Του πρώτου διδάξα

[TheoPhrm]

Τα παλιά χρόνια, δεκαετία του΄50, μια γειτόνισσά μας πρόσφυγας του ΄22, είχε τη φοβερή ατυχία στο οικόπεδο που της παραχωρήθηκε να βρεθούν αρχαία. Μη μπορώντας επί χρόνια να βρει άκρη με τη γραφειοκρατία αποφάσισε να γράψει στο Βασιλιά να διατάξει να της δώσουν καλό οικόπεδο χωρίς αρχαία. Ως απόφοιτος Α’ Δημοτικού έφερνε τα γράμματα στη μάνα μου να της τα σουλουπώσει κάπως και να βγαίνει κάποιο νόημα.
Το γράμμα συνήθως άρχιζε: Κύριε βασιλεύς. Σας προσφέρνω την καλημέρα μου. Και ακλουθούσε η διεκτραγώδηση της υπόθεσης. Το εκπληκτικό για τα σημερινά δεδομένα είναι ότι πάντα κάποιος διάβαζε το γράμμα και μάλιστα έστελνε και μια γενικόλογη ομιχλώδη απάντηση: Δια την υπόθεσίν σας ήδη επελήφθη η αρμοδία υπηρεσία.

Αυτά τα θυμήθηκα όταν είδα τη φράση «του πρώτου διδάξα».
Ο συντάκτης δεν φαινόταν αγράμματος αφού η φράση βρισκόταν σε διδακτορική διατριβή, που φυσικά δεν γράφτηκε με κινητό.
Και αν κρίνω από ασυνταξίες και φράσεις που δεν βγάζουν νόημα, σίγουρα δεν την έδειξε και σε κάποιον άλλο να του επισημάνει λάθη που βγάζουν μάτι.
Εκτός αν ενσυνείδητα μετακόμισε το τριτόκλιτο στην πρώτη κλίση προκαλώντας αλαλαγμούς χαράς στην πλειοψηφία των φιλολόγων που επικροτούν κάθε ηλιθιότητα που κατά τη γνώμη τους απλοποιεί τη γλώσσα.
Έτσι έχουμε ο διδάξας, του διδάξα, τον διδάξα, αλλά στον πληθυντικό δεν ξέρω αν κάνει οι διδάξοι ή οι διδάξες.
Πριν λίγα χρόνια θεωρήθηκε ότι η χρήση του τύπου της αιτιατικής ως ονομαστική νοικοκυρεύει κάπως την τρίτη κλίση αλλά έχει το φρικτό μειονέκτημα να μπάζει μια συλλαβή παραπάνω.
Σιγά μη λέμε ο διδάξαντας, σαν τον Ελύτη με το ο νικήσαντας τον Άδη. Σήμερα μετράνε λευτεριά και συντομία. Ο καθένας μπορεί να διαλέγει όποια πτώση του αρέσει και να τη χρησιμοποιεί αμετάβλητη σαν απαρέμφατο σε όλες τις πτώσεις.

Αφού ξεμπερδέψαμε με τη Δοτική τώρα ήλθε η σειρά της Γενικής με τάση να αποφεύγεται όπου είναι ή και δεν είναι δυνατό.
Ανέκαθεν γράφαμε: Σοφοκλέους Αντιγόνη ή Τα παιδιά της πιάτσας. Ν Τσιφόρου, Σήμερα πλάι στον τίτλο ξεπετάγεται σαν φάντης μπαστούνι το όνομα του συγγραφέα πάντα στην ονομαστική.
Γιατί τάχα είναι πιο νόστιμο να γράφουμε: Σοφοκλής Αντιγόνη και όχι Σοφοκλή Αντιγόνη; (Αλήθεια το Τζέισον Αντιγόνη πού χάθηκε σε αυτές τις εκλογές;)

Προ καιρού φυλλομετρώντας ιστοσελίδες κάπου πήρε το μάτι μου: Συνέντευξη της Νίκη Κεραμέως. Από περιέργεια μπήκα στη σελίδα της και είδα ότι σε έξι συνεντεύξεις οι τρεις γράφουν της Νίκη Κεραμέως και οι άλλες τρεις της Νίκης Κεραμέως. Και φυσικά δεν έχουμε απαίτηση από τον συντάκτη που εμπιστεύτηκε τον αυτοματισμό του πληκτρολογίου που είχε καταχωρισμένο το όνομα στην ονομαστική να δει τι έγραψε, αλλά είναι απαράδεκτο μια κυρία επιφορτισμένη μάλιστα και με θέματα παιδείας να μην ελέγχει τι κάνει paste ή τι της κάνουν paste στη σελίδα της.

Άλλη γνωστή κυρία των γραμμάτων και νυν ευρωβουλευτής, που μονίμως καταχεριάζει όσους δεν συμφωνούν με τις πολιτικές απόψεις της έγραψε κάπου περί εποχής των παχέων αγελάδων. Αν δεν καταδεχόταν να γράψει των παχιών ας έγραφε το σωστό, των παχειών, όπως λέμε των ευθειών και όχι των ευθέων, και να μην αρρενοποιήσει τις αγελάδες.
Ειδικά οι πολιτικοί καλό είναι να προσέχουν αβλεψίες και παραδρομές γλώσσας. Μου έκανε εντύπωση, στην κορύφωση της Κασελακιάδας, ότι πολλοί σχολιαστές άρθρων δεν είχαν ξεχάσει τη στροφή 360 μοιρών του Τσίπρα. Αν αυτό λεγόταν πχ από ένα δικηγόρο δεν θα έκανε εντύπωση, Αλλά κάποιος που κάθισε σε θρανία Λυκείου θετικής κατεύθυνσης και πόσο μάλλον ένας μηχανικός, δεν το λέει. Δεν γυρίζει η γλώσσα του.

Σε μια διδακτορική διατριβή περί νεολιθικών ταφών στην Ιβηρική Ιταλική και Βαλκανική χερσόνησο η συγγραφέας πολλές φορές γράφει ότι οι σκελετοί σε κάποια ομαδική απόθεση είναι διαχωρισμένοι κατά βιολογικό φύλο. Παντού όπου αναφέρει φύλο προτάσσει το βιολογικό.
Έτσι αποφεύγει τον κίνδυνο αν βρικολακιάσει κάποιος πρωτόγονος να της υπενθυμίσει, κραδαίνοντας τον κρανιοθραύστη του, ότι υπάρχουν άπειρα φύλα.

Άλλος ενοχλητικός νεοτερισμός είναι μετά από το αρσενικό να μπαίνει κάθετος και να ακολουθεί το θηλυκό. Όλοι|όλες, Όσοι|όσες κλπ. Αλλά ποτέ δεν είδα στη πρόταση πχ Οι Κούρδοι πρέπει να αποκτήσουν δικό τους κράτος, να προσθέτουν και οι Κούρδισσες.
Το πρόβλημα είχε αντιμετωπισθεί και επιλυθεί ριζικά πριν από αιώνες και οι αρχαίοι γραμματικοί μέχρι και τον Τζάρτζανο εδέχοντο ότι:
Στη Γραμματική το αρσενικό θεωρείται επικρατέστερο του θηλυκού και το θηλυκό του ουδετέρου. Έτσι λέγοντας ο άνθρωπος καλύπτεις και τις γυναίκες και τα παιδιά. Βέβαια στις παλιές διαλέξεις η ευγένεια επέβαλλε στον ομιλητή να λέει: Κύριες, δεσποινίδες, κύριοι και αγαπητά μας παιδιά. Οι Άγγλοι και σήμερα ξεκινάνε με το Λόρδοι.

Πάντως, για να είμαστε δίκαιοι, ο γέρος Καραμανλής λανσάρισε το Ελληνίδες Έλληνες στη πρώτη του ομιλία μετά τη μεταπολίτευση, προς αντικατάσταση του κλασικού Ελληνικέ λαέ, ή Έλληνες πολίται. Αλλά όταν είπε Θεσσαλονικείς ήλθα, ξέχασε να πει και Θεσσαλονικές.
Προβληματική αρκετές φορές είναι και η απόδοση γένους. Πολλοί έλεγαν της Βουγιουκλάκης προσθέτοντας και δεύτερη Γενική στην ήδη υπάρχουσα γενική των γυναικείων επωνύμων.
Στο κέντρο της Αθήνας ένας δρόμος, η οδός Μάρνη, από παλιά, έχει υποστεί επιτυχή αλλαγή φύλου και έγινε θηλυκός. Σχεδόν όλοι οι ελληνικοί ποταμοί έχουν αρσενικά ονόματα. Αλλά και στους ξένους αρσενικά ονόματα δίνουμε. Δούναβης, Τάμεσης Σηκουάνας, Μάρνης. Αλλά ο τελευταίος έγινε Μάρνη και ο δρόμος οδός Μάρνης.
Για εξισορρόπηση ίσως, η παρακείμενη πλατεία Βάθης έγινε αρσενικιά. Και στις προμετωπίδες των λεωφορείων γράφουν : Πλατεία Βάθη. Κάποιος διαπρεπής κάτοικος της περιοχής ονόματι Βάθης δεν φαίνεται να υπήρξε.

Βαίνομε αργά αλλά σταθερά στον πλήρη εξαγγλισμό της δομής της ελληνικής γλώσσας. Οι καταλήξεις θα χαθούν οι πτώσεις και τα πρόσωπα ή θα προσδιορίζονται με βοηθητικά μόρια ή θα μαντεύονται από τα συμφραζόμενα. Σε απώτερο χρόνο θα καταργηθεί και η γραφή και η ανάγνωση. Η εικόνα και ο ήχος μας εξυπηρετούν μια χαρά για το παρόν αλλά και αποθηκεύονται για το μέλλον.