιπόν δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η πλύστρα είναι κατώτερος άνθρωπος και δεν αξίζει ίση αντιμετώπιση με έναν συνταγματάρχη, αφού έχει μικρότερη αξία.

Ευχαριστούμε και για το σημερινό μάθημα.

[Beria]

Άντε, βγες στο μπαλκόνι. Φόρα πρώτα το φακιόλι, όμως.

Ο συνταγματάρχης και η πλύστρα λοιπόν δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η πλύστρα είναι κατώτερος άνθρωπος και δεν αξίζει ίση αντιμετώπιση με έναν συνταγματάρχη, αφού έχει μικρότερη αξία.

Ευχαριστούμε και για το σημερινό μάθημα.

e l e o s