Κύπρος 1974 Βιβλία

[Ζαποτέκος]

Οι νεκροί του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 1974

Σύνολο νεκρών
98 : 93 Κύπριοι και 5 Ελλαδίτες

Αντιστασιακοί Κύπριοι
40 εκ των οποίων οι 22 του Εφεδρικού

Επιτιθέμενοι Κύπριοι
37 απ' τους οποίους οι 21 κληρωτοί καταδρομείς

Πολίτες Κύπριοι
16 απ' τους οποίους δύο ανήλικοι ( ο ένας κοριτσάκι 7 ετών )

https://www.academia.edu/37619730/%CE%A ... CF%85_1974

[Ζαποτέκος]

Μερικές πληροφορίες απ' το Άγγελος Χρυσικόπουλος , Η δεκάχρονη δράση του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στην Κύπρο ( 1964 - 1974 ) , περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία , τεύχος 10 , εκδόσεις Περισκόπιο

- Στα ελληνικά το Καλεμπουρνού λέγεται Γαληνόπορνη.
https://en.wikipedia.org/wiki/Galinoporni

- Στις 28/7/1964 έφτασαν απ' την Ελλάδα στην Κύπρο τα περιπολικά Φαέθων και Αρίων. ( Πρόκειται για παλαιά γερμανικά περιπολικά που είχαν αγοραστεί ). Στις 5 - 8/8/1964 συμμετέχουν στις επιχειρήσεις κατά των Τουρκοκυπρίων στην Μανσούρα. Τουρκικά αεροσκάφη βυθίζουν το Φαέθων ( είχε βλάβη στις μηχανές του και εμπλοκή στον οπλισμό του και δεν κατάφερε να αμυνθεί ή να ξεφύγει , βλ. και εδώ https://www.protothema.gr/world/article ... u-faethon/ * ) το οποίο είχε 6 νεκρούς και 6 βαριά τραυματίες. Το Αρίων κατάφερε να ξεφύγει. Οι Τούρκοι έχασαν ένα αεροσκάφος F-100 και ίσως ήταν το Αρίων που το κατέρριψε [ κατ' άλλους το Φαέθων , βλ. προηγούμενο σύνδεσμο ] .
*

Spoiler

Ο επιζήσας κυβερνήτης του «Φαέθων» Δημήτρης Μητσάτσος, σε συνομιλία που είχαμε ανέφερε πως ο ίδιος δεν μπόρεσε να πάει στις κηδείες των πεσόντων του πλοίου του καθώς ήταν βαριά τραυματισμένος και νοσηλευόταν.

Λίγες μέρες μετά, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, τον έστειλαν στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά, το οποίο ουσιαστικά ήταν εκτός λειτουργίας, ώστε να μη γίνει αντιληπτός από τους δημοσιογράφους και να μην αποκαλυφθεί η συμμετοχή αξιωματικών του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στις μάχες στην περιοχή Τηλλυρίας. «Ηρθα με δύο χέρια από την Κύπρο. Το χέρι μού το κόψανε οι αποφάσεις. Στην Ελλάδα με κλείσανε σε ένα νοσοκομείο που δεν λειτουργούσε για να μη με δουν οι δημοσιογράφοι κι εκεί έπαθα γάγγραινα», μας είχε πει. Χωρίς αρτιμέλεια πια, οι Αρχηγοί του Ναυτικού τού έλεγαν: «Πώς θα σε εμφανίζουμε; Με το μανίκι στην τσέπη;». Κι έτσι ο ίδιος υποχρεώθηκε να δώσει εξετάσεις, να μπει στο Πολυτεχνείο και να σταδιοδρομήσει ως μηχανολόγος στη ναυτιλία, τελώντας σε πολεμική διαθεσιμότητα από το Πολεμικό Ναυτικό.

- Οι Δυτικοί αρνούνται να ενισχύσουν την Κύπρο . Έτσι ο Μακάριος και ο Γλαύκος Κληρίδης ζητούν βοήθεια απ' την Σοβιετική Ένωση. Ο Μακάριος χαρακτηρίζεται απ' τους αντι-Σοβιετικούς "Κάστρο της Μεσογείου" και "Κόκκινος Καλόγερος" και η Κύπρος ως "Κούβα της Μεσογείου". Η Κύπρος εφοδιάζεται απ' τους Σοβιετικούς μέσω Αιγύπτου με πυρομαχικά , τορπίλες, πυροβόλα, άρματα Τ-34, πυραύλους ( δυστυχώς χωρίς τα ειδικά καύσιμα και έμειναν ανενεργοί το '74 ) , οχήματα και 6 τορπιλακάτους ( Φεβρουάριος - Μάρτιος 1965 ) . Η Ελλάδα έδωσε στην Κύπρο παλαιά καναδικά ραντάρ.

- Απ' την δράση των τορπιλακάτων :

___________________________



Για την τύχη των τορπιλακάτων βλ. εδώ viewtopic.php?f=11&t=6038&p=1437468&hil ... 2#p1437468

[Ζαποτέκος]

«Αι ωμότητες των Ελλήνων εν Κύπρω» (1964). Η σατιρική τεκμηρίωση του Μποστ
Πέτρος Παπαπολυβίου
https://papapolyviou.com/2024/03/06/ai- ... -tou-bost/

Πριν από εξήντα χρόνια, τον Μάρτιο του 1964, είχε κορυφωθεί σε διεθνές επίπεδο η συζήτηση για τις δραματικές εξελίξεις στο Κυπριακό, που είχε ξεκινήσει από τα γεγονότα της 21ης Δεκεμβρίου 1963, τις επακολουθήσασες ελληνοτουρκικές συγκρούσεις στο νησί, την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων πολιτειακών και πολιτικών παραγόντων από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον εγκλεισμό στους θυλάκους, τη χάραξη της «Πράσινης Γραμμής» στη Λευκωσία και τη συστηματική τουρκική προπαγάνδα για τις «ελληνικές ωμότητες στην Κύπρο». Όλα αυτά, στο παρασκήνιο της έγκρισης του Ψηφίσματος 186 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του τόσο σημαντικού στην ιστορία του Κυπριακού.

Σε αυτό το κλίμα εντάσσεται η γελοιογραφία που παρουσιάζω σήμερα. Δημοσιεύθηκε στο κυριακάτικο φύλλο της εφημ. «Αυγή», το ημερήσιο δημοσιογραφικό όργανο της «Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς» (ΕΔΑ) της 1ης Μαρτίου 1964. Την υπογράφει ο Μποστ χρησιμοποιώντας, μαζί με τις καρικατούρες των σκίτσων του και την παραδοσιακή «επιτηδευμένη ανορθογραφία» του, η οποία τον καθιέρωσε στην κορυφή των Ελλήνων γελοιογράφων του 20ού αιώνα. Ο Μέντης Μποσταντζόγλου, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Μποστ (Κωνσταντινούπολη 1918 – Αθήνα 1995) συνεργάστηκε ως σκιτσογράφος και επιφυλλιδογράφος με ορισμένα από τα μεγαλύτερα έντυπα της εποχής του και ήταν ενταγμένος στην Αριστερά (ήταν υποψήφιος βουλευτής με την ΕΔΑ στις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964). Αναμφισβήτητα, το ανεπανάληπτο προσωπικό του ύφος και το χιούμορ του σφράγισαν μια ολόκληρη εποχή. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι και ο άλλος Έλληνας κορυφαίος γελοιογράφος της μεταπολεμικής περιόδου, ο Φωκίων Δημητριάδης (1894-1977), με εκατοντάδες γελοιογραφίες για την Κύπρο, τον Αγώνα της ΕΟΚΑ και το Κυπριακό ζήτημα, είχε γεννηθεί κι αυτός στην Κωνσταντινούπολη.

Η συγκεκριμένη γελοιογραφία αποτελεί σύνθεση εννιά μικρότερων γελοιογραφιών. Ξεκινά, από τα αριστερά, με το σκίτσο «Τούρκοι καλόγηροι αιορούμενοι υπό των Ελλήνων» και συνεχίζει με τους «ήρωες της ειρηνέφσεος Ντεκτάς και Κιουτσούκ», τον «Απρεπή λιθοβολισμό του 6ου στόλου», τους «Κύπριους ανοίγοντες Οθομανικούς τάφους», τον «Νέο Κύπριο Λοποδήτη γδύσαντα Τουρκικόν κατάστημα», την «Αήθη ενέργεια κηπρίων επί Βρετανού λέων», τους «Βανδαλισμούς νέων επί περιουσίας Συμάχων μας», τον «Μακάριο επιτιθέμενον με Κυπριακά σκηλιά κατά Βρετανών» και τον «Φόνο Τούρκου λογίου».

Πρόκειται, όπως αναφέρει κάτω αριστερά η λεζάντα, σε «Λεπτομερές σχεδιάγραμα παριστάνον διαφόρους φόνους που εκτελούν εμοδιψείς Κήπριοι εις βάρος αθώων Τούρκων από περιγραφήν «ΦΟΝΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ» κε πληροφορίας εκ Μπι-μπι-ση (Αγκλία).»

Είναι ένα εξαιρετικό τεκμήριο της εποχής και είναι καλό να γίνει σύγκριση των σκίτσων του Μποστ με τη σημερινή διάδοση, επιβίωση και εν πολλοίς επικράτηση της τουρκικής προπαγάνδας (ακόμη και για τη δική μας πλευρά) τόσο για τα γεγονότα του 1964 όσο και για τα εγκλήματα πολέμου που σημειώθηκαν στη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, το 1974, και την αμέσως επόμενη περίοδο.

Αξίζει να προστεθεί η απήχηση της συγκεκριμένης γελοιογραφίας στην Κύπρο: Την επομένη, 2 Μαρτίου 1964, δημοσιεύθηκε τμήμα της στην πρώτη σελίδα της εβδομαδιαίας (δευτεριάτικης) εφημερίδας «Κύπρος», που στάθηκε στην αντιβρετανική και αντιαμερικανική σάτιρα του αθηναϊκού Τύπου (βλ. παρακάτω). Τέλος, στις 3 Μαρτίου 1964, στην εφημ. «Χαραυγή», το καθημερινό δημοσιογραφικό όργανο του ΑΚΕΛ, δημοσιεύθηκε πρωτοσέλιδα η γελοιογραφία (βλ. παρακάτω) με τη λεζάντα: «Ο Μποστ ειρωνεύεται στην αθηναϊκή «Αυγή» τους συκοφάντες της Κύπρου».

Το σκίτσο του Μποστ στην εφ. «Αυγή», 1 Μαρτίου 1964.


Η αναδημοσίευση τμήματος της γελοιογραφίας στην εφ. «Κύπρος» της Λευκωσίας, 2 Μαρτίου 1964.

Η αναδημοσίευση της γελοιογραφίας στην εφ. «Χαραυγή», στο φύλλο της 3ης Μαρτίου 1964.

[Ζαποτέκος]

(...)
Το Σχέδιο Κ προσδιόριζε σαφώς την συνδρομή της Ελλάδος στην άμυνα της Κύπρου σε περίπτωση τουρκικής εισβολής. Καταρτίστηκε στις αρχές του 1968, αμέσως μετά την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο, η οποία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του έτους αυτού.
(...)
Το 1968 το ΑΕΔ ( Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων ) κατάρτισε τις Οδηγίες Επιχειρήσεων Κ (ΟΔΕΠΙΧ Κ/ΑΕΔ), που αφορούσαν τα παρακάτω:

• Χρήση της ΕΛΔΥΚ ως κύρια δύναμη αντεπιθέσεως.

• Πλους ενός υποβρυχίου για την προσβολή της εχθρικής αμφιβίου δυνάμεως, μετά την εκδήλωση της αποβατικής ενεργείας.

• Πλους δύο τορπιλλακάτων για συμμετοχή σε επιχειρήσεις.

• Απογείωση μίας Μοίρας 18 αεροσκαφών F-84F από την Κρήτη, για την εφάπαξ προσβολή της εχθρικής αμφιβίου δυνάμεως.

• Βάσει των ΟΔΕΠΙΧ Κ/ΑΕΔ, συντάχθηκαν από τα ΑΝ ( Αρχηγείο Ναυτικού ) και ΑΑ ( Αρχηγείο Αεροπορίας ) , τα Σχέδια Κ/ΑΝ και Κ/ΑΑ αντιστοίχως. Αυτά εξειδίκευαν την σχεδίαση των αποστολών που θα αναλάμβαναν τα μέσα του ΑΝ (υποβρύχιο και τορπιλλάκατοι) και του ΑΑ (αεροσκάφη F-84F).

(...)

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ναυτικές και αεροπορικές επιχειρήσεις που προέβλεπε το Σχέδιο Κ, ποτέ δεν είχαν δοκιμαστεί στο πλαίσιο κάποιας ασκήσεως. Ποτέ δεν έγινε πλους υποβρυχίου προς την Κύπρο, ποτέ δεν δοκιμάστηκε η πτήση εμφόρτων μαχητικών αεροσκαφών προς αυτήν. Κατά συνέπεια, τα ΑΝ και ΑΑ δεν είχαν τροφοδοτηθεί ποτέ με αξιόπιστα στοιχεία και συμπεράσματα, ώστε να προβούν σε βελτίωση της σχεδιάσεως.

(...)
Η μεταφορά Καταδρομέων δεν εξυπηρετούσε επιτακτικές ανάγκες του ΓΕΕΦ, για το οποίο υπ’ αριθμόν ένα απαίτηση ήταν η συνδρομή της Ελλάδος με ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις προς προσβολή της τουρκικής αμφιβίου δυνάμεως στην Κυρήνεια. Η μεταφορά των Καταδρομέων, αντιπροσώπευε περισσότερο μία ενέργεια συμβολική, αποσκοπούσα στην κάλυψη του ΑΕΔ ( Μπονάνου ) από ηθικής περισσότερο απόψεως.
(...)
Η πλέον προφανής επιλογή μονάδος θα έπρεπε να αφορά κάποια εκ των υπαρχόντων στην περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής. Πράγμα που δεν έγινε.
(...)
Σε κάθε περίπτωση, το ορθό είναι η προς μεταφορά μονάδα να μεταβαίνει στο αεροδρόμιο αναχωρήσεως όπου αναμένουν έτοιμα τα αεροσκάφη και όχι το αντίστροφο.
Το συμπέρασμα είναι ότι η επιλογή της προς μεταφορά μονάδος έγινε από τους αρμοδίους όχι με βάση αμιγώς στρατιωτικά, αλλά με «πολιτικά» κριτήρια. Έγινε για λόγους καθαρής σκοπιμότητος, όπως αυτοί ήσαν αντιληπτοί από το χουντικό καθεστώς. Η στρατιωτική ηγεσία υποτάχθηκε στην πλασματική αντίληψη ότι οι εδρεύουσες στο λεκανοπέδιο Αττικής επίλεκτες μονάδες εθεωρούντο ως «πιστές», απαραίτητες για την διατήρηση του καθεστώτος. Οι αρμόδιοι στρατιωτικοί, έδωσαν προτεραιότητα στην διαφύλαξη του καθεστώτος, παρά στην προσπάθεια ενισχύσεως της αμύνης της Κύπρου.
Πρέπει να τονιστεί ότι το κριτήριο διατηρήσεως του καθεστώτος, επικράτησε στην σκέψη της στρατιωτικής ηγεσίας από την αρχική κιόλας σύλληψη της αποστολής. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η μονάδα που επιλέχθηκε από την Βόρειο Ελλάδα ήταν η Β΄ ΜΚ που έδρευε στην Ρεντίνα Χαλκιδικής και όχι η Δ΄ ΜΚ, που έδρευε μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης! Επιλέχθηκε δηλαδή μία μονάδα που απείχε περί τα 80 χλμ. από το αεροδρόμιο και όχι εκείνη που βρισκόταν δίπλα σε αυτό… Η σκοπιμότητα είναι προφανής.
Η ορθή επιλογή, όχι μόνο από απόψεως λογικής, όσο και, κυρίως, από επιχειρησιακής απόψεως, ήταν μία εκ των δύο Μοιρών Αλεξιπτωτιστών. Αυτές ήταν σε θέση να μεταβούν στο αεροδρόμιο Ελευσίνος σε σύντομο χρονικό διάστημα.
(..)
Με την συγκρότηση της Εθνικής Φρουράς, κυρίως όμως με την μεταφορά της ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο, εξέλειπε πλέον η ανάγκη αποστολής ενισχύσεων από την Ελλάδα. Η άμυνα της Κύπρου ήταν πλήρως εξασφαλισμένη, τουλάχιστον από πλευράς χερσαίων δυνάμεων. Ακόμη και μετά την απόσυρση της μεραρχίας, με οργανωμένη καλώς την Εθνική Φρουρά, η κατάσταση μπορούσε να θεωρηθεί ικανοποιητική. Από τις πρόνοιες του Σχεδίου Κ, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η αποστολή ενισχύσεων στην Κύπρο δεν αποτελούσε κύρια προτεραιότητα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν περιλήφθηκαν στις ΟΔΕΠΙΧ Κ/ ΑΕΔ αποστολές μεταφοράς ενισχύσεων.
Όταν το 1974, μία δεκαετία μετά, η στρατιωτική ηγεσία αποφάσιζε την από αέρος αποστολή δυνάμεων στην Κύπρο, συνελήφθη εντελώς «αδιάβαστη». Η προοπτική της εκτελέσεως αεραποβατικής επιχειρήσεως με μία Μοίρα Αλεξιπτωτιστών και τα πλεονεκτήματα που πήγαζαν από αυτήν, δεν φαίνεται καν να εξετάστηκαν, ακόμη και σε επίπεδο απλής προφορικής εισηγήσεως κατά την φάση της σχεδιάσεως. Η στρατηγικής σημασίας ευελιξία που προσέφερε το 2ο ΣΑΛ εκείνη την περίοδο, αγνοήθηκε χαρακτηριστικώς.
Ενδεικτικώς μόνο, αναφέρεται επιπλέον ένα απλό σημείο υπεροχής των Μοιρών Αλεξιπτωτιστών έναντι των Μοιρών Καταδρομών, που είχε κάποια βαρύτητα στο πεδίο της μάχης. Οι μονάδες του 2ου ΣΑΛ ήταν εξοπλι σμένες πλήρως με σύγχρονο φορητό οπλι σμό της σειράς FN, σε αντίθεση με τις μονάδες του 1ου ΣΚΔ που εξακολουθούσαν να φέρουν παλαιό οπλισμό αμερικανικής προελεύσεως, της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (σειρά Μ)

Επιχείρηση «ΝΙΚΗ» Αερομεταφορά αντί Αεραπόβασης
Γράφει ο ΣΑΒΒΑΣ Δ. ΒΛΑΣΣΗΣ
https://averoph.wordpress.com/2016/07/2 ... %84%CE%AF/

[Ζαποτέκος]

Τα αριθμητικά στοιχεία που δίνει για την Μάχη της ΕΛΔΥΚ.
( Η τελευταία μάχη που έχει δοθεί μεταξύ τακτικής ελληνικής δύναμης και τουρκικής τακτικής δύναμης εκ παρατάξεως . )
320-350 Ελλαδίτες και Κύπριοι vs 1050-1400 Τούρκοι
Νεκροί και αγνοούμενοι Έλληνες : 83
Νεκροί Τούρκoι : 70 ( και όχι τα υπερβολικά νούμερα που ακούμε ).

[Παλαιοελλαδίτης]

Ζαποτέκος έχεις διαβάσει το βιβλίο; Ρωτάω διότι με βάση όσα λέει αλλά και όσα έχω διαβάσει κατά καιρούς για την Εισβολή και την ΕΛΔΥΚ, μου φαίνεται αρκετά σοβαρός. Πρέπει παλιότερα να είχα διαβάσει και κάποιο άρθρο του.

[Ζαποτέκος]

Ζαποτέκος έχεις διαβάσει το βιβλίο; Ρωτάω διότι με βάση όσα λέει αλλά και όσα έχω διαβάσει κατά καιρούς για την Εισβολή και την ΕΛΔΥΚ, μου φαίνεται αρκετά σοβαρός. Πρέπει παλιότερα να είχα διαβάσει και κάποιο άρθρο του.

Όχι, έχω διαβάσει μόνο άρθρα του. Βλ. εδώ https://averoph.wordpress.com/2016/07/2 ... %84%CE%AF/ και εδώ https://www.istorikathemata.com/2019/08/1974.html και επίσης αυτό το βίντεο για το ίδιο βιβλίο : https://www.youtube.com/watch?v=4Qx90NUIg_c

[zoltan]

Το βιβλίο είναι πολύ καλό. Ο Σ.Βλάσσης γράφει περίεργα αλλά ως ιστορικός ερευνητής είναι από τους καλύτερους.

[Λευκός Λύκος]

Το βιβλίο είναι πολύ καλό. Ο Σ.Βλάσσης γράφει περίεργα αλλά ως ιστορικός ερευνητής είναι από τους καλύτερους.

Το βιβλίο του δεν το έχω διαβάσει ακόμη,αλλά κρατάω μια επιφύλαξη.

Έχει κάνει ένα podcast,με κάποια άτομα,και στην ουσία ξεπλένανε το πασοκ και τους υπεύθυνους για τα γεγονότα των Ιμίων.
Στο προφίλ του στο Facebook υπάρχει νομίζω ακόμη.

[Ζαποτέκος]

Το βιβλίο είναι πολύ καλό. Ο Σ.Βλάσσης γράφει περίεργα αλλά ως ιστορικός ερευνητής είναι από τους καλύτερους.

Το βιβλίο του δεν το έχω διαβάσει ακόμη,αλλά κρατάω μια επιφύλαξη.

Έχει κάνει ένα podcast,με κάποια άτομα,και στην ουσία ξεπλένανε το πασοκ και τους υπεύθυνους για τα γεγονότα των Ιμίων.
Στο προφίλ του στο Facebook υπάρχει νομίζω ακόμη.

Ποιο απ' τα δύο ;

[Ζαποτέκος]

“Αν είχαν χτυπήσει τα F-84F” στην Κύπρο… Η στρατηγική διάσταση
Σάββας Δ. Βλάσσης
https://doureios.com/an-eihan-htipisei- ... -diastasi/

Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Πολλοί έχουν ασχοληθεί με την επίδραση που θα μπορούσε να έχει η επέμβαση της Πολεμικής Αεροπορίας, είτε βάσει των υφισταμένων σχεδίων, είτε πέραν αυτών, με έκτακτες αποστολές κρούσεως που θα διέταζε η ηγεσία κατά την κρίση της.

Ως γνωστόν, το υφιστάμενο Σχέδιο Κ/ΑΑ, αφορούσε την αποστολή μαχητικών F-84F από την Κρήτη για την εφ’ άπαξ προσβολή της τουρκικής αμφιβίου δυνάμεως που θα επιχειρούσε να εκτελέσει απόβαση. Το σχέδιο προέβλεπε την απογείωση 18 F-84F από το αεροδρόμιο Καστελλίου.


Στις 20 Ιουλίου, στο συγκεκριμένο αεροδρόμιο είχαν αναπτυχθεί 20 αεροσκάφη του τύπου αλλά δεν έλαβαν διαταγή απογειώσεως.

Η προοπτική επεμβάσεως επανεμφανίσθηκε στις 22 Ιουλίου, όταν η ηγεσία αποφάσισε εκτός Σχεδίου Κ/ΑΑ, να προετοιμάσει την αποστολή 8 μαχητικών F-4E και για τον σκοπό αυτό διατάχθηκε η μεταστάθμευσή τους στο αεροδρόμιο Ηρακλείου. Βεβαίως, αυτή την φορά τα δεδομένα είχαν αλλάξει και η αποστολή ήταν πολύ πιο απαιτητική, επειδή τα αεροπλάνα θα έπρεπε να προσβάλουν χερσαίες δυνάμεις του εχθρού, αντικειμενικώς πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστούν.

Λόγω απρόοπτων που συνέβησαν, η αποστολή των Phantom αντιμετώπισε δυσκολίες και για τον λόγο αυτό διατάχθηκαν δύο φορές 12 από τα 20 F-84F να απογειωθούν. Και τις δύο φορές όμως ανακλήθηκαν μετά από λίγο χρόνο.

Για κάθε αεροπόρο και στρατιωτικό γενικότερα, θεωρείται δεδομένο ότι σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, κρίσιμα στοιχεία για την επιτυχία της αποστολής αποτελούν:

Η συνοδεία φιλίων μαχητικών Αναχαιτίσεως.
Η αντίδραση της εχθρικής αεροπορίας, που μπορεί να προκαλέσει απώλειες.
Η αντιαεροπορική άμυνα στην περιοχή του στόχου.
Το διαθέσιμο καύσιμο στα αεροσκάφη, από το οποίο εξαρτάται ο χρόνος παραμονής, ο αριθμός των προσβολών που θα εκτελεστούν και η δυνατότητα επιστροφής στην βάση.
Ο αριθμός των μεταφερομένων όπλων, από τον οποίο εξαρτάται το μέγεθος του πλήγματος στον εχθρό.

Από όλα αυτά τα στοιχεία, το μόνο που μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο είναι ο αριθμός των μεταφερομένων όπλων προσβολής: τα F-84F ήταν φορτωμένα με 2 βόμβες των 500 λιβρών, 8 ρουκέτες των 5 ιντσών και βλήματα πολυβόλων το καθένα ενώ τα F-4E επρόκειτο να φέρουν από 6 βόμβες CBU και βλήματα πυροβόλου έκαστο.


Από πλευράς στόχων, η προσβολή της αμφιβίου δυνάμεως στις 20 Ιουλίου παρουσίαζε τα πλεονεκτήματα ότι τα πλοία ήταν ευκρινή και επιτυχής προσβολή των μεγάλων αποβατικών θα κατέστρεφε σοβαρό μέρος των αμφιβίων αποβατικών στρατευμάτων. Υπό ιδανικές συνθήκες, 20 F-84F μπορούσαν να ρίξουν εναντίον των πλοίων 40 βόμβες και 160 ρουκέτες.

Η προσβολή χερσαίων στόχων στις 22 Ιουλίου, παρουσίαζε το μειονέκτημα της σχετικής δυσχέρειας εντοπισμού αξιόλογων στόχων (συγκεντρώσεις δυνάμεων) κάτι που προϋπέθετε αξιόπιστες πληροφορίες από το ΓΕΕΦ ενώ δεν ήταν και βέβαιο εάν στον χρόνο που απαιτούσε η μετάβαση των αεροσκαφών, δεν θα είχαν μεταβληθεί τα δεδομένα ως προς την θέση των στόχων. Ιδανικώς, τα 8 F-4E θα έριχναν 48 βόμβες CBU ενώ 12 F-84F μόλις 24 βόμβες και 96 ρουκέτες.


Πριν την αποστολή αλλά και σήμερα, που γνωρίζουμε ότι δεν εκτελέσθηκε καμμία, κύριο σημείο “αγωνίας” είναι η ευστοχία των αεροπορικών προσβολών και η γενική επίδραση της αποστολής, δευτερευόντως δε οι απώλειες των αεροσκαφών. Άποψή μου είναι ότι οι όποιες αναστολές της ηγεσίας, πολιτικής και στρατιωτικής, εκ της προοπτικής απωλειών σε αεροσκάφη και ιπταμένους, είναι αδικαιολόγητες και λειτουργούν ως πρόφαση μόνο.

Σε τελική ανάλυση, είναι δευτερεύον, εάν όχι εντελώς αδιάφορο, το τί επιτυχία θα είχαν τα αεροσκάφη και τι απώλειες θα προκαλούσαν στον εχθρό. Ακόμη και δύο μόνο αεροσκάφη να έφθαναν στην Κύπρο, η Ελλάδα θα είχε δείξει σε πολιτικό επίπεδο ότι είχε την βούληση και την αποφασιστικότητα να επέμβει. Ακόμη και δύο μόνο αεροσκάφη να εκτελούσαν την αποστολή, Τούρκοι και Αμερικανοί μπορούσαν να υποθέσουν ότι η Ελλάδα θα επαναλάμβανε τέτοια δράση με ίδια ή άλλα μέσα και θα έπρεπε να το λάβουν υπ’ όψιν.

Η επίδραση σε πολιτικό επίπεδο θα ήταν πολύ μεγαλύτερη και χρήσιμη, παρά η επίδραση σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο. Είτε η αεροπορική επίθεση εκδηλωνόταν στις 20, είτε στις 22 Ιουλίου, θα δημιουργούσε αμφιβολίες, προβληματισμό και διστακτικότητα στην τουρκική κυβέρνηση. Θα προκαλούσε δε “συναγερμό” στην αμερικανική πλευρά που είχε μεσολαβήσει, υποχρεώνοντάς την να στρέψει την πίεσή της από την Αθήνα στην Άγκυρα. Εξ αυτών, μπορούσε να επηρεασθεί σοβαρώς η εξέλιξη της τουρκικής επιχειρήσεως, τόσο μετά την 20ή όσο και μετά την 22α Ιουλίου.

Οι τουρκικές πηγές για τα γεγονότα του 1974, περιλαμβάνουν μαρτυρίες πρωταγωνιστών που δείχνουν ότι η λήψη αποφάσεων ως προς την εξέλιξη της επιχειρήσεως, θα επηρεαζόταν σοβαρά εάν η Ελλάδα επενέβαινε δυναμικώς. Συνάγεται το βάσιμο συμπέρασμα ότι υπ’ αυτούς τους όρους, η αμερικανική παρέμβαση θα διευκολυνόταν και θα μεγάλωναν τα περιθώρια πιέσεως προς την Τουρκία, είτε για να διακόψει αυτή νωρίτερα τις επιχειρήσεις, είτε προκειμένου να μην προχωρήσει καν στον “ΑΤΤΙΛΑ 2”.


Η απόφαση για τον “ΑΤΤΙΛΑ 2” δεν θα ήταν τόσο εύκολη σε πολιτικό επίπεδο για τον Ετζεβίτ. Αναλόγως στην Αθήνα, ο Καραμανλής δεν θα μπορούσε να επικαλεσθεί τα περί αδυναμίας επεμβάσεως “λόγω αποστάσεως“, εκτιθέμενος στην κοινή γνώμη, επειδή το στρατιωτικό καθεστώς θα είχε αποδείξει ότι αυτό δεν ισχύει. Όμως ο Καραμανλής, διαχειρίσθηκε την κρίση όπως και το στρατιωτικό καθεστώς, περιοριζόμενος σε διπλωματικά μέσα και περιφρονώντας την ένοπλη ισχύ, όταν ο εχθρός χρησιμοποιούσε και τα δύο. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ελληνική αεροπορική επέμβαση στις 14 Αυγούστου, ενδεχομένως να περιόριζε την εχθρική δράση, αποτρέποντας έστω την οικτρή κατάληξη στην Αμμόχωστο, που εγκαταλείφθηκε λόγω πανικού κι επηρεάζοντας την επίθεση των Τούρκων στον Δυτικό Τομέα, η οποία εκδηλώθηκε με αργό ρυθμό, ουσιαστικώς στις 16 Αυγούστου.

Στον “ΑΤΤΙΛΑ 2”, μόνο η επέμβαση της Πολεμικής Αεροπορίας μπορούσε να έχει επίδραση και να ασκήσει πίεση. Τα υποβρύχια, δευτερεύοντα μόνο ρόλο μπορούσαν πλέον να διαδραματίσουν. Υπογραμμίζοντας ότι η αεροπορία είναι το όπλο με την μεγαλύτερη στρατηγική, επιχειρησιακή και τακτική ευκινησία αλλά και την ισχυρότερη επίδραση, εφόσον είναι σε θέση να χτυπήσει πάντα χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις του εχθρού, δυνατότητα την οποία δεν έχει ο στρατός και το ναυτικό, τουλάχιστον το συμβατικό όπως είναι σήμερα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Ασφαλώς και όλα τα ανωτέρω, γράφονται εκ των υστέρων. Έχοντας γνώση του πως εξελίχθηκαν τα πράγματα. Με “αν”, ασφαλώς δεν γράφετε η ιστορία. Μπορούμε να κάνουμε όμως πάντοτε εκτιμήσεις. Τα ανωτέρω γράφονται με σκοπό να αμφισβητήσουν την “τεχνοκρατική” προσέγγιση, κατά την οποία προτάσσονται τεχνικές προδιαγραφές, επιδόσεις, χρόνοι και δόγματα, προκειμένου να δικαιολογηθεί ή να αποδειχθεί το άσκοπο της αεροπορικής επεμβάσεως στην Κύπρο το 1974. Δεν έχει προσεχθεί, όπως φαίνεται, ότι η Τουρκία ενδιαφερόταν να δει και να αξιολογήσει τυχόν ελληνική δυναμική αντίδραση. Εξετάζω λοιπόν την ιστορία, κάτω από ένα πρίσμα που δεν έχω δει να έχει προσεγγίσει κάποιος μέχρι σήμερα. Με σκοπό να οδηγηθούμε σε κάποια χρήσιμα διδάγματα.

Η “μεραρχία” και η στρατηγική επίπτωση της στρατιωτικής αδρανείας Καραμανλή στην κρίση του 1974
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
https://doureios.com/i-merarhia-kai-i-s ... -toy-1974/



“Όπως όμως απεδείχθη ει των υστέρων, μόνο στις 10 Αυγούστου το τουρκικό Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων εξέδωσε τροποποιητική οδηγία για την προετοιμασία νέας επιθέσεως στην Κύπρο, με σκοπό την κατάληψη της Αμμοχώστου και της χερσονήσου της Καρπασίας. Μέχρι τότε, η οδηγία που είχε κοινοποιηθεί στο 6ο Σώμα Στρατού, προϊδέαζε για περιορισμένη επέκταση μέχρι την κατάληψη και συνένωση με τον τουρκοκυπριακό θύλακα Σερνταρλί (Τζιάος). Η μεταβολή του καθορισμού πολύ ευρύτερου επιχειρησιακού σκοπού από τουρκικής πλευράς συνιστούσε μείζονα εξέλιξη, η οποία σαφώς θα πρέπει να αποδίδεται στην μέχρι τότε διαπίστωση των Τούρκων ότι στις 17 προηγούμενες ημέρες, η κυβέρνηση Καραμανλή είχε αποφύγει επιμελώς να στείλει οποιαδήποτε στρατιωτική ενίσχυση στην Κύπρο, δίχως αμφιβολία μια απρόσμενη και ευνοϊκή γι’ αυτούς εξέλιξη, ανάλογης βαρύτητος με την παράλυση που διέκρινε την ελληνική πλευρά στις 20 Ιουλίου. Η πραγματικότητα αυτή, επιβεβαιώνει αναντιλέκτως ότι τυχόν ανάπτυξη δυνάμεων του Ελληνικού Στρατού το διάστημα αυτό, μπορούσε να αποθαρρύνει την Τουρκία από πιο φιλόδοξα στρατιωτικά σχέδια όμως η αντίληψη και οι αποφάσεις Καραμανλή – Αβέρωφ αποστέρησαν την Ελλάδα από κάθε έννοια ουσιαστικής αποπτροπής στο Θέατρο Επιχειρήσεων της Κύπρου“!

Το ανωτέρω απόσπασμα προέρχεται από το προσφάτως εκδοθέν βιβλίο μου “ΕΛΔΥΚ Η τελευταία μάχη”, στο δεύτερο μέρος του οποίου αναλύονται οι πολιτικοστρατιωτικές εξελίξεις στο διάστημα της ψευδοεκεχειρίας 23 Ιουλίου – 13 Αυγούστου 1974, που επηρέασαν αποφασιστικώς το αποτέλεσμα στην δεύτερη φάση των πολεμικών επιχειρήσεων στην Κύπρο.

Η αποκάλυψη των αποφάσεων της τουρκικής πλευράς, προκύπτει μέσα από την μελέτη τουρκικών πηγών για τα γεγονότα του 1974. Ελάχιστα έχουν μελετηθεί οι τουρκικές πηγές για να διαπιστώσουμε σήμερα τι γινόταν από την “άλλη πλευρά του λόφου”, όπως θα έλεγε ο Λίντελ Χαρτ, και να το συσχετίσουμε με τις δικές μας αποφάσεις και ενέργειες.

Στο βιβλίο Phase Line Attila. The Amphibious Campaign for Cyprus 1974 που παρουσιάσθηκε το 2019 από τους Edward Ericksson και Uyar Mesut, υπάρχουν πολλά λάθη και κενά ως προς τα όσα αφορούν την ελληνική πλευρά αλλά η συμμετοχή ενός Τούρκου συγγραφέα και η ευχερής πρόσβασή του σε τουρκικές πηγές, επιτρέπει παράθεση πολλών χρήσιμων στοιχείων για τα στρατιωτικά ζητήματα της Τουρκίας. Στο βιβλίο, εξηγείται ότι αμέσως μετά την πρώτη φάση των επιχειρήσεων και τις συνεχείς παραβιάσεις της συμφωνίας καταπαύσεως του πυρός από τις τουρκικές δυνάμεις εισβολής, το 6ο Σώμα Στρατού που ηγείτο, είχε προϊδεαστεί για πιθανή ανάληψη νέας επιχειρήσεως προς διεύρυνση της τουρκικής ζώνης κατοχής αλλά σε περιορισμένη κλίμακα. Κύρια επιδίωξη ήταν η διεύρυνση προς ανατολάς του δημιουργηθέντος κατεχομένου θυλάκου Λευκωσίας – Κυρηνείας, μέχρι τον θύλακα του Σερνταρλί (Τζιάος) που δεν είχε εξαλειφθεί. Δηλαδή οι τουρκικές δυνάμεις θα προωθούντο χονδρικώς περί τα 30 χλμ. ανατολικώς, μέχρι περίπου το Λευκόνοικο, δημιουργώντας έναν ευρύ θύλακα στο βόρειο τομέα της νήσου, πολύ μικρότερης όμως εκτάσεως εν σχέσει με τα εδάφη που κατέχονται σήμερα.



Αυτός ήταν ο στρατιωτικός σκοπός των Τούρκων μέχρι τις 8 Αυγούστου τουλάχιστον, όταν άρχιζε ο δεύτερος γύρος διαπραγματεύσεων στην Γενεύη. Μέχρι τότε, στο πεδίο των επιχειρήσεων οι Τούρκοι είχαν μεταφέρει ανέτως ισχυρές δυνάμεις στην Κύπρο, ανατρέποντας υπέρ τους το ισοζύγιο ισχύος ενώ παραλλήλως έβλεπαν ότι η Ελλάδα απέφευγε να πράξει οτιδήποτε, ώστε να αντισταθμίσει την στρατιωτική κατάσταση. Με διαπιστωμένη αυτή την κατάσταση, εκτιμήθηκε ότι η Αθήνα δεν είχε καμμία πρόθεση να διακινδυνεύσει οποιαδήποτε πολεμική αναμέτρηση με την Τουρκία, συνεπώς ενθαρρύνθηκαν τα σχέδια της δεύτερης για επιβολή πολύ ευρυτέρων πολιτικών στόχων διά των όπλων.

Στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, μέχρι τότε η Τουρκία είχε αφήσει την εντύπωση ότι επεδίωκε μια “λογική” διευθέτηση υπέρ των τουρκικών συμφερόντων, με την συγκατάθεση και των άλλων μερών. Δύο ήταν οι λόγοι που οδήγησαν την τουρκική πλευρά στην αλλαγή στάσεως.

Η ελληνική πλευρά, παρά τις επίσημες δηλώσεις και διπλωματικές κινήσεις, στο τέλος αποδεχόταν το αποτέλεσμα των στρατιωτικών τουρκικών κινήσεων κατά τις ημέρες της ψευδοεκεχειρίας.
Η Τουρκία είχε ανατρέψει ανεμπόδιστα το ισοζύγιο ισχύος στην Κύπρο χωρίς έκτοτε καμμία εξισορροπιστική κίνηση από την Αθήνα.
Τότε, αναπροσαρμόσθηκε ο πολιτικός σκοπός σε έναν πολύ πιο φιλόδοξο και η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε την κατάληψη του 1/3 της νήσου, ουσιαστικώς όλο το βόρειο τμήμα, με τις πλέον εύφορες και τουριστικές περιοχές.

Εάν αυτή ήταν η κατάσταση των πραγμάτων όπως εξελίχθηκαν στην τουρκική πλευρά, στην Ελλάδα η νεοπαγής κυβέρνηση εθνικής ενότητος, δεν έδειξε καμμία διάθεση δυναμικής παρεμβάσεως υπέρ της Κύπρου, ώστε το αρχικό δεινό τραύμα του πρώτου γύρου επιχειρήσεων που δεν απέφυγε το στρατιωτικό καθεστώς, να μην καταλήξει σε θανάσιμο ακρωτηριασμό. Περιορίσθηκε σε διπλωματικό αγώνα, περιφρονώντας πλήρως την κοινή λογική και το στρατιωτικό πεδίο, με φυσιολογική κατάληξη αυτήν που είναι καταγεγραμμένη στην παγκόσμια ιστορία από εμφανίσεως του ανθρώπινου είδους.


Προληπτική ανάπτυξη ελληνικών δυνάμεων ώστε να εξισορροπισθεί το στρατιωτικό ισοζύγιο στην Κύπρο, θα δημιουργούσε επιπλέον αμφιβολίες και διστακτικότητα στην Τουρκία, ως προς το ενδεχόμενο αναλήψεως νέων ευρείας κλίμακος επιχειρήσεων. Με μία λέξη, η Ελλάδα θα ενίσχυε την Αποτροπή στο ενεργό μέτωπο με την Τουρκία, διευκολύνοντας μια συμβιβαστική πολιτική λύση – διευθέτηση, με βάση τα περιορισμένα στρατιωτικά τουρκικά κέρδη μέχρι και την 22α Ιουλίου 1974.



Υποτίθεται ότι στις 3 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Καραμανλής διέταξε την συγκρότηση μιας μεραρχίας ειδικής συνθέσεως για το ενδεχόμενο αποστολής στην Κύπρο. Η στρατιωτική ηγεσία δήλωσε ότι απαιτούντο 6-10 ημέρες για την συγκέντρωσή της στην Κρήτη. Όταν όμως ο Γλαύκος Κληρίδης βρέθηκε στην Αθήνα 6 ημέρες μετά, στις 9 Αυγούστου, και έθεσε θέμα αποστολής στρατιωτικών ενισχύσεων, ο Καραμανλής του απέκλεισε κατηγορηματικώς οποιοδήποτε τέτοιο ενδεχόμενο. Επομένως, η όλη υπόθεση περί μεραρχίας, δημιουργήθηκε προς εσωτερική κατανάλωση. Μάλλον προκειμένου να δοθεί η εντύπωση στους στρατιωτικούς κύκλους που αντιδρούσαν για την ελληνική στρατιωτική αδράνεια και την διαρκή τουρκική δραστηριότητα στην Κύπρο, ότι και η Αθήνα “ετοίμαζε κάτι”.

Όπως προελέχθη, εκ του αποτελέσματος, η στρατιωτική αδράνεια επί της κυβερνήσεως Καραμανλή, είχε ανάλογες στρατηγικής σημασίας επιπτώσεις στην κρίση του 1974, με την στρατιωτική αδράνεια που επέδειξε μεταξύ 20-22 Ιουλίου το επικίνδυνα ανεύθυνο στρατιωτικό καθεστώς.

[Ζαποτέκος]

Η ψευδοεκεχειρία του 1974 και η τυφλή αποφυγή στρατιωτικών επιλογών από την Αθήνα
Σάββας Δ. Βλάσσης
https://doureios.com/i-psevdoekeheiria- ... in-athina/



Τις απογευματινές ώρες της 22ας Ιουλίου 1974, στην Κύπρο ετίθετο σε εφαρμογή συμφωνία καταπαύσεως του πυρός, κατόπιν συνεννοήσεων υψηλού επιπέδου μεταξύ Αθηνών, Αγκύρας και Ουάσιγκτον, εξ αμερικανικής μεσολαβήσεως. Όμως από την πρώτη ώρα ενάρξεως της συμφωνίας και μέχρι τις 13 Αυγούστου 1974, δηλαδή επί 22 ημέρες, οι τουρκικές δυνάμεις εισβολής συνέχιζαν κατ’ επιλογήν την προώθηση των γραμμών τους διά της βίας, επεκτείνοντας τα όρια του θυλάκου Λευκωσίας – Κυρηνείας που είχαν εξασφαλίσει. Όλο αυτό το διάστημα, η Τουρκία συνέχισε να στέλνει στρατιωτικές δυνάμεις και να αναλαμβάνει επιλεκτική πολεμική δράση. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για ψευδοεκεχειρία.

Οι Τούρκοι έπρατταν αναλόγως, επειδή η συμφωνία προέβλεπε κατάπαυση του πυρός αλλά δεν καθόριζε γραμμή κατεχομένων θέσεων μεταξύ των δύο αντιπάλων. Ως εκ τούτου, πέραν της διαδικασίας διαπραγματεύσεων της Γενεύης στην οποία είχαν δεσμευθεί, οι Τούρκοι δεν παρέλειπαν να εκμεταλλεύονται το στρατιωτικό πλεονέκτημα που είχαν αποκτήσει επί του πεδίου, διευρύνοντας όπως επιθυμούσαν την κατεχομένη ζώνη. “Και στην τράπεζα (των διαπραγματεύσεων) και στο πεδίο (των επιχειρήσεων)”, το τουρκικό δόγμα.


Πώς αντέδρασε η Ελλάδα σε αυτή την εξέλιξη; Με το δόγμα “μόνο στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων”. Συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις “τυφλά”, αγνοώντας τις εξελίξεις στο στρατιωτικό επίπεδο και αδιαφορώντας για την λήψη στρατιωτικών μέτρων προκειμένου να:

α) ενισχύσει την Αποτροπή της στο Θέατρο Επιχειρήσεων της Κύπρου.

β) εξισορροπήσει το ανατραπέν ισοζύγιο ισχύος λόγω της διαρκούς ενισχύσεως των τουρκικών δυνάμεων εισβολής.

Αδιαφορώντας για το στρατιωτικό πεδίο, η Αθήνα αρκέστηκε σε κούφιες απειλές και προειδοποιήσεις, τις οποίες απηύθυνε προς πρόθυμους φίλους, με την ελπίδα ότι θα τις μετέφεραν (πιο πειστικά) στην Άγκυρα. Ο “χαρτοπόλεμος” των Αθηνών, εκτιμήθηκε στην πραγματική του διάσταση από την Τουρκία. Διαπιστώνοντας την σταθερή αποφυγή της Ελλάδος να αποστείλει σοβαρές ενισχύσεις στην Κύπρο, συμπέρανε ότι δεν υπήρχε η παραμικρή διάθεση στρατιωτικής αναμετρήσεως σε τυχόν ανάληψη από την Τουρκία νέας στρατιωτικής δράσεως. Και η Άγκυρα επιτέθηκε ξανά στις 14 Αυγούστου.



Η αδράνεια της κυβερνήσεως εθνικής ενότητος υπό τον Καραμανλή το διάστημα 24 Ιουλίου – 13 Αυγούστου σε στρατιωτικό επίπεδο, ήταν ισάξιας βαρύτητος και επιδράσεως, σε σχέση με την στρατιωτική αδράνεια επί τριήμερο του χουντικού καθεστώτος, αρχής γενομένης από τις 20 Ιουλίου. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Όπως στον πρώτο γύρο επιχειρήσεων δεν εμποδίστηκε η μεταφορά δυνάμεων εισβολής κι εξασφαλίσθηκε ένας μεγάλος κεντρικός θύλακας από τους Τούρκους, στον δεύτερο γύρο οι τουρκικές δυνάμεις κατέλαβαν το 1/3 του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η επέκταση αυτή έγινε ανέτως, καθώς η Αθήνα διέταξε την αποφυγή προβολής αμύνης και την διάσωση των δυνάμεων, ώστε να αποφευχθεί η αιματοχυσία.

Ο μόνος τρόπος για να εμποδιστεί η Τουρκία από την ανάληψη νέας στρατιωτικής δράσεως διεκδικώντας ευρέα εδαφικά κέρδη και την επιβολή τετελεσμένων, ήταν η χρήση στρατιωτικής ισχύος από την Αθήνα στο διάστημα της ψευδοεκεχειρίας. Με την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων, ακόμη και αριθμητικώς μικρότερες των τουρκικών δυνάμεων εισβολής, η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να αντιμετωπίσει κατ’ αρχάς τις τοπικές τουρκικές προωθήσεις όλο αυτό το διάστημα των 22 ημερών της ψευδοεκεχειρίας ενώ θα αύξανε πειστικώς την αμφιβολία στον αντίπαλο ως προς το ρίσκο Ελληνοτουρκικού πολέμου (τον οποίο σαφώς θα προκαλούσε τώρα η Τουρκία) και το τίμημα που θα πλήρωνε σε απόπειρα νέας ευρείας επιθέσεως.



Το 1974, η Ελλάδα κατάφερε με την στρατηγική της αδράνεια σε στρατιωτικό επίπεδο δύο φορές, να επιβεβαιώσει απλώς την αυτονόητη κατάληξη μιας πολεμικής αναμετρήσεως για την πλευρά εκείνη που επιλέγει να αυτοπεριοριστεί σε πολιτικούς ελιγμούς διά της διπλωματίας.

Το κλείσιμο των ματιών (αυτοσυγκράτηση) εμπρός σε ανάληψη στρατιωτικής δράσεως από τον αντίπαλο και η εναπόθεση των ελπίδων στις καλές υπηρεσίες διαμεσολαβήσεως φίλων μέσω διαπραγματεύσεων, ήταν η αιτία για την οποία πλήρωσε βαρύ τίμημα η ελληνική πλευρά και στην κρίση του 1996.


Επαναλήφθηκε το σκηνικό η Αθήνα να εγκλωβίζεται αυστηρώς σε πολιτικούς χειρισμούς – διαπραγμάτευση ενώ η Τουρκία παραλλήλως σχεδίαζε και ενεργούσε και σε στρατιωτικό επίπεδο με σκοπό την απόκτηση τακτικού πλεονεκτήματος στο πεδίο. Προτιμώντας να μην απαντήσει αναλόγως, δηλαδή σε στρατιωτικό επίπεδο, η Αθήνα δεν απέφυγε το αναμενόμενο αποτέλεσμα της δημιουργίας τετελεσμένων εις βάρος της. Ανεξαρτήτως του τι πίστευε ο Σημίτης το 1996, τα επόμενα έτη άπαντες διαπίστωσαν ποια ήταν τα τετελεσμένα που δημιούργησε η ελληνική αδράνεια εκείνης της βραδιάς.

Το πως θα μπορούσε να αντιδράσει στρατιωτικώς η Ελλάδα στην κρίση των Ιμίων, μπορούσε να το εισηγηθεί καθένας από τους αρμοδίους, αναλόγως θέσεως και Επιγνώσεως Καταστάσεως. Εκ των υστέρων, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι αντίστοιχη έξοδος ελληνικού τμήματος σε τουρκική νησίδα και η ειδοποίηση ότι θα αποχωρήσει από το τουρκικό έδαφος μονο εφόσον προηγουμένως αποχωρήσει το τουρκικό τμήμα από το ελληνικό, θα ανέτρεπε το τουρκικό τακτικό πλεονέκτημα. Παραλλήλως, δεν θα επέτρεπε στην τουρκική πλευρά να συνεχίζει να υποστηρίζει ότι τα Ίμια δεν ήταν ελληνικά, ούτε φυσικά θα άφηνε περιθώρια για ετεροβαρείς όρους τύπου “no ships, no troops, no flags” και, τέλος, η “μπάλα” για το ρίσκο περαιτέρω κλιμακώσεως, θα περνούσε στην Τουρκία.

Σήμερα, βλέπουμε διαρκώς τους απέναντι να λυσσομανούν για νησιά, μικρονήσους και νησίδες που δήθεν δεν είναι ελληνικά. Το σκηνικό μιας κρίσεως λόγω τουρκικών αιφνιδιαστικών ενεργειών αποβιβάσεως σε αριθμό ελληνικών μικρονήσων – νησίδων, μια συμφωνία “εκεχειρίας” με διατήρηση θέσεων, αποφυγή κλιμακώσεως και διαπραγμάτευση, με τον εχθρό να συνεχίζει να στέλνει τμήματα σε άλλες νησίδες ενώ η Αθήνα θα αδρανεί στρατιωτικώς λόγω συμμαχικών παραινέσεων για “αυτοσυγκράτηση”, όσο εξωφρενικό κι αν ακούγεται, θα είναι μια τραγική φάρσα της ιστορίας των ελληνοτουρκικών κρίσεων.


Η ελληνική τάση στις κρίσεις με την Τουρκία για καταφυγή με κάθε τρόπο σε “διαπραγμάτευση”, αγνοώντας τις στρατιωτικές επιλογές αντιδράσεως, έχει οδηγήσει μέχρι σήμερα την Τουρκία σε στρατηγικής σημασίας στρατιωτικούς “περιπάτους”, παρά το ότι η Ελλάδα ανέκαθεν διέθετε ικανή ένοπλη ισχύ. Όχι μόνο αποδεικνύουμε ότι δεν διδασκόμαστε αλλά έχουμε περάσει και στους άλλους, την εικόνα ότι επιδιώκουμε πάντα να συμβιβαστούμε, υποκύπτοντας στο τέλος. Όχι από το 1974. Αλλά τουλάχιστον από την κρίση της Κοφίνου το 1967.

[Ζαποτέκος]

Το Χρονικό των γεγονότων της εισβολής (20 Ιουλίου – Οκτώβριος 1974)
Τάσος Χατζηαναστασίου
https://ardin-rixi.gr/archives/258122

20 Ιουλίου
(...) Συνήλθε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΣΑ) που εξέδωσε την απόφαση 353 με την οποία ζητούσε την άμεση κατάπαυση του πυρός και την απομάκρυνση των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από το νησί. Ζητούσε επίσης από τις εγγυήτριες δυνάμεις ν’ αρχίσουν χωρίς καθυστέρηση διαπραγματεύσεις για την αποκατάσταση της ειρήνης και της συνταγματικής τάξης στο νησί. Δεν γινόταν καμία αναφορά στην εισβολή, την Τουρκία και την κατοχή εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. […]


22 Ιουλίου
Η κατάπαυση του πυρός επετεύχθη τελικά στις 22 Ιουλίου, ώρα 16.00, όταν η Τουρκία είχε ήδη εξασφαλίσει τη σχετικά άνετη περάτωση της απόβασης στρατευμάτων.

24 Ιουλίου
Κυβέρνηση πολιτικών εθνικής ενότητας με πρωθυπουργό τον Κων. Καραμανλή και υπουργό Εξωτερικών τον Γεώργιο Μαύρο. Παράλληλα με την κατάρρευση της χούντας της Αθήνας, ο Νίκος Σαμψών παραιτήθηκε στη Λευκωσία και, όπως προνοεί το σύνταγμα, καθήκοντα προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέλαβε ο πρόεδρος της Βουλής, Γλαύκος Κληρίδης.
Παρά την κατάπαυση του πυρός και τις αποφάσεις 354 και 355 (23 Ιουλίου και 1 Αυγούστου 1974 αντίστοιχα) του ΣΑ … η Τουρκία συνέχισε ν’ αποβιβάζει δυνάμεις στην Κύπρο, να επιτίθεται και να επεκτείνει την κατοχή κυπριακού εδάφους ως τη δημιουργία προγεφυρώματος στην περιοχή Κερύνειας – Λευκωσίας, στις 8 Αυγούστου, με μέτωπο 25 χλμ. και βάθος 18 χλμ.

25-30 Ιουλίου
Συνομιλίες στη Γενεύη μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας που κατέληξαν, παρά τις απαισιόδοξες προβλέψεις, στην υπογραφή συμ­φωνίας . ( Σύμφωνα με όλους τους διεθνείς παρατηρητές, οι συνομιλίες θα οδηγούνταν σε ναυάγιο αλλά, τελικά, ανέλπιστα, υπήρξε συμφωνία που ανακοινώθηκε με πηχυαίους τίτλους στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ). Ωστόσο, το κείμενο της διακήρυξης της Γενεύης δεν αποτελούσε ελληνική διπλωματική επιτυχία αλλά τουρκική. Η απόφαση ουσιαστικά έδινε το δικαίωμα στην Τουρκία να διατηρήσει στην Κύπρο τα στρατεύματά της. Το κείμενο αναφέρει πως δεν έπρεπε να επεκταθούν οι κατεχόμενες περιοχές και να γίνουν άλ­λες επιθετικές ενέργειες. Έπρεπε να κα­θοριστεί μια ζώνη ασφαλείας στα όρια των περιοχών που κατείχαν τα τουρκικά στρατεύματα από αντιπροσώπους. Οι Ελληνοκύπριοι υποχρεώνονταν να εκκενώσουν τους τουρκοκυπριακούς θύλακες που είχαν καταλάβει. Στα μικτά χωριά την αστυνόμευση θα την αναλάμβαναν οι δυνάμεις των ΗΕ. Ακόμη οριζόταν να γίνει ανταλλαγή αιχμαλώτων, έγκαιρη και σταδιακή μείωση του αριθμού των ενόπλων δυνάμεων και του όγκου των εξοπλισμών καθώς και κάθε είδους πολεμικού υλικού στην Κύπρο. Τέλος, ν’ αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την αποκατάσταση της ειρήνης και της συνταγματικής τάξης. Στο συνταγματικό, που θα συζητιόταν μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, σημειώθηκε ότι θα υπάρχουν δύο αυτόνομες διοικήσεις. Με τον τρόπο αυτό αναγνωριζόταν de facto «τουρκοκυπριακή διοίκηση» ενώ, την ίδια στιγμή, η κυπριακή κυβέρνηση υποβαθμιζόταν σε «ελληνοκυπριακή διοίκηση» . Μεγαλύτερη όμως δικαίωση των τουρκικών θέσεων αποτελούσε η συμπληρωματική επίσημη δήλωση που έκαναν ο Γεώργιος Μαύρος και οι ομόλογοί του, της Τουρκίας, Τουράν Γκιουνές, και της Βρετανίας, Τζέιμς Κάλαχαν. Σύμφωνα με τη δήλωση αυτή, «οι υπουργοί των Εξωτερικών Ελλάδας, Μεγάλης Βρετανίας και Τουρκίας διευκρινίζουν ότι η συμμόρφωση των κυβερνήσεών τους προς τη διακήρυξη υπό σημερινή ημερομηνία ουδόλως επηρεάζει τις απόψεις εκάστου επί της ερμηνείας ή της εφαρμογής της συνθήκης εγγυήσεων του 1960 ή ακόμη και των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων εκ της συνθήκης ταύτης». Με άλλα λόγια αναγνωριζόταν το δικαίωμα της Τουρκίας να ερμηνεύει όπως τη συνέφερε τους όρους της συνθήκης εγγυήσεων. Ο Μαύρος θα χαρακτηρίσει «ιστορική» τη συμφωνία .

8-13 Αυγούστου
Δεύτερος γύρος των συνομιλιών της Γενεύης κι ενώ η Τουρκία έχει ήδη δημιουργήσει ικανό προγεφύρωμα στο νησί και έχει αποβιβάσει ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις. Στις συνομιλίες συμμετείχαν από ελληνικής πλευράς, ο Μαύρος, ο Κληρίδης, ως προεδρεύων της Κυπριακής Δημοκρατίας, κι από τουρκικής πλευράς ο Γκιουνές και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς ενώ από βρετανικής πλευράς πήρε μέρος και πάλι ο Κάλαχαν. Η ελληνοκυπριακή πλευρά πρότεινε την επαναφορά του συντάγματος του 1960 που ήταν και η δικαιολογία της Τουρκίας για να εισβάλει στην Κύπρο. Η Τουρκία απέρριψε αμέσως αυτή τη διευθέτηση με το αιτιολογικό ότι τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου τις είχαν παραβιάσει πρώτοι οι Ελληνοκύπριοι .
Από τουρκικής πλευράς προτάθηκαν δύο σχέδια. Το πρώτο, γνωστό ως «σχέδιο Γκι­ου­νές», προέβλεπε τη δημιουργία μιας πο­λυπεριφερειακής γεωγραφικής ομοσπονδίας όπου ο τουρκικός τομέας θα κατείχε το 34% του κυπριακού εδάφους. Το δεύτερο σχέδιο, που προτάθηκε από τον Ντενκτάς, προέβλεπε τη δημιουργία δύο ομόσπονδων κρατών με πλήρη κυριαρχία. Τα όρια των δύο κρατών προσδιορίζονταν στη γραμμή «Αττίλα 2», περίπου δηλαδή στη γραμμή που προέκυψε με τη δεύτερη εισβολή, και ο χώρος που θα κατείχε το τουρκοκυπριακό τμήμα θα ήταν πάλι ίσο με το 34% της Κύπρου . Ο Κάλαχαν πρότεινε τη δημιουργία μιας διζωνικής ομοσπονδίας από δύο αυτόνομες διοικήσεις σ’ ένα ενιαίο, κυρίαρχο, ανεξάρτητο κράτος. Η ελληνική πλευρά είχε αρκετές ενστάσεις αλλά η τουρκική το απέρριψε συλλήβδην. Οι μέρες του δεύτερου γύρου των συνομιλιών της Γενεύης από τις 8-13 Αυγούστου είναι από τις πιο δραματικές στην ιστορία της Κύπρου καθώς η Τουρκία ήταν έτοιμη να εξαπολύσει νέα επίθεση, η Ελλάδα έχει επανειλημμένα εκφράσει στον Κληρίδη την αδυναμία της να βοηθήσει στρατιωτικά την Κύπρο και οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν είναι διατεθειμένες να παρέμβουν . Μάλιστα, ο Κληρίδης και ο Μαύρος αναχωρούν για Γενεύη γνωρίζοντας ότι πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία πάση θυσία διαφορετικά η Τουρκία θα επέβαλλε στρατιωτικά τις απόψεις της, όπως και πράγματι έκανε. […]


14 Αυγούστου
Τα μεσάνυχτα της 13ης Αυγούστου και ενώ η τουρκική πλευρά εμμένει στις θέσεις της και τα τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο απλώς περιμένουν ειδοποίηση από τη Γενεύη, οι Αμερικανοί παρεμβαίνουν για να ζητήσουν από τους Ελληνοκύπριους να δεσμευτούν ότι θα προσεγγίσουν τις θέσεις του τουρκοκυπριακού σχεδίου. Ο Κληρίδης εξακολουθεί να ζητεί προθεσμία, η οποία όμως δεν γίνεται δεκτή. Η συνεδρίαση λύνεται στις 2.30 μετά τα μεσάνυχτα και, ενώ ο Μαύρος δηλώνει πως στο εξής «ισχύει ο νόμος της ζούγκλας», ο Γκιουνές μ’ ένα τηλεφώνημα ειδοποιεί τους Τούρκους στρατηγούς: τα ξημερώματα αρχίζει η προέλαση του τουρκικού στρατού στην Κύπρο. Η Κυπριακή Δημοκρατία προσφεύγει στο ΣΑ ενώ οι Ελληνοκύπριοι μάχονται απελπισμένα απέναντι στους πολλαπλάσιους στρατιώτες, τα άρματα μάχης και τα αεροπλάνα του Αττίλα που βομβαρδίζουν ανελέητα την Κύπρο. Η μόνη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν η διαταγή αποχώρησης από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ… Τα τουρκικά στρα­τεύ­ματα σταματούν την προέλασή τους στις 16 του μηνός αφού έχουν καταλάβει το 36,3% του εδάφους της Κύπρου, έχουν εκτοπίσει 191.259 Ελληνοκυπρίους, και έ­χουν διαπράξει πλήθος εγκλημάτων πολέμου, όπως βιασμούς, εκτελέσεις αμάχων, αιχμαλώτων κ.λπ.[8] …

16 Αυγούστου
Ο Καραμανλής εκφωνεί διάγγελμα προς τον λαό και δηλώνει πως η στρατιωτική ενίσχυση της Κύπρου ήταν αδύνατη και λόγω της απόστασης και λόγω των τετελεσμένων γεγονότων. Δεν ήταν δυνατό να επιχειρηθεί ενίσχυση της Κύπρου χωρίς να εξασθενίσει η άμυνα της ίδιας της Ελλάδας. Ταυτόχρονα δηλώνει πως έχει γίνει αντιληπτό πως μόνη εκλογή είναι η μάχη στον διπλωματικό τομέα. Στο πλαίσιο αυτό έγινε καταγγελία της Τουρκίας και ζητήθηκε σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας…

19 Αυγούστου
Βίαιες αντιαμερικανικές διαδηλώσεις ξέσπασαν στη Λευκωσία. Οι διαδηλωτές έ­καψαν ομοίωμα του Χένρι Κίσινγκερ και τη σημαία των ΗΠΑ. Στη διάρκεια της διαδήλωσης, άγνωστοι ένοπλοι άνοιξαν πυρ κατά του κτιρίου της πρεσβείας και σκότωσαν τον πρέσβη Ρότζερ Ντέιβις καθώς και τη γραμματέα της πρεσβείας Α. Βαρνάβα. Κάηκαν ακόμα δέκα αυτοκίνητα Αμερικανών αξιωματούχων. Όλα τα κόμματα και η κυβέρνηση καταδίκασαν τη δολοφονία του Αμερικανού πρεσβευτή αλλά οι έρευνες για τον εντοπισμό και τη σύλληψη των ενόχων απέβησαν άκαρπες. Την ίδια μέρα, οι Τούρκοι προωθήθηκαν στο τουρκοκυπριακό χωριό Λουρουτζίνα που βρίσκεται πολύ κοντά στην οδό Λευκωσίας – Λάρνακας και το κατέλαβαν.


20 Αυγούστου
Από τον σταθμό της Πάφου «Φωνή της Ελευθέρας Κύπρου» μεταδόθηκε μήνυμα του Μακαρίου που καλούσε τον λαό σε αντίσταση μέχρι θανάτου. Ωστόσο, την ίδια μέρα η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε πως η Ελλάδα θα διαπραγματευτεί μόνο (sic) εφ’ όσον οι Τούρκοι επανέλθουν στις θέσεις που κατείχαν στις 9 Αυγούστου όταν έγινε η οριοθέτηση από τους στρατιωτικούς εκπροσώπους . Την ίδια θέση επανέλαβε η ελληνική κυβέρνηση και την επόμενη μέρα. Φαίνεται λοιπόν σαν να έχει ήδη γίνει αποδεκτή η κατάσταση που είχε δημιουργηθεί κατά την πρώτη εισβολή έως και τη δημιουργία του προγεφυρώματος στις 8 Αυγούστου και πως η Ελλάδα απλώς δεν αναγνωρίζει τα τετελεσμένα της δεύτερης εισβολής, 14-16 Αυγούστου, όταν καταλήφθηκε το 36,3% της Κύπρου. Την ίδια στιγμή, ο Ντενκτάς απειλούσε πως αν οι Ελληνοκύπριοι καθυστερήσουν στις διαπραγματεύσεις θα ιδρυθεί τουρκοκυπριακό κράτος. Ταυτόχρονα έθετε το ζήτημα της μεταφοράς όλων των Τουρκοκυπρίων από τις ελεύθερες περιοχές στα κατεχόμενα με εμφανή στόχο να ολοκληρωθεί η τουρκοποίηση των κατεχομένων.

22 Αυγούστου
Παρέμβαση της ΕΣΣΔ στο Κυπριακό που προτείνει τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης. Αυτή η θέση θα είναι στο εξής η μόνιμη επωδός της Σοβιετικής Ένωσης όταν υποχρεώνεται να πάρει θέση για το Κυπριακό. Υποστήριζε, βεβαίως, όπως και το ΑΚΕΛ, μια Κύπρο ενιαία, αδέσμευτη, κυρίαρχη και αποστρατιωτικοποιημένη, όμως δεν παρενέβη ποτέ ουσιαστικά για να πιέσει την Τουρκία να δεχτεί τις αποφάσεις του ΣΑ. Την πρόταση της ΕΣΣΔ για τη διαδικασία συζήτησης του Κυπριακού την αποδέχτηκε η ελληνική κυβέρνηση, αλλά την απέρριψαν οι ΗΠΑ. [….]

26 Αυγούστου
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Κουρτ Βάλντχαϊμ, υλοποιώντας απόφαση του ΣΑ, επισκέφτηκε την Κύπρο. Αποφασίστηκε καταρχάς να γίνουν συζητήσεις για τα ανθρωπιστικά θέματα μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς. Στη δήλωση του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό δεν γίνεται καμία αναφορά στην κατοχή και γενικότερα κρατούνται ίσες αποστάσεις. Είναι πια φανερό ότι τόσο το ΣΑ όσο και ο Γενικός Γραμματέας προσπαθούν ν’ αποφύγουν την καταδίκη της Τουρκίας και τη συνεπαγόμενη επιβολή κυρώσεων σε βάρος της επιδιώκοντας τον περιορισμό του Κυπριακού στο πλαίσιο του ενδοκοινοτικού διαλόγου. Στο μεταξύ, μετά τους Αμερικανούς, απέρριψαν και οι Τούρκοι τη σοβιετική πρόταση.

29 Αυγούστου
Ο τουρκικός στρατός προωθήθηκε στο χωριό Άχνα, μεταξύ Αμ­μο­χώστου και Λάρνακας, και την κατέλαβε.


30 Αυγούστου
Δολοφονική απόπειρα κατά του Βάσου Λυσσαρίδη, προέδρου του σοσιαλιστικού κόμματος ΕΔΕΚ, κατά την οποία σκοτώθηκε ο Γενικός Γραμματέας της Νεολαίας της ΕΔΕΚ και ποιητής Δώρος Λοΐζος . Ο Κληρίδης κατηγορήθηκε από την ΕΔΕΚ και τη φιλομακαριακή πλευρά γενικότερα πως δεν είχε πάρει τα αναγκαία μέτρα για τον αφοπλισμό των ενόπλων παραστρατιωτικών ομάδων.

3 Σεπτεμβρίου
Στο εσωτερικό μέτωπο αρχίζει η λήψη μέτρων κατά των παραστρατιωτικών ομάδων. Ο Κληρίδης διέταξε την απόλυση 700 αστυνομικών και όλων των αξιωματικών της αστυνομίας που ήταν μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ ή είχαν διοριστεί από τους πρα­ξικοπηματίες. …

6 Σεπτεμβρίου
Ο Μακάριος, εν όψει της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, άρχισε σειρά επαφών με τις χώρες που συμμετείχαν στο Κίνημα των Αδεσμεύτων. Παρά το καλό κλίμα που κυριάρχησε στις επισκέψεις του προέδρου της Κύπρου στη Γιουγκοσλαβία, την Αίγυπτο και την Αλγερία, οι ηγέτες των χωρών αυτών απέφυγαν να κάνουν αναφορά στην τουρκική εισβολή στις ανακοινώσεις τους . Ο Τίτο θα τονίσει πως λύση θα βρεθεί «αρκεί οι δύο κοινότητες να ακολουθήσουν την οδό της συνδιαλλαγής και της συνεννοήσεως». Από τη μεριά τους, οι ΗΠΑ πίεζαν την ελληνοκυπριακή πλευρά να δεχτεί τις εγγυήσεις της Τουρκίας για το νέο καθεστώς και την αόριστη παραμονή του τουρκικού στρατού με αντάλλαγμα να δεχτεί η Τουρκία μια μορφή πολυπεριφερειακής ομοσπονδίας .

19 Σεπτεμβρίου
Η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Ασφαλείας συνεδριάζει στη Γενεύη και με ανακοίνωσή της ζήτησε την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά και φραστικά τις αποφάσεις του ΣΑ. Την ίδια μέρα, σύμφωνα με τον τύπο, η Εθνική Φρουρά ανακάλυψε πως τα ΗΕ μετέφεραν παράνομα γυναικόπαιδα Τουρκοκυπρίων στα κατεχόμενα. Μετά από διαβουλεύσεις, η Κυπριακή Εθνοφρουρά επέτρεψε στην αυτοκινητοπομπή των ΗΕ να περάσει .

26 Σεπτεμβρίου
Μια εβδομάδα αργότερα, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελος Αβέρωφ, θα δηλώσει στο Συμβούλιο της Ευρώπης ότι ήταν ανάγκη να μειωθούν οι τουρκικές δυνάμεις στην Κύπρο ενώ η επίσημη γραμμή της ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς ήταν η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών στρατευμάτων .

30 Σεπτεμβρίου
Δεκάδες χιλιάδες άτομα πήραν μέρος σε συλλαλητήριο στη Λεμεσό που οργάνωσε ο «Εθνικός Συναγερμός» με αίτημα την επάνοδο του Μακαρίου. Ένοπλοι της ΕΟΚΑ Β΄ πυροβόλησαν και τραυμάτισαν τον οδηγό ενός λεωφορείου .

Οκτώβριος
Ο Οκτώβριος του 1974 βρίσκει τον μεν λαό της Κύπρου να διαδηλώνει με κάθε τρόπο την επιθυμία να επιστρέψει ο Μακάριος, στον οποίο και στήριζε τις ελπίδες του για μια δίκαιη λύση του Κυπριακού, τον δε Κληρίδη να ασχολείται με την αποκατάσταση των προσφύγων και την απόπειρα εξεύρεσης λύσης στα υπόλοιπα ανθρωπιστικά προβλήματα μέσω της συνεργασίας του με τον Ντενκτάς. Σε ό,τι αφορά τις ανταλλαγές αιχμαλώτων, απ’ ό,τι φαίνεται οι Ελληνοκύπριοι έστελναν στον Βορρά Τουρκοκύπριους που είχαν συλληφθεί κατά τις συγκρούσεις στους τουρκοκυπριακούς θύλακες στον νότο, ενώ οι Τούρκοι απελευθέρωσαν μεν ορισμένους φαντάρους, βασικά όμως εκδίωξαν στον νότο πολίτες που είχαν απαχθεί από τα σπίτια τους στα κατεχόμενα παρουσιάζοντάς τους ως δήθεν αιχμαλωτισθέντες. Ουσιαστικά δηλαδή επρόκειτο για μια πρακτική η οποία ενίσχυε τη διαδικασία της εθνοκάθαρσης που επεδίωκαν να επιβάλουν οι Τούρκοι στον βορρά, καθώς η εκ μέρους τους εκδίωξη και προσφυγοποίηση πληθυσμών παρουσιαζόταν ως δήθεν απελευθέρωση αιχμαλώτων. Δημοσιεύονται μάλιστα δηλώσεις Ελληνοκυπρίων που είχαν ανταλλαγεί με Τουρκοκύπριους αιχμαλώτους σύμφωνα με τις οποίες επιθυμούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους στην Καρπασία . Το ίδιο διάστημα κυκλοφόρησε η φήμη πως ο Κίσινγκερ θα μετέβαινε στην Άγκυρα για να συζητήσει συγκεκριμένο σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού το οποίο θα προέβλεπε τη δημιουργία διζωνικής ομοσπονδίας, απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων και περιορισμό της τουρκοκυπριακής ζώνης στο 15-20% του εδάφους της Κύπρου . Αυτά τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου δημιούργησαν στην ελληνική πλευρά την ψευδαίσθηση ότι οι Αμερικανοί είχαν την πολιτική βούληση να πιέσουν την Τουρκία να κάνει υποχωρήσεις αρκεί οι Ελληνοκύπριοι να αποδέχονταν μέρος των τετελεσμένων όπως η διζωνικότητα. Παράλληλα, οι Τούρκοι απειλούσαν επανειλημμένα με «τρίτο γύρο επιχειρήσεων» γιατί δήθεν οι Ελληνοκύπριοι δεν παρείχαν ασφαλή διαβίωση στους Τουρκοκύπριους που διέμεναν ακόμα στις ελεύθερες περιοχές. Με αυτόν και με άλλους τρόπους πίεζαν συνεχώς προκειμένου να επιτραπεί σ’ αυτή την κατηγορία Τουρκοκυπρίων να μετοικήσει στα κατεχόμενα. Αυτό το διάστημα, 8.000 – 10.000 Τουρκοκύπριοι από την ευρύτερη περιοχή της Πάφου είχαν συγκεντρωθεί στην αγγλική βάση του Ακρωτηρίου. Οι Τούρκοι ζητούσαν επίμονα να τους επιτραπεί να μεταβούν στα κατεχόμενα και, ενώ οι Ελληνοκύπριοι πρότειναν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, οι Άγγλοι έκαναν την πρόταση να τους μεταφέρουν στην Αγγλία απ’ όπου βέβαια το πιο πιθανό ήταν να καταλήξουν στην Τουρκία και από κει στα κατεχόμενα . Από την άλλη, εν όψει της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, οι Τούρκοι αφήνουν να εννοηθεί ότι θα προέβαιναν σε κάποιες χειρονομίες καλής θέλησης είτε αποσύροντας αριθμό στρατευμάτων, είτε απελευθερώνοντας ορισμένες περιοχές της Λάρνακας και της Αμμοχώστου .

28 Οκτωβρίου
Ολοκληρώνεται η ανταλλαγή αιχμαλώτων. Συνολικά απελευθερώθηκαν 2.488 Ελληνοκύπριοι και 3.319 Τουρκοκύπριοι . Ωστόσο, παρέμεναν άλλες 3.000 περίπου Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες αγνοούμενοι . Στα τέλη Οκτωβρίου, έγιναν φοιτητικές διαδηλώσεις στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, στην αμερικανική πρεσβεία και το αμερικανικό προξενείο αντίστοιχα. Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα υπέρ του Μακαρίου και ζητούσαν εφαρμογή των αποφάσεων του ΣΑ.

[Ζαποτέκος]

Κυπριακό. Αποτίμηση μιας τραγωδίας
Πέτρος Παπαπολυβίου
https://papapolyviou.com/2024/07/31/kip ... tragodias/

Ανεξάρτητα από τις σημερινές τεράστιες αντιξοότητες και τα πολιτικά αδιέξοδα του Κυπριακού προβλήματος, η τουρκική εισβολή του 1974, ως βίαιη τομή αποτέλεσε το οριστικό τέλος των αγώνων και των πόθων του Κυπριακού Ελληνισμού για ένωση με τον μητροπολιτικό κορμό. Τερματίζοντας ένα πολυετές μαζικό ενωτικό κίνημα με πολλές ιδιαιτερότητες στη νεοελληνική ιστορία, που συνήθως αγνοούνται από όσους συγκρίνουν το Κυπριακό με το Κρητικό ζήτημα ή τον Μακεδονικό Αγώνα. Βεβαίως και το κυπριακό ενωτικό κίνημα έχει την αφετηρία του στο Ανατολικό ζήτημα, του προπερασμένου αιώνα, ωστόσο η έντασή του μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο το συνδέει με τον Ψυχρό πόλεμο και τις μετεμφυλιακές συνθήκες στην Ελλάδα, ενώ η διεθνοποίησή του, οι νέες δυνατότητες προβολής / προπαγάνδας – «αντιπροπαγάνδας», και πάνω από όλα, για τους κατοίκους της Κύπρου, η αντιαποικιακή του διάσταση, την ίδια ώρα που η Βρετανία ήταν για την Ελλάδα η παραδοσιακή σύμμαχος από το 1830, το διαφοροποιούν ριζικά από τις προηγούμενες εθνικές διεκδικήσεις. Τυπικά, βεβαίως, με βάση τα συμφωνηθέντα στις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου η Ένωση με την Ελλάδα ως πιθανή λύση είχε απομακρυνθεί από τότε (Φεβρουάριος 1959), όπως και η διχοτόμηση. Ωστόσο το ενωτικό όραμα συνέχισε να συναρπάζει τους Έλληνες της Κύπρου και την πολιτική τους ηγεσία και στα επόμενα χρόνια, ιδίως μετά τις αιματηρές διακοινοτικές ταραχές του 1963-1964, την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων πολιτειακών και πολιτικών παραγόντων από τα αξιώματά τους στην Κυπριακή Δημοκρατία και τον «εθελούσιο» εγκλεισμό μεγάλου τμήματος του «σύνοικου στοιχείου» σε θύλακες αφήνοντας, ουσιαστικά, το νέο κράτος στα χέρια της κυβέρνησης Μακαρίου, στην οποία από τα τέλη του 1963 μετείχαν πια μόνον Έλληνες Κύπριοι υπουργοί.

Τη συνέχεια του αγώνα για την ένωση υπογράμμιζαν ενέργειες όπως η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Νοέμβριο του 1966 για την καθιέρωση του ελληνικού Εθνικού Ύμνου ως εθνικού ύμνου της Κυπριακής Δημοκρατίας (η απόφαση δεν δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αλλά εφαρμόστηκε με την καθημερινή ραδιοφωνική μετάδοσή του) και το ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων (Ιούνιος 1967), δυο μήνες μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, υπέρ «της άνευ ενδιαμέσου τινός σταθμού Ενώσεως ενιαίας και ολοκλήρου της Κύπρου μετά της Μητρός Πατρίδος». Όπως τόνισε στη σχετική συζήτηση ο Εζεκίας Παπαϊωάννου, ο ιστορικός ηγέτης του ΑΚΕΛ, «Δεν υπάρχουν ενωτικοί και ανθενωτικοί εις την Κύπρον. Υπάρχουν μόνον εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν την ένωσιν ολοκλήρου της Κύπρου μετά της Ελλάδος άνευ εδαφικών ή διοικητικών ανταλλαγμάτων και εκείνοι οι οποίοι είναι έτοιμοι να παραχωρήσουν εδαφικά και διοικητικά ανταλλάγματα προκειμένου να πραγματοποιηθή η ένωσις.» Ακόμη και στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1970 και παρά τη δημόσια στροφή του στην «εφικτή λύση» από τον Ιανουάριο του 1968, ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος θα συνέχιζε τις σποραδικές του ομιλίες υπέρ της Ένωσης, με αποκορύφωμα τον λόγο του στη Γιαλούσα (14 Μαρτίου 1971), όπου τόνισε ότι «Ελληνική ήτο η Κύπρος από της αυγής της ιστορίας μας και ελληνική θα παραμείνη».


Οι σχέσεις της Λευκωσίας με την Αθήνα την ίδια περίοδο δοκιμάστηκαν από διάφορες κρίσεις, διαφορετικές για κάθε κυβέρνηση. Το δόγμα του «Εθνικού Κέντρου» πρακτικά ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί, τόσο πριν όσο και μετά το 1964, ενώ η αποστολή της ισχυρής στρατιωτικής ελληνικής δύναμης από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, της γνωστής «Μεραρχίας» αποτέλεσε μεν μια πρωτοφανή αμυντική ασπίδα για το νησί αλλά, ταυτόχρονα, δημιούργησε επιπλέον προβλήματα στη λήψη αποφάσεων και στο νευραλγικό ζήτημα του «προβαδίσματος». Μια άλλη πηγή διάστασης απόψεων προέκυψε από την υποβολή του Σχεδίου Άτσεσον, το 1964, δημιουργώντας διχογνωμίες στο ζήτημα της «ένωσης με ανταλλάγματα». Για πολλούς στην Αθήνα, τόσο πριν την επιβολή της δικτατορίας όσο και στη διάρκειά της, μέχρι και τον Ιούλιο του 1974, εθεωρείτο ελκυστική «υπόθεση εργασίας» το να δοθεί στην Τουρκία τμήμα του κυπριακού εδάφους για μια χρονική περίοδο ως στρατιωτική βάση ή και ως οριστική παραχώρηση, με αντίτιμο την ένωση του υπόλοιπου νησιού με την Ελλάδα. Η ευρηματική ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου για την πολυκατοικία και το ρετιρέ συγκεφαλαιώνει την παραπάνω εκτίμηση και δεν είναι τυχαίο ότι η ίδια σολομώντεια «λύση», που προϋπέθετε και τις αναγκαίες υποχρεωτικές μετακινήσεις πληθυσμών, ήταν η πρώτη επιλογή των Αμερικανών όταν κλήθηκαν να ασχοληθούν με το Κυπριακό το 1964. Για την ελληνική κυπριακή πολιτική ηγεσία, αντίθετα, οποιαδήποτε ανάλογη παραχώρηση, στις πραγματικότητες της εποχής, ήταν εντελώς εκτός συζήτησης. Το ζήτημα δημιουργούσε τριβές και καχυποψία στις σχέσεις της Λευκωσίας με την Αθήνα και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στην ευρύτερη ιστορική και γεωγραφική του διάσταση. Από την εποχή της πρώτης βενιζελικής περιόδου ο ελλαδικός μεγαλοϊδεατισμός θεωρούσε αυτονόητο το δικαίωμα του «Εθνικού Κέντρου» να καθορίζει τις προτεραιότητες, τις κατευθύνσεις και τα όρια της εδαφικής του επέκτασης, αδιαφορώντας, εξαιτίας πραγματισμού ή κυνικότητας, για όσους θα έμεναν εκτός νυμφώνος. Μια πρακτική που ήταν αδύνατο να γίνει αποδεκτή στην προ του 1974 Κύπρο.

Στη μακαριακή πολιτική και ρητορεία της περιόδου 1964-1974 ανιχνεύονται ανακολουθίες και αντιφάσεις, όμως πρέπει να μην παραγνωρίζεται το γεγονός ότι ο Κύπριος πρόεδρος έπρεπε να «αποδεικνύει» διαρκώς στους επικριτές του, στο εσωτερικό αλλά και στην Αθήνα, ότι δεν ήταν ούτε «επίορκος» ούτε «ανθενωτικός». Με την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας την εκατέρωθεν καχυποψία επιβάρυναν περιστατικά όπως η ανάμειξη του πανίσχυρου Κύπριου υπουργού Εσωτερικών Πολύκαρπου Γιωρκάτζη στην απόπειρα δολοφονίας του Γ. Παπαδόπουλου από τον Αλέξανδρο Παναγούλη (Αύγουστος 1968), ή η εισαγωγή τσεχοσλοβακικών όπλων στο νησί από την κυπριακή κυβέρνηση. Πάντως, στο Κυπριακό η ελληνική χούντα, μέχρι τον Νοέμβριο του 1973, ακολουθεί ουσιαστικά τη γραμμή σχεδόν όλων των δημοκρατικών κυβερνήσεων, αυτήν που χάρασσαν οι διπλωμάτες, κυρίως οι Παναγιώτης Πιπινέλης και ο Χρ. Ξανθόπουλος-Παλαμάς, και προέβλεπε τη λύση του ζητήματος με υποχωρήσεις, μέσω των συνομιλιών που είχαν αρχίσει από το 1968. Η Αθήνα και σε αυτήν την περίοδο προσέβλεπε επίμονα και σταθερά σε μια ελληνοτουρκική διευθέτηση, ενώ ο Μακάριος, αντίθετα, προτιμούσε τη διατήρηση του Status quo, όπως αυτό διαμορφώθηκε στο νησί από το 1963-1964 αντί μιας συμβιβαστικής υποχώρησης. Το εντελώς παράλογο ήταν ότι την ίδια ώρα, η ελληνική δικτατορία ενίσχυε ποικιλοτρόπως τα ακραία αντιμακαριακά στοιχεία στην Κύπρο, υπονομεύοντας τον Μακάριο ως «ανθενωτικό», «ανθέλληνα», «αρχομανή» και «φιλοσοβιετικό», με μόνιμους υποβολείς στην αντικυβερνητική προπαγάνδα δεκάδες Έλληνες αξιωματικούς που υπηρετούσαν στην Εθνική Φρουρά. Αυτή η διπλοπρόσωπη τακτική της δικτατορίας, σε συνδυασμό με την εγκληματική επιπολαιότητα των συνταγματαρχών στο κορυφαίο εθνικό ζήτημα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, είχε καθοριστικό ρόλο στην κυπριακή τραγωδία του 1974.

Τελικώς, η εν πολλοίς εκπορευόμενη από το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών υπονόμευση και αμφισβήτηση της κυβέρνησης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, διά των όπλων, της τρομοκρατικής δράσης, των δολοφονιών και των βομβιστικών επιθέσεων των παράνομων οργανώσεων, με κυριότερες το «Εθνικό Μέτωπο» και κατόπιν την ΕΟΚΑ Β΄ και η εσωτερική αναταραχή κορυφώθηκαν με την οργάνωση από τον κύκλο του αόρατου δικτάτορα Δημήτριου Ιωαννίδη και την εκτέλεση του πραξικοπήματος από έμπιστούς του, Έλληνες αξιωματικούς, στις 15 Ιουλίου 1974. Πέντε ημέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου, εκδηλώθηκε η πρώτη φάση της τουρκικής στρατιωτικής επίθεσης και εισβολής στο νησί, που ολοκληρώθηκε με τη δεύτερη φάση της, στα μέσα Αυγούστου 1974.

Την επαύριον της τουρκικής εισβολής η Κυπριακή Δημοκρατία κλήθηκε με δραματικό τρόπο, 14 μόλις χρόνια ύστερα από την ίδρυσή της, να διαχειριστεί τα τεράστια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που προέκυψαν από την προσφυγοποίηση δεκάδων χιλιάδων Κυπρίων, παράλληλα με τις χαίνουσες πληγές του εθνικού θέματος και τα ανθρωπιστικά ζητήματα. Εξίσου επιτακτική ανάγκη ήταν η ομαλοποίηση της δημοκρατικής λειτουργίας των θεσμών, η ίδρυση νέων κομμάτων, η κατά το δυνατόν σταδιακή αποκατάσταση της ψυχικής ενότητας που τόσο είχε δοκιμαστεί στα χρόνια 1970-1974, τόσο στο εσωτερικό μέτωπο, όσο και στις σχέσεις με την Ελλάδα, όπου είχε επανέλθει η Δημοκρατία εξαιτίας ακριβώς της κυπριακής τραγωδίας. Παράλληλα, τέθηκαν επί τάπητος, είτε ενσυνείδητα, είτε εκ των πραγμάτων, ζητήματα ταυτότητας, στρατηγικής στο εθνικό πρόβλημα, στόχων και προτεραιοτήτων, πολιτικής λήθης και εθνικής μνήμης. Η συζήτηση για το «ευκταίο» και το «εφικτό» της περιόδου 1968-1974 επανήλθε, σταδιακά, με διαφορετικούς υποστηρικτές και πλήρη αναδιαμόρφωση των σχετικών στρατοπέδων, αλλά – δυστυχώς – και τον επανακαθορισμό του διακυβεύματος: Από την αυτοδιάθεση και την ένωση στην αγωνία για την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Κυπριακού Ελληνισμού. Στον μακρύ ιστορικό χρόνο η υπόθεση της Κύπρου, μαζί με την τελική έκβαση του Μικρασιατικού πολέμου, το 1922, αποτελούν τις δύο τραγικότερες αποτυχίες της ελληνικής πολιτικής στα 200 χρόνια ζωής του ελληνικού κράτους.

[Ζαποτέκος]

Ας μπει με αυτό εδώ
Κύπρος 1974: Η ντροπή του ελληνικού ναυτικού… Τορπιλάκατοι Τ-2 & Τ-6
viewtopic.php?f=11&t=6038&hilit=%CE%9A% ... 0#p1437468

Υπόθεση Noratlas
Το σχέδιο που είχε ετοιμαστεί προέβλεπε την απογείωση 20 αεροσκαφών Noratlas και 10 Dakota της 354ης Μοίρας Τακτικών Μεταφορών «Πήγασος». Τα Noratlas θα μετέφεραν τους καταδρομείς και τα Dacota πυρομαχικά και άλλο υλικό. Αποφασίστηκε οι απογειώσεις να ξεκινήσουν στις 22:30 της 21ης Ιουλίου 1974. Ένα αεροπλάνο θα απογειωνόταν κάθε πέντε λεπτά. Αρχικώς το σχέδιο τηρήθηκε αλλά στη συνέχεια υπήρξαν περίεργες καθυστερήσεις που από κάποιους αποδίδονται και σε σκοπιμότητα. Τελικώς απογειώθηκαν μόνο τα 15 Noratlas και στο αεροδρόμιο της Σούδας παρέμειναν τα υπόλοιπα 5 μαζί με τα Dacota. Είναι αξιοσημείωτο ότι το «Νίκη 15» που απογειώθηκε τελευταίο με κυβερνήτη τον Επισμηναγό Ευάγγελο Πετρουλάκη αναχώρησε από τη Σούδα παρά το ότι είχε οδηγίες να μην πετάξει αφού είχε παραβιαστεί το χρονικό όριο. Ο Πετρουλάκης ανέλαβε την ευθύνη και απογειώθηκε.

Το Noratlas «Νίκη 13» με κυβερνήτη τον αντισμήναρχο Βασίλειο Νικολάου, δεν έφτασε ποτέ στη Κύπρο αφού δηλώθηκε ότι έχασε τον προσανατολισμό του και προσγειώθηκε στη Ρόδο. Ο τότε Διοικητής της Α’ Μοίρας Καταδρομών Γ. Παπαμελετίου αμφισβητεί τα περί απώλειας προσανατολισμού και διερωτάται «Πως βρήκαν τη Ρόδο και δεν βρήκαν τα Άδανα για να καλοπεράσουν με τους Τούρκους; Βεβαίως όταν βλέπεις να καίγεται ο κόσμος, το πρώτο που σου έρχεται στο μυαλό είναι, από δω παν κι άλλοι. Όσοι είναι φτιαγμένοι γι' αυτό».

Το Noratlas «Νίκη 14» με κυβερνήτη τον Επισμηναγό Παναγιώτη Λυμπερόπουλο, αν και έφτασε στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, δεν προσγειώθηκε γιατί είχε ήδη ξημερώσει και επέστρεψε στη Κρήτη.
https://www.protothema.gr/greece/articl ... nalgisias/

Η αντίθετη άποψη :
Κάποιοι συνάδελφοι, μετά την ολοκλήρωση της αποστολής, «ταξινομούσαν» συναδέλφους τους σε ανδρείους, όσους συμμετείχαν και ολοκλήρωσαν την αποστολή και σε δειλούς, όσους δεν έφτασαν στον προορισμό τους ή και δεν απογειώθηκαν καθόλου. Η βιασύνη και η έπαρση είναι στοιχεία όχι συνετών και σοφών ατόμων. Θα ήθελα να υπερασπιστώ την αλήθεια και μόνον. Πρώτον, για εκείνους που δεν έφτασαν στον προορισμό τους, είναι απόλυτα βέβαιοι ότι η «δειλία τους» ήταν ο λόγος; Μήπως ήταν ανεπιτυχής εκτέλεση της αποστολής υπό διαδικασίες ανορθόδοξου πολέμου; Μήπως υπήρξαν παρεμβολές του εχθρού κ.α.;
https://sastya.gr/new/item/1780-kypros- ... ftoktonias