Ένα χαριτωμένο μεταφραστικό λάθος που κάνει τη μετάφραση πιο όμορφη από το αρχικό κείμενο

[neon imposter]

Διάβαζα χτες το Άλεφ, το διήγημα του Μπόρχες από τη συλλογή με το ίδιο όνομα, σε απόδοση Αχιλλέα Κυριακίδη.

Ως γνωστόν, ο Κυριακίδης είναι ο πλέον ειδικός στον Μπόρχες στην Ελλάδα, και η ποιότητα της δουλειάς του αδιαμφισβήτητη.

Μου έκανε εντύπωση μία φράση του διηγήματος την οποία υπογράμμισα - το κείμενο διάβαζε είδα έναν κόκκινο λαβύρινθο (ήταν το Λονδίνο). Μου άρεσε πολύ η εικόνα του Λονδίνου ως κόκκινου λαβυρίνθου. Είδα τη ρωσική μετάφραση - το κείμενο διαβάζει видел разрушенный лабиринт. Είδα την ερμηνεία του επιθέτου που συνοδεύει τον λαβύρινθο (разрушенный) και αυτή τη φορά ήταν "σπασμένος", broken!

Κάποιος έκανε λάθος (;) - θεώρησα αμέσως πως το λάθος έκανε ο Ρώσος μεταφραστής. Κατέβασα το ισπανικό κείμενο, και είδα vi un laberinto roto (era Londres). Επειδή δεν έχω ιδέα από Ισπανικά, ψάχνω το roto. Roto = broken, βγάζει το google translate. Βάζω αντιστροφή και Red = rojo.

Κάνει λάθος στο συγκεκριμένο σημείο ο Κυριακίδης;

Κατεβάζω ένα pdf με την αγγλική μετάφραση - το αποδίδει εκπληκτικά, με μία λέξη - απόλαυση I saw a splintered labyrinth (it
was London). Μακριά το τετριμμένο broken.

Πρβλ

Η άλλη απόδοση του Κυριακίδη βρίσκεται στο

Χόρχε Λούις Μπόρχες, "Το Άλεφ", Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 1999.

Παίρνω στα χέρια μου το πιο πρόσφατο

"Χόρχε Λούις Μπόρχες Άπαντα Πεζά", Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2005.

Κοιτάζω το Άλεφ - η άλλη απόδοση παραμένει ως κόκκινος λαβύρινθος.

Κοιτάζω τη σημείωση του Κυριακίδη, τη μεταφέρω ως έχει, είναι η 445, παραπέμπει στη 406 (η σημ αυτή αναφέρεται στο διήγημα Ο Αμπενχακάν Ελ Μποχαρί, Νεκρός στον Λαβύρινθό του" που διαβάζει - "Δεν είναι η μοναδική φορά που ο Μπόρχες αναφέρεται στο Λονδίνο ως λαβύρινθο (και δη κόκκινο), βλ. "είδα έναν κόκκινο λαβύρινθο - ήταν το Λονδίνο" ["Το Άλεφ" (Το Άλεφ)], "τον κόκκινο και ήσυχο λαβύρινθο του Λονδίνου" ["Ελεγεία", (Ο άλλος, ο ίδιος)], "...στον κόκκινο λαβύρινθο του Λονδίνου" ["Η Βουλή", (Το βιβλίο από άμμο)] κ.α."

Το ερώτημα είναι - ο Μπόρχες προχώρησε σε ένα λογοπαίγνιο πάνω στον Μπόρχες χρησιμοποιώντας το roto αντί του rojo στο Άλεφ;

Όπως και να έχει, ο Κυριακίδης, με την άλλη απόδοσή του (δεν πρόκειται για λάθος αλλά για διάθλαση της γλώσσας) χαρίζει μία μνημειώδη στιγμή μέσα στο Άλεφ, σαν να βλέπει και ο ίδιος ο μεταφράζων όλες τις κινήσεις του λαβυρινθώδους Λονδίνου, μέσα από το πολύχρωμο πρίσμα-Άλεφ της γλώσσας και των θαυμάτων της.