Re: Ο μεγαλύτερος στρατηγός της ιστορίας
Δημοσιεύτηκε: 06 Ιούλ 2021, 10:34
Μερικά στοιχεία για την αβεβαιότητα που επικρατούσε πριν την έναρξη του Α΄ΠΠ.
Τα παρακάτω στοιχεία και κομμάτια είναι από το άρθρο του Μάρτιν Βαν Κρέβελντ "Προετοιμασίες για έναν Μεγάλο Πόλεμο" , Περιοδικό Ιστορία Εικονογραφημένη , εκδόσεις Πάπυρος , Ιούλιος 2013 , σελ. 65 - 73.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ονομάστηκε "Ο Μεγάλος Πόλεμος".
Κατά τον Γαλλογερμανικό Πόλεμο του 1870 η Γαλλία και η Πρωσία είχαν μαζί πληθυσμό 70 εκ. κατοίκους και ο στρατός τους έφτανε τις 60 μεραρχίες. Στις αρχές του 20ου αι. η Αγγλία , η Γαλλία και η Ρωσσία είχαν μαζί 280 εκ. κατοίκους και συνολικά 250 μεραρχίες. Η Ρωσία διέθετε τον μεγαλύτερο στρατό στον Α΄ΠΠ. Το αντίπαλο στρατόπεδο , η Γερμανία και η Αυστροουγγαρία είχαν μαζί 160 εκ. πληθυσμό και 140 μεραρχίες. Η Ιταλία είχε 35 εκ. κατοίκους και 30 μεραρχίες. Οι ΗΠΑ είχαν πληθυσμό 98 εκ. κατοίκους και μπορούσαν να συγκροτήσουν 75 μεραρχίες ( τόσες περίπου έφτασαν κατά το τέλος του Α ΄ ΠΠ ).
Ο Γερμανικός Στρατός ήταν ο ποιοτικά ισχυρότερος στον κόσμο. Η Γερμανία όμως είχε ένα στρατηγικό μειονέκτημα. Βρισκόταν μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας. Θα έπρεπε να επιτεθεί και να κατατροπώσει ξεχωριστά πρώτα τον έναν αντίπαλο και μετά τον άλλον. Το 1913 ο Μόλτκε αποφάσισε πως αυτός ο αντίπαλος που θα έπρεπε να καταστραφεί πρώτος ήταν η Γαλλία. Φάνταζε πιο επικίνδυνη λόγω της ανώτερης διοικητικής οργάνωσής της και του λειτουργικού σιδηροδρομικού δικτύου της, με τα οποία είχε την δυνατότητα της ταχύτερης επιστράτευσης. Οι γαλλικές δυνάμεις θα συγκεντρώνονταν στα ανατολικά σύνορα , εκεί δηλαδή από όπου τα γαλλικά στρατεύματα στο παρελθόν συγκεντρώνονταν για να εισβάλλουν στην Κεντρική Ευρώπη . Έτσι οι Γερμανοί θα επιτίθονταν από το αφύλαχτο σημείο , δηλαδή από τον Βορρά ( σχέδιο Σλίφεν ) , μέσω του Βελγίου. Σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν και την ΝΑ Ολλανδία , αλλά αναθεώρησαν γιατί θα χρειάζονταν την χώρα αυτή για τις εμπορικές συναλλαγές τους σε περίπτωση αγγλικού αποκλεισμού.

Ο στρατάρχης Χέλμουτ φον Μόλτκε
Όλες οι χώρες πίστευαν πως ο πόλεμος θα είναι σύντομος. Η Αυστροουγγαρία θα επιτιθόταν στην Σερβία , στα βορειοανατολικά σύνορά της θα προσπαθούσε να αποκρούσει ρωσική επίθεση και μερικές δυνάμεις της θα τις κρατούσε για να αποκρούσει τους Ιταλούς και τους Ρουμάνους σε περίπτωση επίθεσής τους εναντίον της. Αυστριακοί και Γερμανοί θα εγκλώβιζαν τις ρωσικές δυνάμεις στην Πολωνία και θα τις κατέστρεφαν. Πρώτα όμως θα έπρεπε να έχει πέσει η Γαλλία, γιατί οι γερμανικές δυνάμεις στην αρχή θα αναπτύσσονταν στα δυτικά. Στην πραγματικότητα τόσο η Γερμανία όσο και η Αυστροουγγαρία βασίζονταν η μία στην άλλη για την εξουδετέρωση των Ρώσων.
Η Αυστροουγγαρία αντιμετώπιζε το πρόβλημα της εθνικής πίστης των διαφόρων λαών της αυτοκρατορίας. Οι διαταγές επιστράτευσης έπρεπε να τυπωθούν σε 15 τουλάχιστον γλώσσες ! Οι ιταλόφωνοι στρατιώτες στάλθηκαν στην άλλη άκρη της χώρας για να αντιμετωπίσουν τους Ρώσους. Έτσι εξηγείται γιατί η Αυστρία χρειάστηκε 2 εβδομάδες για να εξαπολύσει επίθεση κατά της Σερβίας , της οποίας η πρωτεύουσα Βελιγράδι βρισκόταν ακριβώς απέναντι απ' τα νοτιοανατολικά αυστροουγγρικά σύνορα. Οι πολεμικές επιχειρήσεις των Αυστροούγγρων χαρακτηρίζονταν από αποδιοργάνωση και τα στρατεύματά τους διασώθηκαν επανειλημμένα απ' τους Γερμανούς.

Πεζικό της Αυστροουγγαρίας
Οι Γάλλοι ήταν υπέρμαχοι της επίθεσης και απ' το 1904 είχαν εξετάσει και αυτοί την ιδέα εισβολής στο Βέλγιο , δηλαδή την εφαρμογή του γερμανικού σχεδίου Σλίφεν απ' την ανάποδη.
Φοβήθηκαν όμως την αντίδραση της Αγγλίας και απέρριψαν αυτό το σχέδιο. Οι Γάλλοι ήθελαν την ανάκτηση της Αλσατίας - Λωραίνης και δεν έδωσαν μεγάλη βάση στα βόρεια σύνορά τους. Πόλεμος με την Ιταλία δεν φαινόταν πιθανός.
Οι Ρώσοι θυμούνταν την τύχη του Ναπολέοντα και του Καρόλου ΙΒ΄. Δεν επιθυμούσαν κατά μέτωπο επίθεση κατά των Γερμανών , αλλά να παρασύρουν τους εχθρούς τους στην ενδοχώρα - σε τι άλλο χρησίμευε άλλωστε η κατοχή της Πολωνίας ;
Έτσι όμως η Σερβία και η Γαλλία θα δέχονταν μεγάλη πίεση απ' τους Γερμανοαυστριακούς. Τελικά οι Ρώσοι υπέκυψαν στην γαλλική διπλωματική πίεση της Γαλλίας και ετοιμάστηκαν για επιθέσεις στην Γαλικία και την Ανατολική Πρωσία ( σήμερα αυτές οι περιοχές ανήκουν στην Πολωνία , αλλά τότε ανήκαν στην Αυστροουγγαρία και στην Γερμανία αντίστοιχα ). Η ρωσική επιστράτευση πραγματοποιήθηκε αρκετά γρήγορα χάρη στο πρόσφατα κατασκευασμένο σιδηροδρομικό δίκτυο. Ωστόσο η ρωσική βιομηχανία και η διοικητική μηχανή ήταν ανεπαρκείς. Οι ελλείψεις στον ανεφοδιασμό των στρατευμάτων ήταν μεγάλες. Τον Δεκέμβριο του 1914 υπήρχε ανεπάρκεια σε φαγητό , ιματισμό και πολεμοφόδια. Οι βρετανικές προμήθειες αντί να φτάνουν στο μέτωπο , σωρεύονταν στο λιμάνι του Μούρμανσκ.
Οι Άγγλοι πολιτικοί αποφάσισαν την τελευταία στιγμή να μπουν στον πόλεμο. Ο αγγλικός στρατός προετοιμαζόταν καιρό όμως. Σκοπός τους ήταν να αποτρέψουν γερμανική κατάληψη της Γαλλίας και του Βελγίου. Το αγγλικό ναυτικό είχε την ευθύνη της Βόρειας Θάλασσας και της Μάγχης , ενώ το γαλλικό της Μεσογείου και της Αδριατικής. Ο Βρετανός στρατηγός Χένρι Γουίλσον πέρασε τις διακοπές του ποδηλατώντας στους δρόμους του Βελγίου, ώστε να εξοικειωθεί με τις διαδρομές που ενδεχομένως θα ακολουθούσαν τα στρατεύματά του. Τον Αύγουστο του 1914 ήταν έτοιμη η αγγλική εκστρατευτική δύναμη για να μεταφερθεί απ' τα λιμάνια της Μάγχης στην Γαλλία και εκεί να συγκροτήσει το αριστερό άκρο της γραμμής άμυνας. Οι Βρετανοί κατάφεραν να μεταφέρουν με μυστικότητα και σχεδόν ανενόχλητοι την εκστρατευτική τους δύναμη στη Γαλλία. Οι Γερμανοί αντιλήφθηκαν την παρουσία του αγγλικού εκστρατευτικού σώματος μόνο όταν συγκρούστηκαν με αυτό στο πεδίο της μάχης.

Ο στρατηγός Χένρι Γουίλσον
Το 1898 πίστευαν ακόμη ότι ήταν πιθανότερο να ξεσπάσει ένας πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας για τις αποικίες ή μεταξύ Αγγλίας και Ρωσίας για την Ινδία. Το τελευταίο σενάριο δεν πραγματοποιήθηκε γιατί η αναπάντεχη νίκη των Ιαπώνων επί της Ρωσίας έβαλε τέλος στην ρωσική απειλή κατά της Ινδίας. Το 1899 - 1914 πίστευαν πως η Ιταλία θα πολεμούσε στο πλευρό της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας εναντίον της Γαλλίας. Οι Γερμανοί πάλι υπερτίμησαν την ισχύ της Ρωσίας ενώ υποτίμησαν την ισχύ της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Για τις τελευταίες ο Μόλτκε πίστευε ( καλοκαίρι 1914 ) πως θα στρέφονταν κατά της Βρετανίας με αντάλλαγμα τον Καναδά. Βέβαια δεν εξηγούσε γιατί θα χρειάζονταν οι ΗΠΑ την άδεια των Γερμανών προκειμένου να επιτεθούν κατά του Καναδά.
Οι Γερμανοί φοβόντουσαν μήπως οι Άγγλοι εξολοθρεύσουν το γερμανικό ναυτικό όπως είχαν κάνει με το δανικό ( Ναυμαχία της Κοπεγχάγης 1801 ) για να μην πέσει στα χέρια του Ναπολέοντα. Και πραγματικά μια τέτοια επιχείρηση εξεταζόταν απ' το βρετανικό ναυτικό. Στην Βρετανία πάλι φοβούνταν γερμανική εισβολή ! Βέβαια δεν εξηγούσαν πως οι Γερμανοί θα αντιμετώπιζαν το πανίσχυρο αγγλικό ναυτικό. Πραγματικά ο Εδουάρδος Ζ' ανησυχούσε μήπως ο ευέξαπτος αυτοκρατορικός εξάδελφός του παρουσιαζόταν με τον στρατό του και , υποσχόμενος να καταπνίξει τον βρετανικό σοσιαλισμό , καταλάμβανε την χώρα.
Όταν τελικά ξέσπασε ο πόλεμος , τα οδικά σήματα αφαιρέθηκαν από όλα τα βρετανικά νησιά , ώστε να μην βοηθήσουν τα στρατεύματα του Κάιζερ να βρουν τον δρόμο τους !

Ο Αυστριακός φιλόσοφος Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ( 1889 - 1951 ). Ο νεαρός φιλόσοφος επέμεινε να σταλεί στο μέτωπο , αν και εύκολα θα μπορούσε να πάρει απαλλαγή λόγω μιας στομαχικής πάθησης.


Ο μυθιστορηματικός χαρακτήρας Γιόζεφ Σβέικ. Ζούσε στην Πράγα και ήταν Τσέχος , δηλαδή μέλος μιας εθνικής μειονότητας που ζητούσε την αυτονομία της. Παρ' όλα αυτά , ήταν καλός υπήκοος των Αψβούργων , διάβαζε εφημερίδες στις μπυραρίες και παρακολουθούσε με ενδιαφέρον την επικαιρότητα. Κατά την γνώμη του υπεύθυνη για την δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου ήταν η Τουρκία , και ήταν βέβαιος πως η Αυστροουγγαρία θα της κήρυττε τον πόλεμο ! Τους Γερμανούς τους θεωρούσε καθάρματα που θα τάσσονταν στο πλευρό των Τούρκων , ενώ η Γαλλία θα υποστήριζε την Αυστροουγγαρία.
Kι αν όλα αυτά αποδείχτηκαν εσφαλμένα , ο Σβέικ δεν δίστασε ούτε στιγμή. Ζητωκραύγασε , κούνησε απειλητικά τις πατερίτσες του ( έπασχε από ποδάγρα ) και κίνησε για τον πόλεμο.
Τα παρακάτω στοιχεία και κομμάτια είναι από το άρθρο του Μάρτιν Βαν Κρέβελντ "Προετοιμασίες για έναν Μεγάλο Πόλεμο" , Περιοδικό Ιστορία Εικονογραφημένη , εκδόσεις Πάπυρος , Ιούλιος 2013 , σελ. 65 - 73.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ονομάστηκε "Ο Μεγάλος Πόλεμος".
Κατά τον Γαλλογερμανικό Πόλεμο του 1870 η Γαλλία και η Πρωσία είχαν μαζί πληθυσμό 70 εκ. κατοίκους και ο στρατός τους έφτανε τις 60 μεραρχίες. Στις αρχές του 20ου αι. η Αγγλία , η Γαλλία και η Ρωσσία είχαν μαζί 280 εκ. κατοίκους και συνολικά 250 μεραρχίες. Η Ρωσία διέθετε τον μεγαλύτερο στρατό στον Α΄ΠΠ. Το αντίπαλο στρατόπεδο , η Γερμανία και η Αυστροουγγαρία είχαν μαζί 160 εκ. πληθυσμό και 140 μεραρχίες. Η Ιταλία είχε 35 εκ. κατοίκους και 30 μεραρχίες. Οι ΗΠΑ είχαν πληθυσμό 98 εκ. κατοίκους και μπορούσαν να συγκροτήσουν 75 μεραρχίες ( τόσες περίπου έφτασαν κατά το τέλος του Α ΄ ΠΠ ).
Ο Γερμανικός Στρατός ήταν ο ποιοτικά ισχυρότερος στον κόσμο. Η Γερμανία όμως είχε ένα στρατηγικό μειονέκτημα. Βρισκόταν μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας. Θα έπρεπε να επιτεθεί και να κατατροπώσει ξεχωριστά πρώτα τον έναν αντίπαλο και μετά τον άλλον. Το 1913 ο Μόλτκε αποφάσισε πως αυτός ο αντίπαλος που θα έπρεπε να καταστραφεί πρώτος ήταν η Γαλλία. Φάνταζε πιο επικίνδυνη λόγω της ανώτερης διοικητικής οργάνωσής της και του λειτουργικού σιδηροδρομικού δικτύου της, με τα οποία είχε την δυνατότητα της ταχύτερης επιστράτευσης. Οι γαλλικές δυνάμεις θα συγκεντρώνονταν στα ανατολικά σύνορα , εκεί δηλαδή από όπου τα γαλλικά στρατεύματα στο παρελθόν συγκεντρώνονταν για να εισβάλλουν στην Κεντρική Ευρώπη . Έτσι οι Γερμανοί θα επιτίθονταν από το αφύλαχτο σημείο , δηλαδή από τον Βορρά ( σχέδιο Σλίφεν ) , μέσω του Βελγίου. Σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν και την ΝΑ Ολλανδία , αλλά αναθεώρησαν γιατί θα χρειάζονταν την χώρα αυτή για τις εμπορικές συναλλαγές τους σε περίπτωση αγγλικού αποκλεισμού.

Ο στρατάρχης Χέλμουτ φον Μόλτκε
Όλες οι χώρες πίστευαν πως ο πόλεμος θα είναι σύντομος. Η Αυστροουγγαρία θα επιτιθόταν στην Σερβία , στα βορειοανατολικά σύνορά της θα προσπαθούσε να αποκρούσει ρωσική επίθεση και μερικές δυνάμεις της θα τις κρατούσε για να αποκρούσει τους Ιταλούς και τους Ρουμάνους σε περίπτωση επίθεσής τους εναντίον της. Αυστριακοί και Γερμανοί θα εγκλώβιζαν τις ρωσικές δυνάμεις στην Πολωνία και θα τις κατέστρεφαν. Πρώτα όμως θα έπρεπε να έχει πέσει η Γαλλία, γιατί οι γερμανικές δυνάμεις στην αρχή θα αναπτύσσονταν στα δυτικά. Στην πραγματικότητα τόσο η Γερμανία όσο και η Αυστροουγγαρία βασίζονταν η μία στην άλλη για την εξουδετέρωση των Ρώσων.

Πεζικό της Αυστροουγγαρίας
Οι Γάλλοι ήταν υπέρμαχοι της επίθεσης και απ' το 1904 είχαν εξετάσει και αυτοί την ιδέα εισβολής στο Βέλγιο , δηλαδή την εφαρμογή του γερμανικού σχεδίου Σλίφεν απ' την ανάποδη.
Οι Ρώσοι θυμούνταν την τύχη του Ναπολέοντα και του Καρόλου ΙΒ΄. Δεν επιθυμούσαν κατά μέτωπο επίθεση κατά των Γερμανών , αλλά να παρασύρουν τους εχθρούς τους στην ενδοχώρα - σε τι άλλο χρησίμευε άλλωστε η κατοχή της Πολωνίας ;
Οι Άγγλοι πολιτικοί αποφάσισαν την τελευταία στιγμή να μπουν στον πόλεμο. Ο αγγλικός στρατός προετοιμαζόταν καιρό όμως. Σκοπός τους ήταν να αποτρέψουν γερμανική κατάληψη της Γαλλίας και του Βελγίου. Το αγγλικό ναυτικό είχε την ευθύνη της Βόρειας Θάλασσας και της Μάγχης , ενώ το γαλλικό της Μεσογείου και της Αδριατικής. Ο Βρετανός στρατηγός Χένρι Γουίλσον πέρασε τις διακοπές του ποδηλατώντας στους δρόμους του Βελγίου, ώστε να εξοικειωθεί με τις διαδρομές που ενδεχομένως θα ακολουθούσαν τα στρατεύματά του. Τον Αύγουστο του 1914 ήταν έτοιμη η αγγλική εκστρατευτική δύναμη για να μεταφερθεί απ' τα λιμάνια της Μάγχης στην Γαλλία και εκεί να συγκροτήσει το αριστερό άκρο της γραμμής άμυνας. Οι Βρετανοί κατάφεραν να μεταφέρουν με μυστικότητα και σχεδόν ανενόχλητοι την εκστρατευτική τους δύναμη στη Γαλλία. Οι Γερμανοί αντιλήφθηκαν την παρουσία του αγγλικού εκστρατευτικού σώματος μόνο όταν συγκρούστηκαν με αυτό στο πεδίο της μάχης.

Ο στρατηγός Χένρι Γουίλσον
Το 1898 πίστευαν ακόμη ότι ήταν πιθανότερο να ξεσπάσει ένας πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας για τις αποικίες ή μεταξύ Αγγλίας και Ρωσίας για την Ινδία. Το τελευταίο σενάριο δεν πραγματοποιήθηκε γιατί η αναπάντεχη νίκη των Ιαπώνων επί της Ρωσίας έβαλε τέλος στην ρωσική απειλή κατά της Ινδίας. Το 1899 - 1914 πίστευαν πως η Ιταλία θα πολεμούσε στο πλευρό της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας εναντίον της Γαλλίας. Οι Γερμανοί πάλι υπερτίμησαν την ισχύ της Ρωσίας ενώ υποτίμησαν την ισχύ της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Για τις τελευταίες ο Μόλτκε πίστευε ( καλοκαίρι 1914 ) πως θα στρέφονταν κατά της Βρετανίας με αντάλλαγμα τον Καναδά. Βέβαια δεν εξηγούσε γιατί θα χρειάζονταν οι ΗΠΑ την άδεια των Γερμανών προκειμένου να επιτεθούν κατά του Καναδά.
Οι Γερμανοί φοβόντουσαν μήπως οι Άγγλοι εξολοθρεύσουν το γερμανικό ναυτικό όπως είχαν κάνει με το δανικό ( Ναυμαχία της Κοπεγχάγης 1801 ) για να μην πέσει στα χέρια του Ναπολέοντα. Και πραγματικά μια τέτοια επιχείρηση εξεταζόταν απ' το βρετανικό ναυτικό. Στην Βρετανία πάλι φοβούνταν γερμανική εισβολή ! Βέβαια δεν εξηγούσαν πως οι Γερμανοί θα αντιμετώπιζαν το πανίσχυρο αγγλικό ναυτικό. Πραγματικά ο Εδουάρδος Ζ' ανησυχούσε μήπως ο ευέξαπτος αυτοκρατορικός εξάδελφός του παρουσιαζόταν με τον στρατό του και , υποσχόμενος να καταπνίξει τον βρετανικό σοσιαλισμό , καταλάμβανε την χώρα.

Ο Αυστριακός φιλόσοφος Λούντβιχ Βιτγκενστάιν ( 1889 - 1951 ). Ο νεαρός φιλόσοφος επέμεινε να σταλεί στο μέτωπο , αν και εύκολα θα μπορούσε να πάρει απαλλαγή λόγω μιας στομαχικής πάθησης.


Ο μυθιστορηματικός χαρακτήρας Γιόζεφ Σβέικ. Ζούσε στην Πράγα και ήταν Τσέχος , δηλαδή μέλος μιας εθνικής μειονότητας που ζητούσε την αυτονομία της. Παρ' όλα αυτά , ήταν καλός υπήκοος των Αψβούργων , διάβαζε εφημερίδες στις μπυραρίες και παρακολουθούσε με ενδιαφέρον την επικαιρότητα. Κατά την γνώμη του υπεύθυνη για την δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου ήταν η Τουρκία , και ήταν βέβαιος πως η Αυστροουγγαρία θα της κήρυττε τον πόλεμο ! Τους Γερμανούς τους θεωρούσε καθάρματα που θα τάσσονταν στο πλευρό των Τούρκων , ενώ η Γαλλία θα υποστήριζε την Αυστροουγγαρία.



