Phorum.com.gr

The Age of Aquarius έγραψε: 23 Φεβ 2020, 17:45 Η ταινία ήταν για τον πούτσο ούτως ή άλλως

Γιατί;

Mole έγραψε: 23 Φεβ 2020, 22:20

The Age of Aquarius έγραψε: 23 Φεβ 2020, 17:45 Η ταινία ήταν για τον πούτσο ούτως ή άλλως

Γιατί;

Γιατί ο σκοπός του σκηνοθέτη σύμφωνα με τα δικά του λόγια δεν είναι να γυρίσει ντοκιμαντέρ ή να κάνει προπαγάνδα αλλά να δείξει μέσω της ταινίας την ωμή πραγματικότητα του σήμερα. Και για μένα αποτυγχάνει να το κάνει. Μερικοί βασικοί λόγοι:

1. Τα μέλη της πλούσιας οικογένειας παρουσιάζονται ως καρικατούρες. Η μάνα ως αφελής και ηλίθια, ο πατέρας ψιλοφευγάτος, η κόρη έτοιμη να πηδηχτεί με όποιον της κάνει μάθημα και ο γιος κακομαθημένος. Και σα δε φτάνει αυτό η ταινία δια μέσω των παρασίτων αναφέρει πως είναι έτσι γιατί όντας πλούσιοι έχουν ρίξει τις άμυνες και εύκολα τους εξαπατάς. Πρώτο στοιχείο που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα.
2. Τα παράσιτα εμφανίζονται να ζουν ως παράσιτα με την υπόνοια πως οι κοινωνικές συνθήκες και οι συγκυρίες τους κατέταξαν εκεί κι αυτοί απλά προσαρμόστηκαν ανάλογα παίζοντας ενεργά το ρόλο. Κι ενώ συμβαίνει αυτό, σε διάφορα σημεία της ταινίας αφήνεται να αιωρείται το ότι ήταν επιλογή τους ως κάποια μορφή αντίδρασης απέναντι στην κοινωνική διαστρωμάτωση. Αυτό γίνεται ξεκάθαρο όταν πάτερ φαμίλιας ζορίζεται όταν έρχεται σε επαφή με τις ψιλοελιτιστικές συζητήσεις της πλούσιας οικογένειας.
3. Ενώ η ταινία δείχνει πολύ ωραία πως η οικογένεια των ημι-υπογείου σνομπάρει κι σοκάρεται από τις συνθήκες του υπογείου, ενώ δείχνει ξεκάθαρα πως ο ανταγωνισμός για παρασιτική ανέλιξη είναι διάχυτος ακόμη και στα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας, στην συνέχεια χύνει την καρδάρα με το γάλα. Ενώ ο ανταγωνισμός με το υπόγειο έχει οδηγήσει στο θάνατο της κόρης και με το δολοφόνο μπροστά του, ο πατέρας επιφωτίζεται και χωρίς να μπορεί να το αναλύσει καλά καλά καταλαβαίνει πως ο πραγματικός εχθρός είναι ο λεφτάς οπότε τον καθαρίζει. Ε, πως γίνεται αυτό. Σε καμιά αστική κοινωνία της εποχής μας (της Σεούλ περιλαμβανομένης) δεν υπάρχουν αυτά τα πράγματα. Το λούμπεν στοιχείο στη συντριπτική του πλειοψηφία προτιμά των ανταγωνισμό για μια καλύτερη θέση στον ήλιο. Αυτό που βγάζει ο σκηνοθέτης υπάρχει μόνο σε κοινότητες όπου έχουν επιβιώσει προνεοτερικά ψήγματα και αυτές σπανίζουν. Ειδικά στους αστικούς ιστούς.
4. Η τελική επιλογή του πατέρα να πάει στο υπόγειο έχει λογική αφού ο σκηνοθέτης τον έβαλε να επιφωτίζεται. Άρα καταλαβαίνει πως εκεί είναι η θέση του. Τον να τον βάλει όμως να έχει τύψεις για να απολογείται στη φωτογραφία του νεκρού πλούσιου δεν κολλάει πουθενά. Κανένα παράσιτο που σε μια στιγμή θυμού απελευθερώνεται από τα δεσμά της κυρίαρχης τάξης δε νιώθει ενοχές που έσπασε την κοινωνική αλυσίδα. Έλεος. Δεν κολλάει ούτε με το χαρακτήρα που έχτιζε για τον πατέρα η ταινία ούτε και με την κοινωνική πραγματικότητα γενικά
5. Τέλος, η ταινία ολοκληρώνεται με το ξεκάθαρο μήνυμα πως πάντα θα υπάρχουν πλούσιοι και πάντα θα υπάρχουν υπόγεια με ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ τους. και πως τα υπόγεια όσο και να ονειρεύονται δεν έχουν τύχη σε τούτον τον κόσμο. Μέχρι εδώ όλα είναι ωραία. Ωστόσο το όνειρο του νεαρού παράσιτου για πλουτισμό ξαφνικά συνδέεται με την κυρίαρχη ηθική της κοινωνίας και το συνεπακόλουθο αστικό μονοπάτι (σπουδές, δουλειά, σπίτι). Πως γίνεται το παράσιτο να αποκτά πίστη στις δυνατότητες μια κοινωνίας που μέχρι χθες λοιδορούσε (αν και ζήλευε). Ακόμη και ως ιδιοτελής σκοπός, αυτή η ξαφνική πίστη στο σύστημα δείχνει πως τα παράσιτα ήταν παράσιτα αποκλειστικά από επιλογή μέχρι τώρα αναιρώντας κάθε ίχνος κοινωνικής δυναμικής ως υπόβαθρο για την κατάστασή τους.

Αν η ταινία ιδωθεί σα μια απλή ιστορία τότε βλέπεται άνετα.
Από τη στιγμή που ο σκηνοθέτης όμως θέλει να κάνει κοινωνική κριτική αρχίζουν τα προβλήματα.

υγ. Η φάση που η ταινία δείχνει πως η μισθωτή εργασία μοιάζει σκλαβιά για τα παράσιτα, είναι όλα τα λεφτά

Καταρχάς, το πρόβλημα με τους καρικατουριστικους χαρακτήρες το θεωρώ λιγο-πολυ αναποφευκτο για οποιαδήποτε διήγηση τείνει στην παραβολή. Συμφωνώ ότι -σ' ό,τι αφορά στην αντιπροσωπευτικοτητα με την πραγματικότητα- οι διαστρεβλωσεις είναι σημαντικές κι από κάποιες αποψεις αμβλύνουν πρακτικά την πρόθεση για κοινωνική κριτική, ή μάλλον: τη δυνατότητα αυτή να μεταφραστεί σε μια θετική πρόταση (ίσως γι' αυτό και το τέλος αφήνει την αίσθηση ότι ο πυρήνας της προβληματικής μεταβάλλεται απο ένα συγκεκριμένο, απτό ζητημα σε μια αιώνια κατάσταση). Ωστόσο, κάποιες από αυτες τις διαστρεβλωσεις δημιουργούν χρησιμες επιπλοκες που νομίζω ότι κάνουν πιο ενδιαφέρουσα τη διηγηση (και ίσως πιο διεισδυτική).

Το ότι πχ οι πλούσιοι απεικονιζονται σχεδόν ως αφελείς, δηλαδή ως πρακτικά αθώοι, κάνει δυνατή την αποφύγη του συνηθισμένου μελοδραματος, της αντιπαραβολης «ευγενης κακομοίρης vs βάναυσος αφέντης». Κατά συνέπεια, η αυθόρμητη αντίδραση του πατερα-παρασιτου να εκδικηθεί όχι μόνο δεν παρουσιάζεται ως λύση, αλλά ως κάτι που προκαλεί σύγχυση, πρώτα απ'ολα στον ίδιο (κι εν τέλει τον παραλύει στο υπόγειο).

Κι εδώ ίσως βρίσκεται το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της υπόθεσης: οι λούμπεν είναι εκείνοι που ασπάζονται ανοιχτά τη λογική του κοινωνικού δαρβινισμου*: «dog eats dog» ειναι το δόγμα του πατερα-παρασιτου (που όπως και τα υπόλοιπα παράσιτα παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά του ιδανικού entrepreneur)· γι'αυτον είναι ξεκάθαρο ότι οι πλούσιοι, που έχουν την πολυτέλεια να προφυλαξουν τους εαυτούς τους και τα παιδιά τους από αυτή τη λογικη, είναι μαλθακοι και αρα ιδανικά θύματα. Αλλά ακόμα κι εάν αυτό παρουσιάζεται ως ένα ορθό συμπέρασμα, έχει παρόλα αυτά τραγικες συνέπειες για τα παράσιτα.

Η στιγμή λοιπόν της «επιφοιτησης», η αυθόρμητη εκδίκηση, είναι η πρώτη (και ίσως η μοναδική) στιγμή κατά την οποία κάποιο απ'τα παράσιτα αποδρα από το mode του ορθολογικου υπολογισμού. Και παρολα αυτά, αυτή (ορθά κατ' εμέ) δεν παρουσιάζεται ως λύση, όχι απλως εξαιτίας μιας υποχώρησης σε κλισέ («η βία δεν είναι λυση»), αλλά επειδή το παράσιτο δεν μπορεί «να πηδηξει πάνω από τη σκιά του», να ξεπεράσει τη λογική που έχει εσωτερίκευσει, ζει πραγματικά σ'εναν κόσμο όπου «δεν υπάρχει κοινωνία, μόνο άνθρωποι και οικογενειες**».

Εάν υπάρχει κάποια λύση, αυτή οντως βρίσκεται πέρα της διήγησης, κι εδώ η ερμηνεία που θα έδινα στο φινάλε είναι ότι το σημαντικό δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο ο γιος θέλει να λυτρώσει τον πατέρα***, αλλά η ίδια η πρόθεσή του.

*το κλασικό ιδεολογημα-δικαιολογηση της άρχουσας τάξης, όχι των «καταπιεσμενων»!

**Σ'αυτο το σημείο θα ήταν ενδιαφέρουσα η σύγκριση με αλλες ταινίες των τελευταίων ετών που θεματοποιουν τη συγχρονη ταξική κοινωνία, πχ Shoplifters και Lazzaro felice. Οπως και το Parasite, όλες αποτελούν ταυτόχρονα ιστορίες για οικογένειες, για την οικογένεια ως έναν θεσμό αλληλεγγύης σε αποσύνθεση και για το πως μπορεί αυτός να ανασυνταχθεί και ίσως να αναμορφωθει ως μια μορφή ζωής που προσφερει αντίσταση στην καπιταλιστικη εντροπία.

*** που παρεμπιπτόντως, δεν παρουσιάζεται χωρίς αμφισημια, ως, ξερωγω, ο ορθός δρόμος, του μόχθου και της προκοπης, αλλά μάλλον ως πυρετικο όνειρο

Mole έγραψε: 24 Φεβ 2020, 13:34 Καταρχάς---

Είσαι παλιός χρήστης; Αν ναι νομίζω πως ξέρω ποιος είσαι και χαίρομαι που σε βλέπω.
Αν πάλι όχι, χαίρομαι για την ωραία ανταλλαγή απόψεων.

Lord Brum έγραψε: 22 Φεβ 2020, 23:55 Νόμιζα ότι το νήμα ήταν για τον τσιπρα

ΤΙ ΤΣΙΠΡΑΣ ΤΙ ΤΡΑΜΠ
ΜΟΝΟ ΠΟΥ Ο ΤΣΙΠΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΛΙΚ ΠΙΟ ΧΑΖΟΣ

Mole έγραψε: 24 Φεβ 2020, 13:34 Καταρχάς...

8 μήνες μετά, την ξαναείδα υπό διαφορετικές συνθήκες.
Και η άποψή μου έγινε σαφώς θετικότερη.
Κάποια σημεία νομίζω πως τα είχα παρερμηνεύσει και σε κάποια άλλα έδωσα διαφορετική οπτική. Του τέλους περιλαμβανομένου.