http://www.balkaneana.eu/explore/upload ... 16b1d8.pdf
Τσαμουριά και γλωσσική κατανομή [ στο περίπου ]
Στη Τσαμουριά κατοικούσανε
Τουρκαλβανοί - μουσουλμάνοι Σκιπεταροι - αλβανοφωνοι οι περισσοτεροι αλλά και αρκετοί δίγλωσσοι ,
Αρβανίτες χριστιανοι [ Ελληνοτσάμηδες] διγλωσσοι οι περισσότεροι
και ντόπιοι Ηπειρώτες ελληνοφωνοι
και λίγοι Βλαχόφωνοι
Εδω δεν θα ασχοληθούμε με τους αμιγως ελληνοφωνους πχ Παργα, Σαγιάδα κλπ
Πάμε...
Οι χριστιανοί Τσάμηδες που ζουν ως σημερα στη Τσαμουριά αποκαλούν και αποκαλούσανε τον εαυτό τους ως
Τσάμη
Αρβανίτη
Ελληνα
Ρωμιό
Καουρη
ενώ αποκαλούσαν τους μουσουλμάνους της περιοχής
ως
Αλβανοτσάμηδες και Τουρκοτσάμηδες η σκέτο Τουρκους,
οι οποίοι με τη σειρά τους αποκαλούσαν τον εαυτό τους ως
Τσάμ
Τούρκο
Σκιπεταρο-Αλβανό
Ας δούμε και τον ετεροπροσδιορισμό από τους υπόλοιπους Ηπειρώτες.
»Οι υπόλοιποι χριστιανοί [τηςΗπειρου]
αποκαλούν τους χριστιανούς Τσάμηδες
ως Ελληνοτσάμηδες.»
[Kretsi, Γεωργία. Verfolgung und Gedächtnis στην Αλβανία . Harrassowitz, 2007. ISBN 978-3-447-05544-4 , σ. 283.]
Βλέπουμε επομένως οτι
τόσο οι ίδιοι
όσο και οι υπόλοιποι Ηπειρώτες
δεχονταν την ελληνικότητα τους παρά τη διγλωσσία τους
και τους χαρακτηριζαν ως τέτοιους.
»Στην Ελλάδα, oι μουσουλμάνοι Τσάμηδες
αναφέρθηκαν με διάφορα ονόματα από διαφορετικούς συγγραφείς.
Ονομάζονταν Αλβανοτσάμηδες [14] και Τουρκαλβανοί (Τουρκαλβανοί]
[15] ή Τουρκοτσάμηδες»
[14[ Kretsi, Γεωργία. Verfolgung und Gedächtnis στην Αλβανία . Harrassowitz, 2007. ISBN 978-3-447-05544-4 , σ. 283.
15 Λεξικό Μπαμπινιώτη]
Εκτος αυτού αν οι χριστιανοί Τσάμηδες ήταν »Αλβανοί»
δεν θα αποκαλούσανε ως Αλβανοτσάμηδες μόνο τους μουσουλμάνους,
αλλά και τον εαυτό τους.
Σε ότι αφορά το 1913-14
και τους χριστιανούς Τσάμηδες-Ελληνοτσάμηδες της Θεσπρωτίας
»Οι
ντόπιοι ομιλητες της αλβανικής δεν μοιράστηκαν τις εθνικές ιδέες των μουσουλμάνων αλβανόφωνων γειτόνων τους, ενώ αντιθέτως παρέμειναν προσανατολισμενοι στον ελληνισμο και αναγνωρίζαν τους εαυτους τους ως Έλληνες......
παρέμειναν προσανατολισμένοι στον ελληνισμό, αναγνωρίζοντας τους εαυτούς τους ως Έλληνες. Κατόπιν, ακολουθόντας την προσάρτηση της περιοχής στην Ελλάδα, ταύτισαν τους εαυτούς τους με το ελληνικό κράτος και συνακόλουθα με το ελληνικό έθνος.»’
[Lambros Baltsiotis, The Muslim Chams of Northwestern Greece: The grounds for the expulsion of a “non-existent” minority community, European Journal of Turkish Studies, 2011)]
Βλέπουμε οτι όπως λέει ο Μπαλτσιώτης [ και οχι κανένας εθνικιστής]
αυτοί »παρέμειναν προσανατολισμένοι» στον ελληνισμό
και αυτοπροσδιορίζονταν μάλιστα ως τέτοιοι και όλα αυτά πριν το 1913
Κατάριψη του παραμυθιού της αλβανικού εθνικισμού
οτι εθνοτητα=γλώσσα.
»Οι μουσουλμάνικες κοινότητες της Ηπειρου που ομιλουσαν ελληνικά
όπως στις πόλεις Γιάννενα και Παραμυθιά και μερικοί στις πόλεις της Πάργας και της Πρέβεζας μοιράστηκαν την ίδια διαδρομή κατασκευης ταυτότητας με τους μουσουλμάνους αλβανόφωνους.
[Baltsiotis. The Muslim Chams of Northwestern Greece. 2011.]
Kαι εδω αποδεικνυεται ότι η κύρια γλώσσα στην επαρχία Παραμυθιάς
ακόμα και μεταξυ των Μουσουλμάνων ,δηλαδή των Αλβανοτσάμηδων
ηταν τα ελληνικά.
Σε οτι αφορά την Τσαμουριά μάζεψα μερικές μαρτυρίες.
Ο Σουλιώτης Κουτσονίκας
αναφερει για τις περιοχες
Λιαπουριας ,Μαλλακαστρας,Τοσκεριας κλπ
οτι σε αυτες
»»λαλειτε η αλβανικη γλωσσα»
ενω για τη Τσαμουρια αναφερει
οτι »’λαλειτε κυριως η αλβανικη γλωσσα»
πραγμα που σημαινει οτι λαλουντανε [λιγοτερο] και μια αλλη γλωσσα…..η ρωμέικη
Για τη επαρχία Σουλίου,Φαναρίου
αναφέρει ότι ”λαλειτε η ελληνικη και η αλβανική”’.
Ο Νικόλας Πατσάλης ανέφερε στο έργο του
”Οι Τσάμηδες στα ορεινά τμήματα ομιλούν την ελληνική καθαρά”’.
”Από τις χριστιανικές κοινότητες της περιοχής , 6 η 7 μιλούν και αλβανικά”
Υπερβολίκες οι παραπάνω αναφορές αλλά όχι πολύ μακριά από την αλήθεια
Μάλλον το σωστότερο θα ήταν οτι
”’ Από τις χριστιανικές κοινότες της περιοχής ,6 η 7 μιλούν μονο αλβανικά”
Δηλαδη οι άλλες ,η μεγαλη πλειοψηφεία των Ελληνοτσάμηδων ηταν δίγλωσσες.
Για τη διγλωσσία αρκέτων χριστιανικων χωριών της Τσαμουριάς ιδιως στη Παραμυθια.
Για τα πεδινά χριστιανικά χωριά της επαρχίας Παραμυθιάς ως το Μαργαριτι αναφέρει
”’…Ενταύθα
ινα μείνωμεν πιστοί στην αδάμαστο αλήθεια
είναι 2000 οικογένειαι δίγλωσσοι
τ.ε ομιλούν την ελληνική και την αλβανική.”
[Δημήτρη Χασιώτη ,Διατριβαί και υπομνήματα περί Ηπείρου]
Ο Σπυρομήλιος συνέταξε έκθεση τον Αυγουστο του 1878
που διαχώριζε τους κατοίκους της Τσαμουριάς σε
Ελληνες
Αλβανούς
και
Αλβανοελληνες
,σε περιοχές όπου μιλιούντε περισσότερο τα ελληνικά
επείδη υπερτερούν οι Ελληνες
και λόγω αυτού εξελληνιστηκαν γλωσσικά και οι Αλβανοί ,
οπως σε χωριά της Παραμυθιάς,
και σε περιοχές που μιλιέται περισσότερο η αλβανική
οπου επειδή υπερτερούν οι Αλβανοι έχουν εξαλβανιστει γλωσσικα
και οι Ελληνες ,όπως σε χωριά του Μαργαριτίου.
Ο Δ Παναγιωτίδης στα τέλη του 19ου αιωνα ανερε μεταξύ άλλων
για τους χριστιανους της περιοχής …..
”’οι μεν των χωριών Μαργαριτίου
εισι αλβανόφωνοι ,πλην της Πάργας,
οι δε της Παραμυθιάς και των Φιλιάτων ως επι το πλείστον ελληνοφωνοι .
Αρα οι ” ελληνόφωνοι χριστιανοι ”’-Ελληνοτσάμηδες-
του μεγαλυτερου μέρους της Τσαμουριας ηταν ουσιαστικά δίγλωσσοι.
Αρα οι Ελληνοτσάμηδες ήταν οι περισσοτεροι διγλωσσοι
και οχι τιποτα μονογλωσσοι πουρο Σκιπεταροι οπως αναπαραγεται στην Αλβανια
Ας δούμε ομως τι ισχυε και για ενα σημαντικο τμημα των Μουσουλμάνων Τσαμηδων οι οποιοι ηταν περισσοτεροι από τους Ελληνοτσάμηδες…
Ο Ηπειρωτης Χριστοβασίλης ,μελετητης της Ηπειρου
ανέφερε οτι πολλοι μουσουλμανοι της Τσαμουριας μιλαγανε εξισου και τα ελληνικα.
Ενω ο μη εθνικιστής Μπαλτσιωτης του ΚΕΜΟ
αναφερει μεταξυ αλλων για τη Τσαμουρια.
»’Although the langue-vehiculaire of the area was Albanian, a much higher status was attributed to the Greek language, even among the Muslims themselves»
Δηλαδη οτι περα από τα αλβανικά , και τα ελληνικά μιλιότανε μεταξυ των Μουσουλμάνων της περιοχης,[ποσο μαλλον μεταξύ των χριστιανων]
29 Απριλίου 1874 εκθεση υποπροξένου Ελλάδος στη Σαγιάδα.
”’Αναφέρει 60 χωριά της περιφέρειας Φιλιατών ,τα 40 χιστιανικά,
…σε όλα ομιλείται η ελληνική αλλά από τους μουσουλμάνους γίνεται χρήση της ελληνικής και αλβανικής.”’
Αρα και εδώ βλεπουμε οτι οι μουσουλμανοι της επαρχίαςΦιλιατών [αλλοι λιγοτερο αλλοι περισσοτερο ] ηταν διγλωσσοι.
Ο Ζώτος Μολοσσος ανέφερε
στα οδοιπορικά του
για μερικά αλβανοτσάμικα χωριά πχ Μαρκάταις-δίπλα από τη Κονισπολη-
οτι ήταν ελληνόγλωσσα η αλλιώς ”’ εξομώται ελληνόγλωσσοι”’,
μάλλον δίγλωσσοι δηλαδή για να μαστε ακριβείς .
Ο Δημήτριος Χασιώτης , γράφει το 1887 ότι στην Παραμυθία
«μερικοί από τους κατοίκους μιλούν την αλβανική γλώσσα για εμπορικούς λόγους.» (Δημήτριος Χασιώτης, Διατριβαί και Υπομνήματα περί Ηπείρου, αδελφοί Περρή, 1887, σελ. 51-52;).
Εδω φαίνεται οτι γενικά στην επαρχία Παραμυθιάς επικρατούσε η ρωμέικη λαλιά.
Ο Γουιλλιαμ Εατον ,περιηγητης της Ηπειρου ,ανέφερε μεταξυ αλλων….
»»
Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι
της Παραμυθιάς και της επαρχίας της είχαν ως μητρική γλώσσα την ελληνική …..»»’
Αρα και αυτος αναφερει οτι οι μουσουλμανοι της επαρχιας Παραμυθιας ,δηλαδη του ανατολικου τμηματος της λεγομενης Τσαμουριας ,
ηταν ουσιαστικά διγλωσσοι .
Ο Περαιβός αναφερει για αυτους…
»»…..
μολονότι ομιλούσι την αλβανικήν διάλεκτον, ως φυσικήν αλλά και μετά την απλοελληνικήν, εκφράζονται όμως ορθώς
άνδρες τε και γυναίκες και μάλιστα όσοι κατοικούν τα πέριξ της Παραμυθίας. »»
Αναφερει οτι ολοι οι Αλβανοτσάμηδες
αλλά ειδικα οι μουσουλμανοι της Παραμυθιας και της επαρχιας της
εκφραζοντε-μιλανε »’ορθως»
,ανδρες και γυναικες, μαλιστα
την απλοελληνικη .
Eνώ για τους μουσουλμάνους Τσαμηδες έχουμε και τις παρακάτω αναφορές.
Eνω ο Πουκεβιλ ανεφερε για τις μουσουλμάνες της Τσαμουριάς ….
»»
Οι Τσάμισες έχουν ελληνική προσωπική γωνία,
μεγάλα μαύρα μάτια και μακριά καστανά μαλιά. ..»’
Για τη »φυλετικη» υποσταση των Τσαμηδων μουσουλμανων και τη διαφορα τους απο τις βορειοτερες αλβανικές φυλες
εγιναν και αλλες τετοιες αναφορες….
»’Η καθαρότητα της φυλής έχει λιγότερο σχολαστικά διατηρηθεί απ’ ότι με τις βόρειες φυλές,…»»[ (Henry Skene, The Albanians, Edinburgh New Philosophical Journal (1849), p. 307-329; & Journal of the Ethnological Society of London, papers from vol. 1, 2 (1850), p. 159-181;) ].
Ο Αγγλος Γουντχαουζ της συμμαχικης αποστολης,
αναφερει μεταξυ αλλων για τους Τσαμηδες μουσουλμανους
στο βιβλιο του »Μηλον της εριδος»’
»
Οι Τσαμηδες ειναι φυλετικα ,
εν μερει Αλβανοι εν μερει Ελληνες και εν μερει Τουρκοι.»’
ΚΑΤΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ TΩΝ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΕΝΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ.
»’Oi Τσάμηδες του νότου πιστεύουν ότι προέρχονται από τους θρυλικούς «jelims»,
γίγαντες από τη μυθολογία του αλβανικού νότου ,
ονομασία η οποία σημαίνει «Ελληνες»’
[Elsie, Robert (2000). Λεξικό της αλβανικής θρησκείας, της μυθολογίας και του λαϊκού πολιτισμού . London, UK: Εκδόσεις C. Hurst & Co., 2001. σελ. 131]
Δηλαδη δεν ειναι τυχαιο οτι ο μυθος αυτος
για τους αρχαιους γιγαντες ¨¨Γελιμ -Γελενους στα ρωμεικα ,
κοινος μυθος της νοτιας Αλβανιας με ολη τη ρωμιοσυνη ως και τη Κρητη
επιβιωσε μεταξυ των αλβανοφωνων [και των Τσαμηδων προφανως]
στη νοτια Αλβανια και οχι βορειοτερα αυτης.
http://www.oodegr.com/oode/istoria/newt ... smos_1.htm
Αυτο λεει πολλα και για την ιστορια της περιοχης της νοτιας Αλβανιας
αλλα και την ιστορια των Αλβανοελληνοτουρκων μουσουλμάνων
της Τσαμουριας.
Ενας γλωσσολογικός χαρτης
με λιγοστα λάθη
αλλα πολυ περισσοτερη ακρίβεια
Το λάθος του είναι οτι θα έπρεπε την επαρχια Μαργαριτίου ως την Ηγουμενίτσα
να μην την ειχε ως δίγλωσση δηλαδή κόκκινο χρώμα
αλλα ως αλβανοφωνη δηλαδη με κίτρινο χρώμα, γιατί ηταν η μόνη από τις επαρχίες της Τσαμουριάς
που ηταν αποκλειστικα μονόγλωσση αλβανόφωνη,
οπως και όλες της πάνω του Τεπελενίου περιοχές
