ΤΑΥΓΕΤΗΣ έγραψε: 12 Δεκ 2020, 12:28
Από το βιβλίο του Στέφαν Τβάϊχ
Ιωσήφ Φουσέ Ο τρομοκράτης της Γαλλικής Επανάστασης
… ελάχιστα γνωστό διάταγμα, επί λέξει λέει τα εξής
Άρθρο 1. Θα διορισθεί από την Εθνική Συμβατική, με πρόταση της Επιτροπής Κοινής Σωτηρίας, μιαν έκτακτη επιτροπή αποτελούμενη από πέντε μέλη, για να τιμωρήσει στρατιωτικά και ανυπέρθετα τους αντεπαναστάτες.
Άρθρο 2. Όλοι οι κάτοικοι της Lyon θα αφοπλισθούν. Τα όπλα τους θα μοιρασθούν αμέσως, στους προασπιστές της Δημοκρατίας.
Ένα μέρος θα δοθεί στους πατριώτες της Lyon που τυραννήθηκαν από τους πλούσιους και τους αντεπαναστάτες.
Άρθρο 3. Ή πόλη της Λυών θα καταστραφεί. Όποιο μέρος χρησίμευε για κατοικία των πλουσίων θα κατεδαφιστεί. Θα μείνουν μονάχα οι κατοικίες των πατριωτών πού σφάχτηκαν ή προγράφτηκαν, τα κτίρια τα προορισμένα για τη βιομηχανία και τα μνημεία τα αφιερωμένα στην ανθρωπότητα και στη δημόσια εκπαίδευση.
Άρθρο 4. Το όνομα της Λυών θα σβηστεί από τον πίνακα των πόλεων της Δημοκρατίας. Το σύνολο των σπιτιών που θα διατηρηθούν θα ονομάζεται στο εξής «Ville Affranchie».
Άρθρο 5. Θα στηθεί στα ερείπια της Lyon μια στήλη που θα δείχνει στους μεταγενέστερους τα εγκλήματα της πόλης, μ' αυτήν την επιγραφή «Η Lyon κήρυξε τον πόλεμο στη Λευτεριά, η Λυών δεν υπάρχει πια».
Κανένας δεν τολμάει ν' αντικρούσει αυτήν την ακαταλόγιστη πρόταση που αποβλέπει να κάνει τη δεύτερη πόλη της Γαλλίας έναν σωρό από ερείπια. Το θάρρος από καιρό χάθηκε από τους κόλπους της Συμβατικής, από τότε πού γυαλίζει ή γκιλοτίνα, φοβερή πάνω από το κεφάλι όλων εκείνων που αποτολμούν μονάχα να ψιθυρίσουν λόγια επιείκειας και οίκτου.
Πτοημένη από τον ίδιο της το φόβο η Συμβατική επιδοκιμάζει ομόψηφα αυτόν τον βανδαλισμό, και ο Κουτόν, ο φίλος του Ροβεσπιέρου, επιφορτίζεται με την εκτέλεση του.
Ο Κουτόν, ο προκάτοχος του Φουσέ, αναγνωρίζει αμέσως πως είναι παραφροσύνη και σχεδόν αυτοκτονία να θελήσει την καταστροφή της μεγαλύτερης βιομηχανικής πόλης της Γαλλίας και των καλλιτεχνικών της μνημείων, μόνο για να δοθεί μια προειδοποίηση στους άλλους. Και από την πρώτη στιγμή είναι αποφασισμένος να σαμποτάρει την αποστολή του. Γι' αυτά πρέπει να υποκριθεί με δεξιοτεχνία. Για τούτο ο Couton καλύπτει τη μυστική του πρόθεση να γλιτώσει τη Λυών με αναβλητικό τέχνασμα πού συνίσταται στην αρχή στον υπέρμετρο έπαινο του ακατανόητου διατάγματος που διατάζει την ολοκληρωτική καταστροφή της πόλης.
«Σύντροφοι πολίτες, αναφωνεί, η ανάγνωση του διατάγματος της Συμβατικής της 21ης του πρώτου μήνα (12 του Οκτώβρη) μας γέμισε με θαυμασμό. Ναι, πρέπει αυτή ή πολιτεία να καταστραφεί, και να χρησιμέψει για μεγάλο παράδειγμα σ' όλες τις πόλεις που, όπως αυτή, θα τολμήσουν να επιχειρήσουν να εξεγερθούν εναντίον της πατρίδας. Από όλα τα πλατειά και αυστηρά μέτρα που έλαβε η Συμβατική, ένα μονάχα μας είχε διαφύγει: το μέτρο της πλήρους καταστροφής. Ησυχάστε όμως, σύντροφοι πολίτες, βασισθείτε στη Συμβατική: οι αρχές της, είναι και δικές μας και η ισχύς της βρίσκεται στα όπλα μας- το διάταγμά της θα εκτελεστεί κατά γράμμα».
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΡΟΒΕΣΠΙΕΡΟΥ
Έτσι τώρα, επιδέξια οδηγημένοι από τον φιλόφρονα πρόεδρο, οι ομιλητές εφορμούν, ο ένας υστέρα από τον άλλον, στο βήμα κι' όταν ο Ροβεσπιέρος θέλει να υπερασπιστεί, πνίγουν τη φωνή του μέσα στις κραυγές, στα ουρλιαχτά και στα ποδοχτυπήματα. Ή συγκροτημένη δειλία εξακόσιων ανήσυχων ψυχών και το μίσος, συσσωρευμένα από βδομάδες και μήνες, ρίχνονται τώρα εναντίον του ανθρώπου που μπροστά του έτρεμαν.
Στις έξι το βράδυ όλα έχουν κριθεί, ο Ροβεσπιέρος κηρύχθηκε εκτός νόμου και οδηγείται στη φυλακή, μάταια οι φίλοι του, οι αληθινοί επαναστάτες, πού θαύμαζαν την σκληροτράχηλη του ψυχή και το πάθος του για την Δημοκρατία, τον ελευθερώνουν και τον φέρνουν για να τον σώσουν στο Δημαρχείο. Στο διάστημα της νύχτας, κυριεύουν με έφοδο αυτήν την ακρόπολη της Επανάστασης και στις δύο το πρωί, είκοσι τέσσαρες ώρες υστέρα από τη συνομολόγηση, από το Foussé και τους δικούς του, της συμφωνίας της προορισμένης για να τον χτυπήσει, ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος — ο εχθρός του Φουσέ και χθες ακόμα ο ισχυρότερος άνθρωπος της Γαλλίας— είναι ξαπλωμένος αιμόφυρτος και με συντριμμένη τη σιαγώνα, σε δυο καρέκλες στον προθάλαμο της Συμβατικής.
Το άγριο θηρίο πιάστηκε. Ό Φουσέ σώθηκε. Την άλλη μέρα, το απόγευμα, το κάρο κατευθύνεται τρέχοντας στον τόπο της εκτέλεσης. Η τρομοκρατία τελείωσε, όμοια όμως σβήστηκε και το φλογερό στόμα της Επανάστασης, ή ηρωική εποχή τελείωσε. Τώρα φτάνει ή ώρα των κληρονόμων, των ίπποτών της βιομηχανίας και των κερδοσκόπων, των λαφυραγωγών και των διπλοπρόσωπων ψυχών, των στρατηγών και των χρηματιστών, ή ώρα της καινούργιας κάστας. Τώρα, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε, έρχεται ή ώρα του Ιωσήφ Φουσέ.
Κι' ενώ το κάρο φέρνει αργά στην γκιλοτίνα, το Μαξιμιλιανό Ροβεσπιέρο και τους δικούς του, από την 660 Σαιν Ονορέ, ακολουθώντας τον τραγικό δρόμο του Λουδοβίκου του 16ου, του Δαντόν, του Ντεμουλέν και έξι χιλιάδων άλλων θυμάτων, οι επευφημίες των περίεργων αντηχούν με ενθουσιασμό. Η εκτέλεση έγινε ακόμα μια φορά λαϊκή γιορτή. Σημαίες και πορφυρά λάβαρα ανεμίζονται στις στέγες των σπιτιών, κραυγές ευθυμίας αντηχούν σ' όλα τα παράθυρα και ένα κύμα χαράς ξεσηκώνει το Παρίσι. Όταν το κεφάλι του Ροβεσπιέρου πέφτει στο πανέρι, από την απέραντη πλατεία ακούγεται, σαν βροντή κεραυνού. Ένας μοναδικός ήχος εκστατικής ευθυμίας.
Οι συνωμότες παραξενεύονται: γιατί ο λαός χειροκροτεί τόσο φλογερά την εκτέλεση αυτή του ανθρώπου, πού χτες ακόμα, το Παρίσι και η Γαλλία τον λάτρευαν για θεό; Κι' ο Ταλλιέν και ο Μπαρρά παραξενεύονται ακόμα περισσότερο, βλέποντας τώρα, πού μπαίνουν στη Συμβατική, ένα
πολυθόρυβο πλήθος να τους υποδέχεται με κραυγές θαυμασμού, γιατί σκότωσαν τον τύραννο και αγωνίστηκαν ενάντια στην Τρομοκρατία. Παραξενεύτηκαν γιατί, εξαφανίζοντας αυτόν τον υπέρτερο άνθρωπο, θέλησαν μονάχα να απαλλαγούν από έναν ανοικονόμητο φανφαρόνο της αρετής που παρακολουθούσε άγρυπνα τις ύποπτες κινήσεις τους, κανένας όμως από αυτούς δε σκέφτεται να αφήσει τη γκιλοτίνα να σκουριάσει και να τερματίσει την τρομοκρατία. Τώρα, λοιπόν, καταλαβαίνουν πόσο αντιδημοτικές έγιναν οι μαζικές εκτελέσεις και πόσο μπορούν να αγαπηθούν αντικατασταίνοντας, αμέσως, την προσωπική τους εκδίκηση με λόγους ανθρωπισμού.
Για τούτο αποφασίζουν γρήγορα, να επωφεληθούν από αυτήν την μεταβολή, θα ισχυριστούν λοιπόν στο εξής πώς μόνον ο Ροβεσπιέρος (γιατί δε θα μπορέσει πια ν’ απαντήσει από τον τάφο του), έχει στη συνείδηση του, όλες τις βιαιότητες της Επανάστασης, ενώ αυτοί πάντα ήσαν οι απόστολοι της ηπιότητας και αντίθετοι σε κάθε αυστηρότητα και σε κάθε υπερβολή.
Δεν είναι ή εκτέλεση του Ροβεσπιέρου, αλλά μόνο και μόνο η άναντρη και ψεύτικη θέση πού πήραν οι διάδοχοι του που δίνει στην 9 Θερμιδώρ την Ιστορική της σημασία: Γιατί ως τα τότε η Επανάσταση είχε διεκδικήσει για λογαριασμό της όλα τα δίκαια και είχε αναλάβει όλες τις ευθύνες, αλλά από την ήμερα αυτήν ομολογεί με αγωνία, κι' αύτη όμοια, πώς διάπραξε αδικίες και οι αρχηγοί της αρχίζουν να την αρνιούνται.
Λοιπόν, κάθε πνευματική πίστη, κάθε κοσμοθεωρία, από την ώρα που απαρνιέται το πρωταρχικό δικαίωμα του αλάθητού της συντρίβεται στην πιο εσώτερη δύναμη. Κι' ενώ οι θλιβεροί νικητές, Ο Ταλλιέν και ο Μπαρρά έβριζαν τα πτώματα των μεγάλων προκατόχων τους, του Δαντόν και του Ροβεσπιέρου, χαρακτηρίζοντάς τους για δολοφόνους ….
