enaon έγραψε: 11 Ιουν 2023, 16:04
st μπορει πολλοι να εχουμε ακουσει την εννοια της "σοβαρής τεχνης" απο εσενα εδώ πρώτη φορά. Περιγράφεις όμως κατι πολύ οργανωμένο, ειναι τόσο οσο το λες;
Ειναι οι σχολές καλων τεχνών που κανουν την ερευνα και την αξιολόγηση; Εστω να εργο θα βρεθεί σημερα, κιτρινο σκέτο και ειναι 50 χρόνια πρίν τον μπλε πίνακα, ποιος ειναι εκείνος που θα αφαιρέσει την αξία απο τον μπλέ για να την δώσει στον κίτρινο;
Οπλίσου με υπομονή γιατί ακολουθεί σεντονάκι.
Υπήρξαν κάποιες εξελίξεις στον 20ο αιώνα που έκαναν τα πράγματα να φαίνονται ότι είναι όλα ένα.
Έχεις μέσα καταγραφής και έρχεσαι σε επαφή με την τέχνη των προηγουμένων αιώνων. Ακούς και βλέπεις και αυτό κι εκείνο και το παρακάτω και σου παρουσιάζονται συχνά όλα ανακατεμένα, χωρίς διάκριση και ταξινόμηση (εννοώ αν δεν έχεις κάνει εξειδικευμένες σπουδές, σας απλός δέκτης). Ακούς και βλέπεις έργα άλλων πολιτισμών που δημιουργούνται σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο. Ένας χορός μιας φυλής του Αμαζονίου δεν έχει καμία σχέση κατασκευαστικά με έναν χορό που θα συνθέσει πχ ο Σαββόπουλος που κι αυτός με την σειρά του δεν έχει σχέση με ένα χορό που θα συνθέσει ο Μπαχ. Εντελώς άλλο το πλαίσιο (δημιουργίας, όχι μόνο το κοινωνικό) κάθε φορά και εσύ ως δέκτης βομβαρίζεσαι με όλα σαν να είναι πράγματα που γίνονται με τον ίδιο τρόπο.
Έχεις τεράστια άνοδο της δημοφιλούς/ελαφράς τέχνης. Με τρομερές συνέπειες σε διάφορους τομείς. Όταν δίνεις τίτλους τιμής στους Beatles επίσημα ως Ηνωμένο Βασίλειο, τι περιμένεις να συμπεράνει ο δέκτης; Βέβαια οι Άγγλοι μπορεί να πράττουν ορθά καθώς η δημοφιλής τέχνη έγινε ένα σπουδαίο όχημα πολιτισμικής προπαγάνδας. Χωρίς αυτή μπορεί ας πούμε να μην είχε επικρατήσει η Αγγλική Γλώσσα διεθνώς. Ωστόσο μοιραίο είναι ο δέκτης που δεν γνωρίζει κατηγορίες και ήδη τέχνης να σχηματίζει εσφαλμένες εντυπώσεις για το τι είναι η μουσική αυτή και ποια η αξία της.
Εδώ στα δικά μας έχω ξαναγράψει δια δύο σπουδαίες προσωπικότητες, τον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη που επέβαλαν μαζί με άλλους την απαλοιφή αυτής της κατηγοριοποίησης επειδή αισθάνονταν μειονεκτικά. Και έγιναν ένα σωρό αλλαγές όπως το να απαλειφθεί από την ορχήστρα ελαφράς μουσικής το "ελαφράς". Και μετά ήρθαν οι μέλισσες, άσχετοι δημοσιογράφοι και ολοκληρώθηκε το κακό.
Άρα τα πράγματα είναι οργανωμένα, αρκεί να τύχει να μιλήσεις με άνθρωπο που να μην έχει συμφέρον να στα παρουσιάσει αλλιώς. Εξηγούμαι. Αν πας σε ακαδημαϊκό περιβάλλον ξέρουν και θα σου τα πουν σωστά. Αν όμως τύχει να συναντήσεις ακαδημαϊκό που δραστηριοποιείται στο χώρο της ελαφράς τέχνης, θα στα πει αλλιώς. Ωστόσο με αυτή την εξαίρεση, γενικώς ξέρουν. Ειδικά στο εξωτερικό σε χώρες που έχουν παράδοση στη σοβαρή τέχνη. Σε Γερμανία, Αυστρία κοκ ξέρουν ότι αυτό που κάνει ο Μπαχ κινείται σε άλλο χώρο και υπηρετεί άλλο σκοπό από αυτό που κάνει πχ ο Μάικλ Τζάκσον. Δεν είναι απλά διαφορετική μουσική επειδή είναι διαφορετικές οι εποχές. Και είναι άλλα τα τμήματα των πανεπιστημίων που διδάσκεσαι (μοντέρνα) σύνθεση και τελείως άλλα αυτά που θα διδαχθείς κινηματογραφική μουσική. Κι ας στεναχωρώ το φίλο μας.
Πληγή μεγάλη οι κοινωνιολόγοι / κοινωνιοτέτοιοι. Πολλές φορές εξετάζουν τα πράγματα από άλλη σκοπιά. Σου λέει πχ τι επίδραση έχει το τάδε έργο στην κοινωνία και μελετά ένα έργο χωρίς να λαμβάνει υπόψη του σε ποια κατηγορία ανήκει. Έτσι φτάνεις να έχεις μελέτες επίσημες με επιστημονικό κύρος οι οποίες λένε σαχλαμάρες επειδή αγνοούνται βασικές αρχές. Και οι σαχλαμάρες πολύ συχνά τείνουν να αναπαράγονται σε papers κλπ αν ο σαχλαμάρας είναι διάσημος.
Όμως το ότι υπάρχει γνώση και μάλιστα ταξινομημένη είναι φανερό. Έπεσε το μάτι μου μια μέρα σε μια τηλεοπτική εκπομπή που πήγε ένας τύπος κάτι λαμπατέρ του 60 και του είχες 2-3 αντικέρ που του πρόσφεραν χρήματα. Υπήρχε και ένας εκτιμητής. Τα πράγματα ήταν πολύ συγκεκριμένα. Αναζητήθηκαν στοιχεία ακόμα και στην συσκευασία που να δηλώνουν προέλευση, αναφέρθηκαν σε συγκεκριμένο καλλιτέχνη, στο ότι είχε σχεδιάσει λίγα κομμάτια, στο ότι τα λαμπατέρ αυτά ήταν χαρακτηριστικά έργα μιας συγκεκριμένης καλλιτεχνικής κίνησης κλπ κλπ κλπ. Τεχνικά πράγματα.
Τώρα ποιος κρίνει αν βρεθεί ένας πίνακας ή μία παρτιτούρα κλπ κλπ. Αν κάτι ανήκει σε ένα μουσείο, φαντάζομαι οι ειδικοί του και προφανώς απευθύνονται σε άτομα που έχουν μεγάλη εξειδίκευση στη συγκεκριμένη εποχή/καλλιτέχνη. Στην περίπτωση του υπάρχει και τεχνική δυνατότητα να προσδιοριστεί η εποχή μπορεί να σταλεί ένα τέτοιο έργο σε εξειδικευμένα εργαστήρια. Πολλή δουλειά όμως κάνουν και οι διδακτορικοί φοιτητές. Φαντάσου να ψάχνεις θέμα διατριβής και να προκύψει έργο αγνώστου ταυτότητας. Η καλύτερή σου.
Μετά και αφού μπει το έργο σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο (μάλλον του τάδε, γύρω σε εκείνη την δεκαετία) η αξιολόγηση μπορεί να γίνει πιο εύκολα. Δεν σημαίνει ότι κάθε τι που είναι πιο πριν από κάτι άλλο χαρακτηρίζεται αυτομάτως ως αριστούργημα. Πρέπει να δεις και την υλοποίηση και τα στοιχεία που το συνθέτουν και το πως στέκεται στο χώρο και το τι υποβάλλει στον θεατή/ακροατή. Και σε βάθους χρόνου εκτιμάς και επανεκτιμάς μέχρι να καταλήξει να πάρει κάποια θέση και να την διατηρήσει. Αν για κάποιο λόγο αποδειχθεί πολύ επιδραστικό και το λάβουν ως αφετηρία ή αναφορά μελλοντικοί καλλιτέχνες για να κάνουν τα δικά τους, επανεξετάζεις και πάλι το έργο. Μια τέτοια αποτίμηση αρχίζει και γίνεται ασφαλής αν έχουν παρέλθει αρκετές δεκαετίες.
