Ποιο είναι το καλύτερο πολίτευμα;
Δημοσιεύτηκε: 06 Μαρ 2023, 23:27
Η ιδέα για το συγκεκριμένο νήμα μου ήρθε από τις απόψεις του taxalata xalasa για την αποχή.
Η ερώτηση στον τίτλο είναι εξαιρετικά απλοϊκή, μιας και πρέπει να εξετάσουμε πολλούς παράγοντες: τον πληθυσμό μιας χώρας, το αν είναι πολυπολιτισμική ή υπάρχει μια ισχυρή εθνική πλειοψηφία, τον πληθυσμό της και πολλά, πολλά άλλα...
Παρόλα ταύτα, το ερώτημα αυτό απασχολεί για χιλιάδες χρόνια τους φιλοσόφους. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι υπάρχουν τα ορθά πολιτεύματα και οι παρεκβάσεις τους, δηλαδή η εκφυλισμένη τους μορφή (πρώτα τα ορθά πολιτεύματα , σε παρένθεση οι παρεκβάσεις):
1) Μοναρχία (Τυραννία)
2) Αριστοκρατία (Ολιγαρχία)
3) Πολιτεία (Δημοκρατία)
Ο Πλάτωνας από την άλλη, σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυσή του για τον σταδιακό εκμαυλισμό των πολιτευμάτων (κατά τη γνώμη του) μας τα παρουσιάζει σε φθίνουσα σειρά:
Το καλύτερο είναι η αριστοκρατία. Κυβερνούν οι (πνευματικά και ηθικά) άριστοι.
Η πρώτη πτώση του είναι η επιστοκρατία. Κυβερνούν οι ειδήμονες, τεχνοκράτες, που όμως δεν ενδιαφέρονται για την αρετή.
Ακολουθεί η τιμοκρατία. Κυβερνούν αυτοί που έχουν πάρα πολλές φιλοδοξίες και ενδιαφέρονται για τη δόξα.
Έπειτα έχουμε την ολιγαρχία. Οι λίγοι πλούσιοι κυβερνούν τη φτωχή μάζα.
Στη συνέχεια ο λαός εξεγείρεται (λογικά από κάποιον λαοπλάνο) και ρίχνει τους ολιγάρχες, φέρνοντας την τρισκατάρατη (για τον Πλάτωνα) δημοκρατία.
Η δημοκρατία, ως φυσικό επακόλουθο θα καταλήξει στην αναρχία, την οποία αναρχία θα εκμεταλλευτεί ένας ισχυρός και θα φέρει το χειρότερο δυνατό, δηλαδή την τυραννία.
Νομίζω, πάντως, ότι έχουμε καταλήξει σε τρεις πολύ γενικές κατηγοριοποιήσεις των πολιτευμάτων, δηλ. δημοκρατία-μοναρχία-αριστοκρατία. Σκοπός του νήματος είναι να πούμε τις απόψεις μας όχι μόνο για το ποιο πολίτευμα είναι το καλύτερο, αλλά και τι μορφή θα μας άρεσε να έχει (πχ άμεση ή έμμεση δημοκρατία;)
Θα κάνω την αρχή σαν θεματοθέτης, λέγοντας ότι το ιδανικό για μένα είναι μια μορφή Πλατωνικής αριστοκρατίας, όπου θα κυβερνάνε όχι φιλόσοφοι - βασιλιάδες, αλλά μια πνευματική ελίτ, η οποία θα ανταμείβεται γι' αυτό μόνο με τα βασικά και θα διάγει απλοϊκό βίο, για να μην έχουμε φαινόμενα διαφθοράς. Ο βασικότερος λόγος που θα ήθελα ένα τέτοιο πολίτευμα είναι ότι ο λαός έχει αποδείξει τη διαχρονική του ηλιθιότητα όταν σκέφτεται σαν μάζα, οπότε -δυστυχώς- πρέπει να κατευθύνεται από ανώτερους (πνευματικά). Η ιδανική εξέλιξη αυτού του πολιτεύματος, ο σκοπός και η αυτοεκπλήρωσή του θα είναι να φτιάξει (μακροπρόθεσμα) τέτοιους πολίτες, στους οποίους θα μπορέσει να εφαρμοστεί μια πραγματική και άμεση δημοκρατία.*
*Γνωρίζω ότι η άμεση δημοκρατία δεν μπορεί να εφαρμοστεί στους τεράστιους πληθυσμούς που έχουμε σήμερα, αλλά εκφράζω μια ιδεατή κατάσταση.
Η ερώτηση στον τίτλο είναι εξαιρετικά απλοϊκή, μιας και πρέπει να εξετάσουμε πολλούς παράγοντες: τον πληθυσμό μιας χώρας, το αν είναι πολυπολιτισμική ή υπάρχει μια ισχυρή εθνική πλειοψηφία, τον πληθυσμό της και πολλά, πολλά άλλα...
Παρόλα ταύτα, το ερώτημα αυτό απασχολεί για χιλιάδες χρόνια τους φιλοσόφους. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι υπάρχουν τα ορθά πολιτεύματα και οι παρεκβάσεις τους, δηλαδή η εκφυλισμένη τους μορφή (πρώτα τα ορθά πολιτεύματα , σε παρένθεση οι παρεκβάσεις):
1) Μοναρχία (Τυραννία)
2) Αριστοκρατία (Ολιγαρχία)
3) Πολιτεία (Δημοκρατία)
Ο Πλάτωνας από την άλλη, σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυσή του για τον σταδιακό εκμαυλισμό των πολιτευμάτων (κατά τη γνώμη του) μας τα παρουσιάζει σε φθίνουσα σειρά:
Το καλύτερο είναι η αριστοκρατία. Κυβερνούν οι (πνευματικά και ηθικά) άριστοι.
Η πρώτη πτώση του είναι η επιστοκρατία. Κυβερνούν οι ειδήμονες, τεχνοκράτες, που όμως δεν ενδιαφέρονται για την αρετή.
Ακολουθεί η τιμοκρατία. Κυβερνούν αυτοί που έχουν πάρα πολλές φιλοδοξίες και ενδιαφέρονται για τη δόξα.
Έπειτα έχουμε την ολιγαρχία. Οι λίγοι πλούσιοι κυβερνούν τη φτωχή μάζα.
Στη συνέχεια ο λαός εξεγείρεται (λογικά από κάποιον λαοπλάνο) και ρίχνει τους ολιγάρχες, φέρνοντας την τρισκατάρατη (για τον Πλάτωνα) δημοκρατία.
Η δημοκρατία, ως φυσικό επακόλουθο θα καταλήξει στην αναρχία, την οποία αναρχία θα εκμεταλλευτεί ένας ισχυρός και θα φέρει το χειρότερο δυνατό, δηλαδή την τυραννία.
Νομίζω, πάντως, ότι έχουμε καταλήξει σε τρεις πολύ γενικές κατηγοριοποιήσεις των πολιτευμάτων, δηλ. δημοκρατία-μοναρχία-αριστοκρατία. Σκοπός του νήματος είναι να πούμε τις απόψεις μας όχι μόνο για το ποιο πολίτευμα είναι το καλύτερο, αλλά και τι μορφή θα μας άρεσε να έχει (πχ άμεση ή έμμεση δημοκρατία;)
Θα κάνω την αρχή σαν θεματοθέτης, λέγοντας ότι το ιδανικό για μένα είναι μια μορφή Πλατωνικής αριστοκρατίας, όπου θα κυβερνάνε όχι φιλόσοφοι - βασιλιάδες, αλλά μια πνευματική ελίτ, η οποία θα ανταμείβεται γι' αυτό μόνο με τα βασικά και θα διάγει απλοϊκό βίο, για να μην έχουμε φαινόμενα διαφθοράς. Ο βασικότερος λόγος που θα ήθελα ένα τέτοιο πολίτευμα είναι ότι ο λαός έχει αποδείξει τη διαχρονική του ηλιθιότητα όταν σκέφτεται σαν μάζα, οπότε -δυστυχώς- πρέπει να κατευθύνεται από ανώτερους (πνευματικά). Η ιδανική εξέλιξη αυτού του πολιτεύματος, ο σκοπός και η αυτοεκπλήρωσή του θα είναι να φτιάξει (μακροπρόθεσμα) τέτοιους πολίτες, στους οποίους θα μπορέσει να εφαρμοστεί μια πραγματική και άμεση δημοκρατία.*
*Γνωρίζω ότι η άμεση δημοκρατία δεν μπορεί να εφαρμοστεί στους τεράστιους πληθυσμούς που έχουμε σήμερα, αλλά εκφράζω μια ιδεατή κατάσταση.
