Σκοτεινοί αιώνες (1100-800 πΧ)
Δημοσιεύτηκε: 13 Ιαν 2021, 16:30
Στη διεθνή βιβλιογραφία η τελευταία περίοδος της προϊστορίας, που συμπίπτει με την εποχή του σιδήρου στην Ελλάδα, μετά την ύστερη εποχή του χαλκού και μέχρι την αρχαϊκή της ιστορικής περιόδου, ονομάζεται 'Greek Dark Ages', όρος αποδεκτός από όλη τη διεθνή αρχαιολογική κοινότητα..
Ήταν πράγματι μια μεταβατική περίοδος μεγάλων αλλαγών, με καταστροφή του Μυκηναϊκού πολιτισμού και αποκήρυξη των τοπικών ηγεμόνων, πολύ μεγάλη συρρίκνωση του πληθυσμού και εγκατάλειψη, μετακίνηση πληθυσμιακών ομάδων, απώλεια βασικών γνώσεων -όπως της μεταλλουργίας για κατασκευή εργαλείων και όπλων, αλλά και της χρήσης της γραμμικής β' και γενικά της γραφής-, ελάχιστες πηγές και αναφορές σήμερα, και πολλές πολλές εικασίες χωρίς χειροπιαστές αποδείξεις... Περιβαλλοντική καταστροφή, επιδρομές των μυστηριωδών λαών της θάλασσας (που εμφανίστηκαν και εξαφανίστηκαν το ίδιο ξαφνικά το διάστημα αυτό), λαϊκές εξεγέρσεις και κατάρρευση αξιών, ηθική κατάπτωση. Το μόνο αρχαιολογικό εύρημα από την περίοδο αυτή είναι φτωχικοί τάφοι, απλοί και χωρίς κτερίσματα που μαρτυρουν και την οικονομική κατάσταση του πληθυσμού.. Στο τέλος της περιόδου έχουμε επινόηση ξανά της γραφής με φθογγικό αλφάβητο και όχι συλλαβικό, επαναφορά της μεταλλουργίας με το σίδηρο πλέον σαν κυρίαρχο μέταλλο επεξεργασίας και επανακαλλιέργεια της γης με νέα εργαλεία και συγκέντρωση πληθυσμών γύρω από την 'πόλιν' πλέον και όχι έναν ηγεμόνα, και συμμετοχή όλων στα κοινά.
Παρόλα αυτά, αν και χρησιμοποιείται από αρκετούς και εδώ η έκφραση 'σκοτεινοί αιώνες', η πλειοψηφία των Ελλήνων ακαδημαϊκών, ιστορικών και αρχαιολόγων, αρνούνται και αποφεύγουν χαρακτηριστικά να υιοθετήσουν τον όρο αυτό, προτιμώντας να χρησιμοποιήσουν εκφράσεις όπως εποχή σιδήρου, γεωμετρική περίοδος, υστερομηκυναϊκή, ομηρική, προαρχαϊκή κλπ..
Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη εξήγηση γι αυτό (πέραν της προφανούς ελληνοκεντρικής, 'τί να πουν κι αυτοί για εμάς') ;
Ήταν πράγματι μια μεταβατική περίοδος μεγάλων αλλαγών, με καταστροφή του Μυκηναϊκού πολιτισμού και αποκήρυξη των τοπικών ηγεμόνων, πολύ μεγάλη συρρίκνωση του πληθυσμού και εγκατάλειψη, μετακίνηση πληθυσμιακών ομάδων, απώλεια βασικών γνώσεων -όπως της μεταλλουργίας για κατασκευή εργαλείων και όπλων, αλλά και της χρήσης της γραμμικής β' και γενικά της γραφής-, ελάχιστες πηγές και αναφορές σήμερα, και πολλές πολλές εικασίες χωρίς χειροπιαστές αποδείξεις... Περιβαλλοντική καταστροφή, επιδρομές των μυστηριωδών λαών της θάλασσας (που εμφανίστηκαν και εξαφανίστηκαν το ίδιο ξαφνικά το διάστημα αυτό), λαϊκές εξεγέρσεις και κατάρρευση αξιών, ηθική κατάπτωση. Το μόνο αρχαιολογικό εύρημα από την περίοδο αυτή είναι φτωχικοί τάφοι, απλοί και χωρίς κτερίσματα που μαρτυρουν και την οικονομική κατάσταση του πληθυσμού.. Στο τέλος της περιόδου έχουμε επινόηση ξανά της γραφής με φθογγικό αλφάβητο και όχι συλλαβικό, επαναφορά της μεταλλουργίας με το σίδηρο πλέον σαν κυρίαρχο μέταλλο επεξεργασίας και επανακαλλιέργεια της γης με νέα εργαλεία και συγκέντρωση πληθυσμών γύρω από την 'πόλιν' πλέον και όχι έναν ηγεμόνα, και συμμετοχή όλων στα κοινά.
Παρόλα αυτά, αν και χρησιμοποιείται από αρκετούς και εδώ η έκφραση 'σκοτεινοί αιώνες', η πλειοψηφία των Ελλήνων ακαδημαϊκών, ιστορικών και αρχαιολόγων, αρνούνται και αποφεύγουν χαρακτηριστικά να υιοθετήσουν τον όρο αυτό, προτιμώντας να χρησιμοποιήσουν εκφράσεις όπως εποχή σιδήρου, γεωμετρική περίοδος, υστερομηκυναϊκή, ομηρική, προαρχαϊκή κλπ..
Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη εξήγηση γι αυτό (πέραν της προφανούς ελληνοκεντρικής, 'τί να πουν κι αυτοί για εμάς') ;