Ζαποτέκος έγραψε: 20 Μάιος 2020, 14:35
Θα βάλω περιληπτικά κάποια στοιχεία για το πως έπεσε το κράτος της Τραπεζούντας . Οι πληροφορίες είναι απ' τον Βακαλόπουλο.
Η πρώτη επίθεση στο κράτος ξεκινάει το 1456 απ' τον Χιτίρ πασά της Αμάσειας κατά διαταγή του Μωάμεθ Β΄του Πορθητή. Παράλληλα ο οθωμανικός στόλος λεηλατεί τα παράλια. Επήλθε συμφωνία. Το κράτος της Τραπεζούντας χάνει την ανεξαρτησία του και θα πληρώνει ετήσιο φόρο στους Οθωμανούς.
Η Τραπεζούντιοι όμως δεν κάθισαν ήσυχοι. Το 1458 προσπαθούν να συνάψουν αντιοθωμανική συμμαχία με τους Ακ Κογιουνλού , τους Γεωργιανούς , τους Μιγκρέλιους και τους Κασταμονίτες και Καραμάνους Τούρκους. Παράλληλα το 1459 ο βασιλιάς Δαβίδ ζητάει δυτική βοήθεια ( πάπας , Βουργουνδοί - οι προσπάθειες για δυτική βοήθεια τελικά ήταν ατελέσφορες ). Και το πιο σημαντικό. Ζήτησε να απαλλαγεί απ' τον ετήσιο φόρο υποτέλειας. Ο Μωάμεθ εκστρατεύει ( 1461 ) κατά της Τραπεζούντας με + 300 πλοία, 60.000 ιππείς και 80.000 πεζούς.
Η τουρκική Σινώπη υποτάσσεται σε αυτόν χωρίς μάχη παρόλο που διέθετε ισχυρό πυροβολικό. Οι Ακ Κουγιουνλού συνάπτουν ειρήνη με τους Οθωμανούς. Η Τραπεζούντα μένει μόνη της και αρχίζει ο αποκλεισμός της από στεριά και θάλασσα. Οι Τραπεζούντιοι ηττώνται έξω απ' τα τείχη απ' τις ισχυρότερες και πολυαριθμότερες οθωμανικές δυνάμεις και κλείνονται μέσα στα τείχη. Αντιστέκονται για 28 ημέρες και αποκρούουν όλες τις επιθέσεις.
Δεν υστερούσαν καθόλου απ' τους εχθρούς αναφέρει ο Κριτόβουλος. Οι χωρικοί Πόντιοι κατέβαιναν απ' τα βουνά και έκαναν αιφνιδιαστικές επιθέσεις κατά του οθωμανικού στρατοπέδου. Οι πολιορκημένοι έβρισκαν τότε ευκαιρία και έκαναν εξόδους.
Μαθεύτηκε όμως η συνθηκολόγηση του Ουζούν Χασάν ( Ακ Κογιουνλού ) και το ηθικό έπεσε. Το ηθικό υπέσκαπτε και καιροσκόπος Γεώργιος Αμιρούτζης ( αρχικά ενωτικός και τελικά μουσουλμάνος ). Αυτός διεξήγαγε τις διαπραγματεύσεις . Η έλλειψη νερού και τροφίμων και οι πανίσχυρες οθωμανικές δυνάμεις παρέλυσαν την αντίσταση των Τραπεζουντίων και τους προδιάθεσαν για την παράδοση.
Την τύχη του Δαβίδ την έχω περιγράψει ( βλ. παραπάνω Ράνσιμαν ). Παρά την παράδοση της Τραπεζούντας ο Πόντος δεν γλίτωσε τις λεηλασίες. Τραπεζούντιοι ευγενείς διασκορπίζονται σε Αδριανούπολη , Κωνσταντινούπολη , Αιγαίο , Πελοπόννησο και Ιταλία.
Μετά την παράδοση της Τραπεζούντας 1500 νέοι αρπάζονται για τα γενιτσαρικά τάγματα και τα χαρέμια. Μέχρι και του Αμιρούτζη του πήραν τον γιό και τον γαμπρό του. Πολλοί Τραπεζούντιοι μεταφέρονται στην Κωνσταντινούπολη για τον ανασυνοικισμό της πόλης. Οι υπόλοιποι απαγορεύεται να κατοικήσουν μέσα στην πόλη της Τραπεζούντας , αλλά μόνο στα πυρπολημένα προάστεια έξω απ' τα τείχη.
Κι αν έπεσε όμως η Τραπεζούντα οι Πόντιοι των περιχώρων δεν έπεσαν . Συνέχισαν την αντίσταση σε πολλά οχυρωμένα σημεία της υπαίθρου. Δυστυχώς όμως πολλοί ευγενείς που κατείχαν τα κάστρα και άλλες επίκαιρες θέσεις παραδόθηκαν με ανταλλάγματα. Οι Καβαζιταίοι δεν πρόβαλαν αντίσταση. Ο Μερνέ παρέδωσε το κάστρο του Μεσοχαλδίου και κράτησε τα χτήματά του. 9 στους 12 προνοιαρίους στρατιωτικούς του Δαβίδ παραδόθηκαν και κράτησαν τα τιμάριά τους. Η λαϊκή ποντιακή μούσα τους περιφρόνησε :
Κάστρο μ ' , κάστρο μ' Παλαιόκαστρον παλαιοθεμελιωμένον ,
σίτ' ές μέγας και δυνατός , το πώς επαραδόθες ;
Είχες πορτάριν δίκλοπον , αφέντην φοβετζέαν ,
ήτον κι ο σκύλον ο Μαρθάς του κάστρου παραδότες.
Τα κάστρα των παραλίων άντεξαν περισσότερο ( Κορδύλη , Πλάτανοι κ.α. ) και έπεσαν κατόπιν ηρωικής αντίστασης. Άλλα παραδόθηκαν. Η εσωτερική ύπαιθρος χώρα λεηλατήθηκε. Κάποιοι Πόντιοι κατέφυγαν στην Γεωργία. Οι περισσότεροι όμως ( λαός και άρχοντες ) κατέφυγαν στο εσωτερικό , σε ορεινά και οχυρωμένα μέρη και συνέχισαν την αντίσταση.
Έρθεν ο Τούρκον ο κακόν κι εκόνεψεν στην χώραν,
τ' ομάλια Τούρκς εγόμωσεν και τα βουνά λεβέντους.
Οι
λεβέντοι , οι
δράκοι ( = ανδρειωμένοι )
Έλλενοι των
ελλενικών κάστρων με το
ελλενικόν κοντάριν συνεχίζουν την αντίσταση απελπισμένα σε στενά και βουνοκορφές. Πέφτουν όμως και αυτοί με το τραγικό παράπονο στα χείλη :
Ντ΄εποίκαμέ σε , νέ Θεέ μ' , στα αίματα βαμμένοι ;
Tα κάστρα γκρεμίστηκαν και ερημώθηκαν :
Σαράντα χρόνια χτέσκουντουν του ξένου μου ο κάστρον
και ατώρα να χαλάγεται με το βαρύν την σπάθην ;
Εκεί πουλίαν κελαηδούν με φλιβερόν λαλίαν
εκεί Έλλενοι απέθαναν μύριοι παλληκάρια .
Ο Πόντος τελικά υποτάχτηκε. Οι τελευταίες μικρούλες εστίες αντίστασης έσβησαν. Τα δεινά των χριστιανών συνεχίστηκαν. Ναοί έγιναν τζαμιά. Τον 10ο αι. υπήρχαν 15 επισκοπές. Τον 15ο αι. μόνο μία.