vag_el έγραψε: 18 Δεκ 2023, 19:34
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΓΙΑ ΕΓΚΑΙΡΗ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
● Μεγαλόσωμα μωρά ή με αυξημένο ρυθμό ανάπτυξης στη βρεφική ηλικία. Στοιχεία από μελέτη
ανασκόπησης η οποία εξέταζε, κατά τα 2 πρώτα
χρόνια της ζωής του βρέφους, τη σχέση μεταξύ
του βάρους του σε αυτά τα χρόνια, του ΒΜΙ
και του ρυθμού ανάπτυξης του βρέφους με την
εμφάνιση παχυσαρκίας συμπέρανε ότι βρέφη τα
οποία ήταν στα υψηλότερα επίπεδα για βάρος και
ΒΜΙ ή αυτά που είχαν υψηλό ρυθμό ανάπτυξης
κατά τη βρεφική ηλικία ήταν σε αυξημένο κίνδυνο
για παχυσαρκία αργότερα18.
● Πρώιμη ανάκαμψη της παχυσαρκίας (early
adiposity rebound). Έρευνες δείχνουν πως η
πρώιμη, πριν την ηλικία των 5 ½ ετών, ανάκαμψη της παχυσαρκίας (το σημείο στις καμπύλες
ανάπτυξης ΒΜΙ, όπου έχει φτάσει στο ναδίρ και
ανακάμπτει), στο γαλλικό και αμερικανικό πληθυσμό, ακολουθείται από στατιστικά σημαντική
αύξηση του λίπους στην εφηβική και ενήλικη
ζωή σε σχέση με ανάκαμψη που παρουσιάζεται
αργότερα, μετά τα 7 χρόνια19,20. Δεν υπάρχουν
έρευνες που να εξετάζουν τη συσχέτιση αυτή στον
ελληνικό πληθυσμό συγκεκριμένα. Μπορούμε
ίσως να υποθέσουμε αντιστοίχως, με βάση τις
εθνικές μας καμπύλες ΒΜΙ (διαγράμματα 1 και 2),
ότι παιδιά με ανάκαμψη πριν τα 4 χρόνια (ναδίρ
στην καμπύλη) έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα
για παχυσαρκία αργότερα.
● Μεγαλύτερη από 2 εκατοστιαίες θέσεις μετατόπιση
στις καμπύλες ανάπτυξης πριν την ηλικία των 4
χρόνων. Είναι και αυτό ένα σημάδι για παρακολούθηση και παρέμβαση. Έχει παρατηρηθεί
γενικότερα ότι παιδιά τα οποία είναι μικρά, όταν
γεννιούνται αλλά γενετικά είναι προορισμένα να
είναι πιο μεγαλόσωμα, θα καλύψουν το χάσμα αυτό μέσα στα πρώτα 4 με 5 χρόνια. Μετέπειτα, μια
μεγάλη μεταπήδηση στις ΕΘ ανάπτυξης προς τα
πάνω πιθανό να είναι ένας παράγοντας κινδύνου
για την εμφάνιση παχυσαρκίας αργότερα9
.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ-ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΩΣ
ΣΗΜΕΡΑ
Οι περισσότερες έρευνες οι οποίες μελετούν
διαιτολογικές προσεγγίσεις για τη θεραπεία της
παχυσαρκίας έως σήμερα δεν έχουν δείξει σημαντική απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα16. Περισσότερες μακροπρόθεσμες τυχαιοποιημένες
διπλές μελέτες χρειάζονται για να αξιολογήσουν
την αποτελεσματικότητα των διαφορετικών διαιτολογικών προσεγγίσεων. Επιπροσθέτως, καινούριες
διαιτολογικές προσεγγίσεις χρειάζεται να προταθούν
και να δοκιμαστούν. Αν και καμιά συγκεκριμένη
«δίαιτα» δεν μπορεί ακόμα να προταθεί, τα παρακάτω χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψη για την
πρόληψη και θεραπεία της παιδικής παχυσαρκίας,
όσον αφορά τη διατροφή, με βάση τα έως τώρα
δεδομένα.
● Αύξηση της διάθεσης (availability) των λαχανικών
και φρούτων στο σπίτι.
● Μείωση/αποφυγή των αναψυκτικών/χυμών εμπορίου.
● Παρότρυνση για κατανάλωση νερού και υγρών
χωρίς θερμίδες για ενυδάτωση. Είναι καλύτερο να
τρώμε το φρούτο παρά να το πίνουμε, λόγω των
φυτικών ινών που περιέχει το ολόκληρο φρούτο
και την πιο αργή απορρόφηση της ζάχαρής του
στο αίμα, όταν τρώγεται ολόκληρο. Εστίαση στην
ποιότητα των λιπαρών που καταναλώνουμε με
μείωση των υδρογονωμένων λιπαρών (ή αλλιώς
τρανς, τα οποία βρίσκονται σε μαργαρίνες,
Δελτ Α' Παιδιατρ Κλιν Πανεπ Αθηνών 56, 2009 45
επεξεργασμένα έλαια και προϊόντα τα οποία
φτιάχνονται με αυτά π.χ. κέικ, μπισκότα, τηγανητές πατάτες από ταχυφαγία κ.α.),
μείωση των
υπερβολικών ποσοτήτων κορεσμένων λιπαρών
(βούτυρο, ζωικά λίπη, κρέμα γάλακτος, πλήρη
γαλακτοκομικά/τυριά/αλλαντικά) και αύξηση των
μονοακόρεστων λιπαρών π.χ. ελαιόλαδο και των
πολυακόρεστων Ω3 λιπαρών π.χ. λιπαρά ψάρια
όπως σολομός, ξιφίας, σαρδέλλα, καρύδια.
● Εστίαση στην ποιότητα των υδατανθράκων με
έμφαση στη μείωση των επεξεργασμένων αμυλούχων τροφών (υψηλού γλυκαιμικού δείκτη),
όπως άσπρο ψωμί, κέικ, κουλούρια, κράκερ,
άσπρο ρύζι κ.α.
και αντικατάστασή τους με υδατάνθρακες από φρούτα, λαχανικά, όσπρια και
μη επεξεργασμένα δημητριακά όπως καστανό
ρύζι, 100% πολύσπορο ή ολικής άλεσης ψωμί,
χοντροαλεσμένη βρώμη, τα οποία έχουν χαμηλό
ή μετρίου βαθμού γλυκαιμικό δείκτη.
● Κατανάλωση των απαραίτητων για την ηλικία
μερίδων γαλακτοκομικών από προϊόντα χωρίς
πρόσθετη ζάχαρη π.χ. άσπρο γάλα, γιαούρτι,
τυρί.
● Ενθάρρυνση στο να παίρνουν τα παιδιά δεκατιανό
από το σπίτι και μεσημεριανό, εάν γυρνούν αργά
και δεν τρώνε κανονικό γεύμα στην τραπεζαρία
του σχολείου. Έτσι, θα αποφεύγεται η συχνή
κατανάλωση φαγητών και σνακ από το κυλικείο
τα οποία ως επί το πλείστον είναι πλούσια σε
κορεσμένα/τρανς λιπαρά, ζάχαρη, υψηλού γλυκαιμικού δείκτη υδατάνθρακες και θερμίδες.
● Μείωση του φαγητού από ταχυφαγία σε ≤ 1
φορά το μήνα.
● Μείωση του έτοιμου φαγητού σε ≤ 1 φορά την
εβδομάδα.
● Προσπάθεια να τρώει όλη η οικογένεια μαζί κάποιο γεύμα όσο πιο συχνά γίνεται, τουλάχιστον
3 φορές την εβδομάδα.
● Μόνο η σαλάτα να υπάρχει στο τραπέζι. Να
σερβίρονται κατάλληλες ποσότητες για την ηλικία του παιδιού από πρωτεΐνη και άμυλο στην
εστία του μαγειρέματος π.χ. κουζίνα και να μην
τα φέρνουμε στο τραπέζι. Αν το παιδί ζητήσει
και άλλο φαγητό, να ενθαρρύνεται να τρώει
περισσότερη σαλάτα ή κάποιο φρούτο.
● Ενημέρωση των οικογενειών για κατάλληλες
ποσότητες ανά ηλικία.
● Οι γονείς να δίνουν το καλό παράδειγμα υγιεινής διατροφής. Να ενθαρρύνουν τα παιδιά και
να τα συγχαίρουν όταν τρώνε υγιεινά, αντί για
αρνητικά σχόλια και επίπληξη, όταν δεν τρώνε
υγιεινά. Τ