Είναι η ελληνική όμορφη γλώσσα φωνολογικά;

[hellegennes]

Το βρήκες τώρα. Καμμιά από τις γνωστές, κύριες, σύγχρονες γλώσσες δεν είναι ακριβώς μελωδική. Κάποιες έχουν ανάλογα στοιχεία αλλά δεν γνωρίζω προσωπικά καμμιά που να είναι μελωδική όπως περιγράφονται τα αρχαία ελληνικά και η σανσκριτική (και η ΠΙΕ ως τέτοια ξεκίνησε).

[ST48410]

Το βρήκες τώρα. Καμμιά από τις γνωστές, κύριες, σύγχρονες γλώσσες δεν είναι ακριβώς μελωδική. Κάποιες έχουν ανάλογα στοιχεία αλλά δεν γνωρίζω προσωπικά καμμιά που να είναι μελωδική όπως περιγράφονται τα αρχαία ελληνικά και η σανσκριτική (και η ΠΙΕ ως τέτοια ξεκίνησε).

Μάλιστα. Μου λες λοιπόν ότι οι επιστήμονες έχουν μια κάποια θεωρητική εικόνα για το πως φαντάζονται την Αρχαία Ελληνική. Και με βάση αυτή την εικόνα και χωρίς άλλες ζωντανές ανάλογες γλώσσες κρίνουν ότι η νεοελληνική είναι διαφορετική. Όσο πάει γίνεται και καλύτερο.

[hellegennes]

Θεωρητική είναι από την άποψη ότι κανείς δεν έχει ακούσει live αρχαίο Έλληνα να μιλάει. Αλλά είναι φανερό από γλωσσολογικές ενδείξεις ότι η γλώσσα είχε την συγκεκριμένη ηχητική.

Δεν σε προβληματίζει πως αυτά που παρατηρείς δεν έχουν να κάνουν με συγκεκριμένες λέξεις αλλά με την θέση συλλαβών στην πρόταση και την χρήση τους; Ή δεν σε προβληματίζει ότι αυτό συμβαίνει και στις υπόλοιπες 7000 γλώσσες του πλανήτη;

Στην αρχαία ελληνική σαφώς μιλάμε για άλλο πράγμα. Το καταλαβαίνεις από το γεγονός ότι τα πνεύματα και οι τόνοι που σημειώνονται δεν έχουν να κάνουν με την θέση της λέξης ή την χρήση της αλλά με την ίδια την λέξη. Και ξέρουμε ότι οι τόνοι έχουν να κάνουν με το πώς προφερόταν μια λέξη, αφού γι' αυτό εφευρέθηκαν: για να καταδείξουν πώς τονίζεται η κάθε λέξη.

[ST48410]

Θεωρητική είναι από την άποψη ότι κανείς δεν έχει ακούσει live αρχαίο Έλληνα να μιλάει. Αλλά είναι φανερό από γλωσσολογικές ενδείξεις ότι η γλώσσα είχε την συγκεκριμένη ηχητική.

ΟΚ. Αυτό που φαίνεται να υποστηρίζεις είναι ότι η λέξη θα τονιζόταν με ένα συγκεκριμένο τρόπο ανεξαρτήτως θέσης μέσα στην πρόταση, ανεξαρτήτως ερωτηματικής ή όχι πρότασης και συμφραζομένων. Μου φαίνεται απίθανο. Ποιος ξέρει...

Δεν σε προβληματίζει πως αυτά που παρατηρείς δεν έχουν να κάνουν με συγκεκριμένες λέξεις αλλά με την θέση συλλαβών στην πρόταση και την χρήση τους; Ή δεν σε προβληματίζει ότι αυτό συμβαίνει και στις υπόλοιπες 7000 γλώσσες του πλανήτη;

Όχι. Για την ακρίβεια είναι φυσιολογικό να συμβαίνουν αντίστοιχα πράγματα στις περισσότερες γλώσσες του πλανήτη. Με ξέρεις. Δεν έχω υποστηρίξει τίποτα θεωρίες υπεροχής ή μοναδικότητας αν και υπάρχουν στοιχεία όπως η τρισυλλαβία που δίνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν υπάρχουν σε όλες τις γλώσσες. Δεν έχω κανένα καημό να υποστηρίξω ότι συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Να κατανοήσω θέλω.

Στην αρχαία ελληνική σαφώς μιλάμε για άλλο πράγμα. Το καταλαβαίνεις από το γεγονός ότι τα πνεύματα και οι τόνοι που σημειώνονται δεν έχουν να κάνουν με την θέση της λέξης ή την χρήση της αλλά με την ίδια την λέξη.

Άσε τα πνεύματα. Άλλη συζήτηση. Για τους τόνους μιλάμε. Αυτό θα είναι αλήθεια αν ΠΟΤΕ δεν δεις την ίδια αρχαία λέξη* με άλλο τόνο. Ισχύει; Δεν έχω γνώσεις. Πείτε μου εσείς που έχετε.
* Στην ίδια εποχή προφανώς αφού φαίνεται να διαφοροποιείται ο τρόπος που χρησιμοποίησαν τους τόνους από εποχή σε εποχή.

Και ξέρουμε ότι οι τόνοι έχουν να κάνουν με το πώς προφερόταν μια λέξη, αφού γι' αυτό εφευρέθηκαν: για να καταδείξουν πώς τονίζεται η κάθε λέξη.

Τώρα θα πρέπει να προβληματιστείς εσύ. Τι είναι η βαρεία; Γιατί τους χρειαζόταν; Μελωδικός τονισμός σημαίνει υψηλότερο τονικό ύψος. Άρα ή έχεις υψηλότερο τονικό ύψος και βάζεις οξεία, ή έχεις υψηλότερο που κάνει τσάκισμα και βάζεις περισπωμένη (αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να χρειάζεται σε μακρά φωνήεντα επειδή διαρκούσαν παραπάνω). Αυτά τα 2 σημάδια θα σου αρκούσαν για τον μελωδικό τονισμό. Γιατί λοιπόν χρησιμοποιούσαν τη βαρεία; Για να δείξουν την μελωδική κατεύθυνση μέσα στις φράσεις. Για να ορίσουν επίσης σημεία οριστικού τέλους (τελείες) ή μερικού τέλους (κόμματα). Αν αυτά ήταν αδιάφορα και στην κάθε λέξη έπρεπε να δείξεις μόνο την τονισμένη (υψηλότερη τονικά συλλαβή) και όχι την διακύμανση της πρότασης, δεν θα είχες βαρεία. Σε αυτό θέλω σίγουρα μια παρατήρηση από εσένα.

Με ρώτησε κάποια στιγμή ο Leporello αν ακούγεται η περισπωμένη. Όχι τόσο εύκολα όσο η βαρεία. Ή μάλλον λέμε περισπωμένες εδώ κι εκεί αναλόγως του τι θέλουμε να χρωματίσουμε. Σκέψου ένα σκέτο ερωτηματικό "γιατί;" Στο ί περισπάται η φωνή.

Κάτι άλλο που είναι εξαιρετικά σημαντικό. Γιατί λέμε οι φύλακες, των φυλάκων και όχι των φύλακων; Γιατί τα νομίσματα, των νομισμάτων και όχι των νομίσματων; Πιστεύεις ότι είναι θέμα μόνο συνήθειας και διδασκαλίας ή απαίτηση του νόμου της τρισυλλαβίας που διέπει τη γλώσσα;

[hellegennes]

Στην ίδια διάλεκτο και στην ίδια εποχή δεν βλέπεις ποτέ την ίδια λέξη με άλλον τόνο. Ένα αυτό. Η βαρεία κάλλιστα μπορεί να υποδήλωνε απουσία τονισμού. Δεν είναι τελείως ξεκάθαρο για ποιον λόγο σημειωνόταν. Όσο για την πτώση του τόνου κατά την κλίση, αυτό έχει να κάνει όντως με την προφορά και τους κανόνες τονισμού.

[ST48410]

Στην ίδια διάλεκτο και στην ίδια εποχή δεν βλέπεις ποτέ την ίδια λέξη με άλλον τόνο.

Υπάρχει κάποια online βάση αρχαίων κειμένων να ρίξω μια ματιά; Θα είχε νόημα να πάρω πχ την Αγία Γραφή να κάνω ένα σκάλισμα; Θέλω κάποιο κείμενο που να έχουν σημειωθεί οι τόνοι από τότε, όχι στην σημερινή επιμέλεια.

Ένα αυτό. Η βαρεία κάλλιστα μπορεί να υποδήλωνε απουσία τονισμού. Δεν είναι τελείως ξεκάθαρο για ποιον λόγο σημειωνόταν.

βάζεις ένα σημάδι με κίνηση προ τα πάνω για να δείξεις άνοδο της φωνής, ένα σημάδι με τσάκισμα για να δείξεις περίσπαση της φωνής και σου φαίνεται λογικό να βάλεις ένα σημάδι με κίνηση προς τα κάτω για να δείξεις απουσία τόνου; Γιατί δε βάλαν ένα τριγωνάκι ή ένα κυκλάκι ή κάτι άλλο; Και λέω για αυτούς που χρησιμοποίησαν τη βαρεία αρχικά γιατί μετά από 100-200 χρόνια οι επόμενοι μπορεί να τη χρησιμοποίησαν εσφαλμένα λόγω κενών στις γνώσεις τους.

Όσο για την πτώση του τόνου κατά την κλίση, αυτό έχει να κάνει όντως με την προφορά και τους κανόνες τονισμού.

Τι πάει να πει κανόνες του τονισμού; Αν εννοείς ότι ακολουθούμε κανόνες που διδαχτήκαμε, διαφωνώ. Οι κανόνες φτιάχτηκαν για να περιγράψουν τη λογική της γλώσσας, όχι το αντίθετο. Εδώ μου λέτε ότι έγιναν κοσμογονικές αλλαγές (χάθηκε ο μελωδικός τονισμός) και διατηρήσαμε κανόνες;

Γιατί δεν σκέφτεσαι το πιο εύλογο;
Όταν λες των φυλάκων εκείνο το α μακρύνεται ως τονισμένο κατά ένα μικρό ποσοστό. Ομοίως και το ω. Δεν λέμε διπλό ω αλλά λέμε κάτι ελαφρώς παραπάνω. Αν τόνιζες λοιπόν των φύλακων θα αισθανόσουν κάτι να σε κλοτσάει γιατί η λειτουργία της τρισυλλαβίας είναι πολύ ισχυρή μέσα στη γλώσσα μας. Δοκίμασε να τονίσεις 2-3 λέξεις μέσα σε μια φράση στην αντιπροπαραλήγουσα και θα δεις ότι δεν ακούγεται η φράση πλέον σαν Ελληνικά.

[hellegennes]

Όχι, δεν κατάλαβες. Δεν διατηρήσαμε κανέναν κανόνα. Αυτή η αλλαγή του τόνου υπάρχει μόνο σε λέξεις που μας παραδόθηκαν από την αρχαία ή έστω σε καθαρευουσιάνικες, λόγιες λέξεις. Δεν ισχύει σε σύγχρονες λέξεις.

Π.χ. ο παλαίμαχος είναι σύγχρονη λέξη και ο τόνος δεν κατεβαίνει. Είναι ο παλαίμαχος του παλαίμαχου.

Και όχι μόνο συμβαίνει αυτό σε σύγχρονες λέξεις αλλά συμπαρασύρουν και αρχαίες που ο τόνος κατέβαινε (ο πολέμαρχος - του πολέμαρχου αντί πολεμάρχου, που ήταν στην αρχαία).

βάζεις ένα σημάδι με κίνηση προ τα πάνω για να δείξεις άνοδο της φωνής, ένα σημάδι με τσάκισμα για να δείξεις περίσπαση της φωνής και σου φαίνεται λογικό να βάλεις ένα σημάδι με κίνηση προς τα κάτω για να δείξεις απουσία τόνου; Γιατί δε βάλαν ένα τριγωνάκι ή ένα κυκλάκι ή κάτι άλλο; Και λέω για αυτούς που χρησιμοποίησαν τη βαρεία αρχικά γιατί μετά από 100-200 χρόνια οι επόμενοι μπορεί να τη χρησιμοποίησαν εσφαλμένα λόγω κενών στις γνώσεις τους.

Δεν μου φαίνεται παράλογο να σημαδεύεις την απουσία πράγματος. Και σήμερα βάζουμε διαλυτικά για να δηλώσουμε απουσία δίψηφου φωνήεντος.

[stavmanr]

Τώρα θα πρέπει να προβληματιστείς εσύ. Τι είναι η βαρεία; Γιατί τους χρειαζόταν; Μελωδικός τονισμός σημαίνει υψηλότερο τονικό ύψος. Άρα ή έχεις υψηλότερο τονικό ύψος και βάζεις οξεία, ή έχεις υψηλότερο που κάνει τσάκισμα και βάζεις περισπωμένη (αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να χρειάζεται σε μακρά φωνήεντα επειδή διαρκούσαν παραπάνω). Αυτά τα 2 σημάδια θα σου αρκούσαν για τον μελωδικό τονισμό. Γιατί λοιπόν χρησιμοποιούσαν τη βαρεία; Για να δείξουν την μελωδική κατεύθυνση μέσα στις φράσεις. Για να ορίσουν επίσης σημεία οριστικού τέλους (τελείες) ή μερικού τέλους (κόμματα). Αν αυτά ήταν αδιάφορα και στην κάθε λέξη έπρεπε να δείξεις μόνο την τονισμένη (υψηλότερη τονικά συλλαβή) και όχι την διακύμανση της πρότασης, δεν θα είχες βαρεία.

Δεν μπορεί να σε κατανοήσει άνθρωπος χωρίς μουσική παιδεία, St.
Μουσική και λόγια αρχαία ελληνική γλώσσα είναι σχεδόν συνυφασμένες.

[ST48410]

Δεν μου φαίνεται παράλογο να σημαδεύεις την απουσία πράγματος.

Δεν λέω αυτό. Άλλο λέω

Χρησιμοποιείς αυτό ˊ για να δείξεις ότι κάτι ανεβαίνει

Χρησιμοποιείς αυτό ˜ για να δείξεις ότι κάτι ανεβοκατεβαίνει

Η λογική λέει ότι χρησιμοποιείς αυτό ˋ για να δείξεις ότι κάτι κατεβαίνει. Αν ήθελες να δείξεις απουσία θα έβαζες ένα διαφορετικό σύμβολο και όχι ένα που υποδεικνύει κάθοδο.

Τι λες;

[ST48410]

Δεν μπορεί να σε κατανοήσει άνθρωπος χωρίς μουσική παιδεία, St.
Μουσική και λόγια αρχαία ελληνική γλώσσα είναι σχεδόν συνυφασμένες.

Βοηθάει πολύ η εξοικείωση με τη μουσική αλλά εδώ οι φίλοι έχουν αρκετές γνώσεις. Θα βρούμε μία άκρη.

[Antigeist]

Δεν μπορεί να σε κατανοήσει άνθρωπος χωρίς μουσική παιδεία, St.
Μουσική και λόγια αρχαία ελληνική γλώσσα είναι σχεδόν συνυφασμένες.

Βοηθάει πολύ η εξοικείωση με τη μουσική αλλά εδώ οι φίλοι έχουν αρκετές γνώσεις. Θα βρούμε μία άκρη.

Φίλε άντε καλύτερα άνοιξε κάνα βιβλίο ελληνικής φωνολογίας και χέστους μπακάληδες "φίλους".

[ΠΑΓΧΡΗΣΤΟΣ]

Τα παραπεμπόμενα 2 κείμενα μάλλον διευκρινίζουν τα πράγματα, εφόσον επισημαίνεται ότι ο δυναμικός τόνος πραγματώνεται με 3 τρόπους (ένταση-διάρκεια-ύψος), με τη διάρκεια να είναι ο συνηθέστερος/επικρατέστερος. Δεν λείπει λοιπόν και μία εκδοχή επιτονικής καμπύλης, ακόμα και στο εσωτερικό μίας και μόνο λέξης, αλλά δεν είναι αυτό το κρίσιμο χαρακτηριστικό του δυναμικού τόνου (κυλίστε να δείτε όλο το κείμενο ή πατήστε αριστερά τα 2 κείμενα [«Δυναμικός και μουσικός τόνος», «Φωνητικά χαρακτηριστικά του τόνου»]. Όποιος μπορεί ας το ανεβάσει να φαίνεται απευθείας):

http://www.greek-language.gr/digitalRes ... #colabbr04

[ST48410]

Φίλε άντε καλύτερα άνοιξε κάνα βιβλίο ελληνικής φωνολογίας και χέστους μπακάληδες "φίλους".

Τι μου προτείνεις στα Ελληνικά;

[Antigeist]

Φίλε άντε καλύτερα άνοιξε κάνα βιβλίο ελληνικής φωνολογίας και χέστους μπακάληδες "φίλους".

Τι μου προτείνεις στα Ελληνικά;

Τίποτα. Μόνο ξενόγλωσσα. Μή χαλάς το χρόνο σου με ελληνόγλωσσα βιβλία σε επιστημονικά θέματα.

[ST48410]

Τα παραπεμπόμενα 2 κείμενα μάλλον διευκρινίζουν τα πράγματα, εφόσον επισημαίνεται ότι ο δυναμικός τόνος πραγματώνεται με 3 τρόπους (ένταση-διάρκεια-ύψος), με τη διάρκεια να είναι ο συνηθέστερος/επικρατέστερος. Δεν λείπει λοιπόν και μία εκδοχή επιτονικής καμπύλης, ακόμα και στο εσωτερικό μίας και μόνο λέξης, αλλά δεν είναι αυτό το κρίσιμο χαρακτηριστικό του δυναμικού τόνου (κυλίστε να δείτε όλο το κείμενο ή πατήστε αριστερά τα 2 κείμενα [«Δυναμικός και μουσικός τόνος», «Φωνητικά χαρακτηριστικά του τόνου»]. Όποιος μπορεί ας το ανεβάσει να φαίνεται απευθείας):

http://www.greek-language.gr/digitalRes ... #colabbr04

Μία σελίδα βλέπω με τις υποσελίδες της. Τα βάζω από κάτω και αν εννοείς και κάποιο άλλο, βάλε το link

1. Εισαγωγή: τι είναι ο τονισμός/τόνος;

Τονισμός
είναι το φωνολογικό φαινόμενο με το οποίο επιλέγεται και προβάλλεται ένα από τα φωνήεντα μιας λέξης περισσότερο από όλα τα άλλα φωνήεντα.

Τόνος
είναι όλα εκείνα τα φωνητικά χαρακτηριστικά που προβάλλουν και διαφοροποιούν το τονισμένο φωνήεν από τα υπόλοιπα άτονα φωνήεντα της λέξης.
Μολονότι ο τόνος δεν έχει σημασία, διαφοροποιεί σημασίες σε ίδια ηχητικά περιβάλλοντα. Έτσι, οι λέξεις κάλος και καλός είναι διαφορετικές μόνο εξαιτίας της διαφορετικής θέσης του τόνου στο ηχητικό περιβάλλον [kalos]. Στην λέξη κάλος ο τόνος μπαίνει στην παραλήγουσα, ενώ στη λέξη καλός ο τόνος μπαίνει στη λήγουσα.


2. Δυναμικός και μουσικός τονισμός
Υπάρχουν δυο είδη τονισμού, ο δυναμικός και ο μουσικός.
Με τον δυναμικό τονισμό, το φωνήεν που παίρνει τον τόνο αρθρώνεται με μεγαλύτερη έμφαση σε σχέση με τα υπόλοιπα φωνήεντα της λέξης[Μ3] . Όπως είπαμε και μόλις παραπάνω, στις γλώσσες με δυναμικό τόνο, η διαφορετική θέση της έμφασης, μπορεί να διαφοροποιήσει σημασίες, όπως στις περιπτώσεις ώμος και ωμός ή μίσος και μισός.


Στις γλώσσες με μουσικό τονισμό, οι τόνοι χαρακτηρίζονται από το πώς ανεβοκατεβαίνει η φωνή του ομιλητή

. Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα γλώσσας με μουσικό τονισμό είναι τα επίσημα κινέζικα (μανδαρίνικα). Σε αυτή τη γλώσσα υπάρχουν τέσσερεις διαφορετικοί τόνοι:
στον πρώτο τόνο η φωνή είναι επίπεδη,
στον δεύτερο τόνο η φωνή του ομιλητή ανεβαίνει,
στον τρίτο τόνο η φωνή κατεβαίνει και ανεβαίνει,
και στον τέταρτο τόνο η φωνή κατεβαίνει.
Οι τέσσερεις αυτοί τόνοι δημιουργούν τέσσερεις διαφορετικές λέξεις όταν εμφανίζονται στο ίδιο ηχητικό περιβάλλον. Έτσι, ανάλογα με το ποιος τόνος εμφανιστεί πάνω από το ηχητικό περιβάλλον [ma], δημιουργούνται τέσσερεις διαφορετικές λέξεις:
μητέρα με τον πρώτο τόνο [αρχείο ήχου 1 ]
κάνναβις με τον δεύτερο τόνο [αρχείο ήχου 2]
άλογο με τον τρίτο τόνο [αρχείο ήχου 3]
και κατσάδιασμα με τον τέταρτο τόνο [αρχείο ήχου 4]
(Μπορείτε να ακούσετε την πραγμάτωση κάθε λέξης, αν κάνετε κλικ πάνω στη ελληνική μετάφραση της κάθε μίας από αυτές)


3. Η θέση του τόνου μέσα στη λέξη
Η θέση του τόνου μέσα στη λέξη καθορίζεται από διαφορετικούς κανόνες για κάθε γλώσσα. Υπάρχουν γλώσσες που ο τόνος μπαίνει σε συγκεκριμένη συλλαβή των λέξεων, όπως τα ουγγρικά, τα τσέχικα και τα φινλανδικά, όπου οι λέξεις τονίζονται στη λήγουσα, ή τα πολωνέζικα, τα οποία τονίζονται στην παραλήγουσα. Υπάρχουν και γλώσσες, όπως τα ελληνικά, που οι παράμετροι που καθορίζουν τη θέση του τόνου είναι πολλοί, και η μεταξύ τους σχέση είναι πολύπλοκη. Για παράδειγμα, στα ελληνικά τόσο τα θέματα όσο και οι καταλήξεις μπορεί να έχουν πληροφορία για την ύπαρξη τόνου από το λεξικό, αλλά το ποιος τόνος θα επικρατήσει να είναι αποτέλεσμα συνδυασμού κανόνων από τη μορφολογία, τη φωνολογία και τη φωνητική.
Ο πιο γνωστός κανόνας τονισμού της κοινής νέας ελληνικής, λέει ότι ο τόνος της λέξης μπορεί να εμφανιστεί σε μία από τις τρεις τελευταίες συλλαβές της λέξης, δηλ. είτε στη λήγουσα, είτε στην παραλήγουσα είτε στην προπαραλήγουσα. Αυτός ο κανόνας λέγεται και κανόνας της τρισυλλαβίας .
Μοναδική εξαίρεση σε αυτόν το κανόνα είναι η εμφάνιση ενός δεύτερου τόνου, στις περιπτώσεις που μετά από ένα ουσιαστικό, το οποίο τονίζεται στην προπαραλήγουσα, εμφανίζεται κτητική αντωνυμία. Σε αυτές τις περιπτώσεις εμφανίζεται κι ένας δεύτερος τόνος, τον οποίο ονομάζουμε κλητικό. Για παράδειγμα, αν εμφανιστεί κτητική αντωνυμία δίπλα στο ουσιαστικό ξάδελφος, όλο μαζί θα προφερθεί ως [oˌksaðelˈfozmu]. Μάλιστα, στην κοινή νέα ελληνική ο πιο ισχυρός τόνος (ή αλλιώς ο πρωτεύων) είναι αυτός που εμφανίζεται πριν από την κτητική αντωνυμία, ενώ ο τόνος της λέξης ξάδερφος προφέρεται με λιγότερη έμφαση (δηλ. γίνεται ο δευτερεύων τόνος). Το ίδιο φαινόμενο εμφανίζεται και όταν έχουμε ρήμα και ακολουθεί σύστοιχο αντικείμενο, και ο τόνος του ρήματος απέχει τέσσερεις συλλαβές από το τέλος του σύστοιχου αντικείμενου (π.χ. διάβασέ το ή δώσε τό μου). Σε αυτή την περίπτωση, ο πρωτεύων τόνος είναι ο λεξικός τόνος του ρήματος, και ο δευτερεύων τόνος είναι αυτός που εμφανίζεται πριν από το σύστοιχο αντικείμενο.

4. Φωνητικά χαρακτηριστικά του τόνου
Όπως είπαμε και παραπάνω, υπάρχουν δύο είδη τόνων, ο μουσικός και ο δυναμικός. Ο μουσικός τόνος, ή καλύτερα οι μουσικοί τόνοι (επειδή είναι πάνω από ένας) προβάλλουν τα φωνήεντα πάνω στα οποία τοποθετούνται με το διαφορετικό τρόπο που ανεβοκατεβαίνει η φωνή. Έτσι στα μανδαρίνικα για παράδειγμα, έχουμε άλλον τόνο όταν ανεβαίνει η φωνή, άλλον τόνο όταν κατεβαίνει, και άλλον τόνο όταν κατεβο-ανεβαίνει.
Το ανεβοκατέβασμα της φωνής παράγεται από το ηχητικό κύμα που δημιουργείται όταν πάλλονται οι φωνητικές χορδές. Τα ηχητικά κύματα περιγράφονται από τη συχνότητα (δηλ. τον αριθμό των κύκλων του κύματος ανά δευτερόλεπτο), η οποία μετριέται με Hz. Ειδικά μηχανήματα, οι φασματογράφοι, μπορούν να εντοπίσουν και να μετρήσουν το συγκεκριμένο ηχητικό κύμα, και να παρουσιάσουν το ανεβοκατέβασμα της φωνής στην απεικόνιση του ηχητικού κύματος.


Στον παραπάνω Πίνακα μπορούμε να δούμε πώς αλλάζει η φωνή του μανδαρίνου ομιλητή όταν αρθρώνει τις τέσσερεις διαφορετικές λέξεις με τους τέσσερεις διαφορετικούς τόνους. Το ανεβοκατέβασμα της φωνής απεικονίζεται με την μπλε γραμμή.

Ο δυναμικός τονισμός πραγματώνεται με διαφορετικό τρόπο. Όπως είπαμε και παραπάνω, ο δυναμικός παρουσιάζει το τονισμένο φωνήεν πιο εμφατικά από τα υπόλοιπα φωνήεντα της λέξης. Στην κοινή νέα ελληνική τρεις είναι οι τρόποι με τους οποίους προβάλλεται το τονισμένο φωνήεν από τα υπόλοιπα φωνήεντα της λέξης:
α) η ένταση με την οποία παράγεται το τονισμένο φωνήεν,
β) η μεγαλύτερη διάρκεια του τονισμένου φωνήεντος,
και γ) το μεγαλύτερο ανεβοκατέβασμα της φωνής, σε σχέση με τα άτονα φωνήεντα.
Στην κοινή νέα ελληνική εκείνος ο τρόπος που χρησιμοποιείται πιο συστηματικά από τους τρεις είναι η διάρκεια του φωνήεντος . Συνήθως εμφανίζονται και οι τρεις, δηλ. το τονισμένο φωνήεν λέγεται πιο δυνατά από τα άτονα, διαρκεί περισσότερο, και εμφανίζει ανεβοκατέβασμα της φωνής, ενώ τα άτονα φωνήεντα δεν εμφανίζουν. Την ίδια στιγμή, αν εμφανιστεί μόνο ένας τρόπος από τους τρεις, αυτός θα είναι η μεγαλύτερη διάρκεια του τονισμένου φωνήεντος.

Οι μετρήσεις της έντασης, της διάρκειας και του ανεβοκατεβάσματος της φωνής γίνεται με τη βοήθεια μηχανημάτων, όπως οι φασματογράφοι, ή αντίστοιχων λογισμικών σε υπολογιστή, τα οποία μας δείχνουν με πολύ μεγάλη ακρίβεια και λεπτομέρεια τα παραπάνω μεγέθη.


Η παραπάνω εικόνα δείχνει την κυματομορφή της λέξης άτομα. Στην κυματομορφή φαίνεται ξεκάθαρα η μεγαλύτερη διάρκεια του τονισμένου φωνήεντος [a] σε σύγκριση με τα άλλα δύο άτονα, (δηλ. το [ο] και το [a]. Επίσης, το εύρος του κύματος του τονισμένου φωνήεντος είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των δύο άτονων φωνηέντων, γεγονός που δείχνει ότι το τονισμένο φωνήεν πραγματώθηκε πολύ πιο δυνατά από τα δύο άτονα. Τέλος, η επιτονική καμπύλη είναι υψωμένη στο τονισμένο φωνήεν και πέφτει στα άτονα.