Chronicle έγραψε: 22 Μαρ 2020, 08:38
Να κάνει σχόλια για τέτοιους ανόητους, το καταλαβαίνω, αλλά συγκρουσιακά σχόλια για τις ίδιες τις βυζαντινές πηγές είναι ακατανόητο. Το έργο του βυζαντινολόγου βασίζεται στις πηγές του. Δεν έχει νόημα να αναδείξει μια βυζαντινή πηγή που επιβεβαιώνει ακριβώς τον τίτλο του άρθρου του και να θεωρούμε όμως ότι ο ίδιος διαφωνεί. Και μάλιστα,
εικάζουμε ότι διαφωνεί, χωρίς να το γράφει καθαρά πουθενά, απλά επειδή έβαλε εισαγωγικά σε μια λέξη ή
με δικές μας ερμηνείες. Ένα επιστημονικό άρθρο όπου ο συγγραφέας θέλει να αναδείξει τα προβλήματα μιας πηγής και τις διαφωνίες του, το κάνει ξεκάθαρα: παραθέτει πλήρη επιχειρηματολογία αναδεικνύοντας ένα προς ένα τα προβληματικά σημεία.
Δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο εδώ.
Πόσο μάλλον που εδώ δεν έχουμε ιστορικής χροιάς άρθρο. Θα κάτσει να διαφωνήσει σε ζητήματα ιδεολογίας ο Γουναρίδης με τις βυζαντινές πηγές, για να μας δείξει ότι οι δικές του ιδέες είναι καλύτερες από των βυζαντινών;
Κοίτα τώρα που με αναγκάζεις να ξαναδιαβάσω το άρθρο και να κάνω περιληπτικό διάγραμμα.
(σ. 216) Περιγραφή του βυζαντινού καθεστώτος, της «ρωμαιοφροσύνης» («αποδοχή της ενθέου ρωμαϊκής αυτοκρατορικής εξουσίας και προσήλωση στη θρησκευτική ορθοδοξία»)
«
Οι γραπτές πηγές δεν επιτρέπουν την ανασύνθεση μιας κάποιας άλλης ταυτότητας των Βυζαντινών, από αυτή των ομοδούλων, των υπηκόων του «ρωμαίου-ορθόδοξου» αυτοκράτορα. Η δεδομένη θεσμική ιδεολογία διαψεύδει τις όποιες νεότερες θεωρήσεις θέλουν το Βυζάντιο να είναι η ‘ρωμαϊκή αυτοκρατορία του ελληνικού έθνους’ ή/και το ‘ελληνοχριστιανικό κράτος του μεσαίωνα’, αλλά
και όλες τις άλλες ελληνοχριστιανικές ή μεταμοντέρνες θεωρίες»
Εδώ φαίνεται ότι ο Γουναρίδης δεν αμφισβητεί μόνο τη θεωρία της εθνικής συνέχειας, αλλά γενικότερα την ισότιμη συμμετοχή της ελληνικού πολιτιστικού άξονα στη βυζαντινή ταυτότητα.
Ακολουθεί η διευκρίνηση:
«Όσα ακολουθούν είναι η παράθεση, με τη μεσολάβηση και την ερμηνεία ενός βυζαντινολόγου, των ιδεών περί Ελλήνων και ελληνισμού ενός Βυζαντινού του 12ου αι., του Ευσταθίου, μητροπολίτη Θεσσαλονίκης» (η δικαιολόγηση του διπλού τίτλου του άρθρου)
Ελληνόφοβοι & Ελληνόφιλοι
(σ. 217-218) Η παραδοσιακή βυζαντινή στάση απέναντι στον ελληνισμό ήταν εχθρική, όχι μόνο στο θρησκευτικό πεδίο (ειδωλολατρία), αλλά γενικότερα. Ήταν «ελληνόφοβη» και
«είχε ως στόχο να υποτιμήσει την επιθυμία για γνώση της ουσίας του αρχαίου πολιτισμού» (αναφέρει ως υπόδειγμα την «αδιάλλακτη υποβάθμιση του ελληνικού πολιτισμού» από τον Γεώργιο Μοναχό ή Αμαρτωλό).
Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσει και τον απλό λαό: εδώ ακριβώς είναι που παραθέτει (λειψή) τη λαϊκή επιγραφή της Κορίνθου (
«Ο Θεός της δίκης δικαζούσης ορθώς, φλαγέλωσον [...] τους Έλληνας [...] και απώλεσον τους εχθρούς»)
(σ. 218 κ.ε.) Εμφάνιση «ελληνόφιλων» λογίων (από τον 9ο αι. και μετά) που λειτουργούσαν ως «πολιτιστικοί ενδιάμεσοι» ανάμεσα στη βυζαντινή πραγματικότητα και στην αρχαία ελληνική γραμματεία και ενδιαφέρονταν για την ουσία του ελληνικού πολιτισμού. Ο Ευστάθιος «ίσως είναι το ιδανικό παράδειγμα του ελληνόφιλου πολιτιστικού ενδιαμέσου».
(σ. 226) «[...] η γνώση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού [...] του επιτρέπει να ερμηνεύει-επεκτείνει το δογματικό πλαίσιο της θρησκευτικής ορθοδοξίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, για τον Ευστάθιο, οι Έλληνες διαφοροποιούνται ως μέλη μιας εθνικής κοινότητας»
Τι υποστηρίζει εδώ ο Γουναρίδης; Ότι η εθνική/εθνοτική αναφορά σε Έλληνες δεν γινόταν στο παραδοσιακό πλαίσιο της «ρωμαιοφροσύνης» (δλδ από τη στάνταρ βυζαντινή ιδεολογία), αλλά μόνο στο πλαίσιο της ελληνόφιλης λογιοσύνης που είχε διευρυμένο ορίζοντα σκέψης. Γι΄αυτό και στη σ. 224 σημειώνει ότι η αναφορά του Ευστάθιου στην εθνική κοινότητα των Ελλήνων (της Μικράς Ασίας και της Θεσσαλονίκης) ήταν
«αυθόρμητη αντίδραση που ξεπερνούσε το πλαίσιο της ρωμαιοφροσύνης».
(σ. 227)
Συμπέρασμα
«το αρχαίο ελληνικό σπίτι ήταν ένας ερειπιώνας. Οι ελληνόφιλοι ενσωμάτωναν συμβολικά την αρχαία ελληνική γνώση σε έναν κόσμο σημασιών όπου κυριαρχούσε η ένθεος αυτοκρατορική εξουσία και η προσήλωση στη θρησκευτική ορθοδοξία.
Ήταν μια προσπάθεια να αναστηλώσουν τα συντρίμια του ελληνικού πολιτισμού στην "ακατάλυτη" συνέχειά του»
(η ειρωνεία για τη θεωρία της ακατάλυτης συνέχειας, όχι μόνο του ελληνικού έθνους, αλλά εν γένει του ελληνικού πολιτισμού)
Και το ερώτημα είναι: το διάβασες προσεκτικά το άρθρο; Μπορείς να πιάνεις το νόημα τέτοιων επιστημονικών άρθρων;
]
