Re: Mερικά ονόματα από το Οθωμανικό κατάστιχο της Θεσσαλιας του 1454
Δημοσιεύτηκε: 27 Δεκ 2022, 22:20
Νοεμβρίου 13, 2022
Επώνυμα Ελλήνων Που Έχουν Τουρκική Ρίζα Και Σημαίνουν Επάγγελμα.
Οι τουρκικές λέξεις κατακλύζουν την ελληνική γλώσσα. Αποτελούν βεβαίως και πεδίο πολυετούς έρευνας από τους γλωσσολόγους για το πόση είναι η διείσδυση στην καθημερινότητα. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν έρευνες γύρω από τα επώνυμα των Ελλήνων τα οποία σημαίνουν κάποιο επάγγελμα και κρύβουν στην ερμηνεία τους τουρκικές ρίζες.
Το 1920 η εφημερίδα «Πειρασμός» έψαξε τότε ελληνικά επίθετα που προέρχονταν κυρίως από τουρκικές ρίζες και σήμαιναν επάγγελμα. Ιδού λοιπόν κάποια από αυτά:
«Κουντουριώτης, Κουντούρης, Κουντουράς: Από το τουρκικόν κουντούρα δηλ το παπούτσι.
Καζαντζής, Καζαντζάκης, Καζαντζόπουλος: Από το καζάνι. Δηλαδή ο κατασκευαστής καζανιών και γενικώτερον ο χαλκουργός.
Κανταρτζής: Ο κατασκευαστής κανταριών και γενικώτερον ο ορειχαλκουργός.
Τουφεξής: Από το επάγγελμά του οπλοποιού και του κατασκευαστού κοντακιών όπλων.
Καζάζης: Ο μεταξουργός.
Σέκερης: Ο ζαχαροπλάστης.
Αμπατζής: Ο κατασκευαστής ωρισμένου μαλλίνου υφάσματος.
Σαγιαξής: Ο κατασκευαστής επίσης ωρισμένου είδους μαλλίνου υφάσματος.
Κιατίπης: Ο γραμματικός.
Περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα.
Η ερμηνεία και οι ρίζες τους που κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία.
Μία μοναδική έκδοση, στην οποία σε 5.500 λήματα εξηγούνται περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα και οι ρίζες τους κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία. Στο Βυζάντιο τα επώνυμα εμφανίζονται τον 7ο αι. μ.Χ. Πηγή προέλευσης των ελληνικών επωνύμων κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι κάποια χαρακτηριστικά του κατόχου τους, και συγκεκριμένα: οι σωματικές αρετές ή οι ατέλειές του, κάποιο αξίωμα ή το επάγγελμά του, ο τρόπος καταγωγής του. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, εμφανίζονται τα πατρωνυμικά ή μητρωνυμικά επώνυμα.
Νεότερα είναι τα επώνυμα που δηλώνουν ζώα, φυτά, πετρώματα ή αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Τα ελληνικά επώνυμα τουρκικής προέλευσης εμφανίζονται πολύ πριν την Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και ακολουθούν τα χαρακτηριστικά των βυζαντινών επωνύμων, με μεγαλύτερη έμφαση στα περιπαικτικά επώνυμα, που προκύπτουν από παρατσούκλια.
Φεσάς, Φεσόπουλος: Ο κατασκευαστής φεσιών.
Σαράφης, Σαραφίδης, Σαραφόπουλος: Από το σαράφης, αργυραμοιβός.
Ταμπάκης, Ταμπακόπουλος, Ταμπακάς: Από το ταμπάκης, ο βυρσοδέψης.
Χασάπης, Κασάπης, Χασαπίδης και Κασαπίδης: Από το χασάπης ή κασάπης, σφαγεύς, κρεοπώλης.
Αραμπατζής: Καραγωγεύς.
Τσορμπατζής, Τσορμπατζόγλου: Ο προϊστάμενος εργασίας.
Μπαξεβάνης: Ο περιβολάρης.
Καλαιτζής, Καλαντζόπουλος, Καλαντζάκης: Ο κασσιτερωτής.
Καπιτσάλας, Καπιτσάλης και Καψάλης: Ο κεντητής ή κατασκευαστής ζωνών.
Κατιρτζής και Κατιρτζόγλου: Ο μουλαράς.
Όπως τονίζει ο Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος): «Αν δεν βρήκατε το δικό σας επώνυμο ψάξτε το καλύτερα… Για το δικό μου πάντως τα πράγματα είναι απλά: Σιταράς όλο και με κάποια σιτάρια θα είχαν να κάνουν οι παππούδες.
Αλλη έρευνα.
Σύμφωνα με άλλη έρευνα του Ανδρέα Καλαντζάκου για το τι σημαίνουν οι ρίζες των πιο γνωστών ελληνικών επιθέτων, τα πράγματα έχουν ως εξής:
-Αϊβαζής: κλητήρας (τουρκικά: ayvaz)
-Αργέντης: ασημένιος (ιταλικά: argento)
-Ασλάνης: το λιοντάρι (τουρκικά: aslan)
-Βεάκης: ο μπέης, ο κύριος (τουρκικά: bey)
-Βέγγος: το φαρμακερό φυτό (περσικά: benk)
-Βογιατζής: ο μπογιατζής (τουρκικά: boyaci)
-Βοναπάρτης: η καλή μερίδα (ιταλικά: buono parte)
-Βουγιουκλάκη: η μεγάλη (από το τούρκικο buyuk)
-Γαρμπή: η δύση (αραβικά: garb)
-Γκερέκου: πρέπει (τουρκικά: gerek)
-Δαφέρμος: ο βέβαιος, ο σταθερός (ιταλικά: da fermo)
-Δεληγιάννης: ο Τρελός Γιάννης (τουρκικά: deli)
-Ζαϊμης: ο εισπράκτορας φόρων (τουρκικά: zaim)
-Ζαλμάς: ο πρόστυχος (τουρκικά: calma)
-Ζαμπούνης: ο καχεκτικός, ο αδύναμος (τουρκικά: zabun)
-Ζολώτας: το χρυσάφι (ρωσικά: zoloto)
-Ζορμπάς: ο άτακτος, ο ταραξίας (τουρκικά: zorba)
-Ιωαννίδης: αυτός που πήρε την χάρη του Θεού (εβραϊκά: yohannou)
-Καβάφης: ο αδέξιος (τουρκικά: kavaf)
-Καζαντζάκης: ο χαλκωματάς (τουρκικά: kazanci)
-Κάλβος: ο φαλακρός (λατινικά: calvus)
-Καμμένος: η πέτρα (σλάβικα: kamen)
-Καραγκιόζης: ο μαυρομάτης (τουρκικά: Karagöz)
-Καραμανλής: αυτός που κατάγεται από την Καραμανία (τουρκικά: karamanli)
-Καρατζάς: το ζαρκάδι (τουρκικά: karaca)
-Καρατζαφέρης: η καμήλα (τουρκικά: kara cafer)
-Κατράκης: ο μοιραίος (αραβικά: kaderi)
-Κεντέρης: η λύπη (τουρκικά: keder)
-Κοεμτζής: ο χρυσοχόος (τουρκικά: kuyumcu)
-Κούγιας: ο πεταλωτής (σλάβικα: kuja)
-Λιάνη: δένω (γαλλικά: liane)
-Μακαρέζος: το καρούλι (τουρκικά: makara)
-Μαρής: ο τρελός (αρβανίτικα: mari)
-Ματσούκα: το ρόπαλο (λατινικά: maxuca)
-Μπαϊρακτάρης: ο σημαιοφόρος (τουρκικά: bayraktar)
-Μπότσαρης: το βαρελάκι (από τους Βένετους: bozza)
-Μπουρνάζος: ο μυταράς (τουρκικά: burnaz)
-Νάκας: ο ελαιογράφος (τουρκικά: nakkas)
-Νταϊφά: η ομάδα, το σωματείο (αραβικά: taife)
-Ντενίση: η θάλασσα (τουρκικά: denis)
-Πεχλιβάνης: παλαιστής (τουρκικά: pehlivan)
-Ρακιντζής: αυτός που φτιάχνει ή πίνει τσίπουρο (τουρκικά: raki)
-Σαντίκος: ο πιστός φίλος (τουρκικά: sadik)
-Σελιμάς: υγιής (τουρκικά: selim)
-Σεφέρης: το ταξίδι (τουρκικά: sefer)
-Σιμιτζής: αυτός που φτιάχνει και πουλάει κουλούρια (τουρκικά: simitci)
-Σκαρμούτσος: πάσσαλος (ιταλικά: scarmo)
-Τόκας: πόρπη (τουρκικά: toka)
-Τρίμης: παλληκάρι (αρβανίτικα: trim)
-Τσουκαλάς: ο μεγάλος τέντζερης (ιταλικά: zuca)
-Φέρτης: ο μοναχός (τουρκικά: fert)
-Φούντας: η φούντα (ιταλικά: η φούντα, ο θάμνος)
-Φυσσούν: η γοητεία (τουρκικά: füsun)
-Χαϊκάλης: το όνομα (τουρκικά: haikal)
-Ωνάσης: ο εραστής (τουρκικά: oynas)
https://www.krititraveller.gr/2022/11/b ... t_835.html
Επώνυμα Ελλήνων Που Έχουν Τουρκική Ρίζα Και Σημαίνουν Επάγγελμα.
Οι τουρκικές λέξεις κατακλύζουν την ελληνική γλώσσα. Αποτελούν βεβαίως και πεδίο πολυετούς έρευνας από τους γλωσσολόγους για το πόση είναι η διείσδυση στην καθημερινότητα. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν έρευνες γύρω από τα επώνυμα των Ελλήνων τα οποία σημαίνουν κάποιο επάγγελμα και κρύβουν στην ερμηνεία τους τουρκικές ρίζες.
Το 1920 η εφημερίδα «Πειρασμός» έψαξε τότε ελληνικά επίθετα που προέρχονταν κυρίως από τουρκικές ρίζες και σήμαιναν επάγγελμα. Ιδού λοιπόν κάποια από αυτά:
«Κουντουριώτης, Κουντούρης, Κουντουράς: Από το τουρκικόν κουντούρα δηλ το παπούτσι.
Καζαντζής, Καζαντζάκης, Καζαντζόπουλος: Από το καζάνι. Δηλαδή ο κατασκευαστής καζανιών και γενικώτερον ο χαλκουργός.
Κανταρτζής: Ο κατασκευαστής κανταριών και γενικώτερον ο ορειχαλκουργός.
Τουφεξής: Από το επάγγελμά του οπλοποιού και του κατασκευαστού κοντακιών όπλων.
Καζάζης: Ο μεταξουργός.
Σέκερης: Ο ζαχαροπλάστης.
Αμπατζής: Ο κατασκευαστής ωρισμένου μαλλίνου υφάσματος.
Σαγιαξής: Ο κατασκευαστής επίσης ωρισμένου είδους μαλλίνου υφάσματος.
Κιατίπης: Ο γραμματικός.
Περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα.
Η ερμηνεία και οι ρίζες τους που κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία.
Μία μοναδική έκδοση, στην οποία σε 5.500 λήματα εξηγούνται περισσότερα από 12.000 επώνυμα που προέρχονται από την τουρκική γλώσσα και οι ρίζες τους κρατούν από το Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία. Στο Βυζάντιο τα επώνυμα εμφανίζονται τον 7ο αι. μ.Χ. Πηγή προέλευσης των ελληνικών επωνύμων κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είναι κάποια χαρακτηριστικά του κατόχου τους, και συγκεκριμένα: οι σωματικές αρετές ή οι ατέλειές του, κάποιο αξίωμα ή το επάγγελμά του, ο τρόπος καταγωγής του. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, εμφανίζονται τα πατρωνυμικά ή μητρωνυμικά επώνυμα.
Νεότερα είναι τα επώνυμα που δηλώνουν ζώα, φυτά, πετρώματα ή αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Τα ελληνικά επώνυμα τουρκικής προέλευσης εμφανίζονται πολύ πριν την Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και ακολουθούν τα χαρακτηριστικά των βυζαντινών επωνύμων, με μεγαλύτερη έμφαση στα περιπαικτικά επώνυμα, που προκύπτουν από παρατσούκλια.
Φεσάς, Φεσόπουλος: Ο κατασκευαστής φεσιών.
Σαράφης, Σαραφίδης, Σαραφόπουλος: Από το σαράφης, αργυραμοιβός.
Ταμπάκης, Ταμπακόπουλος, Ταμπακάς: Από το ταμπάκης, ο βυρσοδέψης.
Χασάπης, Κασάπης, Χασαπίδης και Κασαπίδης: Από το χασάπης ή κασάπης, σφαγεύς, κρεοπώλης.
Αραμπατζής: Καραγωγεύς.
Τσορμπατζής, Τσορμπατζόγλου: Ο προϊστάμενος εργασίας.
Μπαξεβάνης: Ο περιβολάρης.
Καλαιτζής, Καλαντζόπουλος, Καλαντζάκης: Ο κασσιτερωτής.
Καπιτσάλας, Καπιτσάλης και Καψάλης: Ο κεντητής ή κατασκευαστής ζωνών.
Κατιρτζής και Κατιρτζόγλου: Ο μουλαράς.
Όπως τονίζει ο Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος): «Αν δεν βρήκατε το δικό σας επώνυμο ψάξτε το καλύτερα… Για το δικό μου πάντως τα πράγματα είναι απλά: Σιταράς όλο και με κάποια σιτάρια θα είχαν να κάνουν οι παππούδες.
Αλλη έρευνα.
Σύμφωνα με άλλη έρευνα του Ανδρέα Καλαντζάκου για το τι σημαίνουν οι ρίζες των πιο γνωστών ελληνικών επιθέτων, τα πράγματα έχουν ως εξής:
-Αϊβαζής: κλητήρας (τουρκικά: ayvaz)
-Αργέντης: ασημένιος (ιταλικά: argento)
-Ασλάνης: το λιοντάρι (τουρκικά: aslan)
-Βεάκης: ο μπέης, ο κύριος (τουρκικά: bey)
-Βέγγος: το φαρμακερό φυτό (περσικά: benk)
-Βογιατζής: ο μπογιατζής (τουρκικά: boyaci)
-Βοναπάρτης: η καλή μερίδα (ιταλικά: buono parte)
-Βουγιουκλάκη: η μεγάλη (από το τούρκικο buyuk)
-Γαρμπή: η δύση (αραβικά: garb)
-Γκερέκου: πρέπει (τουρκικά: gerek)
-Δαφέρμος: ο βέβαιος, ο σταθερός (ιταλικά: da fermo)
-Δεληγιάννης: ο Τρελός Γιάννης (τουρκικά: deli)
-Ζαϊμης: ο εισπράκτορας φόρων (τουρκικά: zaim)
-Ζαλμάς: ο πρόστυχος (τουρκικά: calma)
-Ζαμπούνης: ο καχεκτικός, ο αδύναμος (τουρκικά: zabun)
-Ζολώτας: το χρυσάφι (ρωσικά: zoloto)
-Ζορμπάς: ο άτακτος, ο ταραξίας (τουρκικά: zorba)
-Ιωαννίδης: αυτός που πήρε την χάρη του Θεού (εβραϊκά: yohannou)
-Καβάφης: ο αδέξιος (τουρκικά: kavaf)
-Καζαντζάκης: ο χαλκωματάς (τουρκικά: kazanci)
-Κάλβος: ο φαλακρός (λατινικά: calvus)
-Καμμένος: η πέτρα (σλάβικα: kamen)
-Καραγκιόζης: ο μαυρομάτης (τουρκικά: Karagöz)
-Καραμανλής: αυτός που κατάγεται από την Καραμανία (τουρκικά: karamanli)
-Καρατζάς: το ζαρκάδι (τουρκικά: karaca)
-Καρατζαφέρης: η καμήλα (τουρκικά: kara cafer)
-Κατράκης: ο μοιραίος (αραβικά: kaderi)
-Κεντέρης: η λύπη (τουρκικά: keder)
-Κοεμτζής: ο χρυσοχόος (τουρκικά: kuyumcu)
-Κούγιας: ο πεταλωτής (σλάβικα: kuja)
-Λιάνη: δένω (γαλλικά: liane)
-Μακαρέζος: το καρούλι (τουρκικά: makara)
-Μαρής: ο τρελός (αρβανίτικα: mari)
-Ματσούκα: το ρόπαλο (λατινικά: maxuca)
-Μπαϊρακτάρης: ο σημαιοφόρος (τουρκικά: bayraktar)
-Μπότσαρης: το βαρελάκι (από τους Βένετους: bozza)
-Μπουρνάζος: ο μυταράς (τουρκικά: burnaz)
-Νάκας: ο ελαιογράφος (τουρκικά: nakkas)
-Νταϊφά: η ομάδα, το σωματείο (αραβικά: taife)
-Ντενίση: η θάλασσα (τουρκικά: denis)
-Πεχλιβάνης: παλαιστής (τουρκικά: pehlivan)
-Ρακιντζής: αυτός που φτιάχνει ή πίνει τσίπουρο (τουρκικά: raki)
-Σαντίκος: ο πιστός φίλος (τουρκικά: sadik)
-Σελιμάς: υγιής (τουρκικά: selim)
-Σεφέρης: το ταξίδι (τουρκικά: sefer)
-Σιμιτζής: αυτός που φτιάχνει και πουλάει κουλούρια (τουρκικά: simitci)
-Σκαρμούτσος: πάσσαλος (ιταλικά: scarmo)
-Τόκας: πόρπη (τουρκικά: toka)
-Τρίμης: παλληκάρι (αρβανίτικα: trim)
-Τσουκαλάς: ο μεγάλος τέντζερης (ιταλικά: zuca)
-Φέρτης: ο μοναχός (τουρκικά: fert)
-Φούντας: η φούντα (ιταλικά: η φούντα, ο θάμνος)
-Φυσσούν: η γοητεία (τουρκικά: füsun)
-Χαϊκάλης: το όνομα (τουρκικά: haikal)
-Ωνάσης: ο εραστής (τουρκικά: oynas)
https://www.krititraveller.gr/2022/11/b ... t_835.html
