"Μάχη" του γκομπάκ (Μυτιλήνη, Χριστούγεννα 1944)

[Γραφικός]

Μαγκούρα: Βαρύ μπαστούνι
"Δεν την πήραμε την μαγκούρα" δεν την σηκώσαμε να τους κυνηγήσουμε
Πήκαν: Ρίξαν
Βόλου: Θα ρωτήσω να σου πω. Για τοπικό επίρρημα μου φαίνεται αλλά δεν είμαι σίγουρος.

[Γραφικός]

Οι τοτινοί τους διώχναν, οι τωρινοί τους καλοδέχονται.

Τους ευρωπέη εννοούσα, όχι τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, να εξηγούμαστε. Ούτε τους τουρίστες.

[Golden Age]

Οι τοτινοί τους διώχναν, οι τωρινοί τους καλοδέχονται.

Τους ευρωπέη εννοούσα, όχι τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, να εξηγούμαστε. Ούτε τους τουρίστες.

Οι Ινδοί δεν είναι Ευρωπαίοι.

Οι αντιδράσεις τους ήταν για κάτι "αράπηδες" Ινδούς.

[Tarkovsky]

του Αργύρη Αραβανόπουλου (ή επίσης του Στρατή Ανεζίνου, κατ' άλλους), στο ρυθμό του κατοχικού Μπελ Αμί

Το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ και η ΕΠΟΝ

Του ΙΑΜ, ου ΙΛΑΣ τσι γ΄ ΙΠΟΝ
μας ανοίξαν τα μάτια λοιπόν
τς ότ΄ να κάνιτι, ρε γκ΄μπαρ (κι ότι να κάνετε, ρε κουμπάροι)
δε μας βάζιτι σαμάρ
στς ικλουγές θα μας βρίτι "Απών".

Βρε Γιώργη, βασ΄λέ μας (βασιλιά μας)
για ρίξι πρους τνι γην κουμμάτ του βλέμμα-ς. (για ρίξε προς τη γη λίγο το βλέμμα σου)

Η βασ΄λές, του κλουτσιάρκου του μ΄λαρ (το κλωτσάρικο μουλάρι)
δε του πήρι ακόμα χαμπάρ
τς έστ΄λι τουν Παπαντριγιά (κι έστειλε τον Παπανδρέου)
τσι τς Αράπ΄δις, ντ΄ γκουπριγιά (και τους Αράπηδες, την κοπριά)
να μας βάλιν τσινούργιου σαμάρ.

Φουνιάδες, φασίστις
αγήτε μη σας στειλουμι στς ακσίστις. (βόηθα Γραφικέ!!!)

Του ΙΑΜ, ου ΙΛΑΣ τσι γ΄ ΙΠΟΝ
δείχνειν στράτις τσινούργιουν σκουπών (δείξαν στράτες καινούργιων σκοπών)
Μ΄ ένα νου τσι μια γκαρδιά
ας φουνάξουμι πιδιά:
Ζήτουσαν του ΙΑΜ τσι γ΄ ΙΠΟΝ! (Ζήτω το ΕΑΜ και η ΕΠΟΝ)

Δα ξ΄πάσαν τα μ΄λάρια (Τώρα επαναστατήσαν τα μουλάρια)
πιτάξαν απ΄ τς κατίνις τα σαμάρια. (πετάξαν απ’ τις πλάτες τα σαμάρια)

[Γραφικός]

αγήτε μη σας στειλουμι στς ακσίστις. (βόηθα Γραφικέ!!!)

"Αγήτι" είναι το "φύγετε". Οι αξίτες που ξέρω είναι κάτι θάμνοι που το ξερίζωμά τους πριν το στρώσιμο των διχτυών είναι η πιο βαριά δουλειά που σχετίζεται με το λιομάζωμα. Αν εννοεί αυτούς υποθέτω ότι κάνει έναν συνδιασμό μεταξύ του "θα σας στείλουμε στα κάτεργα" και του "θα σας βάλουμε να κάνετε καμιά δουλειά". Δεν ξέρω αν εννοεί αυτό όμως, εγώ θα τους έγραφα με "ξ" όχι με "κσ". Αυτή η γραφή με κάνει να υποθέτω ότι υπάρχει κάποιο φωνήεν ανάμεσα στο κ και το σ που έχει "φαγωθεί" αλλά δεν μπορώ να βρω κάτι άλλο που να ξέρω και να βγάζει νόημα.

[ΤΑΥΓΕΤΗΣ]

βαρυεμαι τωρα να ψαξω το αρχειο μου.σιγουρα δεν ειναι αληθινα αυτα που λεει η κομμουνιστικη προπαγανδα,οπως παντου βεβαια.

[Tarkovsky]

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ

Κακοκαιρία. Το χιονόνερο πέφτει ψιλό ψιλό. Ο κόσμος γυρίζει στους δρόμους. Σφάζουν βόδια, γουρούνια· φέτος πουλούν και ζάχαρη ακόμα. Λίγο πολύ όλα τα σπίτια κάτι θα κάνουν.

Ξαφνικά στις ενιά η ώρα ακούγεται διαπεραστική η φωνή απ' το χωνί: «Στο νησί μας ήρταν αραπάδες με σκοπό να μας κυλίσουν στο αίμα. Όπιος αγαπά τη λευτεριά, ας μη διστάσει να βάλει τα στήθια του μπροστά στα ξένα όπλα».

Αξέχαστη ώρα. Όλοι σταματούν εκεί που βρίσκουνται κι αναρωτιούνται, τι θέλουν οι αραπάδες στο νησί μας. Μα δεν ήταν ώρα για χάσιμο. Όλοι σκέφτηκαν, πως έπρεπε να κατεβούν στη Μυτιλήνη. Το χωριό πήρε τότες πολεμική όψη. Οι υπεύθυνοι των οργανώσεων δίνουν οδηγίες στο λαό. Σε λίγο είναι όλοι οπλισμένοι με τουφέκια, μαχαίρες και τσεκούρια.

Οι πρώτες ομάδες μαζεύτηκαν στο σκολιό. Όλοι θέλουν να κατεβούν κάτω, ακόμα και κείνοι που πήραν διαταγή να μείνουν στις θέσεις τους. Οι Επονίτισες παρακαλούν να τις πάρουν μαζί τους.

Σε λίγο μπήκαν με τραγούδια στο χωριό οι συναγωνιστές απ' την Κλιού και την Κάπη, όλο ενθουσιασμό. Φτάνουν οι Σκαμιώτες, οι Χαλικιώτες, οι Αργενιώτες κι απ' άλλα χωριά. Ο κόσμος τους υποδέχεται με χειροκροτήματα. Οι Επονίτες παράτησαν το θέατρό τους και τραγουδούν αντάρτικα.

Στις 3 το απόγεμα δόθηκε το σύνθημα για αναχώρηση. Η βροχή πέφτει αδιάκοπα, μα κανένας δεν τη λογαριάζει. Η φάλαγγα ξεκινά. Τρακόσοι πάνω-κάτω Μανταμαδιώτες κι άλλοι τόσοι απ' τα κοντινά χωριά. Πρώτοι-πρώτοι οι γραμματείς του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ μαζί μ' όλα τα στελέχη. Πολλές γυναίκες δακρύζουν, μα καμιά δε μποδίζει τους δικούς της. Κι είναι οι πιο πολλοί με τρύπια παπούτσια, δίχως ρούχο, ξυπόλυτοι. Μα έχουν όλοι την ίδια πίστη στον αγώνα. Οι Επονίτισες μοιράζουν τσιγάρα, μπισκότα και καταβοδώνουν τους συναγωνιστές ίσαμε όξω απ' το χωριό.

Στο συλλαλητήριο που έγινε, όσοι έμειναν αποφάσισαν ν' αγωνιστούν όλοι στο πλευρό της Μυτιλήνης, Τη νύχτα βγήκαν περίπολα στο κατάγιαλο και μέσα στο χωριό. Όλοι βρισκόταν σ' επιφυλακή. Οι γυναίκες είχαν για σταθμό το ταχυδρομείο. Κρεμασμένες απ' το τηλέφωνο για να μαθαίνουν τι γινόταν στη Χώρα. Έκαναν επαρχιακά και τοπικά γραφεία κι αποφάσισαν να δουλέψουν στις μηχανές κι αν χρειαστεί, ν' αντικαταστήσουν τους άντρες σ' όλες τις δουλιές.

Τη δεύτερη μέρα τα Χριστοΰγενα μαζέφτηκαν τρόφιμα, τσιγάρα και γλυκά. Μέσα σε τρεις ώρες ετοιμάστηκαν πάνω από 200 πακέτα. Οχτώ ζα τα πήγαν στη Μυτιλήνη και μοιράστηκαν σαν άβριο το πρωί στους αγωνιστές μας.

Στις 28 του μηνός, το χωνί διαλαλεί πως έφυγαν οι μαύροι «Νίκησε ο λαός!». Ο κόσμος ξεχύθηκε χαρούμενος στους δρόμους. Στις 29 έφταξαν τ' αυτοκίνητα με τους συναγωνιστές. Οι χωριανοί τους δέχονται με ζήτω και τους σηκώνουν στα χέρια. Οι μπουρούδες απ' τις μηχανές σφυρίζουν. Οι Επονίτισες ραίνουν με λουλούδια τα παληκάρια μας.

Τρεις φορές κάναν απόπειρα να βγουν. Και τρεις φορές τους γύρισε πίσω ο Λαός.

[Tarkovsky]

Αντιδράσεις Βρετανών και Αμερικάνων.

Ένας αράπης από κείνους που περίμεναν με το σάτι στο Μακρύγιαλο είπε τούρκικα σ' ένα δικό μας ακτοφύλακα:
- Να φωνάζετε! Να φωνάζετε! Κι απ' αλλού μας διώξανε με τις φωνές.

Ελεύθερη Λέσβος, 30.12.1944

Ένας Νιοχωρίτης γαβριάς οπλισμένος με τραπεζομάχαιρο έπεσε πάνω σ' έναν Αμερικάνο που τον σταμάτησε, για να του κάνει τάχα σωματική έρευνα. Ο μικρός στάθηκε δυσανασχετόντας και κυτούσε γύρω του για βοήθια. Δυο Αγιασώτες πέσανε πάνω στον Αμερικάνο σα λιοντάρια.
- Άφσι του μουρό, ρε μαντράχαλι, εβρυχήθησαν έτοιμοι να υπερασπίσουν ενεργώς το μικροσκοπικό αντίμαχο των αυτοκρατορικών στρατευμάτων. Είδε κι έπαθε ο Αμερικάνος να τους δώσει να καταλάβουν πως είναι φίλος μας και πως τόκανε αστεία.

Ελεύθερη Λέσβος, 04.01.1945

Ένας Αράπης τουρκομαθής εξέφρασε το θαυμασμό του στο πλήθος, μιλώντας μ' έναν εκπρόσωπο του γλωσσομαθή:
- Είστε παλληκάρια οι Κρητικοί.
- Μυτιληνιοί είμαστε.
- Μα καλά! Εμάς μας είπαν πως μας φέρανε στην Κρήτη για να πολεμήσουμε τους Γερμανούς!

Ελεύθερη Λέσβος, 04.01.1945

[Rakomelofronas]

Το Βερολίνο δεν είχε πέσει, οι Αγγλοαμερικάνοι και οι Σοβιετικοί έδιναν τις τελευταίες κρισιμότατες μάχες με το πιο αποτελεσματικά απάνθρωπο καθεστώς στην ιστορία και στην Ελλάδα σκοτώνονταν μεταξύ τους οι εχθροί των ναζί. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.

[Γραφικός]

βαρυεμαι τωρα να ψαξω το αρχειο μου.σιγουρα δεν ειναι αληθινα αυτα που λεει η κομμουνιστικη προπαγανδα,οπως παντου βεβαια.

[Γραφικός]

Το Βερολίνο δεν είχε πέσει, οι Αγγλοαμερικάνοι και οι Σοβιετικοί έδιναν τις τελευταίες κρισιμότατες μάχες με το πιο αποτελεσματικά απάνθρωπο καθεστώς στην ιστορία και στην Ελλάδα σκοτώνονταν μεταξύ τους οι εχθροί των ναζί. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.

Αν έρχονταν κάποιος που είχατε έναν κοινό εχθρό και σου έκανε μανούρα, δεν θα αντιδρούσες εξαιτίας του κοινού σας εχθρού;

[Golden Age]

Αντιδράσεις Βρετανών και Αμερικάνων.

Ένας αράπης από κείνους που περίμεναν με το σάτι στο Μακρύγιαλο είπε τούρκικα σ' ένα δικό μας ακτοφύλακα:
- Να φωνάζετε! Να φωνάζετε! Κι απ' αλλού μας διώξανε με τις φωνές.

Ελεύθερη Λέσβος, 30.12.1944

Ένας Νιοχωρίτης γαβριάς οπλισμένος με τραπεζομάχαιρο έπεσε πάνω σ' έναν Αμερικάνο που τον σταμάτησε, για να του κάνει τάχα σωματική έρευνα. Ο μικρός στάθηκε δυσανασχετόντας και κυτούσε γύρω του για βοήθια. Δυο Αγιασώτες πέσανε πάνω στον Αμερικάνο σα λιοντάρια.
- Άφσι του μουρό, ρε μαντράχαλι, εβρυχήθησαν έτοιμοι να υπερασπίσουν ενεργώς το μικροσκοπικό αντίμαχο των αυτοκρατορικών στρατευμάτων. Είδε κι έπαθε ο Αμερικάνος να τους δώσει να καταλάβουν πως είναι φίλος μας και πως τόκανε αστεία.

Ελεύθερη Λέσβος, 04.01.1945

Ένας Αράπης τουρκομαθής εξέφρασε το θαυμασμό του στο πλήθος, μιλώντας μ' έναν εκπρόσωπο του γλωσσομαθή:
- Είστε παλληκάρια οι Κρητικοί.
- Μυτιληνιοί είμαστε.
- Μα καλά! Εμάς μας είπαν πως μας φέρανε στην Κρήτη για να πολεμήσουμε τους Γερμανούς!

Ελεύθερη Λέσβος, 04.01.1945

Αυτά τα περιστατικά ήτανε αληθινά; Ή αποτελούσαν εμπνεύσεις αρθρογράφων του ΕΑΜ για να ενθαρρύνουν τους κατοίκους να συνεχίζουνε τις κινητοποιήσεις;

Οι "αράπηδες" (γενικά κι αόριστα) τελικά ήτανε Ινδοί. Πως ήξεραν οι Ινδοί τουρκικά;

Επίσης, τί δουλειά είχε Αμερικάνος στα Δεκεμβριανά (ίσα ίσα που οι Αμερικάνοι τότε έκαναν αβάντα στο ΕΑΜ!);

[Tarkovsky]

Αγγλική δύναμη προϋπήρχε στο νησί, από όπου μαζί με τον ελληνικό Ιερό Λόχο επέδραμαν στα υπό γερμανική ακόμη κατοχή νησιά του Αιγαίου, οπότε πιθανότατα και αμερικανική παρουσία σε ρόλο παρατηρητή των επιχειρήσεων. Άλλη εξήγηση είναι ότι στο εκστρατευτικό σώμα της Κοινοπολιτείας συμπεριλαμβανόταν κάποια μονάδα Καναδών, τους οποίους οι ντόπιοι πέρασαν για Αμερικάνους.

Τα Τούρκικα είναι όντως παράξενη περίπτωση, αλλά μπορεί να δικαιολογείται από παρουσία αιγυπτιακής, ιορδανικής ή παλαιστινιακής μονάδας μαζί με τις αντίστοιχες ινδικές. Επίσης, τμήματα των Ιράν, Ιράκ, Κουρδιστάν, Συρίας, Λιβάνου είχαν στη διάρκεια του πολέμου καταληφθεί από τους Βρετανούς.

Τώρα, για το αν τέτοια περιστατικά είναι και σε ποιο βαθμό αληθινά οφείλουμε πάντα να κρατάμε καλόπιστες επιφυλάξεις...

[Rakomelofronas]

Το Βερολίνο δεν είχε πέσει, οι Αγγλοαμερικάνοι και οι Σοβιετικοί έδιναν τις τελευταίες κρισιμότατες μάχες με το πιο αποτελεσματικά απάνθρωπο καθεστώς στην ιστορία και στην Ελλάδα σκοτώνονταν μεταξύ τους οι εχθροί των ναζί. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές.

Αν έρχονταν κάποιος που είχατε έναν κοινό εχθρό και σου έκανε μανούρα, δεν θα αντιδρούσες εξαιτίας του κοινού σας εχθρού;

Αν ο εχθρός είναι οι ναζί, θα ανεβαλλα την κίνησή μου και θα εβαζα στην άκρη τις αλληλοσφαγές, όχι για ενάμιση μήνα αλλά μέχρι την τελική νίκη. Αν όμως σκοπός μου ήταν να καταλάβω την εξουσία χρησιμοποιώντας ανθρώπινες ασπίδες, θα έψαχνα μια αφορμή κα τα κάνω λαμπογυαλο. Σε καιρό πολέμου, δίνεται εύκολα.

[Beria]

Οι διαβόητοι Γκούρκας (Νεπαλέζοι μισθοφόροι) που κατέβασαν οι Βρετανοί, απέκτησαν πολύ κακή φήμη στην Ελλάδα.
Ήταν αυτοί στους οποίους αναφέρεται η περίφημη αφίσα του ΕΑΜ με τον μαύρο που επιτίθεται στις Ελληνίδες
Η 5η Ινδική Ταξιαρχία ήταν αυτή που εκκαθάρισε τον ΕΛΑΣ στον Πειραιά



Δεν ξέρω αν η πρώτη επαφή Ελλήνων με Γκούρκας έγινε στη Μυτιλήνη