Phorum.com.gr

"Η τάδε έκδοση έχει καλές μεταφράσεις, η δείνα έχει κακές". Πόσες φορές έχουμε ακούσει κι έχουμε πει αυτή την ΛΑΘΟΣ φράση; Η ποιότητα των μεταφράσεων μιας εκδοτικής ποικίλει (εκτός από του Δαμιανού που είναι όλες χάλια). Μπορείς, προσεγγιστικά, να πεις ότι κάποιες εκδόσεις έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη σου στις επιλογές που κάνουν για τους μεταφραστές που προσλαμβάνουν, αλλά παραμένει δεδομένο ότι την μετάφραση την κάνουν οι μεταφραστές και όχι οι εκδότες. Το θέμα είναι η δυσκολία στο να θυμάσαι τα ονόματα των μεταφραστών. Ας πούμε εδώ για κάποιους που έχουμε ξεχωρίσει.

Άρης Αλεξάνδρου: Ειδικευόταν σε μεταφράσεις Ρώσικης λογοτεχνίας, αλλά έχει μεταφράσει κι από Γαλλικά και από Αγγλικά. Θεωρείται παγκοσμίως από τους πιο επιφανείς μεταφραστές του Ντοστογιέφσκι. Οι μεταφράσεις του έχουν πια γεράσει λίγο, αλλά παραμένουν γοητευτικές. Δεν λέω τίποτα για το συγγραφικό του έργο, ας πει κάποιος που το εκτιμά.


Γιάννης Κοιλής. Τον τύπο τον θαυμάζω πιο πολύ από πολλούς καλούς συγγραφείς. Είκοσι χρόνια μετέφραζε τον Συμπλίκιο Σιμπλικίσιμο, κατευθείαν από τα Γερμανικά του 17ου αι, και το κείμενο ρέει σα να μιλάμε για χθεσινό βιβλίο. Είναι ο μόνος μεταφραστής που αγοράζω βιβλία μόνο και μόνο επειδή τα μετέφρασε αυτός. Α ναι, ειδικεύεται στην Γερμανική λογοτεχνία.

Παύλος Ζάννας: Μόνο το "αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" έχω διαβάσει από τις δουλειές του, αλλά είναι επαρκές να τον ξεχωρίσει. Δύσκολο κείμενο, που σε τραβάει όμως από τις πρώτες γραμμές. Τιτάνια προσπάθεια.

Δημήτρης Μαρωνίτης: Ειδικευόταν στις μεραφράσεις αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Από τις ελάχιστες περιπτώσεις μετάφρασης των Ομηρικών επών και των τραγωδιών που ισορροπείται και πιστότητα στο κείμενο, και η αναγνωστική απόλαυση.

Είχα εντυπωσιαστεί τότε από την Τούλα Σιέτη !

Αν και είναι πολύ μακρινή εντύπωση. Πρέπει να το ξαναπιάσω κάποτε ...

Μαρία Παπαδήμα

Ανταίος Χρυσοστομίδης

Νατασα Συρεγγελα ολες οι παλιες αμερικανικες ταινιες απο αυτην εχουν υποτιτλιστει.

Εγώ δεν καταλαβαίνω πώς ξεχωρίζουν μερικοί τις καλές μεταφράσεις από τη στιγμή που δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο στην αρχική του γλώσσα. Αν εξαιρέσουμε μερικές περιπτώσεις που κάνουν μπαμ ότι κάτι δεν πάει καλά (π.χ. με τη σύνταξη), μου φαίνεται δύσκολο να ξεχωρίσει η καλή από την κακή μετάφραση. Π.χ. έχω δει σε βιβλίο για την ιστορία της ελληνικής γλώσσας να γίνεται λόγος για "χυδαία γλώσσα" συχνά μέσα στις σελίδες. Προφανώς ο μεταφραστής δεν καταλάβαινε ότι στο πλαίσιο της γλώσσας το original κείμενο ήθελε να αναφερθεί στην "καθομιλουμένη" / "κοινή" γλώσσα του λαού και μετέφραζε κάποιο επίθετο τύπου "vulgar" ως "χυδαία".

Jimmy81 έγραψε: 14 Οκτ 2021, 03:14 Εγώ δεν καταλαβαίνω πώς ξεχωρίζουν μερικοί τις καλές μεταφράσεις από τη στιγμή που δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο στην αρχική του γλώσσα.

Θα σου πω. Το κύριο προσόν μιας καλής μετάφρασης είναι να έχει στρωτό λόγο, με σωστή ροή, που να ακούγεται φυσικός στην γλώσσα προορισμού. Μερικές φορές, με αυτό το κριτήριο, μπορείς να πεις ότι μια μετάφραση μπορεί να είναι καλύτερη κι από το πρωτότυπο, γιατί ο μεταφραστής είναι καλύτερος χειριστής του λόγου από τον συγγραφέα.

Περιπτώσεις που δεν ισχύει αυτό και έχεις περίεργες επιλογές λόγου γιατί το πρωτότυπο ήθελε να δώσει μια συγκεκριμένη υφολογική κατεύθυνση που ακολουθεί ο μεταφραστής είναι εξαιρετικά σπάνιες, σαν το παράδειγμα που ανέφερες.

Jimmy81 έγραψε: 14 Οκτ 2021, 03:14 . Π.χ. έχω δει σε βιβλίο για την ιστορία της ελληνικής γλώσσας να γίνεται λόγος για "χυδαία γλώσσα" συχνά μέσα στις σελίδες. Προφανώς ο μεταφραστής δεν καταλάβαινε ότι στο πλαίσιο της γλώσσας το original κείμενο ήθελε να αναφερθεί στην "καθομιλουμένη" / "κοινή" γλώσσα του λαού και μετέφραζε κάποιο επίθετο τύπου "vulgar" ως "χυδαία".

«χυδαίος αρχικά στο λεξιλόγιο της εποχής σημαίνει περίπου ό,τι θα εσήμαινε το λαϊκός: χυδαία γλώσσα, η γλώσσα των πολλών, χύδην όχλος, ο πολύς λαός, χυδαϊκή φιλολογία , η φιλολογία που είναι γραμμένη σε λαϊκή γλώσσα.»(Κ. Δημαράς, Ο Κοραής και η εποχή του)

Όσο για το πώς ξεχωρίζει κανείς τις καλές μεταφράσεις από τις κακές, πού να δεις τι γινόταν από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1970 έως, χονδρικά, το τέλος της δεκαετίας του 1980: σκόνταφτες συνέχεια σε πάσης φύσεως "πατάτες", οπότε ψυλλιαζόσουν αμέσως, διαμαρτυρόσουν ενδεχομένως στον εκδότη, έκλεινες το μετάφρασμα και αγόραζες το ξένο πρωτότυπο. Την τελευταία εικοσαετία οι μεταφράσεις έχουν κατά πολύ βελτιωθεί σε συνδυασμό με τη χρήση έμπειρων διορθωτών/επιμελητών από τους εκδότες.

μεταφράσεις του Σκουτερόπουλου σε έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας
και μεταφράσεις του Άρη Αλεξάνδρου σε έργα της ρωσικής λογοτεχνίας

Ωραίο νήμα. Τον Άρη Αλεξάνδρου τον θεωρώ καλό αλλά χωρίς να φτάνουν τα ρωσικά μου σε βαθμό που να μπορώ να διαβάσω λογοτεχνία. Κρίνω τη ροή του κειμένου στα ελληνικά. Από κει και πέρα μου έχει τύχει βιβλίο μεταφρασμένο με μεταφραστή google, σε βαθμό που πήρα τον εκδοτικό οίκο και έκανα παράπονα. Δεν έβγαινε καν νόημα.

Belisarius έγραψε: 14 Οκτ 2021, 11:30 μου έχει τύχει βιβλίο μεταφρασμένο με μεταφραστή google, σε βαθμό που πήρα τον εκδοτικό οίκο και έκανα παράπονα. Δεν έβγαινε καν νόημα.

Εγώ σε ανάλογη περίπτωση δεν έμεινα στα παράπονα. Απαίτησα την επιστροφή των χρημάτων μου, αφού προηγουμένως τους έστειλα ένα δεκασέλιδο κείμενό μου με τα φρικώδη μεταφραστικά λάθη.
Αποτέλεσμα: ο εκδότης παρέλαβε το κοκκινισμένο βιβλίο και εγώ τα λεφτουδάκια μου, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα

hellegennes έγραψε: 14 Οκτ 2021, 03:27

Jimmy81 έγραψε: 14 Οκτ 2021, 03:14 Εγώ δεν καταλαβαίνω πώς ξεχωρίζουν μερικοί τις καλές μεταφράσεις από τη στιγμή που δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο στην αρχική του γλώσσα.

Θα σου πω. Το κύριο προσόν μιας καλής μετάφρασης είναι να έχει στρωτό λόγο, με σωστή ροή, που να ακούγεται φυσικός στην γλώσσα προορισμού. Μερικές φορές, με αυτό το κριτήριο, μπορείς να πεις ότι μια μετάφραση μπορεί να είναι καλύτερη κι από το πρωτότυπο, γιατί ο μεταφραστής είναι καλύτερος χειριστής του λόγου από τον συγγραφέα.

Περιπτώσεις που δεν ισχύει αυτό και έχεις περίεργες επιλογές λόγου γιατί το πρωτότυπο ήθελε να δώσει μια συγκεκριμένη υφολογική κατεύθυνση που ακολουθεί ο μεταφραστής είναι εξαιρετικά σπάνιες, σαν το παράδειγμα που ανέφερες.

Πολύ σωστή τοποθέτηση που δεν απαντά στο ερώτημα, αλλά δείχνει τα σημαντικά σημεία μίας καλής μετάφρασης.
Βέβαια, πολύ σωστή και η ερώτηση του Τζίμη: ο μεταφραστής μπορεί να χάνει τελείως το νόημα, αλλά το αλλοιωμένο νόημα να εμφανίζεται όμορφο και συνεκτικό.

Κατά τη γνώμη μου, δεν υφίσταται "μετάφραση" όσο τα κείμενα γίνονται λογοτεχνικά-φιλοσοφικά. Υφίσταται "απόδοση σε άλλη γλώσσα". Αντίθετα, όσο τα κείμενα γίνονται επιστημονικά και μάλιστα των φυσικών επιστημών, όπου η κύρια γλώσσα του κειμένου είναι συστηματοποιημένη (πχ. μαθηματικά κλπ) τόσο μιλάμε για μετάφραση.

Βλήμα έγραψε: 12 Αύγ 2021, 12:36 Η ποιότητα των μεταφράσεων μιας εκδοτικής ποικίλει (εκτός από του Δαμιανού που είναι όλες χάλια).

δεν μου αρέσει να κακολογώ στο ίντερνετ ανώνυμα, αλλά ό,τι έχω αγοράσει από εκδόσεις Δαμιανού είναι για τα σκουπίδια
επιμέλεια ανύπαρκτη, φράσεις που δεν βγάζουν κανένα νόημα, περιεχόμενα που δεν ανταποκρίνονται στη σελιδοποίηση, ένα σωρό συντακτικά και ορθογραφικά
τι να πω..
κι αυτό ακόμα και σε κείμενα που δεν είναι καν μεταφρασμένα

ΑΛΟΓΟΜΟΥΡΗΣ έγραψε: 14 Οκτ 2021, 11:40

Βλήμα έγραψε: 12 Αύγ 2021, 12:36 Η ποιότητα των μεταφράσεων μιας εκδοτικής ποικίλει (εκτός από του Δαμιανού που είναι όλες χάλια).

δεν μου αρέσει να κακολογώ στο ίντερνετ ανώνυμα, αλλά ό,τι έχω αγοράσει από εκδόσεις Δαμιανού είναι για τα σκουπίδια

Όποιος κάνει επάγγελμα που απευθύνεται στο ευρύ κοινό, πρέπει να είναι πάντα έτοιμος για την κριτική. Την δημόσια κριτική.

ΠΑΓΧΡΗΣΤΟΣ έγραψε: 14 Οκτ 2021, 11:33

Belisarius έγραψε: 14 Οκτ 2021, 11:30 μου έχει τύχει βιβλίο μεταφρασμένο με μεταφραστή google, σε βαθμό που πήρα τον εκδοτικό οίκο και έκανα παράπονα. Δεν έβγαινε καν νόημα.

Εγώ σε ανάλογη περίπτωση δεν έμεινα στα παράπονα. Απαίτησα την επιστροφή των χρημάτων μου, αφού προηγουμένως τους έστειλα ένα δεκασέλιδο κείμενό μου με τα φρικώδη μεταφραστικά λάθη.
Αποτέλεσμα: ο εκδότης παρέλαβε το κοκκινισμένο βιβλίο και εγώ τα λεφτουδάκια μου, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα

Καλά τον έκανες !

stavmanr έγραψε: 14 Οκτ 2021, 11:34

hellegennes έγραψε: 14 Οκτ 2021, 03:27

Jimmy81 έγραψε: 14 Οκτ 2021, 03:14 Εγώ δεν καταλαβαίνω πώς ξεχωρίζουν μερικοί τις καλές μεταφράσεις από τη στιγμή που δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο στην αρχική του γλώσσα.

Θα σου πω. Το κύριο προσόν μιας καλής μετάφρασης είναι να έχει στρωτό λόγο, με σωστή ροή, που να ακούγεται φυσικός στην γλώσσα προορισμού. Μερικές φορές, με αυτό το κριτήριο, μπορείς να πεις ότι μια μετάφραση μπορεί να είναι καλύτερη κι από το πρωτότυπο, γιατί ο μεταφραστής είναι καλύτερος χειριστής του λόγου από τον συγγραφέα.

Περιπτώσεις που δεν ισχύει αυτό και έχεις περίεργες επιλογές λόγου γιατί το πρωτότυπο ήθελε να δώσει μια συγκεκριμένη υφολογική κατεύθυνση που ακολουθεί ο μεταφραστής είναι εξαιρετικά σπάνιες, σαν το παράδειγμα που ανέφερες.

Πολύ σωστή τοποθέτηση που δεν απαντά στο ερώτημα, αλλά δείχνει τα σημαντικά σημεία μίας καλής μετάφρασης.
Βέβαια, πολύ σωστή και η ερώτηση του Τζίμη: ο μεταφραστής μπορεί να χάνει τελείως το νόημα, αλλά το αλλοιωμένο νόημα να εμφανίζεται όμορφο και συνεκτικό.

Κατά τη γνώμη μου, δεν υφίσταται "μετάφραση" όσο τα κείμενα γίνονται λογοτεχνικά-φιλοσοφικά. Υφίσταται "απόδοση σε άλλη γλώσσα". Αντίθετα, όσο τα κείμενα γίνονται επιστημονικά και μάλιστα των φυσικών επιστημών, όπου η κύρια γλώσσα του κειμένου είναι συστηματοποιημένη (πχ. μαθηματικά κλπ) τόσο μιλάμε για μετάφραση.

Είναι πολύ πιο δύσκολο να καταλάβεις αν είναι ορθή η τεχνική μετάφραση, γιατί εκεί το κύριο θέμα είναι αν έχει αποδοθεί σωστά η ορολογία, που μόνο αν είσαι ειδικός στον τομέα μπορείς να αντιληφθείς αν κάτι δεν πάει καλά και συνήθως σε αρκετά εξόφθλαμες περιπτώσεις.

Παρόλα αυτά, η τεχνική μετάφραση είναι σήμερα μακράν ευκολότερη κάθε άλλου είδους μετάφρασης γιατί υπάρχει απεριόριστη πρόσβαση σε κάθε είδους ορολογία, πράγμα που ήταν δύσκολο τις εποχές προ Ίντερνετ.

Η πιο ιδιάζουσα περίπτωση βέβαια είναι ο υποτιτλισμός. Εκεί γίνεται πόλεμος.