Photo History: Ο Τουρισμός στη Σοβιετική Ένωση

[Jimmy81]

Το θέμα περιγράφει την λειτουργία του τουρισμού στη Σοβιετική Ένωση με συνοδεία πολλών φωτογραφιών. Από τη μία ο τουρισμός, μια διαδικασία που αποπνέει καταναλωτισμό, φανταχτερές απολαύσεις, ιδιωτική πρωτοβουλία και κοσμοπολιτισμό. Από την άλλη ένα μη δημοκρατικό, αυστηρό κράτος με πλήρη έλεγχο στη ζωή των πολιτών και με πολίτες διαφορετικής νοοτροπίας, συνηθισμένους στην πιο λιτή και λιγότερο ξέφρενη ζωή. Υπήρχε λοιπόν χώρος για ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας στην ΕΣΣΔ και πώς προσαρμόστηκε στα standards του κομμουνιστικού καθεστώτος; Πάμε να δούμε βασικά σημεία-σταθμούς με πλούσιο φωτογραφικό υλικό.



- Παρότι η Σοβιετική Ένωση ήταν γενικά «κλειστή» για τους ξένους υπήρχε τρόπος για κάποιους να περάσουν το «Σιδηρούν Παραπέτασμα» και να ταξιδέψουν στη χώρα. Ήταν μια ακριβή αλλά αξέχαστη εμπειρία για όσους το επιχείρησαν.

- Το 1929 ο Ιωσήφ Στάλιν ίδρυσε την Intourist. Πρόκειται για μια κρατική εταιρία που ανέλαβε το μονοπώλιο της τουριστικής αγοράς. Μόνο αυτή μπορούσε να πουλάει ταξιδιωτικά πακέτα στους ξένους. Το βασικό της σλόγκαν για να προσελκύσει τουρίστες ήταν «Δεν είναι απλά ένα ταξίδι, είναι ένα ταξίδι σ’ ένα νέο κόσμο».

- Το 1930 η Intourist ίδρυσε γραφεία σε μεγάλες χώρες της δύσης όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και οι ΗΠΑ. Καλοσχεδιασμένες μπροσούρες από τους καλύτερους Σοβιετικούς γραφίστες διαφήμιζαν την Σοβιετική Ένωση ως τουριστικό προορισμό καθώς και επιλεγμένους προορισμούς της εντός της χώρας όπως η Αρμενία, η Γεωργία, η Κριμαία κ.α. Τα περισσότερα ταξίδια ξεκινούσαν από τη Μόσχα και το Λένινγκραντ όπου υπήρχαν μεγάλα αεροδρόμια και στη συνέχεια εξελίσσονταν από κρουαζιέρες στο Βόλγα μέχρι και οδικά ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας ανάλογα με το πακέτο που είχε κλείσει ο καθένας. Πριν το ξέσπασμα του ΄Β Παγκοσμίου Πολέμου υπολογίζεται ότι 129.000 τουρίστες επισκέφτηκαν την ΕΣΣΔ.



- Ορισμένες διασημότητες ήταν από τους πρώτους επισκέπτες στη Σοβιετική Ένωση. Ο Αμερικανός συγγραφέας Theodore Dreiser επισκέφτηκε την ΕΣΣΔ το 1927, πριν ακόμα ξεκινήσει η λειτουργία της Intours. Ο Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας και πολιτικός ακτιβιστής Bernard Shaw επισκέφτηκε τη χώρα το 1932. Ο Γάλλος νομπελίστας συγγραφέας Romain Rolland το 1935.

(εδώ ο Romain Rolland σε φωτογραφία του με τον Στάλιν το 1935)

- Η τουριστική κίνηση αναθερμάνθηκε μετά το τέλος του πολέμου τη δεκαετία του ’50. Εκείνη την περίοδο το σοβιετικό κράτος επιχείρησε ένα πολιτικό «άνοιγμα». Ο Σοβιετικός ηγέτης Nikita Khrushchev ταξίδευε σε όλο τον κόσμο και η Σοβιετική Ένωση φιλοξένησε σημαντικά διεθνή events όπως το φεστιβάλ νέων και φοιτητών. Συνολικά πάνω από 70.000.000 τουρίστες από 162 διαφορετικές χώρες επισκέφτηκαν τη Σοβιετική Ένωση μεταξύ 1956 και 1985.


(Σοβιετικό κατάστημα με σουβενίρ στο ξενοδοχείο Intourist - 1983)

- Παρά το εγκάρδιο κλίμα φιλοξενίας, οι ξένοι τουρίστες δεν μπορούσαν να μετακινούνται ανεξέλεγκτα όπου θέλουν. Βρίσκονταν συνεχώς υπό την «παρακολούθηση» του Σοβιετικού ξεναγού της Intourist. Δεν μπορούσε κάποιος να ακολουθήσει τα προσωπικά του πλάνα μετακίνησης παρά μόνο τις προβλεπόμενες διαδρομές του ξεναγού ο οποίος αναδείκνυε στο κοινό του μόνο τα ιδεολογικά αψεγάδιαστα επιτεύγματα της σοβιετικής οικονομίας και του σοβιετικού τρόπου ζωής. Εάν κιόλας οι τουρίστες βρίσκονταν στη Μόσχα την 1η Μαΐου ή την 7η Νοεμβρίου (ημέρα εορτασμού της Οκτωβριανής Επανάστασης) οι τουριστικοί πράκτορες τους πήγαιναν να δουν τις εορταστικές εκδηλώσεις στην Κόκκινη Πλατεία.


(Αυστριακοί τουρίστες με την Σοβιετική ξεναγό τους το 1963 στην πλατεία Manezhnaya)

- Η εμπειρία από τη σοβιετική φιλοξενία και τις υποδομές δεν ήταν πάντα η καλύτερη. Για παράδειγμα ο Αμερικανός συγγραφέας Robert Heinlein που επισκέφτηκε με τη σύζυγό του τη Σοβιετική Ένωση το 1959-1960 μέσω της Intourist αναφέρθηκε στον ασφυκτικό «κλοιό» που ασκούσαν οι ξεναγοί στο γκρουπ του, στην υπέρογκη διαφορά της τιμής συναλλάγματος (4 ρούβλια για 1 δολάριο) και στην μεγάλη διαφορά ποιότητας μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ όσον αφορά την εξυπηρέτηση πελατών. Η σύζυγός του στο άρθρο της «Inside Intourist» παραπονέθηκε για την έλλειψη πολυτέλειας αφού κατ’ αυτήν ακόμα και τα καλύτερα ξενοδοχεία της ΕΣΣΔ υστερούσαν σοκαριστικά σε σχέση με τα αμερικάνικα. Συνάντησε μπάνια χωρίς μπανιέρες, έλλειψη ζεστού νερού, αλλόκοτες σωληνώσεις, βρώμικα μαχαιροπίρουνα, φαγητά ανεπαρκώς μαγειρεμένα και εκνευριστικές αναμονές. Επίσης θεώρησε πολύ ακριβό για έναν μέσο Αμερικανό να δει τον σοσιαλισμό της ΕΣΣΔ στην πράξη – δηλαδή 4.500 δολάρια το μήνα.

(Αμερικανοί τουρίστες στη Μόσχα το 1972)


(Ιάπωνες τουρίστες με κρουαζιέρα στο Λένινγκραντ το 1968)


(Βρετανοί τουρίστες στη Μόσχα το 1976)


(Γάλλοι τουρίστες απολαμβάνουν μοσχοβίτικο παγωτό το 1976)

[Jimmy81]

Νεαροί ταξιδιώτες από τις σοσιαλιστικές χώρες μπροστάρηδες στον ιδεολογικό αγώνα για ειρήνη.

Οι φοιτητές και οι νεαροί εργαζόμενοι ειδικά από τις σοσιαλιστικές χώρες (Ανατολική Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Γιουγκοσλαβία, Κούβα), αποτελούσαν ιδιαίτερη κατηγορία τουριστών. Το 1959, άνοιξε στην πόλη Γκουρζούφ της Κριμαίας ένα διεθνές τουριστικό θέρετρο με την ονομασία Sputnik. Εκεί οι ξένοι τουρίστες και οι Σοβιετικοί πολίτες ηλικίας 18 έως 35 μπορούσαν να περάσουν τις διακοπές τους. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70, το θέρετρο είχαν επισκεφθεί 180.000 τουρίστες, συμπεριλαμβανομένων 70.000 ξένων ταξιδιωτών.

Θέρετρα σαν αυτό φιλοξενούσαν έναν τεράστιο αριθμό συναρπαστικών events από συναντήσεις με Σοβιετικούς αθλητές μέχρι και συζητήσεις για κοινωνικά-γεωπολιτικά θέματα όπως ο αφοπλισμός. Επίσης οργανώνονταν «εθνικές ημέρες» και κατασκηνώσεις γύρω από τη φωτιά πάντα με προσανατολισμό την φιλία μεταξύ διαφορετικών χωρών και ανθρώπων. Επιπλέον πραγματοποιούνταν εκδρομές, περίπατοι και διάφοροι αθλητικοί διαγωνισμοί.

Δεν ήταν έκπληξη βέβαια ότι οι διακοπές στο κέντρο Sputnik παρέχονταν μόνο στους «ιδεολογικά κατάλληλους» Σοβιετικούς φοιτητές και στους εργάτες με την καλύτερη απόδοση. Ωστόσο, η διοίκηση του θέρετρου στις αναφορές της σημείωνε ότι τελικά οι παραθεριστές στο Sputnik «έδειχναν πολιτική απάθεια και τάσεις για ανεπίσημη επικοινωνία με τους ξένους, ξοδεύοντας όλο το χρόνο τους στην παραλία και στον άσωτο βίο».


(Τουρίστες από την Ανατολική Γερμανία στο τουριστικό θέρετρο Sputnik)


(Αντιπροσωπεία νεαρών ταξιδιωτών από την Κούβα στο θέρετρο Sputnik)


(Τουρίστες απολαμβάνουν θαλάσσια σπορ στο διεθνές θέρετρο Sputnik της Κριμαίας)

[Jimmy81]

Οι Σοβιετικοί πολίτες ως τουρίστες σε ξένες χώρες


(Σοβιετικοί τουρίστες στην Αβάνα της Κούβας)

Παραδόξως, στην ΕΣΣΔ ήταν πιο εύκολο να αποκτήσει κανείς άδεια εισόδου παρά να βγει κάποιος από τη χώρα. Για να ταξιδέψει ο Σοβιετικός πολίτης στο εξωτερικό έπρεπε να είναι μέρος κάποιου οργανισμού που θα μπορούσε να του προσφέρει ένα επαγγελματικό ταξίδι ή ένα ταξίδι αναψυχής. Αυτό φυσικά δεν ήταν πολύ συνηθισμένη περίπτωση για πολλούς εργάτες. Ούτε μπορούσε ο τυχερός να διαλέξει τον προορισμό του παρά μόνο να αρπάξει την ευκαιρία όταν αυτή θα δινόταν.

Η επίπονη διαδικασία είχε ως εξής:

- Αρχικά οι προϊστάμενοι του υποψήφιου ταξιδιώτη, εξέδιδαν ένα έγγραφο στο οποίο εξηγούσαν τους λόγους που αυτό το ταξίδι ήταν απαραίτητο.

- Όταν το έγγραφο ήταν έτοιμο, ο υποψήφιος έκανε αίτηση για έγκριση στις κρατικές υπηρεσίες που ήταν αρμόδιες για την έκδοση αδειών ταξιδιού. Πολλοί κόβονταν σε αυτό το στάδιο χωρίς να επίκειται αιτιολογία. Δεν υπήρχε τρόπος να καταθέσει κάποιος έφεση γι’ αυτήν την απόφαση. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που κάποιος κατάφερνε να βγάλει άδεια ταξιδιού, η γραφειοκρατία δεν τελείωνε εκεί. Το συγκεκριμένο άτομο θα βρισκόταν κάτω από αυστηρό έλεγχο και έπρεπε να λάβει μια συστατική επιστολή από τους ανωτέρους του και τους πολιτικούς επιμελητές του.

- Ο υποψήφιος έπρεπε επίσης να περάσει από συνέντευξη στην υπηρεσία των ταξιδιών στο εξωτερικό και να προταθεί επισήμως. Εάν η επιτροπή που έκανε τις ερωτήσεις δεν έμενε ικανοποιημένη από τις απαντήσεις, ο αιτούμενος μπορούσε να χάσει το δικαίωμα να ταξιδέψει στο εξωτερικό για πολλά χρόνια. Επιπλέον ο αιτούμενος θα έπρεπε να υποβληθεί σε ιατρική εξέταση, να συμπληρώσει διάφορα έντυπα όπου θα έγραφε το βιογραφικό του και ένα λεπτομερές πλάνο του επερχόμενου ταξιδιού.

- Εάν ο προορισμός ήταν μια καπιταλιστική χώρα, η KGB εξέδιδε μια δήλωση ότι δεν διαφωνεί με το συγκεκριμένο ταξίδι. Η εν λόγω δήλωση δεν απαιτείτο εάν η χώρα υποδοχής ανήκε στο «σοσιαλιστικό στρατόπεδο».


(Σοβιετικοί τουρίστες σε πινακοθήκη της Δρέσδης )

- Όταν ολοκληρώνονταν επιτυχώς όλα τα στάδια, το διαβατήριο για το εξωτερικό και η άδεια εξόδου στέλνονταν στην εργασία του αιτούμενου ο οποίος απαγορευόταν να τα κρατήσει στο σπίτι του. Μετά την έκδοση του διαβατηρίου, το εσωτερικό διαβατήριο και η κάρτα του Κομμουνιστικού Κόμματος του συγκεκριμένου πολίτη κρατούνταν μέχρι την επιστροφή του. Εάν ο πολίτης αυτός είχε συγγενείς στο εξωτερικό οι οποίοι είχαν εκδώσει ιδιωτική πρόσκληση για να τους επισκεφθεί, τότε θα έπρεπε να πληρώσει το τεράστιο πρόστιμο των 200 ρουβλιών – τον μέσο μισθό στη Σοβιετική Ένωση. Το να είχε κανείς συγγενείς στο εξωτερικό ήταν μεγάλο εμπόδιο για την έκδοση άδειας εξόδου.

- Το τελευταίο βήμα του υποψήφιου ταξιδιώτη ήταν να απευθυνθεί στο Σοβιετικό ταξιδιωτικό πρακτορείο Intourist, που ήταν υπεύθυνο για την οργάνωση ταξιδιών, την έκδοση visa εισόδου, τα μεταφορικά κλπ.
..............................................................................

Αυτοί που ήταν ευκολότερο να ταξιδέψουν ήταν οι Σοβιετικοί πολίτες των οποίων το επάγγελμα συνδεόταν άμεσα με τις ξένες χώρες όπως διπλωμάτες, μέλη των Σοβιετικών εμπορικών αντιπροσωπειών, διεθνείς πιλότοι, ναυτικοί κλπ. Επιπλέον αθλητές, καλλιτέχνες και επιστήμονες δεν συναντούσαν ιδιαίτερο πρόβλημα στην έκδοση visa εξόδου καθώς η ΕΣΣΔ ενδιαφερόταν να δημιουργήσει θετική εικόνα στο εξωτερικό.

Παράλληλα, η Σοβιετική ηγεσία έδειχνε μεγάλη προσοχή στην καλλιέργεια δεσμών με τους συμμάχους της του ανατολικού μπλοκ. Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιούνταν διαδραστικές επαφές μεταξύ νεαρών ατόμων, πολιτιστικές ανταλλαγές και φιλικές επισκέψεις μεταξύ ατόμων των χωρών αυτών.
..............................................................................

Οι «μη επιστρέψαντες»

Θέτοντας αναρίθμητες δοκιμασίες και εγκρίσεις στους αιτούντες, οι Σοβιετικοί αξιωματούχοι προσπαθούσαν να παρεμποδίσουν τους λεγόμενους «αναξιόπιστους» να φύγουν από τη χώρα. Πάντα υπήρχε πιθανότητα ορισμένοι από αυτή την κατηγορία πολιτών να μην επιστρέψουν από το κρατικά χρηματοδοτούμενο ταξίδι τους και να παραμείνουν στην καπιταλιστική χώρα. Αυτή η πράξη στο Σοβιετική Ένωση εθεωρείτο προδοσία της πατρίδας και τιμωρούνταν με κατάσχεση περιουσίας, στέρηση ελευθερίας, ακόμα και με θανάτωση στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Παρόλα αυτά, πολλοί Σοβιετικοί ταξιδιώτες άρπαξαν την ευκαιρία όταν μπόρεσαν και δεν επέστρεψαν ποτέ στην ΕΣΣΔ. Αυτοί έγιναν γνωστοί ως «nevozvrashchentsy», δηλαδή «μη επιστρέψαντες». Οι περισσότεροι άνθρωποι αυτής της κατηγορίας ήταν καλλιτέχνες που αισθάνονταν ότι το σοβιετικό σύστημα δεν τους παρείχε αρκετή ελευθερία και ευκαιρίες για να μεγαλουργήσουν. Μεταξύ των πιο γνωστών «μη επιστρεψάντων» ήταν οι χορευτές μπαλέτου Rudolf Nureyev και Mikhail Baryshnikov, ο μαέστρος Mstislav Rostropovich και ο σκηνοθέτης Andrei Tarkovsky.

[Jimmy81]

Η ιδιαίτερη τουριστική σχέση μεταξύ ΕΣΣΔ και ΗΠΑ: Από το «άνοιγμα» στην καχυποψία

Πριν την έναρξη της ψυχροπολεμικής περιόδου που πάγωσε τον σοβιετικό τουρισμό, η Σοβιετική Ένωση ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς των Αμερικανών, όχι μόνο των ιδεαλιστών αριστερών αλλά και των «καθαρόαιμων» επιχειρηματιών. Η αναγνώριση της ΕΣΣΔ από τον πρόεδρο Franklin Roosevelt το 1933 τερμάτισε μια μακρά περίοδο φοβίας και προκατάληψης και οι δύο χώρες ξεκίνησαν διπλωματικές σχέσεις.

Όμως και πριν από αυτή την ημερομηνία το αμερικανικό κεφάλαιο είχε επεκταθεί στη σοβιετική αγορά. Μέχρι το 1930 οι αμερικάνικες εξαγωγές στην ΕΣΣΔ ξεπερνούσαν τις αντίστοιχες σε οποιαδήποτε άλλη χώρα και αναμφίβολα οι θερμές εμπορικές σχέσεις έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επίσημη αναγνώριση της Σοβιετικής Ένωσης από τις ΗΠΑ.

Η σοβιετική Intourist προσπαθούσε να δελεάσει τους Αμερικανούς ταξιδιώτες με κάθε τρόπο παρουσιάζοντας την Σοβιετική Ένωση σαν τη «Χώρα του Χρώματος και του Μέλλοντος», «Χώρα της απεραντοσύνης και της ατελείωτης ποικιλίας» που ανοίγει νέους ορίζοντες στους ταξιδιώτες. Μάλιστα οι διαφημίσεις της Intourist κατάφεραν να διεισδύσουν στο φουλ καπιταλιστικό περιοδικό Fortune. Όλη αυτή η προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα ο τουρισμός να λάβει διαστάσεις μαζικής βιομηχανίας στη Σοβιετική Ένωση.


(Αφίσα προσέλκυσης Αμερικανών τουριστών στην ΕΣΣΔ)

Με την έναρξη όμως του Ψυχρού Πολέμου η κατάσταση άλλαξε. Και οι δύο χώρες επέβαλλαν περιορισμούς αναφορικά με τις τοποθεσίες που μπορούσαν να επισκεφθούν οι ταξιδιώτες από τις χώρες τους. Μετά τον θάνατο του Στάλιν το 1953 η επόμενη κομμουνιστική κυβέρνηση ελάφρυνε τους περιορισμούς για τους Αμερικανούς τουρίστες στο πλαίσιο της ειρηνικής συνύπαρξης. Οι Αμερικανοί όμως συνέχισαν τους αυστηρούς περιορισμούς λόγω του φόβου τους για την εισροή Σοβιετικών κατασκόπων και την αποκάλυψη στρατηγικών πληροφοριών.

Τελικά επί της προεδρίας του Eisenhower επετράπη στους Σοβιετικούς ταξιδιώτες να επισκέπτονται περίπου το 70% της αμερικάνικης επικράτειας συμπεριλαμβανομένων και πόλεων με πληθυσμό άνω των 100.000 ενώ παρόμοια μέτρα εφάρμοσαν και οι Σοβιετικοί. Για αυτό το σκοπό το State Department εξέδωσε το 1957 έναν χάρτη στον οποίο σημειώνονταν οι περιοχές με τους περιορισμούς.

Οι περιοχές που χρωματίζονταν με κόκκινο χρώμα ήταν απαγορευμένες συγκεκριμένα για τους Σοβιετικούς πολίτες. Με έντονη κόκκινη βούλα σημειώνονταν οι περιοχές που ήταν απαγορευμένες στους τουρίστες γενικά. Σε πράσινο κυκλικό πλαίσιο εντάσσονταν οι περιοχές που ήταν κάποτε κλειστές για τους ταξιδιώτες αλλά ανοιχτές εκείνη την εποχή για επίσκεψη ενώ οι περιοχές που σημειώνονταν με πράσινο κυκλικό πλαίσιο και στο εσωτερικό τους είχαν σχεδιασμένη μια άγκυρα ήταν ανοιχτές για επίσκεψη με εξαίρεση το λιμάνι τους.




Το 1962 η κυβέρνηση Kennedy ήρε τους περιορισμούς για τους συνηθισμένους Σοβιετικούς πολίτες. Ωστόσο, οι Σοβιετικοί ρεπόρτερ και τα κυβερνητικά στελέχη παρακολουθούνταν στενά, με την αμερικάνικη κυβέρνηση να περιορίζει τις περιοχές επίσκεψης για αυτούς μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

[Jimmy81]

Οι Σοβιετικοί πολίτες κατακλύζουν τις σοβιετικές παραλίες




Μπορεί οι Σοβιετικοί πολίτες να μην πήγαιναν διακοπές σε εξωτικούς προορισμούς του εξωτερικού όπως οι Μαλδίβες και το Μπαλί, αλλά γνώριζαν πώς να διασκεδάσουν το καλοκαίρι στις δροσιστικές παραλίες της απέραντης χώρας τους.



Μια εκδρομή σε παραλία μπορούσε να διοργανωθεί ανεξάρτητα και φτηνά. Εναλλακτικά οι πολίτες μπορούσαν να κανονίσουν την διαμονή τους σε ένα σανατόριο ή ξενοδοχείο χρησιμοποιώντας voucher από έναν οργανισμό ή το εργατικό συνδικάτο. Οι παραθεριστές που διέμεναν σε τέτοια μέρη λάμβαναν 3 γεύματα την ημέρα καθώς και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.



Η πιο επιθυμητή επιλογή ήταν η κατοχή ενός voucher για την Βαλτική ακτή. Resort θέρετρα σε περιοχές όπως η Jūrmala (Λεττονία), Pärnu (Εσθονία) και Palanga (Λιθουανία) θεωρούνταν τα πιο κυριλέ. Ήταν σαν να πηγαίνει κανείς στο εξωτερικό.

Οι διακοπές στην Μαύρη Θάλασσα ήταν επίσης ιδιαίτερα αγαπητές. Resorts στην Κριμαία, στο Sochi και στην Αμπχαζία θεωρούνταν τα καλύτερα στη Σοβιετική Ένωση.



Για να βρει κάποιος θέση στις σοβιετικές παραλίες έπρεπε να πάει από νωρίς το πρωί. Στην Γιάλτα, στην Alushta και στην Yevpatoriya — οι πιο δημοφιλείς περιοχές resort της Κριμαίας — οι παραλίες ήταν γεμάτες από κόσμο.



Εκτός απ’ το να απολαμβάνουν την θάλασσα και τον ήλιο, οι παραθεριστές στα resorts μπορούσαν να διασκεδάσουν με ποικίλες δραστηριότητες. Το σκάκι στην παραλία ήταν πολύ δημοφιλές. Οι νέοι άνθρωποι συχνά προτιμούσαν να κάνουν κάτι δραστήριο όπως το beach volley ή μια παραλλαγή του που ονομαζόταν “pioneerball.”



Αναμενόμενα, η διασκέδαση στα θέρετρα άνοιγε την όρεξη των ανθρώπων. Γι’ αυτό το λόγο οι εξωτερικές καφετέριες-καντίνες είχαν γίνει εξαιρετικά δημοφιλείς. Πολλοί ταξιδιώτες όμως προτιμούσαν τα πικ-νικ με σνακς από το σπίτι.



Ακόμα κι αν δεν μπορούσες να ταξιδέψεις μακριά, ήταν δυνατό να περάσεις καλά κοντά στο σπίτι σου. Για παράδειγμα οι Μοσχοβίτες απολάμβαναν να ξεκουράζονται στη λίμνη Istra.

Στο Λένινγκραντ οι κάτοικοι προτιμούσαν να αράζουν στα τείχη του Κάστρου Πέτρου και Παύλου στον ποταμό Νέβα. Πρόκειται για την παλιότερη παραλία της πόλης και αγαπημένο μέρος των θαλάσσιων ίππων. Οι πιο γενναίοι κολυμπούσαν και στα κρύα νερά του κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Τα σχολιαρόπαιδα των Σοβιετικών περνούσαν το καλοκαίρι είτε με συγγενείς στην εξοχή είτε στα νεανικά κατασκηνωτικά κέντρα. Το Artek στην Κριμαία θεωρούνταν το πιο αξιόλογο τέτοιο κέντρο. Άνοιξε το 1925 και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Οι γονείς τους δεν ανησυχούσαν που θα τα άφηναν για βδομάδες στα κέντρα αυτά καθώς οι ειδικοί εκπαιδευτές τα κρατούσαν απασχολημένα με ποικίλες δραστηριότητες.



Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην «Ημέρα του Ποσειδώνα». Ήταν κάτι σαν τελετή ένταξης για ναυτικούς αλλά σε παιδική εκδοχή. Οι νεαροί μαθητές ετοίμαζαν ένα θαλάσσιο σόου όπου όλοι έπαιρναν μέρος. Κάποιοι έπαιζαν το ρόλο γοργόνων ή θαλάσσιων τεράτων ενώ άλλοι έφτιαχναν τα κουστούμια ή έγραφαν το σενάριο του σόου. Συνοπτικά ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για τα παιδιά να δημιουργήσουν μακροχρόνιες φιλίες και να καλλιεργήσουν ομαδικό πνεύμα.

[Jimmy81]

Και οι πηγές για όλα τα παραπάνω

https://www.rbth.com/travel/330988-fore ... viet-union
https://www.rbth.com/history/326931-how ... ns-curtain
https://en.wikipedia.org/wiki/Human_rig ... f_movement
https://www.theguardian.com/world/galle ... n-pictures
https://envisioningtheamericandream.com ... -russia-2/
https://blogs.loc.gov/maps/2017/08/rest ... -cold-war/
https://darktourists.com/soviet-travel- ... -the-ussr/
https://www.rbth.com/history/330531-sov ... ays-photos

[Jimmy81]

(Αφγανοί τουρίστες στο Μέγαρο Παιδικής και Νεανικής Δημιουργίας στη Μόσχα το 1983)


(Σκωτσέζοι τουρίστες σε ρωσικό έλκηθρο αναψυχής το 1980)


(Ουρές τουριστών για να δουν το σώμα του Λένιν έξω από το Μαυσωλείο του - 1965)


(Τουρίστας-κατσαπλιάς φωτογραφίζει πατώντας πάνω σε παγκάκι το πανύψηλο Ξενοδοχείο Ukraina της Μόσχας το 1958. Είναι το 52ο υψηλότερο ξενοδοχείο του κόσμου με 198 μέτρα ύψος και το ψηλότερο ξενοδοχείο της Ρωσίας)


(Δανοί τουρίστες στο Κρεμλίνο το 1964)


(Ιρανή τουρίστρια στην Έκθεση Επιτευγμάτων της Εθνικής Οικονομίας της Μόσχας το 1984)

Όλες οι photo αυτού του post είναι από το link:
https://sputniknews.com/20200811/touris ... 32424.html

[zteo]

Εκεί που το δικαίωμα στην ξεκούραση γινόταν πράξη!
Το δικαίωμα στην ξεκούραση ήταν κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της ΕΣΣΔ. Σύμφωνα με το άρθρο 41, για τους εργάτες και υπαλλήλους καθοριζόταν η εργάσιμη βδομάδα που δεν μπορούσε να υπερβεί τις 41 ώρες, ενώ προβλεπόταν μειωμένη εργάσιμη μέρα για μια σειρά επαγγελμάτων. Το άρθρο 119 του Συντάγματος διασφάλιζε το δικαίωμα των διακοπών. Στην πράξη υπήρχε παροχή ετησίων πληρωμένων αδειών κι η συνεχής φροντίδα του σοσιαλιστικού κράτους για τη διεύρυνση του διχτύου των πολιτιστικο-μορφωτικών και αναζωογονητικών ιδρυμάτων, την ανάπτυξη του μαζικού αθλητισμού, της φυσικής αγωγής και του τουρισμού.
Καταρχήν, αξίζει να αναφέρουμε πως πριν την Επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 στην προεπαναστατική Ρωσία λειτουργούσαν 60 σανατόρια με μόλις 3.000 θέσεις. Η λουτροθεραπεία για τους εργαζόμενους ήταν απρόσιτη.
Μετά τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση άρχισαν γρήγορα να αναπτύσσονται τα παραθεριστικά κέντρα. Αν και η χώρα είχε περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες, ακόμη και στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου δίνονταν κονδύλια για την ανάπτυξη του συστήματος των θεραπευτηρίων. Το 1919 ο ηγέτης της Επανάστασης, Β.Ι. Λένιν υπέγραψε Διάταγμα για την εκχώρηση όλων των παραθεριστικών ιδρυμάτων και θεραπευτηρίων στην ιδιοκτησία της Σοβιετικής Δημοκρατίας. Το Μάη του 1920 στην Πετρούπολη με πρωτοβουλία του Λένιν ιδρύθηκε το πρώτο αναπαυτήριο για τους εργαζομένους. Οι παλιές λουτροπόλεις και τα θεραπευτήρια άρχισαν να λειτουργούν για τη θεραπεία και ξεκούραση των εργαζομένων, ενώ παράλληλα δημιουργούνταν νέες λουτροπόλεις. Στην αρχή του 1940 στην ΕΣΣΔ ήδη υπήρχαν 3.600 σανατόρια με 470 χιλιάδες θέσεις. Στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου καταστράφηκαν πολλά μεγάλα θεραπευτήρια της χώρας, τα οποία όμως ανοικοδομήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και δημιουργήθηκαν νέες λουτροπόλεις.

Τα θεραπευτήρια και τα σανατόρια βρίσκονταν σε κάθε περιοχή της ΕΣΣΔ: στην Κριμαία, στον Καύκασο, στην Αμπχαζία, στη Σιβηρία, στο Καζαχστάν, στο Τουρκμενιστάν, στις Βαλτικές Χώρες κ.ά. Στη Σοβιετική Ενωση είχε συγκεντρωθεί το πιο ευρύ δίκτυο δημόσιων παραθεριστικών ιδρυμάτων στον κόσμο. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι τη δεκαετία του '80 (στην αρχή της περεστρόικα) στην ΕΣΣΔ υπήρχαν ήδη πάνω από 14.000 κέντρα αναζωογόνησης που δέχονταν 45 εκατ. αδειούχους. Πολλά σανατόρια είχαν μετατραπεί σε μεγάλα εξειδικευμένα θεραπευτικά ιδρύματα πρόληψης διάφορων νοσημάτων.
Το συνταγματικό δικαίωμα του κάθε ανθρώπου για ετήσιες διακοπές η σοβιετική εξουσία το επιβεβαίωνε στην πράξη. Η άδεια για διακοπές όχι απλά ήταν κατοχυρωμένη από το νόμο, αλλά υπήρχε φροντίδα για τον προγραμματισμό και την καλύτερη αξιοποίησή της από τις λαϊκές επιχειρήσεις και τα συνδικάτα, που ήταν οι κεντρικοί πυλώνες της οργάνωσης των διακοπών. Δεν υπήρχε περίπτωση η εργοδοσία να εμποδίσει την άδεια, που ήταν κατοχυρωμένη, ούτε βέβαια υπήρχε ο κίνδυνος να φύγεις για διακοπές και όταν γυρίσεις να βρεις την επιχείρησή σου κλειστή! Στην ΕΣΣΔ δεν υπήρχε ανεργία, ούτε καπιταλιστικές κρίσεις κι απολύσεις.
Τα εισιτήρια για τα σανατόρια διανέμονταν από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι υποδείξεις για επιπρόσθετη θεραπευτική αγωγή γινόταν από τα θεραπευτικά και τα προληπτικά υγειονομικά ιδρύματα. Πάνω από τα 50% των εισιτηρίων για τουριστικά θέρετρα που δίνονταν σε εργάτες και υπαλλήλους ήταν είτε δωρεάν, είτε με προπληρωμένο το 30% του κόστους τους, αφού καλύπτονταν από τον προϋπολογισμό των υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης ή υγειονομικής περίθαλψης της ΕΣΣΔ. Υπολογίζεται ότι στις μέρες των διακοπών ξόδευαν μόλις το 20 με 25% ενός μηνιάτικου τις δεκαετίες '70 και '80, αφού οι λέξεις «ακρίβεια» κι «αισχροκέρδεια» ήταν άγνωστες στο σοσιαλισμό! Τα τρόφιμα ήταν πάμφθηνα, όπως και τα εισιτήρια για τον κινηματογράφο και το θέατρο, η βενζίνη για την ατομική μετακίνηση ή τα μεταφορικά έξοδα με τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η διάρκεια των διακοπών των εργαζομένων έφτανε έως τις 24 εργάσιμες μέρες (δηλαδή μαζί με τις αργίες ένα μήνα). Ακόμα, εκτός από τις κανονικές μέρες της κανονικής ετήσιας άδειας, στην ΕΣΣΔ δίνονταν επιπλέον μέρες άδειας σε ειδικές κατηγορίες πληθυσμού, όπως σε νέους εργαζόμενους κάτω των 19, σε αναπήρους, σε εργαζόμενους σε ανθυγιεινές εργασίες, σε εργαζόμενους που εργάζονταν σε απομακρυσμένες περιοχές του βορρά και σε άλλους, φτάνοντας έως και τις 48 εργάσιμες μέρες.

Εκατομμύρια σοβιετικοί πολίτες πήγαιναν διακοπές στα σανατόρια, στα θεραπευτήρια, στα θέρετρα, σε τουριστικά ταξίδια. Με βάση τους υπολογισμούς του σοβιετικού κράτους ο εργαζόμενος, που είχε ξεκουραστεί όχι μόνον δούλευε με διπλάσια ενέργεια, αλλά και αρρώσταινε σχεδόν 3 φορές λιγότερο από όσους προτιμούσαν να μην πάνε διακοπές.

Ειδική μέριμνα υπήρχε για παιδιά, νέους και φοιτητές
Στη ΕΣΣΔ λειτουργούσαν έως και 40 χιλιάδες παιδικές κατασκηνώσεις, όπου κάθε χρόνο ξεκουράζονταν δωρεάν ή με πολύ χαμηλό κόστος περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά. Υπήρχαν διάφορες κατασκηνώσεις: αθλητικές, τουριστικές, στρατιωτικές, κατασκηνώσεις για άρρωστα παιδιά κ.ά. Η μεγαλύτερη Πανενωσιακή κατασκήνωση πιονέρων ήταν το «Αρτέκ», ενώ η Πανρωσική κατασκήνωση πιονέρων «Ορλιόνοκ» λειτουργούσε ολόκληρο το χρόνο και εκεί μπορούσαν να πάνε παιδιά από την όλη Σοβιετική Ενωση.

Ειδική μέριμνα υπήρχε από την Κομσομόλ για τους φοιτητές, που είχαν τις δικές τους κατασκηνώσεις, ενώ πολλοί φοιτητές επέλεγαν ένα μέρος των διακοπών τους να το περάσουν δουλεύοντας σε φοιτητικές εργασιακές ομάδες, που επισκέπτονταν διάφορες περιοχές της ΕΣΣΔ, αναλαμβάνοντας την οικοδόμηση διάφορων έργων. Υπολογίζεται πως κάθε καλοκαίρι περίπου 800 χιλιάδες φοιτητές συνδύαζαν με αυτόν τον τρόπο τη δουλειά και τη γνωριμία με άλλους τόπους και τη ζωή στις φοιτητικές εργασιακές κολεκτίβες. Συνολικά, την περίοδο 1965-1991 σχεδόν 13 εκατομμύρια φοιτητές συμμετείχαν στις εργασιακές κολεκτίβες.

Τα κοντά «ποδάρια» του αντικομμουνισμού
Σήμερα, ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υποστηρικτών του καπιταλιστικού καθεστώτος είναι πως τώρα μπορεί κανείς να ταξιδεύει στο εξωτερικό ελεύθερα, ενώ τότε (επί ΕΣΣΔ) υπήρχε το «σιδηρούν παραπέτασμα» και δήθεν κανείς δεν μπορούσε να πηγαίνει ταξίδια στο εξωτερικό. Ομως στην πραγματικότητα (σύμφωνα με τα στοιχεία) πλατιά στρώματα σοβιετικών πολιτών επισκέπτονταν, την περίοδο των διακοπών τους, τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Κούβα, Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και άλλες).

Η Κομσομόλ έστελνε μαθητές και φοιτητές στις κατασκηνώσεις νεολαίας σε άλλες σοσιαλιστικές χώρες σχεδόν δωρεάν. Οι ειδικευόμενοι εργαζόμενοι πήγαιναν σε διάφορες χώρες για να πάρουν μέρος στην οικοδόμηση των επιχειρήσεων, των ηλεκτρικών σταθμών, των πολυκατοικιών, που συνδυάζονταν με εκδρομές και τουρισμό.

Από τα τέλη της δεκαετίας του '60 οι τουριστικές σχέσεις της ΕΣΣΔ διευρύνονταν σημαντικά εξαιτίας της μεγάλης ανάπτυξης της παγκόσμιας τουριστικής κίνησης και του ενδιαφέροντος που εκδήλωνε ο κόσμος να γνωρίσει τη Σοβιετική Ενωση. Π.χ. το 1975 επισκέφτηκαν την ΕΣΣΔ 3,7 εκατομμύρια ξένοι πολίτες, ενώ 2,5 περίπου εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες ταξίδεψαν στο εξωτερικό. Βεβαίως, επί ΕΣΣΔ υπήρχαν περιορισμοί για επισκέψεις στις καπιταλιστικές χώρες, που επιβάλλονταν από τη σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στα δύο παγκόσμια κοινωνικο-πολιτικά συστήματα, ενώ και στον τομέα του τουρισμού εμφανίζονταν αρνητικά φαινόμενα, που σχετίζονταν με τις αλλαγές που έγιναν στη σοβιετική οικονομία μετά τις μεταρρυθμίσεις του 1965, επαναφέροντας στη διεύθυνση και στο σχεδιασμό της οικονομίας «εργαλεία» του καπιταλισμού, όπως η έννοια του κέρδους. Αυτά, όμως, σε καμία περίπτωση δεν μειώνουν τη μεγάλη κατάκτηση που είχε πετύχει το σοσιαλιστικό σύστημα για τους εργαζόμενους: Οι διακοπές τους να είναι υλοποιήσιμο δικαίωμα των εργαζομένων, κι όχι προνόμιο για τους λίγους!

Αλήθεια, όμως, ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα στην καπιταλιστική Ρωσία σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα; Παρ' όλο που το σημερινό αστικό Σύνταγμα της Ρωσίας διακηρύσσει την ελευθερία της μετακίνησης και ο οποιοσδήποτε θεωρητικά μπορεί να θεωρήσει το διαβατήριό του, η κατάσταση του τουρισμού και των διακοπών στη σημερινή Ρωσία κάθε άλλο παρά είναι προς όφελος των εργαζομένων. Κι αυτό γιατί στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία ο μισός πληθυσμός βρίσκεται είτε κάτω από τα όρια της φτώχειας, είτε λίγο πάνω από αυτά. Ετσι, είναι φανερό, πως η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων δεν έχει δυνατότητες όχι μόνο να πάνε ταξίδια στο εξωτερικό, αλλά ούτε και να κάνουν καλοκαιρινές διακοπές, για παράδειγμα στη Μαύρη θάλασσα, που στα χρόνια του σοσιαλισμού μπορούσαν να πραγματοποιήσουν κάθε χρόνο. Σήμερα ελεύθερα μπορούν να ταξιδεύουν μόνον οι μεγάλοι επιχειρηματίες, και κάποια μεσαία μικροαστικά στρώματα, ενώ οι εργαζόμενοι, που κάποτε πήγαιναν διακοπές στα θεραπευτήρια και στα σανατόρια, με το σημερινό μίζερο μισθό, αναγκάζονται να «ξεκουράζονται» δουλεύοντας στα εξοχικά σπίτια τους, που κι αυτά τα έχουν από τη σοσιαλιστική περίοδο, είτε να μένουν στα σπίτια τους. Ενώ για τα εκατομμύρια των Ρώσων ανέργων ως «δώρο» δεν φαντάζουν οι διακοπές αλλά μια θέση εργασίας!

Είναι χαρακτηριστικό πως σήμερα, με βάση δημοσκόπηση που δημοσίευσε η ρωσική εφημερίδα «Τριμπούνα», το 5% των Ρώσων θα ταξιδεύσει στο εξωτερικό για διακοπές, το 2% θα επισκεφτεί την Κριμαία, το 38% θα ξεκουραστεί στο εξοχικό του ή δουλεύοντας στο προσωπικό χωράφι και η μεγάλη πλειοψηφία, το 55% θα «ξεκουραστεί» στο σπίτι του, κυρίως ως αποτέλεσμα της οικονομικής του αδυναμίας να κάνει κάπου αλλού διακοπές!

Σήμερα, όλο και περισσότεροι Ρώσοι εργαζόμενοι νοσταλγούν τη ζωή, τα γενικότερα δικαιώματα και το δικαίωμα για διακοπές που είχαν στη σοβιετική εποχή.

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=5720785

[plouf]

Εκεί που το δικαίωμα στην ξεκούραση γινόταν πράξη!
Το δικαίωμα στην ξεκούραση ήταν κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της ΕΣΣΔ. Σύμφωνα με το άρθρο 41, για τους εργάτες και υπαλλήλους καθοριζόταν η εργάσιμη βδομάδα που δεν μπορούσε να υπερβεί τις 41 ώρες, ενώ προβλεπόταν μειωμένη εργάσιμη μέρα για μια σειρά επαγγελμάτων. Το άρθρο 119 του Συντάγματος διασφάλιζε το δικαίωμα των διακοπών. Στην πράξη υπήρχε παροχή ετησίων πληρωμένων αδειών κι η συνεχής φροντίδα του σοσιαλιστικού κράτους για τη διεύρυνση του διχτύου των πολιτιστικο-μορφωτικών και αναζωογονητικών ιδρυμάτων, την ανάπτυξη του μαζικού αθλητισμού, της φυσικής αγωγής και του τουρισμού.
Καταρχήν, αξίζει να αναφέρουμε πως πριν την Επανάσταση του Οκτώβρη του 1917 στην προεπαναστατική Ρωσία λειτουργούσαν 60 σανατόρια με μόλις 3.000 θέσεις. Η λουτροθεραπεία για τους εργαζόμενους ήταν απρόσιτη.
Μετά τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση άρχισαν γρήγορα να αναπτύσσονται τα παραθεριστικά κέντρα. Αν και η χώρα είχε περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες, ακόμη και στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου δίνονταν κονδύλια για την ανάπτυξη του συστήματος των θεραπευτηρίων. Το 1919 ο ηγέτης της Επανάστασης, Β.Ι. Λένιν υπέγραψε Διάταγμα για την εκχώρηση όλων των παραθεριστικών ιδρυμάτων και θεραπευτηρίων στην ιδιοκτησία της Σοβιετικής Δημοκρατίας. Το Μάη του 1920 στην Πετρούπολη με πρωτοβουλία του Λένιν ιδρύθηκε το πρώτο αναπαυτήριο για τους εργαζομένους. Οι παλιές λουτροπόλεις και τα θεραπευτήρια άρχισαν να λειτουργούν για τη θεραπεία και ξεκούραση των εργαζομένων, ενώ παράλληλα δημιουργούνταν νέες λουτροπόλεις. Στην αρχή του 1940 στην ΕΣΣΔ ήδη υπήρχαν 3.600 σανατόρια με 470 χιλιάδες θέσεις. Στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου καταστράφηκαν πολλά μεγάλα θεραπευτήρια της χώρας, τα οποία όμως ανοικοδομήθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και δημιουργήθηκαν νέες λουτροπόλεις.

Τα θεραπευτήρια και τα σανατόρια βρίσκονταν σε κάθε περιοχή της ΕΣΣΔ: στην Κριμαία, στον Καύκασο, στην Αμπχαζία, στη Σιβηρία, στο Καζαχστάν, στο Τουρκμενιστάν, στις Βαλτικές Χώρες κ.ά. Στη Σοβιετική Ενωση είχε συγκεντρωθεί το πιο ευρύ δίκτυο δημόσιων παραθεριστικών ιδρυμάτων στον κόσμο. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι τη δεκαετία του '80 (στην αρχή της περεστρόικα) στην ΕΣΣΔ υπήρχαν ήδη πάνω από 14.000 κέντρα αναζωογόνησης που δέχονταν 45 εκατ. αδειούχους. Πολλά σανατόρια είχαν μετατραπεί σε μεγάλα εξειδικευμένα θεραπευτικά ιδρύματα πρόληψης διάφορων νοσημάτων.
Το συνταγματικό δικαίωμα του κάθε ανθρώπου για ετήσιες διακοπές η σοβιετική εξουσία το επιβεβαίωνε στην πράξη. Η άδεια για διακοπές όχι απλά ήταν κατοχυρωμένη από το νόμο, αλλά υπήρχε φροντίδα για τον προγραμματισμό και την καλύτερη αξιοποίησή της από τις λαϊκές επιχειρήσεις και τα συνδικάτα, που ήταν οι κεντρικοί πυλώνες της οργάνωσης των διακοπών. Δεν υπήρχε περίπτωση η εργοδοσία να εμποδίσει την άδεια, που ήταν κατοχυρωμένη, ούτε βέβαια υπήρχε ο κίνδυνος να φύγεις για διακοπές και όταν γυρίσεις να βρεις την επιχείρησή σου κλειστή! Στην ΕΣΣΔ δεν υπήρχε ανεργία, ούτε καπιταλιστικές κρίσεις κι απολύσεις.
Τα εισιτήρια για τα σανατόρια διανέμονταν από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι υποδείξεις για επιπρόσθετη θεραπευτική αγωγή γινόταν από τα θεραπευτικά και τα προληπτικά υγειονομικά ιδρύματα. Πάνω από τα 50% των εισιτηρίων για τουριστικά θέρετρα που δίνονταν σε εργάτες και υπαλλήλους ήταν είτε δωρεάν, είτε με προπληρωμένο το 30% του κόστους τους, αφού καλύπτονταν από τον προϋπολογισμό των υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης ή υγειονομικής περίθαλψης της ΕΣΣΔ. Υπολογίζεται ότι στις μέρες των διακοπών ξόδευαν μόλις το 20 με 25% ενός μηνιάτικου τις δεκαετίες '70 και '80, αφού οι λέξεις «ακρίβεια» κι «αισχροκέρδεια» ήταν άγνωστες στο σοσιαλισμό! Τα τρόφιμα ήταν πάμφθηνα, όπως και τα εισιτήρια για τον κινηματογράφο και το θέατρο, η βενζίνη για την ατομική μετακίνηση ή τα μεταφορικά έξοδα με τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η διάρκεια των διακοπών των εργαζομένων έφτανε έως τις 24 εργάσιμες μέρες (δηλαδή μαζί με τις αργίες ένα μήνα). Ακόμα, εκτός από τις κανονικές μέρες της κανονικής ετήσιας άδειας, στην ΕΣΣΔ δίνονταν επιπλέον μέρες άδειας σε ειδικές κατηγορίες πληθυσμού, όπως σε νέους εργαζόμενους κάτω των 19, σε αναπήρους, σε εργαζόμενους σε ανθυγιεινές εργασίες, σε εργαζόμενους που εργάζονταν σε απομακρυσμένες περιοχές του βορρά και σε άλλους, φτάνοντας έως και τις 48 εργάσιμες μέρες.

Εκατομμύρια σοβιετικοί πολίτες πήγαιναν διακοπές στα σανατόρια, στα θεραπευτήρια, στα θέρετρα, σε τουριστικά ταξίδια. Με βάση τους υπολογισμούς του σοβιετικού κράτους ο εργαζόμενος, που είχε ξεκουραστεί όχι μόνον δούλευε με διπλάσια ενέργεια, αλλά και αρρώσταινε σχεδόν 3 φορές λιγότερο από όσους προτιμούσαν να μην πάνε διακοπές.

Ειδική μέριμνα υπήρχε για παιδιά, νέους και φοιτητές
Στη ΕΣΣΔ λειτουργούσαν έως και 40 χιλιάδες παιδικές κατασκηνώσεις, όπου κάθε χρόνο ξεκουράζονταν δωρεάν ή με πολύ χαμηλό κόστος περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά. Υπήρχαν διάφορες κατασκηνώσεις: αθλητικές, τουριστικές, στρατιωτικές, κατασκηνώσεις για άρρωστα παιδιά κ.ά. Η μεγαλύτερη Πανενωσιακή κατασκήνωση πιονέρων ήταν το «Αρτέκ», ενώ η Πανρωσική κατασκήνωση πιονέρων «Ορλιόνοκ» λειτουργούσε ολόκληρο το χρόνο και εκεί μπορούσαν να πάνε παιδιά από την όλη Σοβιετική Ενωση.

Ειδική μέριμνα υπήρχε από την Κομσομόλ για τους φοιτητές, που είχαν τις δικές τους κατασκηνώσεις, ενώ πολλοί φοιτητές επέλεγαν ένα μέρος των διακοπών τους να το περάσουν δουλεύοντας σε φοιτητικές εργασιακές ομάδες, που επισκέπτονταν διάφορες περιοχές της ΕΣΣΔ, αναλαμβάνοντας την οικοδόμηση διάφορων έργων. Υπολογίζεται πως κάθε καλοκαίρι περίπου 800 χιλιάδες φοιτητές συνδύαζαν με αυτόν τον τρόπο τη δουλειά και τη γνωριμία με άλλους τόπους και τη ζωή στις φοιτητικές εργασιακές κολεκτίβες. Συνολικά, την περίοδο 1965-1991 σχεδόν 13 εκατομμύρια φοιτητές συμμετείχαν στις εργασιακές κολεκτίβες.

Τα κοντά «ποδάρια» του αντικομμουνισμού
Σήμερα, ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υποστηρικτών του καπιταλιστικού καθεστώτος είναι πως τώρα μπορεί κανείς να ταξιδεύει στο εξωτερικό ελεύθερα, ενώ τότε (επί ΕΣΣΔ) υπήρχε το «σιδηρούν παραπέτασμα» και δήθεν κανείς δεν μπορούσε να πηγαίνει ταξίδια στο εξωτερικό. Ομως στην πραγματικότητα (σύμφωνα με τα στοιχεία) πλατιά στρώματα σοβιετικών πολιτών επισκέπτονταν, την περίοδο των διακοπών τους, τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Κούβα, Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και άλλες).

Η Κομσομόλ έστελνε μαθητές και φοιτητές στις κατασκηνώσεις νεολαίας σε άλλες σοσιαλιστικές χώρες σχεδόν δωρεάν. Οι ειδικευόμενοι εργαζόμενοι πήγαιναν σε διάφορες χώρες για να πάρουν μέρος στην οικοδόμηση των επιχειρήσεων, των ηλεκτρικών σταθμών, των πολυκατοικιών, που συνδυάζονταν με εκδρομές και τουρισμό.

Από τα τέλη της δεκαετίας του '60 οι τουριστικές σχέσεις της ΕΣΣΔ διευρύνονταν σημαντικά εξαιτίας της μεγάλης ανάπτυξης της παγκόσμιας τουριστικής κίνησης και του ενδιαφέροντος που εκδήλωνε ο κόσμος να γνωρίσει τη Σοβιετική Ενωση. Π.χ. το 1975 επισκέφτηκαν την ΕΣΣΔ 3,7 εκατομμύρια ξένοι πολίτες, ενώ 2,5 περίπου εκατομμύρια Σοβιετικοί πολίτες ταξίδεψαν στο εξωτερικό. Βεβαίως, επί ΕΣΣΔ υπήρχαν περιορισμοί για επισκέψεις στις καπιταλιστικές χώρες, που επιβάλλονταν από τη σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στα δύο παγκόσμια κοινωνικο-πολιτικά συστήματα, ενώ και στον τομέα του τουρισμού εμφανίζονταν αρνητικά φαινόμενα, που σχετίζονταν με τις αλλαγές που έγιναν στη σοβιετική οικονομία μετά τις μεταρρυθμίσεις του 1965, επαναφέροντας στη διεύθυνση και στο σχεδιασμό της οικονομίας «εργαλεία» του καπιταλισμού, όπως η έννοια του κέρδους. Αυτά, όμως, σε καμία περίπτωση δεν μειώνουν τη μεγάλη κατάκτηση που είχε πετύχει το σοσιαλιστικό σύστημα για τους εργαζόμενους: Οι διακοπές τους να είναι υλοποιήσιμο δικαίωμα των εργαζομένων, κι όχι προνόμιο για τους λίγους!

Αλήθεια, όμως, ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα στην καπιταλιστική Ρωσία σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα; Παρ' όλο που το σημερινό αστικό Σύνταγμα της Ρωσίας διακηρύσσει την ελευθερία της μετακίνησης και ο οποιοσδήποτε θεωρητικά μπορεί να θεωρήσει το διαβατήριό του, η κατάσταση του τουρισμού και των διακοπών στη σημερινή Ρωσία κάθε άλλο παρά είναι προς όφελος των εργαζομένων. Κι αυτό γιατί στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία ο μισός πληθυσμός βρίσκεται είτε κάτω από τα όρια της φτώχειας, είτε λίγο πάνω από αυτά. Ετσι, είναι φανερό, πως η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων δεν έχει δυνατότητες όχι μόνο να πάνε ταξίδια στο εξωτερικό, αλλά ούτε και να κάνουν καλοκαιρινές διακοπές, για παράδειγμα στη Μαύρη θάλασσα, που στα χρόνια του σοσιαλισμού μπορούσαν να πραγματοποιήσουν κάθε χρόνο. Σήμερα ελεύθερα μπορούν να ταξιδεύουν μόνον οι μεγάλοι επιχειρηματίες, και κάποια μεσαία μικροαστικά στρώματα, ενώ οι εργαζόμενοι, που κάποτε πήγαιναν διακοπές στα θεραπευτήρια και στα σανατόρια, με το σημερινό μίζερο μισθό, αναγκάζονται να «ξεκουράζονται» δουλεύοντας στα εξοχικά σπίτια τους, που κι αυτά τα έχουν από τη σοσιαλιστική περίοδο, είτε να μένουν στα σπίτια τους. Ενώ για τα εκατομμύρια των Ρώσων ανέργων ως «δώρο» δεν φαντάζουν οι διακοπές αλλά μια θέση εργασίας!

Είναι χαρακτηριστικό πως σήμερα, με βάση δημοσκόπηση που δημοσίευσε η ρωσική εφημερίδα «Τριμπούνα», το 5% των Ρώσων θα ταξιδεύσει στο εξωτερικό για διακοπές, το 2% θα επισκεφτεί την Κριμαία, το 38% θα ξεκουραστεί στο εξοχικό του ή δουλεύοντας στο προσωπικό χωράφι και η μεγάλη πλειοψηφία, το 55% θα «ξεκουραστεί» στο σπίτι του, κυρίως ως αποτέλεσμα της οικονομικής του αδυναμίας να κάνει κάπου αλλού διακοπές!

Σήμερα, όλο και περισσότεροι Ρώσοι εργαζόμενοι νοσταλγούν τη ζωή, τα γενικότερα δικαιώματα και το δικαίωμα για διακοπές που είχαν στη σοβιετική εποχή.

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=5720785

Αστο κνιτη δεν το σωζεις πολυ λιγοι σοβιετικοι πολιτες μορουσαν να ταξιδεψουν στο εξωτερικο και φυσικα ηταν αδιανοητο για
εναν σοβιετικο πολιτη να μεταναστευσει σε δυτικη χωρα και το αντιστροφο.
Η επισκεψη των ξενων τουριστων στην ΕΣΣΔ ηταν πανακριβη και βρισκονταν υπο την στενη επιτηρηση των ξεναγων τους.
Αυτος ηταν ο ψευτοσοσιαλισμος σας να τον χαιρεστε.

[zteo]

Απο ποτε η μεταναστευση ταυτιζεται με τον τουρισμο?

[panos291]

Ακριβώς το ιδιο ειναι τωρα αν θελεις να πας διακοπές στη Βόρεια Κορεα. Συνεχη παρακολουθηση απο "ξεναγο", πανάκριβα, δεν μπορεις να πας οπου θελεις, σου δειχνουν μονο αυτα που θεωρουν ως επιτεύγματα και μνημεια των κιμ, κατωτερης ποιοτητας ξενοδοχεία.