Το παράδοξο του Φέρμι - Πιθανές εξηγήσεις

[Spiros252]

Μα δεν είπε κανείς ότι θα διασχίσουν με τη μία όλο το Γαλαξία. Θα κάνουν πρώτα αποικίες σε κοντινά ηλιακά συστήματα, διαστρικές βάσεις ίσως και σιγά σιγά θα εξαπλώνονταν.

Ο χρόνος όπως λέει και ο φίλος στο βίντεο είναι υπεραρκετός.

[OANNHSEA]

Εντελώς λάθος το να πάρουμε σαν βάση τον χρόνο γιατί:
α) η ζωή του ανθρώπου είναι μικρή - 75 χρόνια είναι πολύ λίγα για το διάστημα. Μπορεί να υπάρχουν πλάσματα τα οποία να ζούνε μερικές χιλιάδες χρόνια - εκεί αλλάζει όλη η λογική.
β) η τεχνολογία που χρησιμοποιεί και καταλαβαίνει ο άνθρωπος είναι του τώρα. Δυστυχώς δεν μπορεί να καταλάβει τι πραγματικά είναι η τεχνολογία και δεν μπορεί να δει την τεχνολογία του παρελθόντος. Κανείς δεν ξέρει εάν σε 100 χρόνια βρούμε νέους τρόπους ταξιδιού στο διάστημα - ήδη έχουν αποδειχτεί μαθηματικά η ταχύτητα δίνης και οι σκουλυκότρυπες!!! Εάν μάλιστα προστρέξουμε στο παρελθόν θα δούμε ότι η ταχύτητα της κάθε εποχής είναι συνάρτηση της ανάγκης - π.χ. γιατί μπήκαν τα ατμόπλοια στη θέση των πλοίων με πανιά; Γιατί ήταν πιο οικονομικά; Όχι - γιατί ήταν και πιο γρήγορα και δεν υπήρχε εξάρτηση από τον αέρα!!!
γ) Η επέκταση έχει άμεση σχέση με τις ανάγκες του κάθε είδους και την τεχνολογία. Π.χ. οι Βίκινγκ έκαναν αποικίες στην Γροιλανδία και στην Αμερική. Όμως η τεχνολογία δεν ήταν αναπτυγμένη για να τους δώσει μεγάλα καράβια ώστε να πάει πλήθος στις αποικίες, να κάνουν εμπόριο με την Ευρώπη και δεν είχαν τον κόσμο να θέλει να πάει τόσο μακριά ως άποικος. Οι Άγγλοι το είχαν πιάσει πιο ζεστά το θέμα - π.χ. έστελναν τους κατάδικους στις αποικίες ή όσους διαφωνούσαν πολιτικά και θρησκευτικά!!!

.

[nik_killthemall]

Σαν βάση την απόσταση πήρα, όχι τον χρόνο. Ο χρόνος είναι απλό επακόλουθό της.

Να αναφέρω ένα παράδειγμα : Ο Γαλαξίας μας αποτελείται περίπου απο 300 δις άστρα (λίγο πιο κάτω από τη μέση τιμή καθώς η τιμή τους στους γαλαξίες του σύμπαντος κυμαίνεται από 10 εκ. ως 1 τρισ άστρα) , καθένα άστρο εκ των οποίων ας υποθέσουμε πως έχει 10 πλανήτες/δορυφόρους γύρω του. Ακόμα λοιπόν κι αν ένας πολιτισμός στον γαλαξία οργάνωνε 10 ταυτόχρονες αποστολές και ταξιδεύοντας με "σκουληκότρυπες" ήθελε ακριβώς 1 μέρα για να επισκεφτεί/εξερευνήσει 1 φορά τις πιθανότητες ζωής σε κάθε 1 πλανήτη τότε θα χρειαζόταν κοντά στο 1 δις χρόνια για τους πλανήτες όλου του γαλαξία ... και χωρίς να του εξασφαλίζει κάτι, πως αυτό που εξερεύνησε για μία μέρα πριν μισό δις χρόνια δεν απέκτησε ζωή μετά από ένα δις χρόνια ...
(Προφανώς η αποίκιση με βάσεις σε κάποια γειτονικά ηλιακά συστήματα λογικά θα έπαιρνε πάνω από μία μέρα ... )

Έχει και συνέχεια :

- Αν τώρα λάβουμε υπόψη πως το ορατό σύμπαν έχει περίπου 80 δις τέτοιους κατά μέσο όρο γαλαξίες, τότε αν θεωρήσουμε πως σε αυτό υπάρχουν "μόνο" 80 δις μορφές ζωής, προκύπτει 1 μορφή ζωής σε κάθε έναν γαλαξία. Άρα μπορεί μια μορφή ζωής να χρειαστεί να βγει και εκτός του γαλαξία της για να συναντήσει άλλη μορφή ζωής.

- ΑΝ τώρα το ορατό σύμπαν έχει λιγότερες μορφές ζωής π.χ. "μόνο" 10 δις μορφές ζωής, τότε κάθονται κατά μέσο όρο 8 γαλαξίες ανά μορφή ζωής ώστε στον ένατο να ανακαλύψει γειτονική ζωή ! Δηλ. σ'αυτή τη περίπτωση μιλάμε για 8-9 δις χρόνια εξερεύνησης χωρίς να λογίζεται στα παραπάνω πόσο πήρε στην μορφή ζωής να εξελιχθεί ή πόση διάρκεια ζωής έχει το/τα άστρα του ηλιακού της συστήματος στο οποίο γεννήθηκε ώστε να έχει και προβήματα μετεγκατάστασης σε άλλο ηλιακό σύστημα παρόμοιων συνθηκών.

- ΑΝ το ορατό σύμπαν έχει λιγότερες μορφές ζωής π.χ. "μόνο" 1 δις μορφές ζωής ... κ.ο.κ.

Θα επιμείνω λοιπόν πως το παράδοξο το Φέρμι είναι παράδοξο γιατί δεν λογίζει το ασύλληπτο μέγεθος του σύμπαντος. Γιατί αν λογιστεί, είναι απολύτως φυσιολογικό που σε πόσα ? 5 - 10-50-100 χιλιάδες χρόνια ? δεν έχει ανιχνευτεί εξωγήινη ζωή.

[Spiros252]

[...]
(Προφανώς η αποίκιση με βάσεις σε κάποια γειτονικά ηλιακά συστήματα λογικά θα έπαιρνε πάνω από μία μέρα ... )
[...]

Σαφώς θα έπαιρνε πάνω από μία ημέρα, αλλά μετά η νέα αποικία θα μπορούσε να αποικίσει με τη σειρά της νέους πλανήτες, αυτοί άλλους κ.ο.κ.
Θα έπρεπε δηλαδή να επεκτείνονται εκθετικά.

Κάπως έτσι:

[OANNHSEA]

Σαν βάση την απόσταση πήρα, όχι τον χρόνο. Ο χρόνος είναι απλό επακόλουθό της.

Θυμάσαι τον τύπο της ταχύτητας; U=S/t
Ο χρόνος και η απόσταση είναι άμεσα σχετιζόμενα. Πάρε μία απόσταση S=1000 μέτρα. Πόσο χρόνο θα κάνει να την περατώσει ένας άνθρωπος, μία χελώνα και ένα σαλιγκάρι; Ο άνθρωπος σίγουρα θα είναι ο πιο γρήγορος, αλλά το θέμα είναι ότι μόνο εμάς τους ανθρώπους νοιάζει αυτό!!! Η χελώνα και το σαλιγκάρι δεν νοιάζονται για τον χρόνο που θα κάνουν!!! Θέλουν μόνο να φτάσουν στο τέρμα..

Να αναφέρω ένα παράδειγμα : Ο Γαλαξίας μας αποτελείται περίπου απο 300 δις άστρα (λίγο πιο κάτω από τη μέση τιμή καθώς η τιμή τους στους γαλαξίες του σύμπαντος κυμαίνεται από 10 εκ. ως 1 τρισ άστρα) , καθένα άστρο εκ των οποίων ας υποθέσουμε πως έχει 10 πλανήτες/δορυφόρους γύρω του. Ακόμα λοιπόν κι αν ένας πολιτισμός στον γαλαξία οργάνωνε 10 ταυτόχρονες αποστολές και ταξιδεύοντας με "σκουληκότρυπες" ήθελε ακριβώς 1 μέρα για να επισκεφτεί/εξερευνήσει 1 φορά τις πιθανότητες ζωής σε κάθε 1 πλανήτη τότε θα χρειαζόταν κοντά στο 1 δις χρόνια για τους πλανήτες όλου του γαλαξία ... και χωρίς να του εξασφαλίζει κάτι, πως αυτό που εξερεύνησε για μία μέρα πριν μισό δις χρόνια δεν απέκτησε ζωή μετά από ένα δις χρόνια

Πρόσεξε το λάθος σου:
Το 1520 περίπου η Ισπανία χρηματοδότησε τον Μαγγελάνο να κάνει το γύρο της γης - όχι ακριβώς, αλλά τελικά τα κατάφερε ένα πλοίο μετά 3 σχεδόν χρόνια. Σήμερα πόσοι είναι αυτοί που μπορούν να κάνουν το γύρο του κόσμου και μάλιστα σε πόσο χρονικό διάστημα;
Κατάλαβες; Χρησιμοποιείς τεχνολογία του σήμερα για να προσδιορίσεις κάτι, για το οποίο το είδος μας θα έχει τεχνολογία να κάνει διαστρικά ταξίδια...

- Αν τώρα λάβουμε υπόψη πως το ορατό σύμπαν έχει περίπου 80 δις τέτοιους κατά μέσο όρο γαλαξίες,

Είσαι λίγο πίσω: 150.000.000.000 γαλαξίες είναι ο σωστός αριθμός, μην υπολογιζόμενους τους νάνους γαλαξίες.

.

[nik_killthemall]

Σπύρο 4 εκ χρόνια για 300 δις ηλιακά συστήματα του Γαλαξία μας = 7 ηλιακά συστήματα ανά τρεχούμενο λεπτό της ώρας μου φαίνονται ελάχιστα (τα 4 εκ. χρόνια). Ακόμα και αν πιαστεί μια τέτοια ταχύτητα επέκτασης από έναν πολιτισμό είναι τραβηγμένο να θεωρήσουμε πως αυτή θα είναι η μέση τιμή της ...

Μάλιστα αν κρίνουμε από την ζωή στη γη "ξοδέψαμε" 3-3,5 δις χρόνια (από τότε που αυτή εμφανίστηκε στη γη) και δεν είμαστε ούτε καν στον τύπο Ι.

Σαν βάση την απόσταση πήρα, όχι τον χρόνο. Ο χρόνος είναι απλό επακόλουθό της.

Θυμάσαι τον τύπο της ταχύτητας; U=S/t
Ο χρόνος και η απόσταση είναι άμεσα σχετιζόμενα. Πάρε μία απόσταση S=1000 μέτρα. Πόσο χρόνο θα κάνει να την περατώσει ένας άνθρωπος, μία χελώνα και ένα σαλιγκάρι; Ο άνθρωπος σίγουρα θα είναι ο πιο γρήγορος, αλλά το θέμα είναι ότι μόνο εμάς τους ανθρώπους νοιάζει αυτό!!! Η χελώνα και το σαλιγκάρι δεν νοιάζονται για τον χρόνο που θα κάνουν!!! Θέλουν μόνο να φτάσουν στο τέρμα..

Καταρχήν, στο συγκεκριμένο που έθεσα δεν μας χρειάζεται ο τύπος της ταχύτητας, θεώρησα πως κινούμαστε "ακαριαία" μεσα από "σκουληκότρυπες" οπότε το ερώτημα είναι πόσος χρόνος χρειάζεται για να εξερευνήσεις/αποικίσεις 1 πλανήτη.

Απο κει και πέρα ο χρόνος και βέβαια ενδιαφέρει όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και το πολύ συγκεκριμένο παράδοξο του Φερμι, γιατί το εν λόγω παράδοξο δεν ρωτάει αν στην αιωνιότητα θα δούμε εξωγήινους, αλλά γιατί σε 2-5-10 χιλιάδες χρόνια καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας και παρατήρησης δεν είδαμε ?

Άρα το όριο του χρόνου τίθεται μέσα εμμέσως από το ίδιο το παράδοξο.

Να αναφέρω ένα παράδειγμα : Ο Γαλαξίας μας αποτελείται περίπου απο 300 δις άστρα (λίγο πιο κάτω από τη μέση τιμή καθώς η τιμή τους στους γαλαξίες του σύμπαντος κυμαίνεται από 10 εκ. ως 1 τρισ άστρα) , καθένα άστρο εκ των οποίων ας υποθέσουμε πως έχει 10 πλανήτες/δορυφόρους γύρω του. Ακόμα λοιπόν κι αν ένας πολιτισμός στον γαλαξία οργάνωνε 10 ταυτόχρονες αποστολές και ταξιδεύοντας με "σκουληκότρυπες" ήθελε ακριβώς 1 μέρα για να επισκεφτεί/εξερευνήσει 1 φορά τις πιθανότητες ζωής σε κάθε 1 πλανήτη τότε θα χρειαζόταν κοντά στο 1 δις χρόνια για τους πλανήτες όλου του γαλαξία ... και χωρίς να του εξασφαλίζει κάτι, πως αυτό που εξερεύνησε για μία μέρα πριν μισό δις χρόνια δεν απέκτησε ζωή μετά από ένα δις χρόνια

Πρόσεξε το λάθος σου:
Το 1520 περίπου η Ισπανία χρηματοδότησε τον Μαγγελάνο να κάνει το γύρο της γης - όχι ακριβώς, αλλά τελικά τα κατάφερε ένα πλοίο μετά 3 σχεδόν χρόνια. Σήμερα πόσοι είναι αυτοί που μπορούν να κάνουν το γύρο του κόσμου και μάλιστα σε πόσο χρονικό διάστημα;
Κατάλαβες; Χρησιμοποιείς τεχνολογία του σήμερα για να προσδιορίσεις κάτι, για το οποίο το είδος μας θα έχει τεχνολογία να κάνει διαστρικά ταξίδια...

Μια στιγμή, οι σκουλικότρυπες και η 1 ημέρα εξευρεύνησης ανά πλανήτη ε δεν είναι τεχνολογία του σήμερα. Είναι αμφίβολο και το αν θα είναι τεχνολογία του δισ/στου άυριο.

Στο βιντεάκι που παρέθεσα περιγράφεται η κατηγοριοποίηση των πολιτισμών με βάση το πόση ενέργεια μπορούν να ελεγξουν.

τύπου Ι : Ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγξει όλη την ενέργεια του πλανήτη του
τύπου ΙΙ : Ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγξει όλη την ενέργεια του ηλιακού του συστήματος
τύπου ΙΙΙ : Ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγξει όλη την ενέργεια του γαλαξία του

Η σκουλικότρυπες και η μια ημερα/πλανητη αφορούν τον τύπο ΙΙΙ !

Μάλιστα αν κρίνουμε από την ζωή στη γη "ξοδέψαμε" 3-3,5 δις χρόνια (από τότε που αυτή εμφανίστηκε στη γη) και δεν είμαστε ούτε καν στον τύπο Ι.

- Αν τώρα λάβουμε υπόψη πως το ορατό σύμπαν έχει περίπου 80 δις τέτοιους κατά μέσο όρο γαλαξίες,

Είσαι λίγο πίσω: 150.000.000.000 γαλαξίες είναι ο σωστός αριθμός, μην υπολογιζόμενους τους νάνους γαλαξίες.

.

σωστός, αλλά αυτό είναι επιχείρημα υπέρ της δικιάς μου οπτικής

[Spiros252]

Σπύρο 4 εκ χρόνια για 300 δις ηλιακά συστήματα του Γαλαξία μας = 7 ηλιακά συστήματα ανά τρεχούμενο λεπτό της ώρας μου φαίνονται ελάχιστα (τα 4 εκ. χρόνια). Ακόμα και αν πιαστεί μια τέτοια ταχύτητα επέκτασης από έναν πολιτισμό είναι τραβηγμένο να θεωρήσουμε πως αυτή θα είναι η μέση τιμή της ...

Μάλιστα αν κρίνουμε από την ζωή στη γη "ξοδέψαμε" 3-3,5 δις χρόνια (από τότε που αυτή εμφανίστηκε στη γη) και δεν είμαστε ούτε καν στον τύπο Ι.

Εντάξει είναι υπερβολικά μικρό το χρονικό όριο που βάζει η εικόνα, αλλά η λογική είναι απλή.
Κάποια στιγμή θα αποικίζουν ταυτόχρονα άλλα ηλιακά συστήματα π.χ. 100 πολιτισμοί.
Μετά θα αποικίζουν ταυτόχρονα άλλα συστήματα 1.000 πολιτισμοί κ.ο.κ.

Αυτό είναι το «ζουμί» του παραδόξου. Δεν λέει ότι ένας πολιτισμός θα τα αποικίσει όλα. Εννοεί ότι θα αποικίζουν στη συνέχεια και οι αποικίες του, και οι αποικίες των αποικιών κ.ο.κ.

[OANNHSEA]

Καταρχήν, στο συγκεκριμένο που έθεσα δεν μας χρειάζεται ο τύπος της ταχύτητας, θεώρησα πως κινούμαστε "ακαριαία" μεσα από "σκουληκότρυπες" οπότε το ερώτημα είναι πόσος χρόνος χρειάζεται για να εξερευνήσεις/αποικίσεις 1 πλανήτη.

Δεν καταλαβαίνεις τζάνεμ, δεν καταλαβαίνεις...
Η ταχύτητα και ο χρόνος είναι δύο μεταβλητές, οι οποίες είναι στενά δεμένες μεταξύ τους.
Όμως το κάθε είδος βλέπει τον κόσμο μέσα από τον δικό του χρόνο και μόνο.
Οι άνθρωποι τα 75 χρόνια - τα εφήμερα ίσως και 24 ώρες...

Στο ξαναγράφω:

Πάρε μία απόσταση S=1000 μέτρα. Πόσο χρόνο θα κάνει να την περατώσει ένας άνθρωπος, μία χελώνα και ένα σαλιγκάρι; Ο άνθρωπος σίγουρα θα είναι ο πιο γρήγορος, αλλά το θέμα είναι ότι μόνο εμάς τους ανθρώπους νοιάζει αυτό!!! Η χελώνα και το σαλιγκάρι δεν νοιάζονται για τον χρόνο που θα κάνουν!!! Θέλουν μόνο να φτάσουν στο τέρμα - αν ποτέ φτάσει το σαλιγκάρι..

Μια στιγμή, οι σκουλικότρυπες και η 1 ημέρα εξευρεύνησης ανά πλανήτη ε δεν είναι τεχνολογία του σήμερα. Είναι αμφίβολο και το αν θα είναι τεχνολογία του δισ/στου άυριο.

Και ερχόμαστε στο δεύτερο σημείο το οποίο δεν μπορείς να καταλάβεις.
Να το κάνω πιο απλό: πόσο χρόνο ήθελε το 600π.χ. και σήμερα, να φτάσει ένα μήνυμα από την Αθήνα στο Πεκίνο;
Σήμερα θέλει μερικά λεπτά - μπορείς εσύ να είσαι στο Πεκίνο σε μερικά λεπτά; Σίγουρα όχι...
Θα φανταζόταν κάποιος το 600π.χ. ότι εγώ με το κινητό μου θα μπορούσα εν έτη 2018μ.χ. να μιλάω ζωντανά με κάποιον στο Πεκίνο; ΟΧΙ!!!
Η τεχνολογία λοιπόν δεν είναι μόνο το "πάω εκεί" - η τεχνολογία είναι πολύ πιο περίπλοκη από όσο κάποιος μπορεί να φανταστεί!!!

τύπου Ι : Ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγξει όλη την ενέργεια του πλανήτη του
τύπου ΙΙ : Ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγξει όλη την ενέργεια του ηλιακού του συστήματος
τύπου ΙΙΙ : Ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγξει όλη την ενέργεια του γαλαξία του

Η σκουλικότρυπες και η μια ημερα/πλανητη αφορούν τον τύπο ΙΙΙ !

Και εδώ κάνεις λάθος - το σύστημα που αναφέρεις στηρίζεται σε παραδοχές του 20ου αιώνα.
Δεν ξέρεις πως θα είναι ενεργειακά ο 22ος αιώνας!!!
Για παράδειγμα: πρώτα ανακάλυψαν τις λάμπες πυρακτώσεως - 60watt είχαν περίπου τα lumen που χρειάζονταν οι άνθρωποι για ένα δωμάτιο. Μετά ήρθε η λάμπα φωσφορισμού - ήταν περίπου στο μισό σε watt - μετά οι λάμπες οικονομίας και τώρα οι λάμπες led, οι οποίες είναι στο 1/6 των watt των πυρακτώσεως και πέφτουν!!! Αυτό κάνουμε συνέχεια ως άνθρωποι - μειώνουμε τις ανάγκες μας σε ενέργεια. Άρα πριν ακόμα φτάσουμε να εκμεταλλευόμαστε την ενέργεια ολόκληρου του ηλιακού μας συστήματος, θα είμαστε ικανοί για ταξίδια σε όλο στο σύμπαν!!!

ΥΓ
Η σκουλυκότρυπα έχει χρόνο ταξιδιού, όπως και η ταχύτητα δίνης - οι πύλες δεν έχουν χρόνο ταξιδιού...

.

[OANNHSEA]

Παιδιά, αυτή την εμμονή που έχετε με τις αποικίες πρέπει να το εξετάσετε...

.

[NikosVy]

Για να το κάνουμε πιο λιανά, θα έπρεπε να έχουν αποικίσει τα πάντα όλα. Γιατί εδώ δεν έγινε ή έγινε και δεν το βλεπουμε;

Θέλεις να πεις ότι θα είχαν αποικίσει παραπάνω από ένα ηλιακό σύστημα κάνοντας τέτοιες τεχνολογικά προηγμένες αλλαγές στο περιβάλλον και στις διαδραστικές σχέσεις του ηλίου-πλανητών με κατασκευές, τεχνητές μαύρες τρύπες κλπ, που θα ήταν αδύνατο να μην τις είχαμε αντιληφθεί ακόμα και εμείς οι μακρινοί με την περιορισμένη τεχνολογία, αντίληψη και διαστημικά τηλεσκόπια.

To Fermi Paradox με έχει απασχολήσει και έχω αρχίσει τα δύο από τα 3 βιβλία επιστημονικής φαντασίας της τριλογίας του Κινέζου Cixin Liu, "The Three Body Problem" και "The Dark Forest", που σε εμβαθύνουν κάπως στο Fermi Paradox. Είχα αρχίσει με το "The Dark Forest" αλλά με δυσκόλεψε με την αντιμετώπιση δισδιάστατων από τρισδιάστατα (πόλεμος Trisolarians εναντίον Γήινων με καθυστέρηση 400 χρόνων, από τη στιγμή που μας εντόπισαν, για να φτάσουν με κατάψυξη, και έναρξη εχθροπραξιών στο μεταξύ μέσω photons που μπαίνουν στα μυαλά των γήινων) και έτσι πήρα και άρχισα και το "The Three Body Problem" όπου φαίνεται η αρχή, το πως τους αποκαλύψαμε με ακτίνες την ύπαρξή μας.

Φωτογραφίες από τα 3 βιβλία, ανάλυση και συζήτηση στο https://www.neogaf.com/threads/three-bo ... a.1281065/

Δεν μου αφήνει αρκετό χρόνο το μπριτζ, για να ασχοληθώ με αυτά όσο θα ήθελα. Αλλά είναι ωραίο θέμα για συζήτηση.

[Spiros252]

Αυτό που θέλει να πει το παράδοξο.. είναι ότι θα μπορούσε να έχει αποικιστεί ο Γαλαξίας όχι μία αλλά δεκάδες φορές.
Οπότε αυτή η τόσο μεγάλη δραστηριότητα θα έπρεπε μάλλον να είναι αντιληπτή.
Τι τί ακριβώς είναι συζητήσιμο.

[Spiros252]

Η τεχνολογία λοιπόν δεν είναι μόνο το "πάω εκεί" - η τεχνολογία είναι πολύ πιο περίπλοκη από όσο κάποιος μπορεί να φανταστεί!!!

Α, καλά, σε αυτό έχεις δίκιο. Άμα βάλουμε και την τηλεμεταφορά μέσα, τότε το παράδοξο γίνεται εξωφρενικά παράδοξο.

Ίσως το σώζει κάπως η αρχή της απαιτούμενης καταστροφής του πρωτοτύπου προκειμένου να σταλούν αντίγραφά του κάπου.

[Juno]

Αυτό είναι από το Curiosity.

[MightyMouse]

Αν και μάλλον δεν παρακολουθώ το θέμα σας, κι ενδεχομένως να έχει αναφερθεί ήδη, εντούτοις ένα άλλο πρόβλημα που μπορεί να προκύψει είναι να πρέπει να διαφύγουν οι LGM από μεγάλους πλανήτες, σε σημείο που η ταχύτητα διαφυγής να είναι αρκετά προβληματική.

Super Earth Aliens Could Be Trapped On Their Home Planet, Brian Koberlein, Forbes (Apr 2018)

[Chainis]

Παίδες, στην κλίμακα 100 για την κατανόηση του σύμπαντος είμαστε ακόμα στο -10.
Για την επικοινωνία με ότι υπάρχει εκεί έξω - αν υπάρχει στην ίδια κλίμακα είμαστε στο -50.

Έχουμε πολλές πολλές γενιές ακόμα μπροστά για να πούμε με σοβαρά επιχειρήματα τι υπάρχει και τι όχι.