hellegennes έγραψε: 16 Νοέμ 2023, 01:30
Isildur έγραψε: 15 Νοέμ 2023, 14:30
Σέλευκας έγραψε: 15 Νοέμ 2023, 14:25
της Εγνατίας οδού
της οδού Εγνατίας;
Της Εγνατίας οδού, σωστά. Είναι
πιο σωστό.
Μπορώ να σου πω με 100% βεβαιότητα ότι η ελληνική, αν και έχει προτίμηση στην σειρά των λέξεων, όπως λίγο-πολύ όλες οι γλώσσες, δεν έχει αυστηρή σύνταξη και δεν υπάρχουν σειρές που επιβάλλονται παρά μόνο όταν πρόκειται για αδιάσπαστα οριστικά σύνολα, όπως το άρθρο-ουσιαστικό.
Εγνατία οδός και οδός Εγνατία είναι το ίδιο, καθώς και σε όλες τις πτώσεις (η πτώστη δεν αλλάζει την σειρά προτίμησης).
Οπότε και τα δυο είναι ακριβώς το ίδιο σωστά. Αν ψάχνεις την σειρά προτίμησης πάντος, το "οδός" προηγείται. Η προτιμώμενη σύνταξη σε ουσιαστικά με τίτλο είναι ουσιαστικό-τίτλος: νοσοκομείο Παπαγεωργίου, μουσείο Μπενάκη, ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, θέατρο Τζένη Καρέζη, οδός Λαγκαδά.
Καταλαβαίνω τι λες μεν, αλλά δεν πάει ακριβώς έτσι το πράμα νομίζω. Ή τουλάχιστον όχι παντού και εξηγούμαι.
Ναι, δεν έχουμε τα αρτηριοσκληρωτικά στάνταρντς που έχουν ίσως κάποιες άλλες γλώσσες για τη σειρά επιθέτου-ουσιαστικού ή τίτλου-ουσιαστικού και όντως αυτό ισχύει σε κάποιες περιπτώσεις. Αλλά δεν είναι ακριβώς κι ότι μπορείς να τα λες με όποια σειρά θέλεις,
παντού και πάντα. Για παράδειγμα, αυτά που λες στην τελευταία σου φράση είναι σχεδόν κανόνας, κι όχι απλώς προτιμώμενη σειρά. Δεν θυμάμαι να έχω δει πουθενά γραμμένο, ούτε και να έχω ακούσει κανέναν να λέει ποτέ "πάμε στο Τζένη Καρέζη θέατρο". Ίσως ο Yoda, αλλά κι εκείνος δύσκολο. Έζησε πριν πολλά χρόνια και πολύ μακριά από 'δω, οπότε μάλλον δεν είχε ακούσει ποτέ του για την Τζένη.
Αλλά και σε απλές καθημερινές προτάσεις, άλλοτε είναι
σχεδόν στάνταρ το επίθετο->ουσιαστικό κι άλλοτε είναι πιο χαλαρά τα πράματα και μπορούν να αλλάξουν θέση. Αν ακούσω για παράδειγμα κάποιον να λέει "σήμερα θα πάρω το ποδήλατο κόκκινο για να πάω στη δουλειά", δεν θα τον θεωρήσω κιόλας Γάλλο κατάσκοπο, αλλά μια δεύτερη ματιά με γουρλωμένα μάτια θα του ρίξω. Ή με μάτια γουρλωμένα (παραπονεμένα) ίσως, εδώ όντως μπορώ να τα γουρλώσω με όποια σειρά θέλω, αν και το δεύτερο είναι ίσως λίγο πιο... λόγιο (λίγο). Σε κάποιες προτάσεις δε, θεωρώ ότι η σειρά παίζει μεγάλο ρόλο στο να δείξω
τι θέλω να τονίσω κι όχι απλά να προσδώσω κάποια ιδιότητα στο ουσιαστικό. Αν πχ πω "θα πάρω ένα κόκκινο ποδήλατο στον εγγονό μου", το κόκκινο είναι προσδιορισμός, ίσως βέβαια και να το τονίζω λίγο για να δείξω κάποια προτίμηση στο χρώμα ή κάτι άλλο, ίσως και όχι. Αν όμως πω "θα πάρω ένα ποδήλατο κόκκινο", τότε είναι 100% σίγουρο ότι θέλω να τονίσω το θέμα της απόχρωσης, αποκλείεται να το πω έτσι χωρίς λόγο. Οπότε, ναι, εδώ μπορώ να το χρησιμοποιήσω με όποια σειρά θέλω, απλά σ' αυτό το παράδειγμα το κάνω για άλλους λόγους σε κάθε περίπτωση.
Για τις οδούς που λέγαμε βέβαια, στην Ιερά ή στην Εγνατία είναι όντως (περίπου) το ίδιο με όποια σειρά κι αν τα πεις. Και λέω περίπου, επειδή στην Εγνατία, ίσως επειδή το μάθαμε, το λέμε και με τους δυο τρόπους. Οδός Ιερά όμως ή Οδός Αττική δε νομίζω να στέκουν καν. Και φυσικά, σε δρόμους που η ονομασία τους αφορά κάποιο πρόσωπο, γεγονός, ομάδα κλπ και δεν είναι αυτό καθ' αυτό το όνομα του δρόμου, δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να αλλάξει τη σειρά. Εκτός κι αν το "το κατάστημα βρίσκεται στην Πόντου οδό" σού φαίνεται λογικό, ή ότι θα το έλεγε ποτέ κάποιος. Εννοώ κάποιος που δεν ήρθε από Αγγλία ή Αμερική. Ή κάποιος που δεν είναι μεθυσμένος. Ή κάποιος που δεν είναι ο Yod... ώπα, αυτόν τον αποκλείσαμε ήδη από πιο πάνω για άλλους λόγους, ΟΚ.
