Lugozzi έγραψε: 09 Σεπ 2022, 12:42
panos291 έγραψε: 09 Σεπ 2022, 12:40
ΟΥΤΙΣ έγραψε: 09 Σεπ 2022, 12:06
Τρία ονόματα.
Κάρολος, Δημητρίου, Παλληκαρίδης.
Έχεις δίκιο. Δεν είχε κάνει τίποτα κακό.
Δεν τους κρεμασε αυτη, άσχετα που την εχουν κανει αποδιοπομπαιο τραγο. Την εποχη εκεινη ηταν μια νεαρη βασίλισσα που μολις ειχε αναλαβει, και απ'οτι λεγεται επρεπε να θεσει βετο πραγμα που θα θεωρουνταν ευθεια παρεμβαση απο την τοτε 23χρονη Ελισάβετ.
τα δε κομμούνια σε λίγο θα βγουν με σημαίες της ΕΟΚΑ
Oχι ολα
Παλληκαρίδης: το χρονικό μιας προαναγγελθείσας (όσο και μάταιης) αυτοκτονίας
9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022
NOMADICUNIVERSALITY
του Άκη Γαβριηλίδη
Η Ελισάβετ της Αγγλίας υπήρξε επί δεκαετίες η προσωποποίηση ενός θεσμού απάνθρωπου, ληστρικού, αποικιοκρατικού και δολοφονικού.
Αυτό είναι πέρα από κάθε συζήτηση. Αυτό που είναι συζητήσιμο είναι η επιλογή της άρνησής της να απονείμει χάρη στον Ευαγόρα Παλληκαρίδη ως κύριας, ή και ως μόνης, απόδειξης για το ότι είχε τα χέρια της βαμμένα με αίμα. Μια επιλογή που γνωρίζει μεγάλη διάδοση στον ελληνόφωνο κυβερνοχώρο από χθες.
Με αφορμή της αναφορές αυτές, σκέφτηκα να αναζητήσω κάποιες πληροφορίες και κάποιες λεπτομέρειες για το συγκεκριμένο περιστατικό. Διαπίστωσα ότι σε πολλούς ιστότοπους, μεταξύ των οποίων και η Βικιπαίδεια, είναι δημοσιευμένο, αυτούσιο ή σε διάφορες παραλλαγές, ένα λεπτομερές κείμενο για τη ζωή, τη δράση και το θάνατο του Παλληκαρίδη.
Από την αφήγηση αυτή προκύπτει με σαφήνεια ένα πράγμα: ο Παλληκαρίδης επιδίωξε ο ίδιος λυσσαλέα το θάνατό του, και τελικά –πράγμα όχι τόσο δύσκολο, ιδίως υπό τις συνθήκες εκείνες- τον επέτυχε.
Αν η αφήγηση είναι ακριβής, ο θάνατος του Παλληκαρίδη υπήρξε ακόμη μία εκδήλωση της αθεράπευτης νεκροφιλίας του ριζοσπαστικού πατριωτισμού. Όπως και εκείνος του Παύλου Μελά πριν απ’ αυτόν. Τόσο ο ένας, όσο και ο άλλος δοξολογούνται επί δεκαετίες μόνο και μόνο επειδή ήταν δύο νέοι άνδρες και πέθαναν, άρα χρησίμευσαν μόνο ως θύματα, ως καύσιμο για την ευαισθητοποίηση και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης προς εθνικιστική-αλυτρωτική κατεύθυνση.
Υπάρχει όμως και η εξής διαφορά: ο Παύλος Μελάς πέθανε χωρίς να έχει ουσιαστικά καμία επιχειρησιακή δράση. Ο Παλληκαρίδης, σύμφωνα πάντα με το εν λόγω κείμενο, εμπλέκεται στη δολοφονία δέκα Άγγλων στρατιωτών και τον τραυματισμό άλλων εικοσιέξι –καθώς και σε «επιθέσεις κατά αστυνομικών σταθμών (…), πολλές επιθέσεις και δολιοφθορές εναντίον των Άγγλων», χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες.
Το θέμα όμως δεν είναι αυτό. Το θέμα καταρχάς είναι ότι το μόνιμο, σχεδόν το μόνο θέμα αυτής της αγιογραφικής αφήγησης του σύντομου βίου του είναι η εμμονική επιδίωξη του ηρωικού θανάτου. Αυτή, για παράδειγμα, είναι φανερή στο σημείωμα που άφησε στους συμμαθητές του –στους ήδη «παλιούς συμμαθητάς» του, όπως ρητά τους χαρακτηρίζει ενώ φυσικά δεν έχουν ακόμη αποφοιτήσει- πριν ανέβει στο βουνό. Το σημείωμα αυτό, ήδη από την πρώτη του πρόταση, μιλάει για «κάποιον που λείπει (…), κάποιον που φεύγει (…) κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό …», και δίνει λεπτομερείς οδηγίες στους αποδέκτες τι να κάνουν στον τάφο του, σαν να είναι ήδη νεκρός.
Κατά τη δίκη, δε, σύμφωνα πάντα με την αφήγηση,
Ο Παλλικαρίδης δεν άφησε περιθώρια στους δικηγόρους του να τον υπερασπιστούν, αφού παρά τις αντιρρήσεις τους παραδέχθηκε την ενοχή του με τον εξής αξιοθαύμαστο τρόπο: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Εκείνο όμως το οποίον έχω να είπω, είναι τούτο. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο» (η υπογράμμιση δική μου).
Αμέσως μετά την καταδίκη, οι δικηγόροι του Παλληκαρίδη απέστειλαν τηλεγράφημα στην βασίλισσα Ελισάβετ ζητώντας να του απονεμηθεί χάρη· με το αίτημα αυτό συντάχθηκαν στη συνέχεια και άλλοι. Αυτό το αίτημα λοιπόν απέρριψε η μακαρίτισσα, και σε αυτή την απόρριψη αναφέρονται οι επικριτικές αναφορές.
Όμως, τι νόημα έχει να διαμαρτυρόμαστε που δεν απονεμήθηκε χάρη σε κάποιον που δεν απένειμε ο ίδιος χάρη στον εαυτό του;
Για ποιο λόγο κάποιοι δικηγόροι να εισακουστούν από έναν μονάρχη, ή από οποιονδήποτε, όταν δεν έχουν εισακουστεί από τον ίδιο τον πελάτη τους;
Ο μονάρχης, τουλάχιστον τυπικά, προΐσταται των ενόπλων δυνάμεων της χώρας του. Με ποια λογική λοιπόν θα αναμέναμε από έναν μονάρχη να στείλει σε κάθε ενδιαφερόμενο –και ήταν πολλοί οι ενδιαφερόμενοι τότε- το μήνυμα ότι, δε βαριέσαι, δεν είναι τόσο τρομερό να σκοτώνει κανείς και να τραυματίζει δεκάδες μέλη των δυνάμεων αυτών;
Μετά την απόρριψη, ο Παλληκαρίδης έγραψε στο τελευταίο γράμμα του:
Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα, τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί.
Επίσης, σύμφωνα με μαρτυρία της αδελφής του από το 2020, ο Παλληκαρίδης είχε τη δυνατότητα να γλιτώσει από το θάνατο αλλά δεν την αξιοποίησε.
Τον ρώτησε επίσης ο παπα-Αντώνης, γιατί δεν είχε τρέξει για να φύγει, όταν τους είχαν εντοπίσει οι Άγγλοι, έξω από τη Λυσό. Εκείνος σήκωσε τα μάτια του, τον κοίταξε και του είπε: «Πάτερ, δεν είμαι δειλός!». Σκέφτομαι, πολλές φορές, πως επειδή ήταν αθλητής ο Ευαγόρας, αν έτρεχε, θα σωζόταν. Μπορούσε. Αλλά δεν έτρεξε.
Με βάση τα παραπάνω, όσοι ζητούσαν να του δοθεί χάρη ήταν εχθροί του. Διότι ζητούσαν να του στερήσουν τη χαρά και να τον εμποδίσουν να ζήσει την πιο όμορφη μέρα και την πιο όμορφη ώρα της ζωής του.
Επειδή τα λόγια αυτά ηχούν ανυπόφορα, προτείνω να παρακούσουμε την λογοκριτική υπόδειξη της τελευταίας φράσης και να ρωτήσουμε γιατί.
Επίσης, να ρωτήσουμε τι και πώς.
Ο Παλληκαρίδης βάδισε με χαρά προς την αγχόνη πιστεύοντας ότι θυσιάζεται για την Ελλάδα.
Με τη χρονική απόσταση, μπορούμε να διαβεβαιώσουμε ότι πλανήθηκε πλάνην οικτρά. Ήταν ακόμα ένας νέος άντρας που του φούσκωσαν τα μυαλά τα παραμύθια του ρομαντικού εθνικισμού και τον οδήγησαν σε μάταιο χαμό.
Αν δεχθούμε την δεδηλωμένη στοχοθεσία του, τη σύνδεση ενός μέσου προς ένα σκοπό, είναι προφανές ότι η θυσία του πήγε χαμένη. Δεν είχε το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.
Το μόνο αποτέλεσμα που είχε ήταν η ενίσχυση και η εμπέδωση μιας λατρείας του θανάτου και των ηρωικών νεκρών, ένας μόνιμος ηθικός εκβιασμός που μπλοκάρει τους ζωντανούς σε μια διαρκή μνησικακία, αυτοταπείνωση, εσωστρέφεια και αυτοπεριχαράκωση.
Κατά μία έννοια, βέβαια, αυτός ακριβώς ήταν ο σκοπός της θυσίας του, όπως κάθε ηρωικής θυσίας για το έθνος. Επειδή όμως δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτή η στοχοθεσία ήταν συνειδητή ή όχι και σε ποιο βαθμό στον ενδιαφερόμενο, παίρνω τις διαβεβαιώσεις του στην ονομαστική τους αξία και θέτω το ερώτημα: ωφέλησε την «Ελλάδα» αυτός ο θάνατος; Ποιαν «Ελλάδα», και πώς;
Καταρχάς: η «Ελλάδα» την οποία είχε στο μυαλό του ο Παλληκαρίδης, όπως και ο ακροδεξιός πρώην Χίτης αρχηγός του και όλοι οι ΕΟΚΑτζήδες, ήταν η Ελλάδα του στρατάρχη Παπάγου, του Παύλου και της Φρειδερίκης, οι οποίοι ανήγειραν «νέους Παρθενώνες» στα γαλανά νησιά του Αιγαίου και οι οποίοι αρνήθηκαν να δώσουν χάρη στον Μπελογιάννη, στον Μπάτση, τον Καλούμενο και τόσους άλλους, οι οποίοι αν μη τι άλλο δεν είχαν κάνει φονικά ούτε χρωστούσαν δανεικά, όταν τους παρακαλούσε όλη η υφήλιος.
Όταν έλεγε ότι αγωνιζόταν «για την Ελλάδα», εννοούσε ότι αγωνιζόταν για να προσαρτηθεί η Κύπρος σε αυτό το κράτος. Αυτό, όμως, δεν είναι κάτι ούτε φυσικό, ούτε αυτονόητο, ούτε θεία βούληση. Αποτελεί έναν στόχο πολιτικό, μία επιλογή μεταξύ πολλών δυνατών. Ως τέτοιος, υπόκειται σε συζήτηση και σε διαφωνία. Ας πούμε, ο στόχος αυτός δεν έγινε καθόλου κατανοητός και δεν βρήκε στήριξη από κανένα άλλο αντιαποικιακό κίνημα από τα πολλά που ευδοκιμούσαν την εποχή εκείνη. Το να θέλεις να ανεξαρτητοποιηθείς από μία αυτοκρατορία, όλοι μπορούσαν να συμμεριστούν. Το να θέλεις όμως να προσαρτηθείς σε ένα άλλο κράτος, μέλος ενός από τα δύο στρατόπεδα του ψυχρού πολέμου, ακουγόταν ως κάτι παράλογο στο οποίο κανείς δεν ήταν πρόθυμος να συμπαρασταθεί.
Εξάλλου, η δυσπιστία ανάμεσα στα ριζοσπαστικά αντιαποικιακά κινήματα και την ΕΟΚΑ υπήρξε αμοιβαία. Η ιδεολογική συγκρότηση της ομάδας αυτής ήταν εξίσου, αν όχι περισσότερο, ρατσιστική με εκείνη της Ελισάβετ και της βρετανικής αυτοκρατορίας, οι δε καθοδηγητές της έκαναν ό,τι ήταν δυνατό για να τονίσουν την υποτιθέμενη «πολιτισμική τους ανωτερότητα» και να μην ταυτίζονται με τους μαύρους και άλλους κανίβαλους της Αφρικής ή με κάποιον «αφηρημένο οικουμενισμό»[1].
Ίσως πει κανείς ότι «η Ελλάδα» δεν ταυτίζεται με τους εκάστοτε κυβερνώντες, αλλά δηλώνει ευρύτερα το σύνολο των μελών του έθνους. Εν τοιαύτη περιπτώσει, εγώ ως ένα εκ των μελών αυτού του έθνους δηλώνω ότι δεν ζήτησα ποτέ από κανέναν να θυσιαστεί για μένα. Αλλά πριν καν γεννηθώ, τόσο εγώ όσο και η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών Ελλήνων και Ελληνίδων, φορτωθήκαμε με αυτό το δώρο, δηλαδή με αυτό το χρέος, που μας έπεσε στο κεφάλι χωρίς να το έχουμε ζητήσει ποτέ, και που μας δένει τα χέρια και το στόμα, μας εμποδίζει να σκεφτούμε κριτικά και να θέσουμε υπό εξέταση την πρακτική και την ιδεολογία ενός τόσο ηρωικού νεκρού που πέθανε για χάρη μας.
Η «Ελλάδα», ή πάντως η Ελλάδα του στρατηγού Δημήτρη Ιωαννίδη, έκανε μία τελευταία προσπάθεια να υλοποιήσει την διακαή επιθυμία του Παλληκαρίδη το 1974. Με τα γνωστά αποτελέσματα. Έκτοτε –αν όχι από πολύ νωρίτερα- ο στόχος της προσάρτησης της Κύπρου στο ελληνικό κράτος έχει οριστικά ματαιωθεί και φύγει από την ημερήσια διάταξη.
Το σημαντικότερο είναι ότι ούτε όλοι οι Κύπριοι συμμερίζονταν τότε, ή συμμερίζονται τώρα, αυτό το στόχο. Ένα σημαντικό μέρος τους αντιτίθεται. Και δεν εννοώ μόνο τους Τουρκοκύπριους.
Μετά από 70 χρόνια, νομίζω ότι επιτρέπεται να θέσουμε υπό διερώτηση τους υποτιθέμενους «ιερούς σκοπούς». Όποιος πέθανε ηρωικά δεν έχει απαραίτητα δίκιο. Αν μη τι άλλο, υπάρχουν πολλοί/-ές που πέθαναν ηρωικά, ή μη, και δεν πρέσβευαν όλοι το ίδιο, άρα δεν μπορεί να έχουν όλοι δίκιο.
Ο προαναγγελθείς –από τον ίδιο- θάνατος του Ευαγόρα Παλληκαρίδη ήταν ένα καθαυτό προβληματικό μέσο για έναν προβληματικό σκοπό. Και ήταν προβληματικό τόσο σε επίπεδο αρχών, όσο και στο επίπεδο της πρακτικής του (αν)αποτελεσματικότητας.
Αν θέλουμε να βρούμε κάποιο παράδειγμα για την βαρβαρότητα του αγγλικού θρόνου, νομίζω ότι υπάρχουν πολλά καλύτερα απ’ αυτό. Δεν ξέρω βέβαια αν θα έχουν την ίδια αποδοχή στην ελληνική κοινή γνώμη. Ίσως την ξενίσουν. Αλλά δεν πειράζει, τόσο το καλύτερο. Ο σκανδαλισμός είναι προτιμότερος από την άκριτη αποδοχή και επιδοκιμασία.
