Μέδικοι - Ιατρού και Γιατράκοι
Για την δημιουργία της μανιάτικης οικογένειας των Μεδίκων - Ιατρών υπάρχει η εξής παράδοση. Ένα Πέτρος Μέδικος απ' τον ηγεμονικό οίκο των Μεδίκων της Φλωρεντίας ήρθε στην Ελλάδα το 1311. Εγκαταστάθηκε στην Κόρινθο και η οικογένεια που δημιούργησε επεκτάθηκε στην Αθήνα και στο Ναύπλιο. Το επώνυμο "Μέδικος" διατηρήθηκε , αλλά παράλληλα εξελληνίστηκε και σε Ιατρού/Γιατρός/Γιατρού. Μετά την κατάληψη του Ναυπλίου απ' τους Τούρκους ( 1540 ) , οι Ιατρού μετανάστευσαν σε Κρήτη , Αιγαίο , Θράκη και Πελοπόννησο ( Κυνουρία , Μάνη , Μιστρά ).
Οι Μανιάτες Γιατροί - Μέδικοι χρησιμοποιούσαν ως επώνυμο πότε το "Γιατρός" ( / Γιατρού/ Ιατρού/ Ιατρός ) , πότε το "Μέδικος" ( κυρίως στις επαφές τους με το εξωτερικό ) και πότε και τα δύο μαζί.
Έπειτα δημιουργήθηκε και άλλη παράδοση. Πως δηλαδή ο ηγεμονικός οίκος των Μεδίκων της Φλωρεντίας είχε για γενάρχη του έναν Μανιάτη Ιατρού/Γιατρού , ο οποίος μετανάστευσε απ' το Οίτυλο της Μάνης στην Φλωρεντία.
Τέλος υπάρχουν και οι σκεπτικιστές , πως δηλαδή οι Μέδικοι της Φλωρεντίας δεν έχουν καμιά σχέση με τους Μεδίκους - Ιατρού της Ελλάδος. Οι Ιατροί/Γιατροί/Γιατράκοι πήραν το επώνυμο από κάποιον πρόγονό τους που ήταν πρακτικός ιατρός - ή στην καλύτερη σπούδασε στο εξωτερικό - και έκανε την επαγγελματική του ιδιότητα επώνυμο. Στα ξένα , ειδικά αν υπήρξαν σπουδές στο εξωτερικό , το "Ιατρός" έγινε 'Μέδικος" και χρησιμοποιούταν και αυτό ως επώνυμο.
Ο πρώτος Μανιάτης Ιατρού - Μέδικος , κάποιος
γέρος Ιατρός , έζησε γύρω στο 1570.
Ο Πέτρος Ιατρού υπήρξε ο αρχιστράτηγος των Μανιατών κατά την επανάσταση που σχεδίαζε ο Κάρολος Γκοντζάγκα , δούκας του Νεβέρ , το 1618.
Οι Γιατράκοι ήταν αγωνιστές του 1821 και ζούσαν στα Μπαρδουνοχώρια. Το επώνυμό τους το πήραν από κάποιον πρόγονό τους που εξασκούσε επιτυχημένα την πρακτική ιατρική. Πιστεύεται όμως πως ήταν κλάδος των Γιατρών - Μεδίκων του Οιτύλου της Μάνης που εγκαταστάθηκε στην Άρνα της Βαρδούνιας.
Γενάρχης της οικογένειας υπήρξε ο Ιωάννης Γιατράκος , ο οποίος με την σύζυγό του Κανέλλα Καλοειδή απέκτησαν πολλά παιδιά , απ' τα οποία 5 διακρίθηκαν στον Αγώνα του '21.
Γεώργιος ( ή Γεωργάκης ) Γιατράκος : Ο επονομαζόμενος "Στρατηγός" . Ο μεγαλύτερος απ' τους 5 αδελφούς Γιατράκους. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπηρέτησε στο σώμα του ΤουρκοΒαρδουνιώτη Μουσάγα στους Γοράνους. Στο Ρωσο-Τουρκικό πόλεμο (1807-1811) ο Γιωργάκης Γιατράκος ακολούθησε μαζί με άλλους Λάκωνες το Μουσάγα, ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη της Σόφιας. Στα αρχεία της Ρωσικής αστυνομίας αναφέρεται το όνομά του μεταξύ των μελών της Φιλικής Εταιρείας, χωρίς όμως να υπάρχει στους επίσημους καταλόγους της.
Στην επανάσταση του 1821 προσέφερε πολλές υπηρεσίες ως στρατιωτικός και ως χειρουργός. Ίσως αναμίχθηκε στην δολοφονία του προεστού του Μυστρά Κρεββατά. Στον Εμφύλιο ήταν με το μέρος της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Κράτησε όμως μετριοπαθή στάση. Διακρίθηκε κατά των Τουρκοαιγυπτίων του Ιμπραήμ. Πέθανε στο Άργος το 1841.
Ηλία ( ή Λιάκος ) Γιατράκος : Ο μικρότερος απ' τους 5 αδελφούς. Γεννήθηκε το 1795. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπηρέτησε στο σώμα του ΤουρκοΒαρδουνιώτη Μουσάγα στους Γοράνους κοντά στον αδελφό του Γιωργάκη. Έμεινε άγαμος σε όλη του την ζωή. Πέθανε στην Σπάρτη το 1875.
Μιχαήλ Γιατράκος : Ο δευτερότοκος αδελφός. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπηρέτησε στο σώμα του Τουρκοβαρδουνιώτη Ισούφαγα Ζαλούμη, ο οποίος είχε πύργο στην Ταράψα. Έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1821 ως στρατιωτικός και χειρούργος και πέθανε το 1850 στο Άργος με το βαθμό του συνταγματάρχη. Στα αρχεία της Ρωσικής αστυνομίας φέρεται ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας, αλλά το όνομά του δεν υπάρχει στους επίσημους καταλόγους.
Νικόλαος ( ή Νικολάκης ) Γιατράκος : Ο τέταρτος κατά σειρά αδελφός. Γεννήθηκε το 1793 στην Άρνα . Στα αρχεία της Ρωσικής αστυνομίας φέρεται και αυτός ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας, χωρίς να περιλαμβάνεται το όνομά του στους επίσημους καταλόγους. Το 1846 δολοφονήθηκε στο σπίτι του στην Σπάρτη από τον μαύρο ( Άραβα ) υπηρέτη του, ο οποίος λίγες ημέρες μετά τη σύλληψή του βρέθηκε σκοτωμένος
. Ηθικοί αυτουργοί του φόνου του Νικολάκη Γιατράκου θεωρήθηκαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι.
Παναγιώτης ( ή Παναγιωτάκης ) Γιατράκος : Αν και ήταν ο τρίτος στην σειρά ανάμεσα στους πέντε αδελφούς , υπήρξε ο αρχηγός της οικογένειας. Υπήρξε σπουδαίος πρακτικός γιατρός. Γεννήθηκε το 1780 ή το 1790/1791 στην Άρνα της Λακωνίας. Από τους καταλόγους της Φιλικής Εταιρείας φαίνεται ότι το 1818 ήταν 27 ετών , άρα ίσως το 1791 είναι η σωστή ημερομηνία. Στις αρχές του 19ου αιώνα υπηρέτησε στο στρατιωτικό σώμα του ΤουρκοΒαρδουνιώτη Μουσάγα στην Κουρτσούνα. Κατ' άλλους πολεμούσε διαρκώς εναντίον των Τουρκομπαρδουνιωτών .
Το 1810 πήγε στη Ζάκυνθο και υπηρέτησε ως χειρούργος στο Αγγλικό εκστρατευτικό σώμα υπό τη διοίκηση του R. Church, το οποίο μεταφέρθηκε στη Μεσσήνα της Σικελίας. Όταν βρισκόταν στην Ιταλία βρήκε το χρόνο να σπουδάσει για μικρό χρονικό διάστημα Ιατρική. Το 1816 φιλοξενήθηκε στου Λάλα από το Σεϊντάγα. Λίγο πριν φύγει ο Παναγιωτάκης για τον τόπο του ο Βοεβόδας της Γαστούνης, με εντολή του Πασά της Τρίπολης, σκότωσε το Σεϊντάγα και ένα γιό του. Ο άλλος γιός του, ο Χατέμπεης, ακολούθησε το σχέδιο του Γιατράκου για να δολοφονηθεί ο βοεβόδας της Γαστούνης , ενώ αυτοί οι δύο θα βρισκόντουσαν στην Τριπολιτσά. Από εκεί πήραν άδεια και πήγαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου διακρίθηκε για τις χειρουργικές του ικανότητες.
Με τη βοήθεια του Γιατράκου ο Χατέμπεης συνάντησε τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’, ο οποίος μεσολάβησε για να τακτοποιηθούν οι υποθέσεις του. 
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πόλη, στις 26 ( ή 28 ) Αυγούστου 1818, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία απ' τον Γρηγόριο Δικαίο , δηλώνοντας 27 ετών . Όταν επέστρεψε στην Τρίπολη γνώρισε το Χουρσίτ πασά, ο οποίος εκτίμησε τις χειρουργικές του ικανότητες και του ζήτησε να τον ακολουθήσει στην επικείμενη εκστρατεία στα Γιάννενα εναντίον του Αλή Πασά. Τελικά ο Παναγιωτάκης γύρισε στην Άρνα. Το όνομά του περιλαμβανόταν στα αρχεία της Ρωσικής αστυνομίας ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Έλαβε μέρος στην Ελληνική επανάσταση και αναδείχθηκε σε αρχηγό της οικογενείας του.
Τον ακολούθησαν πολλοί επειδή γνώριζε τη χειρουργική και είχε την ικανότητα να θεραπεύει τραύματα. Εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο αξιόλογους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου, έφερε το βαθμό του στρατηγού. Κήρυξε την επανάσταση στα Μπαρδουνοχώρια. Συμμετείχε στην μάχη στο Βαλτέτσι , στην πολιορκία της Τριπολιτσάς , στην ατυχή εκστρατεία του Μαυρκορδάτου στην Ήπειρο , εναντίον του Δράμαλη και στην μάχη του Πολυάραβου ( 1826 ). Τον βαραίνει όμως και αυτόν η δολοφονία του Παναγιώτη Κρεββατά , αν και ο Κανέλλος Δεληγιάννης λέει πως τα αδέλφια του Γεώργιος και Νικόλαος έδρασαν χωρίς την συγκατάθεσή του. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και πρόσφερε πολλές υπηρεσίες στον αγώνα. Στον Εμφύλιο ήταν με την κυβέρνηση Κουντουριώτη. Το 1825 ήταν στο Νεόκαστρο και όταν συνθηκολόγησαν οι Έλληνες, ο Ιμπραήμ κράτησε τον Παναγιωτάκη Γιατράκο και το Γεώργιο Μαυρομιχάλη. Αργότερα έγινε ανταλλαγή με Τούρκους πασάδες απ' το Ναύπλιο που κρατούσαν οι Έλληνες ως αιχμαλώτους. Έκτοτε συνέχισε αγωνιζόμενος μέχρι το τέλος του αγώνα. Άφησε απομνημονεύματα για την προεπαναστατική περίοδο. Στην περίοδο του Καποδίστρια, το 1830, πήρε το βαθμό του χιλίαρχου ταξιαρχικού και μετά την απελευθέρωση του αναγνωρίστηκε ο βαθμός του στρατηγού (αξιωματικός Α΄ τάξεως) . Η σύζυγός του Γιατράκου Ιωάννα πολέμησε από ένα πύργο με 45 στρατιώτες τους Αιγύπτιους στο χωριό Κουρτσούνα. Ο γιός της παντρεύτηκε κόρη του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και όταν αυτή το πέθανε το 1876 θάφτηκε στο οχύρωμα όπου η πεθερά της πριν από 50 χρόνια είχε πολεμήσει τους στρατιώτες του Ιμπραήμ.
Ο Παναγιωτάκης Γιατράκος υπήρξε αντικαποδιστριακός. Κατέστειλε την ανταρσία του Γκρίτζαλη το 1833 - 1834 και το 1843 έγινε υποστράτηγος. Πέθανε στην Αθήνα το 1851.
πηγές :
Σταύρος Καπετανάκης ,
Βιογραφικό Λεξικό Μανιατών
εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος
που στον Αγώνα του '21 διακινδύνευαν την ζωή τους προκειμένου να αποκτήσουν λίγο ελαιόλαδο ή έναν γάιδαρο. Περισσότερο δε τους ένοιαζε μην χάσουν το λάδι ή σκοτωθεί το γαϊδούρι , παρά μήπως σκοτωθούν οι ίδιοι. 
, μπαραμπάτηδες , γαϊδούρια , πενταγάιδαρους , κόπρους , γαϊδουρόσογα. 
)
)
