Θα υπερασπιστώ το άσμα, επικαλούμενος όμως και την υποκειμενικότητα σε ό,τι αφορά την τέχνη. Δεν πάω να αποδείξω δηλαδή ότι είναι, με κάποια αντικειμενικά κριτήρια, αριστούργημα, αλλά να φωτίσω κομμάτια που δεν βλέπω να έχουν φωτιστεί. Αν συμφωνείτε με την πάρτη μου, καλώς. Αν διαφωνείτε και πάλι δίκιο έχετε.
Θ' αρχίσω από το τέλος. Από τα τελευταία στίχια:
Γι' αυτό εγώ δεν είμαι της τέχνης εργαζόμενος
Είμαι ο σύζυγός της και ο κρυφός της γκόμενος
Είναι ό,τι μου έχει αρέσει περισσότερο απ' ό,τι έχει γραφτεί την τελευταία δεκαετία. Κρατάει την ιδανική απόσταση από την "τέχνη" χωρίς να την αποποιείται. Όποιος φτιάχνει τέχνη του δίνουν συμβουλές: κάνε αυτό, μην κάνεις εκείνο. Κάποιος θα σου πει "μη χρησιμοποιείς τόσα επίθετα" και θα έχει δίκιο. Μετά όμως θα σου πει "μην κατονομάζεις την χρυσή κουράδα σαν έναν από τους εφιάλτες σου. Γενικά μην χρησιμοποιείς ονόματα κομμάτων" κι αρχίζεις και σκέφτεσαι "κάτσε βρε αδερφέ, εδώ μου λες να αλλοιώσω τον χαρακτήρα του κειμένου". Και καταλήγει στο προσωπικό αγαπημένο (να μισώ): "η τέχνη οφείλει να είναι μη πολιτική". Εκεί πας και λες
Ε, ΤΡΑΒΑ ΚΑΙ ΓΑΜΗΣΟΥ ΑΣΤΟΥΛΗ, ΚΟΥΡΑΔΑ. Το στίχι του Μιθριδάτη είναι ο ιδανικός επίλογος ενός τραγουδιού που μπερδεύει τον Αριστοφάνη, το ερωτοδικείο, τον Marcel Marceau, κι έχει και συγκεκριμένη πολιτική άποψη. Το πιο τέλειο "άντε γαμηθείτε" που χρειάζεται η εποχή μας κι οι ποιητές της με χέρι υγρό.
Έχοντας τελειώσει με αυτό λοιπόν, πάω στην αρχή (σχεδόν). Όταν λέει:
Φρουφρου και αρώματα, όλα τα δικαιώματα
δεν σου λέει ότι "δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αίμα πέφτουν καθημερινά σα να τα χτυπάει μυδραλιοβόλο", κάτι που πιθανότατα έχεις συνηθίσει να ακούς κι έχεις αναπτύξει τις άμυνές σου σε αυτή την ρητορική. Σου μιλάει σαν τον μπάρμπα στο καφενείο, σαν πολλούς χρήστες από εδώ πέρα. Είναι σαν να σου λέει (τρολάροντας) "πού πας ρε καραμήτρο που μου θέλεις οχτάωρο και ασφαλείς συνθήκες εργασίας;". Εννοείται όμως ακόμα πιο αποτελεσματικά από τον τρόπο που το έθεσα.
Κι είναι και τα πράγματα που έχω σκεφτεί και δεν έχω δει να τα λέει κανείς άλλος:
Μια Πρωθυπουργάντζα, που έχει στην καβάτζα
κάθε ορντινάντζα, δευτεράντζα για μπροστάντζα
όλοι όρνιθες του αρίστου και funny
και θα ΄λεγα "Εντάξει φίλε μάλλον πλάκα κάνει,
ο Λουδοβίκος μας, ο άρχοντας, ο άναξ"
Δεν είναι μόνο που ο Κούλης μας γαμάει τα δικαιώματα, είναι ο συνδυασμός: τον βλέπεις μαζί με το επιτελείο του και λες "αυτούς τους τύπους δεν θα τους εμπιστευόμουν να μου πάρουν τσιγάρα" και παρόλα αυτά σε αντιμετωπίζουν ως κατώτερο. Επιτελείο καθυστερημένων με ψευδαισθήσεις μεγαλείου. Το λέει τέλεια.
Και την άμεση σχέση των πρώην απολιτίκ με την χρυσή κουράδα δεν την είχα καν συνειδητοποιήσει πριν την ακούσω στους στίχους
Σε Gremlin μετατρέπεται με φαγητό ο Gizmo
και ο απολιτίκ στην πείνα, γίνεται φασίζμο
Ακροδεξιό γκωνάρι ακρογωνιαίο
τα τραγιά ψάχνουν τράγο αποδιοπομπαίο
Σκόρπα μου ξανά τα Σκοπιανά, τα σκόπιμα
περικεφαλαία, σκούπα, σφυροκόπημα
Ενώ προσφυγόπουλα, μέσα σε λασπόνερα
βουλιάζουν οι απόπειρες σ' οδυνηρά βαλτόνεια
Κουτοπόνηρα οι "Ναι μεν, αλλάδες" με ζοχάδες
Έχουνε τη μύγα, κατ' επέκταση κουράδες
Μυριάδες ψήφιζαν μια ζωή κλεφτοκοτάδες
απηύδησαν και είπαν να το ρίξουν σε φονιάδες
Γενικά έχει βρει την ιδανική ισορροπία χαβαλέ, απόγνωσης κι αιχμηρότητας που εκφράζει την -μετά κόβιντ και λίγο πριν επανέλθει η δουλεία με τους εργαζομένους σαν δούλους- εποχή μας. Νομίζω θα μείνει διαχρονικό αριστούργημα.