Υπάρχουν δύο φάσεις στις επαφές των δύο πολιτισμών. Η πρώτη φάση αφορούσε εμπορικές συναλλαγές και η δεύτερη μισθοφορική στρατολόγηση. Κρίσιμο σημείο διαφοροποίησης τα μισά του ενδέκατου αιώνα. Συγκεκριμένα:
- Την πρώτη περίοδο είχαμε την δημιουργία και διατήρηση εμπορικών οδών, μέσω βαλτικής / Ρωσίας / Ουκρανίας και Μαύρης Θάλασσας. Ένας σχετικός χάρτης των διαδρομών που ακολουθούσαν (Δνείπερος ή Δνείστερος) από την Βίκυ:
Η διαδρομή αφορούσε κατάπλευση των ποταμών (τα πλοία που χρησιμοποιούσαν οι βίκινγκς είχαν ελαχιστοποιημένα ύφαλα = το μέρος κάτω από την επιφάνεια) οπότε μπορούσαν να ανέβουν ακόμα και ποταμούς κόντρα στο ρεύμα, κωπηλατώντας ή χρησιμοποιώντας ζώα από την όχθη και όπου αυτό δεν ήταν δυνατό, μεταφορά των πλοίων δια χειρός. Πόλεις από της οποίες περνούσαν οι διαδρομές αυτές (Νόβγκοροντ, Κίεβο) απέκτησαν στην διάρκεια του χρόνου σημαντική ιστορική, εκτός από εμπορική σημασία, για την ανατολή Ευρώπη.
Ιστορικά οι Βίκινγκς έκαναν περιορισμένες επιδρομές πέρα από το Γιβραλτάρ και δεν έχω κάποια υπόψη μου, πέραν από την Ιταλία. Πιθανότατα υπολόγιζαν στην σημασίας του εμπορίου με τους Βυζαντινούς και ότι θα είχαν μεγαλύτερα οφέλη διαχρονικά από το να τους ξαφρίσουν άπαξ.
- Μετά την άνοδο στο θρόνο του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, δημιουργήθηκε η φρουρά των Βαράγγων, που στην αρχή απαρτιζόνταν από σκανδιναβούς (αργότερα και από βάλτους / άγγλους). Ιστορικά θεωρείται ότι για την δημιουργία της, ο αυτοκράτορας πάντρεψε με το ζόρι την αδελφή του (Άννα Πορφυρογέννητη) με τον ηγέτη των Ρως του Κιέβου, η δε δημιουργία της φρουράς ήταν το μικρότερης ιστορικής σημασίας αποτέλεσμα αυτού του προξενιού. Η δημιουργία της είχε μάλλον ρεαλιστικά αίτια: ο Βασίλειος δεν είχε εμπιστοσύνη στους βυζαντινούς φρουρούς του (ο προ-προηγούμενος αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς είχε δολοφονηθεί, πιθανότατα δε και οι δύο αυτοκράτορες πριν και μετά από αυτόν - Ρωμανός και Ιωάννης Τσιμισκής να είχαν δηλητηριαστεί) ενώ μόλις δημιουργήθηκε η φρουρά έβγαλε τα λεφτά της, καθώς αποτέλεσε κομβικής σημασίας στρατιωτική ενίσχυση στην κατάπνιξη των επαναστάσεων Φωκάδων και Σκληρών. Οι κακές γλώσσες πάντως λέγανε ότι και τους τρεις προκάτοχους του, τους είχε φάει η μητέρα του (Θεοφανώ), άρα ο ίδιος δεν κινδύνευε.
Έκτοτε και σχεδόν μέχρι την πτώση της Κωνσταντινούπολης, υπήρξε τακτική στρατολόγηση σκανδιναβών στην φρουρά, η οποία σε μάχες λειτουργούσε ως επίλεκτο σώμα / εφεδρεία. Μάλιστα επί Αγγέλων σώζεται και πρόσκληση αυτοκράτορα να καταταγούν σκανδιναβοί στην φρουρά.
Παράλληλα το εμπόριο με το Βυζάντιο πέρασε σε φάση παρακμής, αφενός γιατί πλέον η δυτική Ευρώπη εμπορευόταν με την Ανατολή παρακάμπτοντας τους Βυζαντινούς (μέσω ιταλικών ναυτικών πόλεων / σταυροφορικών κρατών) οπότε υπήρχε άλλη εμπορική διαδρομή για τους σκανδιναβικούς λαούς.
Η επικοινωνία σκανδιναβών - Βυζαντίου έχει αφήσει αξιοσημείωτα μνημεία στους λαούς της περιοχής. Συγκεκριμένα:
Επί της ουσίας οι νόμοι απέκλειαν από την κληρονομία κάποιου, κληρονόμους που ταξίδευαν ή έλειπαν σε στρατιωτική υπηρεσία στο Βυζάντιο, καθότι πολλοί δεν επέστρεφαν ποτέ (είτε πέθαιναν, είτε εγκαθίσταντο μόνιμα).The large number of men who departed for the Byzantine Empire is indicated by the fact that the medieval Scandinavian laws still contained laws concerning voyages to Greece when they were written down after the Viking Age. The older version of the Westrogothic law, which was written down by Eskil Magnusson, the lawspeaker of Västergötland 1219–1225, stated that "no man may receive an inheritance (in Sweden) while he dwells in Greece". The later version, which was written down from 1250 to 1300, adds that "no one may inherit from such a person as was not a living heir when he went away". Also the old Norwegian Gulaþingslög contains a similar law: "but if (a man) goes to Greece, then he who is next in line to inherit shall hold his property".
Ακόμα πιο ενδιαφέρον πάντως είναι το παράδειγμα των Ελληνικών Ρουνικών Λίθων, που αποτελούν μνημεία σκανδιναβών που ταξίδεψαν στο Βυζάντιο, είτε ως τάματα είτε ως κενοτάφια. Συνολικά πρόκειται για 30 συνολικά λίθους, τους περισσότερους από κάθε άλλο προορισμό πλην της Αγγλίας (που είναι επίσης 30). Αν όμως συνυπολογίσουμε και 4 λίθους που αφορούν βαράγγους που πέθαναν στην Ιταλία, την εποχή εκείνη υπό βυζαντινό έλεγχο στο νότιο τμήμα της, πιθανώς να κάνουμε λόγο για τον πιο δημοφιλή προορισμό των Βίκινγκς.
Το ενδιαφέρον των συγκεκριμένων μνημείων, είναι ότι το Βυζάντιο αναφέρεται αυστηρά με ελληνικό όνομα:
Τυπικές επιγραφές:On these runestones the word Grikkland ("Greece") appears in three inscriptions,[1] the word Grikk(j)ar ("Greeks") appears in 25 inscriptions,[2] two stones refer to men as grikkfari ("traveller to Greece")[3] and one stone refers to Grikkhafnir ("Greek harbours").[4] Among other runestones which refer to expeditions abroad, the only groups which are comparable in number are the so-called "England runestones" that mention expeditions to England[5] and the 26 Ingvar runestones that refer to a Viking expedition to the Middle East.
"These landmarks are made in memory of Inga's sons. She came to inherit from them, but these brothers—Gerðarr and his brothers—came to inherit from her. They died in Greece."
"Ragnvaldr had the runes carved; (he) was in Greece, was commander of the retinue
H Βίκυ σημειώνει ότι το τι ακριβώς έκανε ο Eysteinn στην Ιερουσαλήμ δεν είναι γνωστό, ανάλογα με την μετάφραση μπορεί να σημαίνει ότι επισκέφτηκε ή επιτέθηκε. Για την ιστορία, οι βυζαντινοί είχαν παρουσία στους αγίους τόπους, μέχρι το τέλος των Κομνηνών."Ástríðr had these stones raised in memory of Eysteinn, her husbandman, who attacked Jerusalem and met his end in Greece."
"Folkmarr had this stone raised in memory of Folkbjörn, his son. He also met his end among the Greeks. May God help his spirit and soul."
"Tófa and Hemingr had this stone erected in memory of Gunnarr, their son, and ... He died abroad among the Greeks. May God and God's mother help his soul."
"Kárr had this stone raised in memory of Haursi(?), his father; and Kabbi(?)/Kampi(?)/Kappi(?)/Gapi(?) in memory of his kinsman-by-marriage. (He) travelled competently; earned wealth abroad in Greece for his heir."
"Bjôrn had the stone raised in memory of ... ... died in the east in Greece. Bjôrn cut."[
"Guðrún raised the stone in memory of Heðinn; (he) was Sveinn's nephew. He was in Greece, divided (up) gold. May Christ help Christians' spirits."
"Vésteinn, Agmundr (and) Guðvér, they raised the stone in memory of Báulfr, their father, a Þegn of strength. He was with the Greeks; then died with them(?) / at ⟨þum⟩."
"Ormika, Ulfhvatr(?), Greece, Jerusalem, Iceland, Serkland."
Αντίθετα άλλοι κηρήττουν την αυτοσυγκράτηση και την ίδια στιγμή τα κονομάνε από τις θεσάρες τους και τους κουμπαράδες των πιστών.