Re: Οθωμανική ελλαδα-was it that baaad?
Δημοσιεύτηκε: 23 Ιουν 2019, 21:35
Ψάρωσα με την εικόνα και νόμιζα ότι ήταν από το ... βιβλίο της Μαρίας !
Και τότες αρχίσανε μεμιάς όλοι μαζί , να λένε γι’ αυτή την ιστορία , το πώς και το τί, και να κλαίνε για το πάθημα των Καπετανάκηδων και να βαρυγκομούνε και για τα δικά τους βάσανα.
– Τα κορίτσια μας δεν τ’ αφήνουμε να ξεμυτάνε στις ρούγες. Ποιός κοτάει ! Γυροβολάνε σαν πεινασμένοι λύκοι οι μαχμούτηδες και βάνουνε στο μάτι τις χριστιανοπούλες . Πού να ξεμυτίσει κορίτσι ! … Είδες, που το κάθε σπίτι έχει μες στην αυλή του κι ένα παρεκκλήσι ; … Τί να κάνουμε ! Χτίζουμε ο καθένας την εκκλησιά του μές στο σπίτι του και λειτουργιόμαστε άφοβα. Ε τώρα, βέβαια , όποιος έχει τον παρά για να χτίσει δικό του εκκλησιδάκι. Οι άλλοι, οι παζαρίτες, για να ‘χουν το κεφάλι τους ήσυχο, πάνε και λειτουργιόνται νύχτα – μεσάνυχτα, την ώρα όπου κοιμόνται οι Τούρκοι …
– Ναι , κι’ όμως έτσι την έπαθε η Σιδερή, έκανε η σιόρα Κούζα η Γερέναινα.
– Έτζι την έπαθε , γιατί δεν είχε μυαλό κουκούτσι … Άκουσε , σιόρ – Μάρκο, και πές και σύ. Ένα κορίτσι που θα μυριστεί, ότι την έβαλε στο μάτι και την κυνηγάει ένας άντρας … φαντάσου πιά κι άν είναι Τουρκαλάς ! τι πρέπει να κάνει ; Θα φυλάγεται να μην ξεμυτήσει μηδέ στου παραθυριού την κόχη. Δέ λέω σωστά ;
– Ε, και να μην πάει στην εκκλησιά ; κάνει η κυρα – Κούζα.
– Να μην πάει , βέβαια !
– Ρώτησες το Δεσπότη ;
– Σίγουρα κι ο Δεσπότης αυτό θέ να της έλεγε.
– Κατάλαβες ; ξαναλέει ο γερο – Λίμπονας στο Μάρκο. Δεν είχανε δικό τους παρεκκλήσι και το κορίτσι λειτουργιότανε στην Παναγιά τη Γοργοπήκο. Πάει καλά. Μα , χριστιανή μου , βάστα λίγον καιρό και κλείσου σπίτι σου !… Τά ‘θελε κι αυτή , μωρέ ! Καλά λέω εγώ.
– Μην το λές σιόρ Νικολάκη, κάνει η κυρα – Καρυά που δεν είχε βγάλει λέξη ως τώρα.
– Τί να μην πώ , Καρυά μου … Την πήρε, πού λές, το κατόπι ο Τουρκαλάς, μιάν αυγή που γύριζε από τη λειτουργιά, και να σου , την αρπά και την πάει ίσια στον κατή. Κανένας δεν άκουσε τις φωνές της. Θα πεί πως τό ‘θελε. Ντροπής ! Ντροπής !
– Όχι, σιόρ – Νικολάκη, το αδικάς το κιρίτζι. Της φούμωσε το στόμα ο άθεος και της έδεσε και τα χέρια. Το ‘δε ο κυρ – Αντώνης ο Ρούτος, με τα μάτια του. Κι αυτή δερνότανε , λέει, κι ο αγάς γελούσε.
– Δέ μου λές, πετάγεται κι η κυρα – Κούζα, γιατί να την πάει ίσια στον κατή ; Αν τό ‘θελει κι εκείνη, θα την είχε αφήσει πρώτα να συγυριστεί. Ο κατής δέ βιάζεται ποτές.
– Κοντολογίς, λέει, ο γερο -Λίμπονας, τους ευλόγησε ο κατής ! Θεός σχωρέσ’ τους !
Μετά το δείπνο οι γυναίκες ευχηθήκανε το καλό βράδυ κι αποτραβηχτήκανε στα μέσα διαμερίσματα. Μείναν οι άντρες μόνοι. Ο γερο – Λίμπονας, ο Σπύρος ο Γερένης κι ο Μαυρόλυκος. Κάθονται γύρω απ’ το λαδολύχναρο και κουβεντιάζουνε. Ο γερο – Λίμπονας μιλάει για το μακαρίτη τον αδερφό του, το Μιχαλάκη. Περηφανεύεται ο Λίμπονας για τη γενιά του, για τα έργα της.
– Για τούτο τον έρμο τον τόπο έγινε θυσία ο μακαρίτης ο Μιχαλάκης. Μηδέ οπού ‘χε ανάγκη κανένανε. Να τά ‘χει καλά με τους αγάδες, σαν άρχοντας που ήτανε, και να τονέ σέβονται όλοι, τι άλλο ήθελε !… Έτζι δεν το κάνουνε τόσοι και τόσοι αρχόντοι, όνομα και μή χωριό ; … Νά τά ‘χε λοιπόν καλά με τον Τούρκο ο Μιχαλάκης , και δέ θα ‘χε να γνοιαστεί για τίποτα. Κι όμως ο μακαρίτης , άμα ως έγινε δημογέροντας , τον πόνεσε τον τόπο, κι έβαλε στο μυαλό του να ξαλαφρώσει τον κόσμο απ’ τα μαρτύρια. Πάνε δώδεκα χρόνοι από τότες. Είχαμε βοϊβόδα τον Αμπδή – αγά… Κακός άνθρωπος. Τυράννησε τον τόπο, τον έγδυσε. Τότες απάνω – κάτω γύρισε κι ο Μιχαλάκης από τη Βενετιά. Ήρθε βαθιά σπουδαγμένος ο μακαρίτης. Εμείς εδώ τον ξεδιαλέξαμε αμέσως Γέροντα. Μιά μέρα, αποφασίζουμε κάμποσοι προεστοί και φεύγουμε κρυφά, να πάμε πρεσβεία στην Πόλη, στον Κιζλάρ – αγά, να βρούμε το δίκαιο του τόπου. Πρώτος ο Μιχάλης. Ήμουνα κι εγώ , αλλά … Τέλος, μας άκουσε ο Κιζλάρ – αγάς και μας δίνει το δίκαιο. Γυρνάμε πίσω. Τι να δείς ! Δεν ήτανε μονάχα οι Τουρκαλάδες, οι αγάδες που μας πολεμήσανε, αλλά και κάμποσοι δικοί μας , απ’ τα σόγια , να ετούτος ο Μπενιζέλος … ε, ο αδερφός του φαρμάκι έσταζε, γιατί εμείς κι όχι αυτός. Ζηλοφτονούσανε τις δόξες, βλέπεις. Κοντολογίς, αναγκάζεται ο μακαρίτης ο αδερφός μου να ξαναπάει στην Πόλη, στον Κιζλάρ – αγά. «Δεν μπορώ να σταθώ πια στην Αθήνα», λέει στον άρχοντα του χαρεμιού ο Μιχαλάκης, «μίσος και έχτρητα και κακία βουνό στάθηκε κατέναντί μου. Και το χειρότερο , πως οι αγάδες της Αθήνας δεν ακούνε τα προστάγματά σου». Βγάζει λοιπόν χοτζέτι ο Κιζλάρ – αγάς και δίνει βούλα και άνθρωπο δικό του, έναν τσαούση, να ‘ρθει μαζί με τον μακαρίτη στην Αθήνα πίσω , να βάλουνε τάξη στον τόπο. Πού να το χωνέψουνε εδώ οι αγάδες. Μια βραδιά, παραμονές του Χριστού, πρίν οχτώ …όχι οχτώ, εννιά χρόνια, την ώρα που κατέβαινε ο Μιχαλάκης από του κατή το κονάκι, του ρίχνονται κάτι Τούρκοι που παραφυλάγανε, και με τα σπαθιά και με τα μαχαίρια τόνε σφάξανε, τον κάνανε κομμάτια, θεός σχωρέσ’ τονε , το μακαρίτη …
Σώπασε , αφαιρεμένος. Το λαδολύχναρο δεν έφεγγε καλά. Κάτι σκιές χορεύανε στο ταβάνι, στον τοίχο, στη γωνιά.
– Ο Κιζλάρ – αγασή , σαν τό ‘μαθε , γίνηκε θεριό. Γύρεψε να τιμωρήσει τους αγάδες, αλύπητα. Τιμωρηθήκανε όλοι, ένας – ένας, σαν τα σκυλιά… Μα , τί να το κάνεις ! Πάει ο άνθρωπος ; … Άσ’ τα , σιόρ Μάρκο. Αρκετά σε ζάλισα. Θά νά ‘σαι βαλαντωμένος. ‘Ωρες είναι να σύρουμε κι εμείς, να πλαγιάσουμε. Έλα , να σε πάω στον οντά σου …
Ομοίως απ' τον Χρήστο Μηλιώνη του Παπαδιαμάντη.
Ἀστείαν ἀληθῶς ἰδέαν συνέλαβε πρωίαν τινὰ Κυριακῆς ὁ Τοῦρκος κατὴς ἐν Ἄρτῃ, ὅστις ἀφοῦ ἠθῴωσε πανδήμως καὶ σκανδαλωδῶς δύο ὁμοεθνεῖς του, ἀπαγαγόντας ἄκουσαν Ἑλληνίδα κόρην ἐκ τῶν παρακειμένων χωρίων, ἀπῆλθεν ὡς καλὸς μουσουλμάνος νὰ πάρῃ ἀμπτέστι , πρὸς ἁγνισμὸν καὶ ἀπολύμανσιν.
Ὁ ἄξιος Τοῦρκος δικαστής, πρὸς ταῖς ἄλλαις ἀρεταῖς ὑφ᾽ ὧν ἐκοσμεῖτο, ἦτο δεξιώτατος εἰς τὸ ν᾽ ἀνακαλύπτῃ, πρὸς πρόχειρον δικαιολογίαν τῶν ἀποφάσεών του, πάμπολλα ἐδάφια τοῦ ἱεροῦ νόμου ἀγνοούμενα συνήθως ὑπὸ τῶν ἀμαθεστέρων συναδέλφων του, καὶ δεινὸς εἰς τὸ νὰ ἐκτείνῃ καὶ νὰ συστέλλῃ ἑκάστοτε, ὡς ἔμπειρος σκυτοτόμος, τὸ γράμμα καὶ τὸ πνεῦμα τῶν ἱερῶν ρητῶν. Ἠδύνατο, ἐν ἐλλείψει ἄλλου προτύπου, νὰ χρησιμεύσῃ ὡς ὑπογραμμὸς τῶν νομολόγων καὶ τῶν δικορράφων παντὸς χρόνου καὶ τόπου. Εἶναι ἀληθὲς ὅτι, ὡς εἶχον τότε τὰ πράγματα, τὸ ζήτημα ἦτο πολὺ ἁπλούστερον, ἢ ὅσον σήμερον δύναται νὰ εἶναι, διότι ὁ αὐτὸς ἦτο συνήγορος ἅμα καὶ διαιτητής.
Κατὰ τὴν περίστασιν ἐκείνην, τὸ ἐδάφιον τῆς ἱερᾶς βίβλου, ὅπερ ἀνεκάλυψεν ἡ εὔκολος ὀξυδέρκεια τοῦ δικαστοῦ τούτου, εἶχεν ὡς ἑξῆς, κατὰ τὴν ἀκριβῆ ἐκ τοῦ ἀραβικοῦ μετάφρασιν: Αἶνος τῷ Θεῷ. Ἐὰν νέα γυνὴ ἄπιστος ἀλλάξῃ κύριον, καὶ ἀπὸ τῶν χειρῶν ἀπίστου μεταβῇ εἰς ἀληθῆ πιστόν, ὁ δεύτερος κύριος εἶναι ἐνδικώτερος. (Ὅρα Κοράνιον, ἐν κεφαλαίῳ ἡ Κάμηλος ἐπιγραφομένῳ.)
Τὸ ἐδάφιον δὲν ἦτο σαφές, οὐδ᾽ ἐφηρμόζετο ἀβιάστως εἰς τὴν προκειμένην περίπτωσιν. Ἀλλ᾽ ὁ ἄξιος λειτουργὸς τῆς Θέμιδος δὲν ἐδυσκολεύθη νὰ εὕρῃ καὶ ἄλλο, καὶ νὰ τὸ συγκολλήσῃ μὲ τὸ πρῶτον οὕτως, ὥστε νὰ πείθῃ πάντα ἀληθῆ μουσουλμάνον περὶ τοῦ ἀσφαλοῦς τῆς κρίσεως: Ἐὰν ἀληθὴς πιστὸς ἔχῃ δούλην ἄπιστον, καὶ δὲν τὴν ἔπεισε νὰ ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν ἀληθῆ πίστιν, δὲν δύναται νὰ τὴν μεταπωλήσῃ εἰς ἄπιστον, ἀλλ᾽ εἰς πιστόν. (Ὅρα κεφ. ἡ Βοῦς ἱεροῦ νόμου.)
Σημειωτέον ὅτι ἀμφότερα τὰ ἀποσπάσματα ταῦτα, καὶ τὰ κεφάλαια εἰς ἃ ἀνήκουσι, δὲν εἶναι ἐκ τῶν γνησιωτέρων. Οἱ σοφοὶ σχολιασταὶ τοῦ Κορανίου οὐδέποτε συνεφώνησαν περὶ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν κεφαλαίων οὐδὲ περὶ τῆς γνησιότητος τοῦ περιεχομένου. Ἀλλ᾽ ὁμολογητέον ὅτι οὐδεὶς λειτουργὸς τῆς δικαιοσύνης ὀφείλει νὰ ἑρμηνεύῃ ἄλλως τὰ κείμενα τῶν νόμων ἢ ὅπως προχείρως ἀντιλαμβάνεται τὴν ἔννοιαν αὐτῶν, καὶ τὸ δικαστήριον τῆς Ἄρτης δὲν ἦτο βεβαίως ἀκαδημία νομοδιδασκάλων.
Ἀλλ᾽ ὅμως παρὰ τὴν τόσην ἐμπειρίαν καὶ εὐθυκρισίαν του, ὁ εἰρημένος Τοῦρκος δικαστὴς ἔκαμνε τὸν λογαριασμὸν ἄνευ τοῦ ξενοδόχου. Ἡ ἁρπαγεῖσα Ἑλληνὶς κόρη ἦτο ἀναδεκτὴ τοῦ Χρήστου Μηλιόνη, τοῦ περιβοήτου τῆς Ἀκαρνανίας ἀρματολοῦ, ὅστις ἀτυχῶς ἦτο ἀμαθὴς καὶ δὲν ἤξευρε νὰ ἑρμηνεύῃ τὰ ρητὰ τοῦ Κορανίου. Δὲν ἐνόει δὲ καὶ ὡς ἀστεῖον τὸ πρᾶγμα, ὅπως ἡμεῖς τὸ περιεγράψαμεν ἐν ἀρχῇ, διότι φύσει δὲν ἠγάπα ν᾽ ἀστεΐζηται.
(...)
Ἀρχομένου τοῦ μηνὸς Ἀπριλίου, πρωίαν τινὰ καθ᾽ ἣν ὁ οὐρανὸς ἦτο συνεσκοτασμένος ὑπὸ νεφῶν, εἰς τὰ πρόθυρα αὐτοῦ ἐκείνου τοῦ τζαμίου, ἐξ οὗ ὁ Μηλιόνης εἶχεν ἀπαγάγει τὸν μακαρίτην κατὴν τῆς Ἄρτης, ἀνεγνώσθη εἰς ἐπήκοον τῶν ἀγάδων τὸ σουλτανικὸν φιρμάνιον, δι᾽ οὗ ὁ Χρῆστος Μηλιόνης, τέως ἀνεγνωρισμένος ἀρματολὸς τῆς Ἀκαρνανίας, καθῃρεῖτο ἀπὸ τοῦ ἀξιώματος τούτου, καὶ ἐκηρύττετο ἔκπτωτος τῆς σουλτανικῆς εὐνοίας, ἀποστάτης καὶ κλέφτης, ὡς ἔνοχος ἐσχάτης προδοσίας. Προσεκαλεῖτο δὲ πᾶς πιστὸς μουσουλμάνος, ὅπως συλλάβῃ καὶ παραδώσῃ εἰς τὰς ἀρχὰς τὸν κλέφτην τοῦτον, ὡς ἐπικίνδυνον εἰς τὴν ἀσφάλειαν τῶν πιστῶν ὑπηκόων τοῦ Σουλτάνου.
Ἀξία σημειώσεως εἶναι ἡ ἑπομένη παράγραφος τοῦ συνοδεύοντος τὸ σουλτανικὸν φιρμάνιον φετφᾶ τοῦ Σεῒχ-Ἰσλάμη, δι᾽ ἧς ἐχαρακτηρίζετο προσηκόντως ἡ θρησκευτικὴ ἄποψις τοῦ ζητήματος. (Παραθέτομεν τὸ κείμενον κατὰ τὴν τότε ἐπίσημον μετάφρασιν·) «Μὲ τὸ νὰ ἐπάτησεν ὁ Χρῆστος Μηλιόνης τὸ τζαμὶ τοῦ Ταχήρ, τόπον ἱερὸν καὶ ἀπάτητον εἰς τοὺς ἀπίστους, καὶ νὰ ἐξήγειρε τὰ τζίνια ὁποὺ ἐκοιμῶντο ὑποκάτω εἰς τὰς πλάκας, ἕτοιμα διὰ ν᾽ ἁρπάσουν τὰς ψυχὰς τῶν πιστῶν, ὅσοι ἤθελον ἀποθάνει εἰς τὴν ἀληθῆ θρησκείαν, διὰ νὰ τὰς φέρουν εἰς τὸ Τζεννὲμ ὅπου μόνοι οἱ ἀληθεῖς πιστοὶ πηγαίνουν…» Διὰ τοὺς λόγους τούτους, πρὸς ἐξιλέωσιν τῶν εἰρημένων τζινίων ἢ πνευμάτων, κατεδικάζετο ὁ Χρῆστος Μηλιόνης καὶ οἱ ὀπαδοὶ αὐτοῦ νὰ σφαγῶσι τόσοι τὸν ἀριθμόν, ὅσα ἦσαν τὰ παροργισθέντα τζίνια. Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἀριθμὸς τούτων δὲν ἐμνημονεύετο ρητῶς ἐν τῷ ἐπισήμῳ κειμένῳ, εἵπετο ὅτι ἀφήνοντο ἐλεύθεροι οἱ μουσουλμάνοι νὰ ὑπολογίσωσι τὸν ἀριθμὸν κατ᾽ ἀρέσκειαν.
Ἡ ἀνάγνωσις τῶν δύο τούτων ἱερῶν ἐγγράφων προυξένησε τόσον εὐσεβῆ ἐρεθισμόν, ὥστε οἱ καλοὶ ἀγάδες ἦσαν πλήρεις ἀνυπομονησίας πότε νὰ ἐκστρατεύσωσιν. Ἐξ αὐτῆς τῆς Ἄρτης καὶ τῶν πέριξ χωρίων προσῆλθον ἐθελονταὶ περὶ τοὺς ἑκατόν, διότι ὁ κύριος στρατὸς συνέκειτο ἐξ ὀλιγαρίθμων Ἀλβανῶν. Τὴν ἑσπέραν τῆς αὐτῆς ἡμέρας οἱ ἀγάδες ἀπεχαιρέτιζον τοὺς γονεῖς, τὰς γυναῖκας καὶ τὰς ἀδελφάς των, καὶ τὴν ἐπιοῦσαν εἶχεν ἀποφασισθῆ νὰ ἐκκινήσωσιν οἱ ἐθελονταὶ ἐξ Ἄρτης.
(...)
https://www.papadiamantis.net/Διηγήματα ... ιόνης-1885
- πάγκαλο κλπ ομολογώ eklapsa λιγο 
