Phorum.com.gr

Eσύ, εξαφανίσου! Ένα κείμενο για την cancel culture
Ένα κείμενο για την κουλτούρα της ακύρωσης στην Αμερική και την Ελλάδα και για τον Μπαράκ Ομπάμα.

ΞΕΡΕΙΣ ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ να σου αφαιρούν τον λόγο; Να μη σε αφήνουν να δουλέψεις ενώ αγωνίστηκες σε όλη σου τη ζωή για να χτίσεις «αξία»;

Αυτός είναι ο στόχος της cancel culture, της «κουλτούρας της ακύρωσης» που ανθεί στην Αμερική. Ουσιαστικά πρόκειται για δολοφονία χαρακτήρα.

Cancel culture σημαίνει να καταστρέφεις τη δύναμη, την αποτελεσματικότητα, την αξία, τη φερεγγυότητα και το πολιτιστικό κεφάλαιο κάποιου. Να μειώσεις τη σημασία ενός ατόμου, είτε πρόκειται για μποϊκοτάζ προσωπικό, είτε για μποϊκοτάζ σε μια εταιρεία, είτε για δημόσιο εξευτελισμό, το επονομαζόμενο shaming.

Δυστυχώς μαζί με το κίνημα MeToo που κατάφερε να δώσει στις γυναίκες τη δυνατότητα να καταγγέλλουν τη σεξουαλική παρενόχληση, η κουλτούρα της ακύρωσης δυνάμωσε.

Ποιοι όμως είναι αυτοί που χρησιμοποιούν την cancel culture στην Ελλάδα; Είναι αυτοί που κατατάσσοντας κοινωνικές ομάδες στους αδύναμους, π.χ. τις γυναίκες, προσπαθούν να τους χειραγωγήσουν –αφού είναι λοιπόν αδύναμοι και χρειάζονται προστασία– και να γίνουν τελικά ηγέτες τους. Είναι αυτοί που θέλουν δύναμη και εξουσία.

Στα σχολεία νέα παιδιά βλέπουν να «εξαφανίζονται» από τους συμμαθητές τους επειδή ακούνε π.χ. μουσικούς που δεν είναι αποδεκτοί. Τα βρίζουν διαδικτυακά και τα αποκόπτουν κοινωνικά.

Στα αμερικανικά πανεπιστήμια οι καθηγητές φοβούνται να μιλήσουν αντικειμενικά για να μην προσβάλουν τον ασφαλή χώρο, το safe space που έχει επικρατήσει για τους φοιτητές. Έχω δει φοιτήτρια να απειλεί καθηγητή: «Θα σε κάνω να χάσεις τη δουλειά σου γι' αυτό που είπες!».

Σε πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον οι καθηγητές αναλώνουν όλες τους τις συνελεύσεις στο να συσκέπτονται για τα ονόματα των αιθουσών που τιμούν ήρωες, μήπως και είναι προσβλητικά για την ευαισθησία των φοιτητών. Αλλιώς μπορεί και να χάσουν τις δουλειές τους.



Το ίδιο κάνουν και στους διάσημους. Αυτό έκαναν και στον Κέβιν Σπέισι. Τον έδιωξαν από το House of Cards. Έκοψαν τις σκηνές του από την τελευταία του ταινία «All the money in the world».

Αλλά ποιος είναι ο Κέβιν Σπέισι; Ένα παιδί από μικροαστική οικογένεια του Νιου Τζέρσι, που κατάφερε με σκληρή δουλειά να γίνει ο μεγαλύτερος ίσως ηθοποιός στον κόσμο. Βραβεύτηκε με δύο Όσκαρ, με βραβείο Τόνι, με Χρυσή Σφαίρα για το House of Cards και το 2016 χρίστηκε ιππότης στην Αγγλία. Αν και Αμερικάνος, έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής του θρυλικού αγγλικού θεάτρου Όλντ Βικ από το 2004 ως το 2015. Έπαιξε Σαίξπηρ, Ίψεν, Μολιέρο, Τσέχοφ και Ο' Νιλ. Είναι πάτρωνας του φιλανθρωπικού Shakespeare Schools Festival, που δίνει την ευκαιρία σε παιδιά από όλη την Αγγλία να παίξουν Σαίξπηρ σε επαγγελματικά θέατρα. Το 2005 ίδρυσε το ίδρυμα Kevin Spacey Foundation in UK για να ενθαρρύνει την ενασχόληση των νέων με τις τέχνες και το θέατρο. Το ίδρυμα έκλεισε το 2018, μετά τις κατηγορίες εναντίον του για σεξουαλική παρενόχληση νέων αντρών στο παρελθόν. Ο αυτοδημιούργητος Κέβιν Σπέισι, το παιδί που πήγε πανεπιστήμιο και σπούδασε θέατρο στο Τζούλιαρντ, που επιβίωσε από έναν βίαιο πατέρα, από το 2017 δεν έχει πια δουλειά.

Ο ίδιος ανέβασε ένα καταπληκτικό βίντεο στο YouTube, το «Let me be Frank» (αφήστε με να είμαι ο Φρανκ / αφήστε με να είμαι ειλικρινής.) Λέει σε έναν συγκλονιστικό μονόλογο, θεατρικό και εξομολόγηση μαζί: «… σίγουρα δεν θα πληρώσω το τίμημα για όσα δεν έκανα. Βέβαια θα πούνε ότι είμαι ασεβής, αφού δεν παίζω με τους κανόνες – λες κι έπαιξα ποτέ με τους κανόνες οποιουδήποτε! Δεν το έκανα ποτέ. Κι εσείς το ξέρετε. Τέλος, παρά τη φασαρία, τις επικεφαλίδες, την καταγγελία χωρίς δίκη, παρά τον θάνατό μου, νιώθω εκπληκτικά καλά. Κι η αυτοπεποίθηση μου μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Και σύντομα θα μάθετε όλη την αλήθεια.

Για περιμένετε ένα λεπτό! Τώρα που το σκέφτομαι: δεν με είδατε ποτέ να πεθαίνω. Έτσι δεν είναι; Τα συμπεράσματα μπορούν να είναι τόσο απατηλά. Σας λείπω;»

Το καλοκαίρι του 2020 ο Κέβιν Σπέισι αθωώθηκε από τα αμερικανικά δικαστήρια. Ενδιάμεσα όμως η ζωή του έγινε μια κόλαση. Ελπίζω να ξαναδουλέψει.

Ο Γούντι Άλεν έχασε το συμβόλαιό του με την Άμαζον μετά την κατηγορία της θετής του κόρης για παρενόχληση και παρότι αθωώθηκε, η τελευταία του ταινία έκανε έναν χρόνο να βγει στις αίθουσες.

Η τραγουδίστρια Τέιλορ Σουίφτ δήλωσε: «Ακυρώνετε έτσι ένα ανθρώπινο πλάσμα! Είναι σα να του λέτε: Μη μιλάς! Εξαφανίσου ή, ακόμα, αυτοκτόνησε! Το να ακυρώνεις ένα άτομο δεν είναι σα να ακυρώνεις τη συνδρομή σου στο Νέτφλιξ. Πολλοί δεν καταλαβαίνουν πώς είναι να σε μισούν εκατομμύρια άνθρωποι. Στην πιο σκοτεινή του εκδοχή είναι σα να σε παροτρύνουν να δώσεις τέρμα στη ζωή σου».

Η ψυχολόγος δρ Πάμελα Παρέσκι γράφει ότι «η cancel culture θέλει να καταστρέψει κι όχι να γιατρέψει. Να τιμωρήσει κι όχι να συγχωρήσει».

Ο κωμικός Μπίλι Άιχνερ δήλωσε: «Για μένα η cancel culture είναι παιδική. Προτιμώ τον διάλογο. Να παραδεχθείς τα λάθη του παρελθόντος σου και ότι προκάλεσες πόνο. Να το συζητήσεις, να μάθεις από αυτό και να προχωρήσεις μπροστά. Στην πρόοδο».

Η συντηρητική ηθοποιός Τζίνα Καράνο απολύθηκε από το Star Wars και το Mandalorian για tweet που έγραψε.

Στην Αμερική έχει δημιουργηθεί το Intellectual Dark Web, ευφημισμός για διανοούμενους όπως ο Τζόρνταν Πίτερσον που τολμούν να είναι ορθολογιστές, φιλελεύθεροι, που πιστεύουν στην ελευθερία και τον ορθό λόγο και τελικά είναι οι μόνοι που μπορούν να κάνουν διάλογο με διανοούμενους της αριστεράς όπως ο Στίβεν Φράι και ο Σλαβόι Ζίζεκ.

Άλλοι ισχυρίζονται ότι η cancel culture είναι σα να τα βάζεις με τα συμπτώματα μιας κοινωνίας που νοσεί, αντί να τη γιατρεύεις.

Εξαφάνισαν ανθρώπους από το Twitter.

Η άνοδος της cancel culture στην Αριστερά και στα σόσιαλ μίντια συνίσταται σε αυτό: Πες κάτι λάθος, τουίταρε κάτι με το οποίο ο κόσμος διαφωνεί, έκφρασε μια άποψη που διαφωνεί με το κατεστημένο και θα ζητήσουν να απολυθείς και να μείνεις χωρίς φίλους. Ο στόχος τους είναι η μια προσβολή μετά την άλλη και να δείχνουν με σηκωμένο δάχτυλο «Να ένας κακός άνθρωπος. Οι καλοί είναι όσοι συμφωνούν μαζί μου και οι κακοί όσοι διαφωνούν».

Ο Μπαράκ Ομπάμα μας λέει όμως ότι είμαστε όλοι άνθρωποι κι έχουμε πιο πολλά κοινά από ότι μας λένε οι πολιτικοί. Δεν είναι μόνο οι Δημοκρατικοί οι λευκοί ιππότες και οι Ρεπουμπλικάνοι ο σατανικός Δράκοντας, λέει ο Ομπάμα. Δεν είναι οι Ρεπουμπλικάνοι ακροδεξιοί φασίστες, ούτε όλοι οι Δημοκρατικοί σοσιαλιαστές όπως η Αλεξάντρια Οκάσιο Κορτέζ, που εμφανίστηκε στο ΜΕΤ Gala με τουαλέτα «Tax the rich» («Φορολογήστε τους πλούσιους»), πλούσιας όμως Λατίνας σχεδιάστριας που χρωστάει –για του λόγου το αληθές– φόρους σε πολλές πολιτείες της Αμερικής. Η Κορτέζ χρησιμοποιεί όμως μόνο iPhone των χιλίων ευρώ και πίνει μόνο ακριβό καφέ από τα Starbucks.

Μία λευκή νέα κοπέλα στην Αμερική δήλωσε ότι δεν θέλει να κάνει παιδιά γιατί θα γεννηθούν λευκά, επηρεασμένη από την κυρίαρχη κουλτούρα του woke. Woke σημαίνει να είσαι αφυπνισμένος και σε εγρήγορση.

Το ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα όταν ο ευρωβουλευτής Στ. Κυμπουρόπουλος μίλησε για ίσες ευκαιρίες για τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα και το Twitter ξεχείλισε από πολέμιους του που τον χτυπούσαν για την αναπηρία του.

Απόπειρα δολοφονίας χαρακτήρα έγινε στο ελληνικό διαδίκτυο κατά της Σώτης Τριανταφύλλου και του Τάκη Θεοδωρόπουλου για τα γραπτά τους. Προσπάθησαν να μποϊκοτάρουν τις ιδέες τους παρά την προσωπική τους αξία ως δημιουργών. Έφτασαν να τους σύρουν στα δικαστήρια με τον αντιρατσιστικό νόμο, όπου και ευτυχώς αθωώθηκαν. Έγινε συστηματική απόπειρα δολοφονίας χαρακτήρα του καθηγητή Γεώργιου Μπαμπινιώτη γιατί αφιέρωσε τη ζωή του στην ελληνική γλώσσα ως προπύργιο της ελληνικής ιστορίας, όταν τον ανέλαβαν οι κοπρογράφοι του Facebook. Έφτασαν να βανδαλίσουν το εξωτερικό του σπιτιού του.

Το cancel culture και το woke πηγάζουν από τη στρατηγική του Ιταλού μαρξιστή φιλοσόφου Αντόνιο Γκράμσι, τη στρατηγική της πολιτιστικής ηγεμονίας. «Για να φτάσουμε στην κατάκτηση της εξουσίας είναι απαραίτητο να καθοδηγήσουμε τα μυαλά αλώνοντας την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και κυρίως τα ΜΜΕ». Και τώρα τα σόσιαλ μίντια.

Στην Ελλάδα είναι πιο εύκολο να σε καταδικάσουν αν είσαι στρέιτ, φιλελεύθερος και ορθολογιστής, παρά αν είσαι αριστερός. Το να είσαι λευκή στρέιτ γυναίκα θεωρείται προνόμιο.

Όσοι εκφράζονται μετριοπαθώς μέσω των σόσιαλ μίντια έχουν υποστεί συχνά δυσφήμιση γιατί τολμούν να εκφράσουν μια άποψη διαφοροποιημένη από τα κυρίαρχα identity politics, την πολιτική των ταυτοτήτων. Γιατί δεν χρησιμοποιούν κοινοτισμό, δεν υπόκεινται στην κυρίαρχη κουλτούρα του tribalism, του να εντάσσεσαι δηλαδή σε μια ιδεολογική «φυλή» και γράφουν και δρουν σύμφωνα με τις ατομικές τους αξίες.

Ποιοι όμως είναι αυτοί που χρησιμοποιούν την cancel culture στην Ελλάδα;

Είναι αυτοί που κατατάσσοντας κοινωνικές ομάδες στους αδύναμους, π.χ. τις γυναίκες, προσπαθούν να τους χειραγωγήσουν –αφού είναι λοιπόν αδύναμοι και χρειάζονται προστασία– και να γίνουν τελικά ηγέτες τους. Είναι αυτοί που θέλουν δύναμη και εξουσία. Το έγκλημά τους είναι ότι δεν θέλουν δυνατούς ανθρώπους. Προτιμούν να ηγούνται αδύναμων και να πωλούν προστασία.

Κλείνω με τα λόγια του Μπαράκ Ομπάμα στο Ίδρυμα Ομπάμα στο Σικάγο.

«Την ιδέα της καθαρότητας και του ότι δεν συμβιβάζεσαι ποτέ και είσαι συνέχεια πολιτικά σε εγρήγορση για κοινωνική και φυλετική δικαιοσύνη (woke), πρέπει να την ξεπεράσουμε και γρήγορα. Ο κόσμος είναι μπερδεμένος και υπάρχουν ασάφειες. Άνθρωποι που κάνουν καλές πράξεις έχουν ελαττώματα. Άνθρωποι τους οποίους μάχεσαι μπορεί να αγαπούν τα παιδιά τους. Το cancel culture είναι μια τάση της μόδας, κυρίως μέσα στα κολέγια. Νομίζουν ότι θα κάνουν την αλλαγή με το να είναι όσο πιο επικριτικοί γίνεται με τους άλλους, κι αυτό φτάνει. Αυτό δεν είναι ακτιβισμός, δεν φέρνει την αλλαγή. Αν όλο κι όλο αυτό που κάνεις είναι να πετάς πέτρες, δεν θα φτάσεις μακριά στη ζωή σου. Γιατί αυτό είναι εύκολο».



* Η Έλενα Κορρέ είναι θεατρολόγος και εκπαιδευτικός.

Τι είναι η "κουλτούρα της ακύρωσης"

Ένας τρόπος να περιφρουρήσουμε το "δίκαιο των αδυνάτων" ή η έκφραση μιας ακραίας και ανθρωποφαγικής πολιτικής ορθότητας;
Spring is in the air

Ο Johnny Depp υπήρξε ένα από τα είδωλα της νιότης μου. Ήταν και συνεχίζει να είναι όμορφος, έχει τύπο και κατάφερε μέσα στα πολλά χρόνια της καριέρας του να παραμένει εναλλακτικός και την ίδια στιγμή ευρείας αποδοχής. Το κοινό μέχρι σχετικά πρόσφατα τον κατέτασσε στους πολύ συμπαθείς σταρ. Κι αν δεν πήρε ποτέ μέχρι τώρα βραβείο Όσκαρ, παρότι ήταν υποψήφιος τρεις φορές, οι κριτικοί ήταν ως επί το πλείστον θετικά διακείμενοι απέναντί του. Προσωπικά, η ερμηνεία του ως Ed Wood στο ομώνυμο φιλμ με στιγμάτισε και, παρότι δεν είμαι fan του gossip, χάζευα τα love stories του στα περιοδικά, παλαιότερα με τη Winona Ryder και τη Vanessa Paradis, πιο πρόσφατα με την Amber Heard.

Αυτά μέχρι το 2016, που η τελευταία τον κατηγόρησε για ακραία βία εναντίον της εντός του γάμου τους, σε σημείο που τρεις φορές φοβήθηκε ότι θα τη σκότωνε. Κι εγώ άρχισα να τον βλέπω με άλλο, όχι τόσο συμπαθητικό μάτι, παρότι ο ίδιος συνεχίζει να δηλώνει αθώος και η Δικαιοσύνη δεν έχει πει ακόμη την τελευταία της λέξη. Δεν είμαι ο μόνος. Απ’ όταν ξεκίνησαν οι δικαστικές διαμάχες –η τελευταία θα εκδικαστεί τον Απρίλιο του 2022–, η Disney ανακοίνωσε ότι ο Johnny Depp θα μείνει εκτός της συνέχειας του franchise Οι πειρατές της Καραϊβικής, η Universal τον "αποδέσμευσε" από τη συμμετοχή του στις ταινίες του Dark Universe και η Warner Bros. του ζήτησε να παραιτηθεί από το επερχόμενο Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore. Κάπως έτσι, ο πιο καλοπληρωμένος ηθοποιός των αρχών της δεκαετίας του 2010 και ο πιο sexy άνδρας του κόσμου για το 2003 και το 2009, σύμφωνα με το περιοδικό People, έγινε persona non grata. Έφαγε άκυρο. Βρέθηκε στα διαγραμμένα. Ο ίδιος κατά τη βράβευσή του για το σύνολο της καριέρας του, στην οποία εναντιώθηκαν πολλές οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών, στο Φεστιβάλ San Sebastián δήλωσε ότι είναι θύμα της "cancel culture", της "κουλτούρας της ακύρωσης".




Ένα φαινόμενο με μαζικές διαστάσεις


Σε τι ακριβώς συνίσταται όμως η πράξη του "ακυρώνειν", η οποία μπορεί να υπήρχε και παλαιότερα, σε άλλες μορφές, αλλά άρχισε να λαμβάνει μαζικές διαστάσεις μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2010; Όλα ξεκίνησαν όταν η Αμερικανοκορεάτισσα ακτιβίστρια του Ίντερνετ με το ψευδώνυμο Suey Park έκανε trending στο Twitter το hashtag #cancelColbert ζητώντας την "ακύρωση" του κωμικού Stephen Colbert ως αντίδραση σε ένα ρατσιστικό tweet του για τους Ασιάτες. Με τον τρόπο αυτό η Suey Park έθεσε τα social media στην υπηρεσία της περιφρούρησης του "δικαίου των αδυνάτων". Όλα καλά μέχρι εδώ. Μετά την άνθηση του κινήματος #ΜeΤoo, όμως, τα hashtags #cancelΧ –όπου Χ κάποιο διάσημο ή με εξουσία άτομο– έγιναν τόσο πολλά, που, σύμφωνα με κάποιους κοινωνιολόγους και κοινωνικούς παρατηρητές, δημιούργησαν μια "κουλτούρα ακύρωσης".

Στην πράξη, όλο και περισσότερα άτομα ή εταιρείες που στο παρελθόν οι περισσότεροι τα είχαμε περί πολλού, αφού κατηγορηθούν για κάποιου είδους μη αποδεκτή συμπεριφορά, οδηγούνται μεθοδικά προς το απόλυτο "ξεπαρεού" ή το μποϊκοτάρισμα. Στο dictionary.com το σχετικό cancel ορίζεται ως "η απόσυρση της υποστήριξης από δημόσια πρόσωπα ή εταιρείες αφού πράξουν ή πουν κάτι το οποίο θεωρείται απαράδεκτο ή προσβλητικό". Τι μπορεί να είναι αυτό; Από την άσκηση σεξουαλικής βίας εντός του εργασιακού περιβάλλοντος και την υποστήριξη ακροδεξιών κομμάτων μέχρι την αμφισβήτηση της ύπαρξης του κορονοϊού και τα ηλίθια ομοφοβικά αστεία. Το πιο πρόσφατο σχετικό παράδειγμα στη χώρα μας είναι το hashtag #cancel_efood, που μετά το περιώνυμο SMS έφτασε στην πρώτη θέση των trending topics του Twitter.

Μπορούμε όμως να μιλάμε για κουλτούρα; Είναι το φαινόμενο όντως τόσο μαζικό ή πρόκειται για υπερβολές; Ας πάρουμε τη βοήθεια του κοινού. Σύμφωνα με μια αμερικανική έρευνα που διεξήχθη τον Ιούλιο του 2020, το 40% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι συμμετέχουν στην "cancel culture", με το 8% να δηλώνει ότι το κάνει "πολύ συχνά". Όσον αφορά τη στάση τους απέναντί της, το 44% δεν την εγκρίνει, το 32% την εγκρίνει και το 24% δε γνωρίζει ή δεν έχει άποψη. Κάτι που έχει ενδιαφέρον είναι ότι το 46% όσων πήραν μέρος στην έρευνα πιστεύουν ότι τα πράγματα έχουν ξεφύγει με την "cancel culture", ενώ το 10% έχει την ακριβώς αντίθετη άποψη. Η συγκεκριμένη έρευνα, πέραν του ότι επιβεβαιώνει την ύπαρξη της "κουλτούρας της ακύρωσης", χωρίς να σκιαγραφεί κάποια απόλυτη πόλωση, δείχνει ότι υπάρχει κάτι που διακυβεύεται στην ίδια την πράξη της ακύρωσης. Ο εξπέρ του crisis management Evan Nierman μάλιστα σε πρόσφατο άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Forbes, σημειώνει ότι το φαινόμενο της ακύρωσης ενός ατόμου ή του μποϊκοτάζ απέναντι σε μια εταιρεία αποτελεί μια τοξική μόδα που έχει έρθει για να μείνει. Τοξική ή μήπως απαραίτητη;
Το μωρό και τα μπουγαδόνερα

Το να ακυρώνουμε άτομα ή εταιρείες όταν τα βλέπουμε στις πραγματικές τους διαστάσεις, όταν πια καταλαβαίνουμε ότι δεν άξιζαν ποτέ την αποθέωση, είναι απαραίτητο για να οδηγηθούμε σε καλύτερες, πιο υγιείς, πιο δίκαιες και λιγότερο τοξικές κοινωνίες. Κάποιες φορές όμως το ρέμα όπου πλένουμε τα λερωμένα μωρουδιακά ρούχα, μαζί με τα μπουγαδόνερα, μπορεί να παρασύρει και το μωρό που έχουμε δίπλα μας. Κι αυτό γιατί η (social)mediaκή –κυρίως– ακύρωση έχει γίνει "της μόδας" με θύματα άτομα διάσημα ή με εξουσία, που στιγματίζονται χωρίς επιστροφή στη δήλωση και μόνο μιας κατηγορίας εναντίον τους, χωρίς να έχει εξακριβωθεί η ορθότητά της, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην περίπτωση του Johnny Depp.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας τοξικής ακύρωσης, πάντως, το βρίσκουμε στη μυθοπλασία, στην περίπτωση του καθηγητή Bill Dobson, που ενσαρκώνει ο Jay Duplass στη σειρά The Chair (Η Πρόεδρος) του Netflix, γι’ αυτό και αξίζει να την εξετάσουμε εν συντομία: Ενώ ο Dobson βρίσκεται στο αμφιθέατρο ενός επινοημένου πανεπιστημίου και δίνει μια διάλεξη για τον παραλογισμό και τον φασισμό, υποδύεται ότι χαιρετάει ναζιστικά. Για κακή του τύχη, η συγκεκριμένη κίνηση καταγράφεται στα κινητά των φοιτητών του, με αποτέλεσμα η κατάσταση να ξεφύγει τελείως μετά τη συνεχή και out of context αναπαραγωγή της επίμαχης σκηνής. Ο ίδιος, από εκεί που ήταν ο αγαπημένος καθηγητής όσων φοιτούν στο Τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας, πέφτει σε απόλυτη δυσμένεια, ακυρώνεται, γίνεται το θύμα μιας βλακώδους και ακραίας πολιτικής ορθότητας. Οργανώνονται διαδηλώσεις εναντίον του, ενοχοποιείται το χιούμορ του, το φύλο του, το χρώμα του δέρματός του, όλη η προηγούμενη συμπεριφορά του επανεξετάζεται υπό το πρίσμα της κατηγορίας για ναζισμό. Φυσικά, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που ήταν παρόντες και παρούσες στο περιστατικό δεν μπορεί παρά να γνωρίζουν ότι ο καθηγητής τους δεν είναι ναζιστής. Κι όμως, καθ’ όλη τη διάρκεια της σειράς φαίνεται να έχουν βρει στο πρόσωπό του το απόλυτο εξιλαστήριο θύμα. Η ακαδημαϊκή του καριέρα καταστρέφεται.

Προσωπικά, όσο έβλεπα τη σειρά αναλογιζόμουν το αρχαίο εβραϊκό έθιμο του αποδιοπομπαίου τράγου, κατά το οποίο όλες οι αμαρτίες μιας κοινότητας μεταφέρονταν τελετουργικά σε έναν τράγο, που στη συνέχεια εκδιωκόταν στην έρημο αφήνοντας πίσω του την κοινότητα εκ νέου "αναμάρτητη". Εμείς στη σύγχρονη εποχή, παρασυρόμενοι από τη μόδα και όχι από την ουσία της "cancel culture", έχουμε φτάσει, λοιπόν, στο σημείο ακόμα και να κατασκευάζουμε εν γνώσει μας ενόχους, να τους δικάζουμε αυτοστιγμεί και να τους ξαποστέλνουμε "από εκεί που ήρθαν", στιγματίζοντάς τους για μια ζωή; Καλός ο ακτιβισμός, αλλά μήπως να ηρεμήσουμε λιγάκι;
Προς τα πού οδεύουμε

Πώς μπορούμε, λοιπόν, να συμμετέχουμε ενεργά στον clicktivism, που ξεκίνησε με το #MeToo και το #cancelColbert με έναν τρόπο παραγωγικό και όχι τοξικό; Ίσως η λύση να βρίσκεται πολύ απλά στο αναστοχαστικό "ακυρώνειν" μας. Στο να μην προχωράμε αυτόματα στην ακύρωση κάποιου ατόμου ή μιας εταιρείας, αλλά να πληροφορούμαστε πρώτα το γιατί υπάρχει αυτό το μένος εναντίον τους και να αναλογιζόμαστε τι είναι αυτό που μας ενοχλεί στις πράξεις ή στα λόγια τους. Έχει όντως γίνει κάτι εγκληματικό, κάτι απαράδεκτο; Μήπως πρόκειται για λεκτική αστοχία ή χαζομάρα, για κακό χιούμορ ή "πατάτα" από άγνοια, όπως έγινε πρόσφατα με το βίντεο γνωστής Ελληνίδας ηθοποιού και YouTuber για τους ομοφυλόφιλους άνδρες; Η συγκεκριμένη γυναίκα αμέσως μετά την ανάρτησή του στο κανάλι της κατηγορήθηκε αυτόματα για ομοφοβία, ενώ, όπως πολύ σωστά γράφτηκε σε ελάχιστα "ψύχραιμα" άρθρα, αν κάποιος δώσει προσοχή σε όσα λέει, αυτό που διαπιστώνει είναι τα μαύρα της μεσάνυχτα περί θεωρίας φύλου και σεξουαλικότητας.



Ο αναστοχασμός, λοιπόν, μας γλιτώνει από την αυτόματη, αντανακλαστική ακύρωση και την ανθρωποφαγία που κομίζει η "cancel culture", ειδικά σε περιπτώσεις που αυτή προκύπτει ως αντίδραση στην έκφραση μιας άποψης εκτός mainstream πολιτικής ορθότητας, κάτι που ενέχει τον κίνδυνο όχι μόνο του άδικου εξοστρακισμού, αλλά και της φίμωσης της ελευθερίας του λόγου. Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι πάντοτε τόσο ακραία ούτε η ακύρωση τελεσίδικη. Πολλά "διαγραμμένα" άτομα έπειτα από μια παύση συνεχίζουν μια χαρά την καριέρα τους, ενώ πληγείσες εταιρείες με το σωστό crisis management τη βγάζουν λάδι, κάτι που από τη μία δείχνει, μάλλον δυστυχώς, τη βραχύβια μνήμη μας και από την άλλη τα "όρια" της αποτελεσματικότητας της ακύρωσης ως clicktivism.

Όσον αφορά τον Johnny Depp, στα τέλη του Οκτωβρίου επέστρεψε με την ταινία Minamata και εμείς δεν έχουμε παρά να ευελπιστούμε στη δίκαιη δίκη του και την τελική λάμψη της αλήθειας, όποια κι αν είναι αυτή. Κάτι τελευταίο: Τι είναι αυτό που διακυβεύεται με την "cancel culture" και κάθε αναφορά σε αυτήν προκαλεί αντιδράσεις; Τον Σεπτέμβριο η δημοσιογράφος Michelle Goldberg σε άρθρο της που δημοσιεύτηκε στους New York Times και έθιγε το ζήτημα της "cancel culture" στα αμερικανικά πανεπιστήμια υποστήριξε στο περίπου ότι η "κουλτούρα της ακύρωσης" εκφράζει μια δομική αλλαγή στις κοινωνικές νόρμες, καθώς, σύμφωνα με την ίδια, οι καιροί αλλάζουν και η νέα γενιά θεωρεί αποδεκτά ή απαράδεκτα, πολιτικώς ορθά ή ανορθόδοξα διαφορετικά πράγματα απ’ ό,τι η παλαιότερη. Το θέμα, λοιπόν, είναι σε αυτή την αλλαγή παραδείγματος, καθώς οδεύουμε προς post-#ΜeΤoo κοινωνίες, η "cancel culture" που μας προέκυψε να διορθώσει τα κακώς κείμενα, να εκπαιδεύσει συνειδήσεις, αλλά να μην κάψει τα χλωρά μαζί με τα ξερά, να μη δημιουργήσει νέες ανισότητες, νέες ανελευθερίες, νέες μορφές καταπίεσης ή sui generis φασισμού.

Ακυρώστε την κουλτούρα της ακύρωσης



Από το «σκέφτομαι άρα υπάρχω» στο «ακυρώνω άρα υπάρχω» και από τη συνέτιση στην ανθρωποφαγία η απόσταση, τελικώς, δεν ήταν και τόσο μεγάλη…

Η κουλτούρα της ακύρωσης είναι βγαλμένη από τα πιο ρηχά νερά της millennial ελαφρότητας και αλαζονείας. Με μια κίνηση που είναι θυμική ανθρώπου σε παράκρουση, λίγο εκδικητική, λίγο αψυχολόγητη, καθιστάς κάποιον persona non grata. Ρίχνεις άκυρο, που λένε, ή τον στέλνεις στα διαγραμμένα. Το να το υφίστασαι αποτελεί σοβαρή κρίση που πρέπει να διαχειριστείς άμεσα. Το να το κάνεις εσύ είναι απολαυστικά επιδερμικό, η χαρά της κραυγαλέας απόρριψης, το αγωνιστικό μποϊκοτάρισμα του παρελθόντος. Είπε μια σαχλαμάρα το χ, ψ δημόσιο πρόσωπο ή κάτι που δεν άρεσε σε κάποια κοινωνική ομάδα που και στόμα και μιλιά έχει; Cancel. Είπε κάτι σωστό κάποιος που συνηθίζει να λέει σαχλαμάρες; Ξανά cancel. Δεν είπε τίποτα; Πάλι cancel. Γιατί έτσι και γιατί μπορούμε. Το cancel μπορεί να αφορά ένα brand, μια εταιρεία, μια χώρα, μια ομάδα, έναν κωμικό, ένα πολιτικό, ένα μοντέλο, μια παρουσιάστρια, όλους. Μια τοξική μόδα, που όπως όλες οι μόδες που αγαπούν να κυριαρχούν, είναι ενοχλητική γιατί ισοπεδώνει.

Στο μεταξύ δεν πείθει κανένα άνθρωπο που θέλει να σκέφτεται λίγο πιο βαθειά. Γιατί στην πραγματικότητα όλη αυτή η αντιμετώπιση δεν είναι παρά η προκατάληψη του αστοιχείωτου. Μια αδούλευτη υπερβολή που αναπαριστά τον κόσμο απλουστευτικά, μονοδιάστατα, δηλαδή τεμπέλικα και επιφανειακά. Στον βυθό της, υπάρχουν μόνο αιτίες και αφορμές για να ακυρώσουμε τον επόμενο αποδιοπομπαίο τράγο που θα φορτωθεί όλες τις παθογένειες της κοινωνίας. Ουδείς τέλειος, άλλωστε. Σήμερα ακυρώνουμε εκείνους που είχαν ακυρώσει κάποιους άλλους στο παρελθόν και οι οποίοι και αυτοί θα ακυρώσουν κάποιους άλλους στο μέλλον. Διότι, αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, όλοι αξίζουμε μιας ξεγυρισμένης ακύρωσης κάποια στιγμή. Θα έρθει και εμάς η σειρά μας. Αν όχι ύποπτο, όλο αυτό καταντάει τοξικό. Και καθόλου δημοκρατικό. Διότι πόσο δημοκρατικό είναι να καταδικάζεις κάποιον που δεν έχει δικαστεί ή πόσο πολιτισμένο είναι να κανιβαλίζεις την αποστροφή μια κουβέντας που δεν πήγε τόσο καλά. Το ότι είπε κάποιος μια ανοησία δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι σεξιστής ή ρατσιστής, όπως και το να κάνει ένας γιατρός μια λάθος διάγνωση δεν σημαίνει ότι έχει πάψει να είναι επιστήμονας. Πόσα καλά αντισταθμίζουν ένα κακό και πόση επιείκεια, κατανόηση, συγχώρεση μπορεί να χωρέσει ο (ψηφιακός) δυτικός πολιτισμός, που by the way μας επιτρέπει να ακυρώνουμε το οτιδήποτε και τον οποιοδήποτε εν ριπή οφθαλμού, με ένα κλικ και ένα hashtag;

Το πρόβλημα με την κουλτούρα της ακύρωσης δεν είναι μόνο ότι μπορούν να αδικηθούν για χάρη της κάποιοι αθώοι. Ούτε το ότι δημιουργεί ένα πολεμικό κλίμα στη δημόσια σφαίρα. Ούτε το ότι απορρίπτει τον τρόπο σκέψης μια ολόκληρης γενιάς αλλά και ούτε το ότι διαστρεβλώνει την πολιτική ορθότητα και ό,τι υγιές υπάρχει σε αυτή, μετατρέποντας τη σε δυνάστη. Είναι ότι δεν ενδιαφέρεται πραγματικά για να διορθώσει τα κακώς κείμενα ούτε να εκπαιδεύσει συνειδήσεις. Η κακία, η διαστρέβλωση και το σαμποτάζ δεν οδήγησαν ποτέ σε καλυτέρευση των πραγμάτων ούτε έκαναν τον κόσμο καλύτερο, άλλωστε. Περισσότερο δημιούργησαν ένα πλαίσιο λιγότερων ελευθεριών, περισσότερων ανισοτήτων και προσπάθησαν να επιβάλουν αρρωστημένες αντιλήψεις και φίμωση ουσιαστικά. Αυτή τη φορά πάνω στο τι είναι ορθό να λέγεται και να γίνεται σε έναν εξ ορισμού περίπλοκο και πολυδιάστατο κόσμο που αλλάζει διαρκώς. Και που κάποιες φορές δεν έχει την ικανότητα να δείξει επιείκεια ή απλώς να πει «δεν συμφωνώ, αλλά μπορεί και να ‘χεις δίκιο».

Τι είναι το Cancel Culture; Πώς ξεκίνησε η κουλτούρα της «απόσυρσης υποστήριξης», η ιστορία της και πού οδηγεί

Cancel culture. Cancel culture. Cancel culture. Είναι ένα «ξόρκι» που άμα το πεις τρεις φορές θα γίνει ο πλανήτης Γη ένα καλύτερο μέρος για να ζεις; Ή τo hocus pocus στο σύγχρονο κυνήγι «αιρετικών» και «μαγισσών»; Δυο λέξεις από C που μάλλον μετά τη νόσο Covid-19 έχουν συζητηθεί κι αναζητηθεί περισσότερο αυτή τη χρονιά, τόσο που σε λίγα δευτερόλεπτα η Google θα σου εμφανίσει εκατομμύρια αποτελέσματα για να ψαχτείς περισσότερο.

Το Cancel Culture, η «κουλτούρα της ακύρωσης», είναι η δημοφιλής σήμερα ενέργεια της «απόσυρσης υποστήριξης» με στόχο την ακύρωση δημόσιων προσώπων, κοινοτήτων κι εταιρειών αφού έχουν κάνει ή έχουν πει κάτι που μπορεί να είναι ή να θεωρηθεί ότι είναι παράνομο ή απαράδεκτο ή προσβλητικό και εκφράζεται στα social media με τη μορφή του συλλογικού αποτροπιασμού.



Παλιότερα οι άνθρωποι συνήθιζαν να εκφράζουν τη διαφωνία ή την αντίθεσή τους, τώρα κάποιοι θεωρούν σκοπό τους, ενδεχομένως και «ιερό αγώνα», να απαγορευτούν εκπομπές και να μην έχουν πλατφόρμα έκφρασης άνθρωποι που κοιτούν με διαφορετική οπτική τον κόσμο. Δεν τους αρκεί πλέον να «κράξουν», έχουν κάνει level up κι επιθυμούν να μην υπάρχει κάποιος άλλος κόσμος από αυτόν που έχουν φτιάξει στα μέτρα τους. Ομιλίες σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και fora ακυρώνονται γιατί ομάδες ανθρώπων θεωρούν πως δεν πρέπει να διακινούνται ιδέες που κρίνουν ως «επικίνδυνες», ενώ η πολιτική συχνά εργαλειοποιεί την κουλτούρα της ακύρωσης ανάλογα με το εμπλεκόμενο πρόσωπο.

Τι είναι όμως το Cancel Culture; Αντανακλά τη νοοτροπία του όχλου που ενώνεται γύρω από έναν κοινό σκοπό ή είναι ένας τρόπος να εναντιωθείς στους ισχυρούς που άργησαν οι κοινωνίες να υιοθετήσουν; Λειτουργεί σωφρονιστικά ή εκφοβιστικά; Πόσο εύκολα το κοινό εξοργίζεται και δεν επιθυμεί να ερευνήσει αλλά μόνο να καταβαραθρώσει πρόσωπα που μέχρι πρότινος μπορεί να ακολουθούσε για «αποκαλύψεις», που μάλιστα συχνά ανατρέπονται ή αποκτούν νέα διάσταση σε λίγες μέρες; Γιατί μπορούν κάποιοι να εκφέρουν οπισθοδρομικές ή αντιδημοκρατικές απόψεις ή να εξαπολύουν ρητορική μίσους και κάποιοι άλλοι που αισθάνονται τραυματισμένοι από τη ρητορική μίσους θα πρέπει να σιωπούν; Η πολιτική ορθότητα υπερασπίζεται τη διαφορετικότητα ή καταλήγει να πριμοδοτεί την ομοιομορφία και τον συντηρητισμό απομακρύνοντας τις κοινωνίες από την ετερότητά τους;



Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα οδηγήσει η κουλτούρα της ακύρωσης, όπως κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τις ρίζες προέλευσής της. Πώς φτάσαμε όμως να ταυτίζουμε το μη αποδεκτό με το εξοριστέο;

Η ιστορία της «κουλτούρας της ακύρωσης»

Είναι κάπως ειρωνικό, αν σκεφτεί κανείς πως ο όρος «cancel culture» που ξεκίνησε από τα έγκατα της subculture των b-movies και της επιθετικής slang βρέθηκε στις κορυφές του mainstream. Η πιο διαδεδομένη εικασία για την απαρχή του νεολογισμού «Cancel Culture», σύμφωνα με το Vox, ήταν το σωτήριο έτος 1991, όταν ο Mario Van Peebles, στο θρίλερ «New Jack City», εμφανίζει τον βαρόνο ναρκωτικών «Νίνο» που υποδύεται ο ηθοποιός Wesley Snipes να εκστομίζει την ατάκα «Cancel that bitch. I’ll buy another one», σπρώχνοντας με βία τη φίλη του σε ένα τραπέζι και περιλούζοντάς την με σαμπάνια, αφού εκείνη δεν αντέχει τη βία που προκαλεί και ξεσπά σε κλάματα. Μια φράση που το 2010 ο Lil Wayne θα θυμηθεί στο hit «Ι’m Single», λέγοντας στις ρίμες του «Yeah, I’m single / n***a had to cancel that bitch like Nino».



Η έννοια της «ακύρωσης» θα μπει ορμητικά στο zeitgeist της εποχής το 2014, όταν στο reality show «Love and Hip Hop: New York», ο Cisco Rosado κατά τη διάρκεια της λογομαχίας του με την Diamond Diamond Strawberry της λέει «You’ re canceled».
Σχετικα

Αναπτυσσόμενη ραγδαία μαζί με το μαχητικό κίνημα MeToo, που οδήγησε πολλές γυναίκες να βρουν το κουράγιο να μιλήσουν δημόσια για τις σεξουαλικές επιθέσεις σε χώρους εργασίας, τις υποτιμητικές συμπεριφορές των ανδρών απέναντί τους και τα τοξικά περιβάλλοντα στα οποία βρέθηκαν, η «κουλτούρα της ακύρωσης» εφαρμόστηκε ως αντίδραση κοινωνικής δικαιοσύνης σε περιπτώσεις όπως των Harvey Weinstein, Bill Cosby, Kevin Spacey, R. Kelly. Έλαβε διαστάσεις πολιτισμικής αναθεώρησης στην περίπτωση του «Βασιλιά της Ποπ», όταν οι πολύκροτοι ισχυρισμοί των Wade Robson και James Safechuck στο ντοκιμαντέρ «Leaving Neverland: Michael Jackson and me» του HBO, πως είχαν παρενοχληθεί σεξουαλικά από τον τραγουδιστή στις ηλικίες 7 και 10 ετών, οδήγησαν αναρίθμητους ραδιοφωνικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο στην απόφαση να αφαιρέσουν τα τραγούδια του από τις λίστες τους. Απέκτησε παρεμβατικό χαρακτήρα όταν το ABC ακύρωσε τη μεγαλύτερη επιτυχία του, το show «Roseanne», μετά το άκρως ρατσιστικό «τιτίβισμα» της Ροζάν Μπαρ που έγραψε για την Βάλερι Τζάρεντ, πρώην σύμβουλο του Μπαράκ Ομπάμα: «Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και ο Πλανήτης των Πιθήκων απέκτησαν μωρό». Η πασίγνωστη κωμικός, που τα τελευταία χρόνια είχε επιδοθεί σε συνωμοσιολογικές αναρτήσεις, κέρδισε πιθανώς την εκτίμηση του Ντόναλντ Τραμπ (!) αλλά έχασε το κοινό, το ακριβό συμβόλαιο και την υστεροφημία της. Δημιούργησε σύγχυση και ντόρο στην υπόθεση του κωμικού Αζίζ Ανσάρι για τα όρια, όπως ισχυριζόταν ο ίδιος, ενός «άτυχου» φλερτ και της σεξουαλικής παρενόχλησης. Και προκάλεσε ένα κύμα αντίδρασης από προσωπικότητες όπως οι Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, που βρέθηκε στο στόχαστρο για τρανσφοβία, Μάργκαρετ Άτγουντ, Σαλμάν Ρούσντι, Τζέφρι Ευγενίδης, Νόαμ Τσόμσκι και Γκάρι Γκασπάροφ, στην «επιστολή για τη δικαιοσύνη και τον ανοιχτό διάλογο» που υπέγραψαν 150 συγγραφείς, καθηγητές πανεπιστημίων και διανοούμενοι, και δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο στο περιοδικό Harper’s Magazine υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα στην ελευθερία λόγου που κατακτήθηκε με αιματηρούς αγώνες κι επαναστατικά ρεύματα στο παρελθόν, καταγγέλλοντας πως «η εξάπλωση του πνεύματος απαγόρευσης οδηγεί σε δυσανεξία για τις αντίθετες απόψεις και ενισχύει την τάση για δημόσια διαπόμπευση και εξοστρακισμό… […] Η σπασμωδική προσπάθεια διαχείρισης των ιδεολογικών αντιθέσεων ευνοεί την οχλαγωγία και όχι την επιβολή μεταρρυθμίσεων. Διευθυντές εντύπων απολύονται επειδή δημοσίευσαν αμφιλεγόμενα άρθρα, βιβλία αποσύρονται για δήθεν ανακρίβειες, δημοσιογράφοι δέχονται εντολές να μη γράφουν για συγκεκριμένα θέματα. Καθηγητές γίνονται στόχοι ερευνών, γιατί μνημόνευσαν λογοτεχνικά έργα στις διαλέξεις τους και επικεφαλής Οργανισμών απομακρύνονται για απλά σφάλματα», υπογραμμιζόταν μεταξύ άλλων στην επιστολή, που παρουσιάστηκε από μερίδα του Τύπου ως αμφιλεγόμενη.

Το Cancel Culture και οι προοδευτικοί πολίτες

Ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, όπου η ρεπουμπλικανική διακυβέρνηση των τελευταίων τεσσάρων ετών του Ντόναλντ Τραμπ ενέτεινε τις ανησυχίες για το μέλλον της ισχυρότερης δημοκρατίας και με τη διχαστική πολιτική της ενίσχυσε τις κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες, η «κουλτούρα της ακύρωσης» εκλαμβάνεται ως ακτιβισμός που στερείται σοβαρότητας. Και προβληματίζει τους προοδευτικούς πολίτες σε όλο τον κόσμο που αναζητούν απαντήσεις σε ερωτήματα, τα οποία συχνά εργαλειοποιούνται πολωτικά από τους νεοπουριτανούς καταλήγοντας να υπερασπίζονται τη μονοφωνία, δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από αυτό το οποίο θεωρητικά διακηρύττουν.

Όσο η συζήτηση για την κουλτούρα της ακύρωσης ωριμάζει, εξετάζονται κι άλλες πλευρές, που δεν εξαντλούνται στον εκδικητικό χαρακτήρα, την οικονομική εξόντωση και την προγραφή φορέων κι ανθρώπων, για την παραβατική ή ανεύθυνη στάση των οποίων υπάρχουν τα κανονικά δικαστήρια. Το ζητούμενο, λένε, είναι να επανεξετάσουμε το πώς αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλο. Πώς λογοδοτεί κάποιος για τη συμπεριφορά του. Να θεσπίσουμε νέους κανόνες που θα υπερασπίζονται τις κοινωνικές κατακτήσεις και να απαιτήσουμε την εφαρμογή τους. Να μετατρέψουμε την απογοήτευση που πηγάζει από την έλλειψη πραγματικών συνεπειών για τους ισχυρούς σε ένα σύγχρονο διεθνές αίτημα κι αληθινά διεκδικητικό ρεύμα.


Τι είπε ο Nick Cave για το Cancel Culture

«Από όσο μπορώ να δω, η κουλτούρα της ακύρωσης είναι η “αντίθεση” του ελέους. Η πολιτική ορθότητα έχει γίνει η πιο μίζερη θρησκεία στον κόσμο» απάντησε σε έναν fan του το καλοκαίρι ο Nick Cave, παρατηρώντας πως η κάποτε αξιότιμη προσπάθεια της ανθρωπότητας να επαναπροσδιορίσει την κοινωνία με πιο δίκαιο τρόπο ενσωματώνει τις χειρότερες πτυχές που έχουν προσφέρει διαχρονικά οι θρησκείες, όπως η ηθική βεβαιότητα και η αυτοδικία. Τονίζοντας πως η άρνηση της κουλτούρας της ακύρωσης να ασχοληθεί με άβολες ιδέες έχει ασφυκτικό αντίτυπο στη δημιουργική ψυχή της κοινωνίας. Όσο για τον Νick Cave, κάποιοι (πρώην) φανατικοί πιστοί του μπορεί σήμερα να τον ονειρεύονται όχι πλέον στο πιάνο του αλλά σε μια κρεμάλα.


«Πηγή: https://www.athensvoice.gr/politics/682 ... s-akyrosis»

μίστερ μαξ έγραψε: 23 Φεβ 2022, 12:55 Η κριτικη δεν ειναι κουλτουρα ακυρωσης.

Cancel Culture: Μέχρι που δικαιούται να φτάσει η online οργή;
Ένα φαινόμενο που παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Μέχρι που φτάνει πραγματικά όμως η δύναμη που μας δίνουν τα πληκτρολόγιά μας; Γράφει η Ντενίσα-Λυδία Μπαϊρακτάρι.


«Δεν θα σταματήσω μέχρι τα μαλλιά μου να γκριζάρουν, γιατί κι εκείνοι δεν θα σταματήσουν μέχρι να με ακυρώσουν», με αυτόν τον στίχο αντιδρά ο Eminem απέναντι στην εκστρατεία «ακύρωσής» του που έχει ξεκινήσει από το TikTok, εξαιτίας ενός αμφιλεγόμενου στίχου από το ντουέτο του με την Rihanna με τίτλο “Love the way you lie”. Ο θρυλικός ράπερ από το Detroit φαίνεται πως δεν φοβάται την cancel culture και την αντιμετωπίζει στα ίσα, είναι πολλοί εκείνοι όμως, που ενδεχομένως να μην είχαν την βαρύτητα του Slim Shady και είδαν την καριέρα τους να παίρνει την κάτω βόλτα, εξαιτίας ενός λάθους που εξαγρίωσε μεγάλη μερίδα του κοινού. Κι αν δεν ξέρετε ακριβώς τι είναι η cancel culture ή αλλιώς «κουλτούρα της ακύρωσης», τότε απλά συνεχίστε να διαβάζετε.

Στην ουσία η κουλτούρα αυτή, αν μπορούμε όντως να την αποκαλούμε έτσι, προέκυψε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι χρήστες των οποίων δεν συγχωρούν εύκολα λάθη σε ανθρώπους με μεγάλη επιρροή και ζητούν μέσω «εκστρατειών hashtag» την «εξαφάνιση τους από τον χάρτη», δηλαδή από το να χάσουν την επιρροή που έχουν στα social media μέχρι και το να χάσουν την δουλειά τους. Το κυριότερο πρόβλημα που έχει προκύψει με αυτή την σύγχρονη σταυροφορία του πληκτρολογίου, είναι πως ο κόσμος παθιάζεται το ίδιο έντονα για θέματα που όμως, δεν έχουν την ίδια βαρύτητα. Το να ζητάς να σταματήσουν να παίζουν τα τραγούδια του R Kelly που κατηγορείται για κακοποίηση από δεκάδες γυναίκες και το να ζητάς να χάσει τη δουλειά του ο Jimmy Fallon επειδή έκανε blackface σε ένα σκετσάκι πριν 20 χρόνια δεν είναι το ίδιο πράγμα. Ο ένας φέρεται να εκμεταλλευόταν σεξουαλικά δεκάδες ανήλικα κορίτσια επί σειρά ετών και να μένει ατιμώρητος, ενώ ο άλλος έκανε ένα λάθος πριν δυο δεκαετίες, τότε που ας το παραδεχτούμε, κανείς μας δεν ήταν τόσο ευαίσθητος απέναντι σε αυτά τα θέματα και που με την μετέπειτα πορεία του έχει αποδείξει την ευαισθησία του στα διάφορα κοινωνικά ζητήματα.



Η cancel culture δεν αποτελεί ακτιβισμό γιατί δεν σέβεται τον διάλογο, το αντίθετο μάλιστα. Εμμένει τυφλά σε μια θέση, σπάνια ακούει τα όσα έχει να πει ο εκάστοτε «κατηγορούμενος» και δεν υπολογίζει τις συνέπειες που μπορεί να έχει στην πραγματική ζωή αυτών των ανθρώπων, τόσο από οικονομικής, όσο και από ψυχολογικής και κοινωνικής άποψης. Ναι να γίνει cancelled ο Harvey Weinstein, που κατηγορείται για βιασμό, παρενόχληση και εκφοβισμό από δεκάδες γυναίκες, όχι όμως και να «ακυρωθεί» και κατά συνέπεια να χάσει τη δουλειά του, ένας κωμικός που έκανε ένα σεξιστικό αστείο πριν 15 χρόνια. Πρέπει να μάθουμε να ξεχωρίζουμε την βαρύτητα των συμβάντων. Τώρα αν η καριέρα του όποιου κωμικού έχει χτιστεί πάνω στον σεξισμό και τον μισογυνισμό, εκεί ναι οφείλουμε να αντιδράσουμε γιατί τέτοιες συμπεριφορές διαιωνίζουν στερεότυπα που επηρεάζουν την καθημερινότητα του μισού πληθυσμού της Γης.

Η δύναμη που μας έχουν δώσει τα social media δεν είναι τόσο άκακη όσο νομίζουμε, γιατί πίσω από κάθε άποψη που αποφασίζουμε ότι δεν μας κάνει, κρύβεται ένας άνθρωπος, τον οποίο οφείλουμε να ακούσουμε πριν τον «σβήσουμε από προσώπου Γης», με τις όποιες συνέπειες κρύβει αυτό. Είναι άλλο κάποιος να έχει υιοθετήσει την ρητορική μίσους καθ’ όλη την διάρκεια της καριέρας του και άλλο να έγραψε στο twitter ένα ανέκδοτο για ξανθιές όταν ήταν 15 χρονών.



Είναι σημαντικό να μάθουμε να ζούμε με απόψεις που δεν μας αρέσουν και να μπορούμε να ανοίξουμε διάλογο με αυτούς που τις εκφράζουν, να μετατρέψουμε την «κουλτούρα της ακύρωσης» σε κουλτούρα αν όχι της συγχώρεσης, τουλάχιστον του αφουγκρασμού. Πρέπει να μάθουμε να δίνουμε στους ανθρώπους την ευκαιρία να αλλάζουν. Η δικαιοσύνη αποδίδεται στα δικαστήρια και όχι στα πληκτρολόγια, αν και όπως έχει αποδειχτεί τον τελευταίο καιρό στην χώρα μας τα πληκτρολόγια βοηθούν πολύ. Η ελευθερία του λόγου δεν πρέπει να πέσει θύμα της online οργής. Αυτή την δύναμη που μας έδωσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήρθε η ώρα να μάθουμε να την χρησιμοποιούμε σωστότερα και να την διοχετεύουμε εκεί που έχει πραγματική σημασία.

Καραμελίτσα έγραψε: 23 Φεβ 2022, 13:04 Υπάρχει cancel culture έξω από τον αγγλοσαξωνικό κόσμο;

George_V έγραψε: 23 Φεβ 2022, 13:11

Καραμελίτσα έγραψε: 23 Φεβ 2022, 13:04 Υπάρχει cancel culture έξω από τον αγγλοσαξωνικό κόσμο;

Mαλλον είναι ένα θεμα/πρόβλημα του Πρώτου Κόσμου.

Όλοι οι υπόλοιποι έχουν πιο σημαντικά προβλήματα να λύσουν από το να κάνουν σαν υστερικιες επειδή κάποιος είπε κατι.

AlienWay έγραψε: 23 Φεβ 2022, 12:10 ......ωστόσο στις μέρες μας έχουν ταχτεί εναντίον της.

Καραμελίτσα έγραψε: 23 Φεβ 2022, 13:12

George_V έγραψε: 23 Φεβ 2022, 13:11

Καραμελίτσα έγραψε: 23 Φεβ 2022, 13:04 Υπάρχει cancel culture έξω από τον αγγλοσαξωνικό κόσμο;

Mαλλον είναι ένα θεμα/πρόβλημα του Πρώτου Κόσμου.

Όλοι οι υπόλοιποι έχουν πιο σημαντικά προβλήματα να λύσουν από το να κάνουν σαν υστερικιες επειδή κάποιος είπε κατι.

Υπάρχει και στη Γερμανία, στη Γαλλία και την Ιταλία δηλαδή;